Katalog

ÇOCUK EĞJTİMİ KURAMLARI Otoriter, tatlı sert veya "ne istersen yap" mı? Baştarafı 1. sayfada düzeltmekgerekmez... Bu yüzden, ağladıkları, bağırdıkları veya uzuldükleri zaman bir seyln onları rahatsız ottlğlni düsünmemiz ve onların neye Ihtiyaçları olduğunu keşfetmeye çalışıp bunu onlara vermemlz gereklr' dıye yazmıştı 18 yy'da Fransız fılozof Jean Jacques Rousseau, 17 yy'da Ingılız fılozof John Locke, çocuğu, doğanın el değmemış bır yaratığı, toplumun kısıtlamalarından uzak tutulması gereken asıl bır vahşı olarak görmekteydıler Amerıka'da bu yuzyılın başında endustrı çağının gelmesı ve bılımsel uzmanlığa gıttıkçe artan ınanç sonucu, çocuğa sınırsız özgürlük tanıma fıkrı oldukça gözden duştu "Çocukların Bakımı ve Beslenmeai" kıtabının yazarı Pedıatrıst L. Emmett Holt gıbı unlu çocuk uzmanlarının yaygın göruşlerı, çocuğa lyı yeme, uyuma ve sosyal alışkanlıklar kazandırmak uzere, katı, kurallı şartlandırma uygulanması yolundaydı Holt "doguştan sınırlı bebeklerın daha çok yalnız bırakılması gerekır ve hıçbır zaman yatıştırıcı şuruplar veya emzıkle susturulmamalıdır" dıye yazmış 1928'de psıkolojıde davranışçı okulun onculerınden olan John VVatson, Holt'un ılkelerını çocuk zıhnıne uyguladı Bunun sonucu çok populer olan "Bebeğin ve Çocuğun Pslkolojlk Bakımı" kıtabı, bu gunun annebaba standartlarına göre korkunç bır kıtap olarak duşunulebılır VVatson, bebeklerı bılımsel kontrolle şekıllendırme taraftarıydı 4 saatlık sıkı yeme ve uyuma programları (ağlamayı yok etme), 6 aylıkken tuvalet eğıtımı bebek oturmadan önce ve parmak emme, sarılma veya öpmeye ızın vermeme VVatson "anne sevgısı çocuğun gelecektekı mutluluğunu bozabılecek zararlı bır araçtır" gıbı uyarılarda bulunuyordu Annebaba ve çocuk arasında VVatson'ın ızın verdığı tek fızıksel temas, her sabah soğuk bfr şekilde el sıkışmaktı. Aslında ıkısı de Spock'un mesajlarını yanlış tanıtıyorlardı, o, annebabaları, evde tutarlı olarak otorıtelerını ortaya koymaya çağırıyordu Dr Spock, 1945'ten bu yana kıtabının dört baskısında da çocuğun "Anne ve babasının hoş olsun veya olmasın kendı hakları olduğunu, nasıl sert olunacağını bıldıklerını, onun mantıksız veya kaba olmasına ızın vermeyeceklerını hıssetmesı gerekır Bu, onun başından ıtıbaren dığer ınsanlarla uyum ıçınde olmak uzere eğıtır Şımartılmış bır çocuk, kendı evınde bıle mutlu bır yaratık değıldır" şeklındekı göruşlerınden hıç ödun vermemıştır Spock, sonsuz ıznı hıçbır zaman önermemesıne rağmen, bır kuşak öncesınde bazı etkılı kuramcılar bunu önerıyorlardı Buna bır örnek Çocuk Yetlştirmede Radlkal Blr Yaklaşım' adlı, Amerıka'da Baumrlnd, 20 yıllık bır sure ıçınde yaklaşık 150 orta sınıf, lyı eğıtım görmuş annebaba ve çocuklarını kapsayan çalışmasında, okul öncesı çocuklarda oldukça farklı davranış özellıklerı ortaya çıkaran uç dısıplın yontemı tanımlamıştır "Otoriter" annebabaların (yap, çunku ben anneyım) çocukları daha çok mutsuz, çekıngen ve guvensızdırler "İzln veren" anne babaların (ne istersen yap) çocukları kendılerine en az guvenen, çevrelerını en az merak eden ve en az rısk alan çocuklardır "Tatlı sert" annebabaların (bunu şu sebepten öturu yap) çocukları daha çok kendıne guvenen, kendını denetleyebılen, mutlu çocuklardı Baumrind'ın araştırma ekıplerı, araştırmaya katılan denekler 5,10, ve 15 yaşlarına ulaştıkları zaman, yanı uç aralıkta ve: rılerı topladılar ve analız ettıler Baumrınd ın en ılgınç bulgularından bırı de ergenlık dönemınde çocuklarının uyuşturucuyla ılgılenmelerını önlemede "tatlı sert" annebabaların, "otoriter" annebabalar kadar başarılı olmalarıydı çımde sorguladıklarını, öte yandan otoriter annebabalar tarafından yetıştırılen çocukların %30'unun ve her şeye ızın veren annebabalar tarafından yetıştırılen çocukların ıse %10'unun bu özellıklere sahıp olduğunu bulmuştur Tatlı sert annebabalar tarafından yetıştırilen kız ve oğlan çocuklar tamamen veya kısmen "başarılı" olurken, dığer tıp annebabalar tarafından yetıştırılen kızlar ve oğlanlar arasında onemlı farklılıklar bulunmuştur örneğın, otoriter annebabalar oğullanna kızlarından daha fazla baskı uygulamaktaydılar Oğlanların yalnızca 0 /b18'ı, kızlarınsa, %42'sı başarılıydılar "İçe alma" Dığer araştırmalar, başarılı dısıplın yöntemlerının anahtarının Freud'un "içe alma" dıye ısımlendırdığı bır sureç olan, çocuğun ıç denetımlerını gelıştırmesıne yardımcı olmak olduğu ınancını desteklemektedır Geçen 18 yıl ıçınde 500 çocukla çalışan Mınnesota Unıversıtesı'nden Prof. L. Alan Sroufe, çocuğun kendını idare edebılmesınden once annebabaların koydukları sınırların çocuğun kendı ıç denetımını kullanmada ve gelıştırmede guvenlik ağı gıbı hızmet görduklerını bulmuştur "Tatlısert" annebabalar çocuğun gereksınımlerıne yanıt vererek, söyledıklerının kesın olduğunu belırterek ve verdiklerl sozleri tutarak, çocukla kuçuk yaştan ıtıbaren guvene dayalı bir lllşkl oluştururlar Sroufe, "Eğer annebabalar açık olarak ortaya koydukları birkaç kuralı sıkıca uygulartarea, o zaman çocuklar bu sınırlar içinde daha uyumlu olacaklardır" demektedır Annebabanın beklentılerı karşılanmadığı zaman, "asgarı yeterlılık" veya "daha az daha çoktur" ılkesı cezayı yönlendırmelıdır, çunku ceza çok ağır olursa, çocuk ılgısını cezanın değıştırmeyı amaçladığı davranış uzerınde değıl, cezanın kendısı uzerınde yoğunlaştıracaktır Durumlara Uyma: Başka bır çalışma, annebabaların dısıplın yöntemlerını ev dışı durumlara göre ayarladıkları zaman, ıçsel denetımlerın daha tyı gelıştığı göruşunu desteklemektedır Brown Unıversıtesı Bradley Hastanesı'nden Arnold Sameroff ve Rochester Unıversıtesı'nden Al Baldwın ve Clara Baldvvın adlı psıkologlar, 13 yıl boyunca 150 aıleyı ıncelemışler ve en etkılı annebaba dısıplınının çocuğun karşılaştığı gerçek tehlıkelere uyan dısıplın olduğunu kanıtlamışlardır Bu çalışmalar elde edılebılecek en nesnel çalışmalar olmasına rağmen, yıne de annebabalara "haylazlığı" onleyecek veya "melekler" yetıştırecek sıhırlı formuller veremezler Belkı de butun bılımsel veıılerden çıkarılacak en çarpıcı ana fıkır, her aılede bırçok teknık ayrıntının değıl, çocukla oluşturulacak blr sevgi ve güven illşklsinln ve kabul edilebilir sınırların, esas önemlı noktalar olduğudur Latın kökenlı dıscıple (çömez) sözcuğuyle aynı köke sahıp dislplinln gerçek amacı, söz dınlemeyen çocukları cezalandırmak değıl, onlara bir seyler öğratmek, yönlendirmek ve Içsel denetlmlerini olusturmaktır. Çunku, enınde sonunda, butun anne ve babaların bıldığı gıbı anababalık bılımden zıyade sanattır (US New and VVorid Doğrulanan sonuçlar Baumrind'ın araştırması, kuramlarını Los Altos, Calıfornıa'dakı kuçuk hastaları "Onları hıçbır zaman kucaklayıp opmeyın veya kucağınıza oturmalarma ızın vermeyın Muhakkak ıstiyorsanız, gece yatarken sıze lyı geceler dedıklerınde bır kere alınlanndan öpun Eğer çok zor bır ışı çok lyı bır şekılde başarmışlarsa kafalarını kısaca okşayın' Bebeğin ve Çocuğun Pslkolo/ık Bakımı, John B VVatson, 1928 Spock sahnede Kuram oluşturma ve değışık kuramların çektığı tepkıler bılımden çok, kulturel tutumlarla ılgılı gorulmektedır 1945'te unlu çalışması Bebek ve Çocuk Bakımının Sağduyu Kltabı'nda Freud'un çocuk psıkolojısıne ılışkın kuram ve araştırmalarını populer hale getırdı Dr Benjamın Spock Savaştan yorgun duşmuş, kendılerını eskı yöntemlerden kurtarmaya çalışan Amerıkalılar, Spock'un şefkat, yumuşaklık ve sağduyuyu vurgulayan goruşlerını her şeye ızın vermeyı onaylayan bır göruş olarak yorumladılar ve Spock'u bır kurtarıcı olarak görduler Oaha sonra, 1960 ve 70'lerde, Bakan Norman Vlncent Peale ve Splro Agnew gıbı bazı yetkılıler, bu her şeye ızın veren tutumu, uyuşturucu, öğrencı ayaklanması, çok eşlılık ve karşı kulturun dığer uç noktaları ıçın sorumlu tutuldular ve Dr Spock polıtık bır hedef halıne geldı 1960'takı basımından sonra çok populer olan kıtabın yazarı, Iskoçyalı eğıtımcı A. S. Nelll'dır 1920'lerde Ingıltere'nın Suffolk kentınde gelışen Summerhlll Okulu'nun kuran Nelll, "hlç karışmama" felsefesını uyguladı ve yaymaya çalıştı Summerhıll'dekı oğrencıler sınıfa gelme, ödev yapma, kıyafet giyme, slgara içme ve seksi deneme konularındakı seçımlerını kendılerı yapıyorlardı 1960'larda Neıll'ın çocuk yetıştırme teorılerı, Amerıka genelınde alternatıf okullar ve komünler kurulmasında bellı bır rol oynadı Oostça Ikna: Son çalı&malar, Spockun en etkılı dısıplın yöntemının sıcaklığı, sözel alışverışı ve kontrolun, annebabanın çocuğun gardıyanı gıbı davranmadan uygulanmasını vurgulayan yontem olduğu göruşunu destekler doğrultudadır En lyı kanıtlar Berkeley'dekı Calıfornıa Unıversıtesı'ne bağlı insan Gelisiml Enstltusünde çalışan Diane Baumrind'ın yaptığı uzun dönemlı bır çalışmadan elde edılmıştır ve onların aılelerıne uygulayan pedıatrıst Dr. Gleen Austln'ın klınık deneyımlerıne de uyuyor Austın, Baumrind'ın "tatlı sert" sınıflandırmasına uyan annebaba davranışlarının çocuk uzerınde en etkılı dısıplın yöntemını oluşturduğunu bulmuştur örneğın, Austln, bazı annebabaların çocuklarının hırçınlık nöbetlerını nasıl başarıyla durdurduklarından söz eder Bu aıleler, çocuğun hırçınlığı geçene kadar onu yatıştırmaya çalışırlar ya da bu dayanılmaz boyutlara ulaşırsa, hıç azarlamadan, bu konuda konuşmadan veya çocuğun davranışlarını kontrol etmeye çalışmadan çocuğu odasına götururler Austın'ın, Baumrind'ın çalışmalarından bırınden çıkardığı özette "tatlı sert" annebabalar tarafından yetıştırılen çocukların %85'ının olumlu özellıklerden oluşan uzun bır lıste anlamına gelen "tamamen yeterll ve başarılı" olduklarını, yanı bu çocukların bır kımlık bılıncıne sahıp olduklarını, görevlerını tek başlarına surdurmek ıstedıklerını ve yetışkın otorıtesını sağlıklı bır bı Report) Çeviri: Şeniz Pamuk