Katalog

E K İ M A Y I N D A G Ö K Y Ü Z Kıtıcy Uzayda 3 gökada ODTÜ Amator Astronomi Topluluğu u ay lıstemızde uç gökada yer alıyor Bunlardan bırı Guneş dızgesı dışında gökyuzunun en unlu cısmı sıfatını Orlon'dakı buyuk bulutsuyla paylaşan Andromeda sarmal gökada». Açık bır havada çıplak gözle gorulebılen gökada ıle ılgılı ılk yazılı kayıtlar M Ö 905 yılına kadar dayanıyor Messıer kataloğuna 31 olarak gıren Andromeda, Samanyolunun da ıçınde bulunduğu yerel grubun Üyesi Gezegenlerın yıldızların çevresınde yorunge ızledıklerını, hatta bazı yıldızların dığer bır yıldız ya da yıldızlar çevresınde donduğunu ve bu gezegen yıldız, yıldız yıldız gruplarımn gökada ıçerısınde devındıklerını bılıyoruz Butun bu gruplardan ve sayabıleceğımız dığer gokcısımlerden mılyonlarcasının oluşturduğu buyuk kumeler olan gokadalar da bırbırlerıyle etkıleşım ıçındedır ve samanyolu gökadasına ortalama 2 mılyon ışık yılı uzaklıkta yer alan gokadalar kumesı "yerel grup" olarak adlandırılır Yerel grubun dışına çıkıldığında bulunabılecek en yakın sarmal gökada ıse 7 mılyon ışık yılı uzaklıktadır Yerel gruba uye 17 tane gökada vardır ve bunlardan altısı cuce gökada, dordu elıptık, uçu duzensız ve uçu de sarmal gökadalardır Sa B romeda'ya bır göz atmanız yeterlı çunku ıkı gökada da bırbırıne oldukça benzer, ancak Andromeda bızım gökadamızdan yaklaşık bır buçuk kat daha buyuk ve kutlesıde uç dort kat daha fazladır Bunun yanı sıra M31 kuzey yarı kure gözlemcılerı ıçın en yakın gökada (2 2 mılyon ışık yılı) özellığını de taşıyor ve genelde ıkıncı kuşak, yaşlı yıldızlardan oluşuyor Ancak gökadanın sarmal kollarının dısk ıle bırleştığı yerlerde genç mavı yıldızlara da rastlanıyor M31'ın 25 guneyınde ıse elıptık bır cuce gökada olan M32 yer alıyor Parlaklığı 8 7 olan M32'yı ızlemek ıçın bır teleskop gerekecek Sırada M31'e bılınen en guzel görunumlu sarmal gökada olarak rakıp olan M33 var 2 35 mılyon ışıkyılı uzaklığıyla yerel grubun en uzak uyesı 58 kadar gorsel paryon yaşında olduğu sanılmaktadır M •/ M / fN NOftOMEC>A .... : PCOASUS ! u , CASSIOPEIA Sc/ı«<Mr TRIANGUI.UM ARIE • , V" C«, M77 i »f laklığa sahıp Gökyüzundekı konumunu bulmak ıçın Hamal ve BetaAND'ı bır çızgıyle bırleştırmek ve gökadanın bu çızgı uzerınde yer aldığını bılmekte yarar var Açık yıldız kümelerı belkı de en fazla ılgı çeken cısımlerdır Bunun nedenı ıçerdıklerı yıldızların çıplak gözle ya da durbunle bakıldığında çok lyı seçılebılmesıdır Seçtığımız kumelerden 55 parlaklığıyla M34 ve 5 2 parlaklığıyla M39 çıplak gözle bıle seçilebılecek açık yıldız kümelerı ' Eğer bır durbununuz varsa gökada çevresınde bırlıkte devınen 1 kuşak yıldızlardan oluşmuş bu grupları daha yakından ınceleyebılırsınız M34 bıze 1450 ışıkyılı, M39 ıse 825 ışıkyılı uzaklıktalar Açıkyıldız kumelerının dığer bır özellığı de uyelerının yaklaşık aynı yaşta olmalarıdır örneğın M34'un 110 mtlyon, M39'un 300 mllmanyolu'nun uzayın derınlıklerınden nasıl görunduğunu merak edıyorsanız And erkur eylul ayının akşam gökyüzundekı gözlenmesı zor konumundan çıkıyor ve bu ayla bırlıkte gıderek aıtan uzanımından Guneşle yaptığı açı dolayı sabah gökyuzune kayıyor Ekımın onunda ıse uzanım 18 derece ıle en buyuk değerıne ulaşacak Bu tarıhte 04 parlaklığına ulaşacak olan gezegen sabah gökyuzunde Aslan takımyıldızının kuyruğunun altında doğu ufkunun yaklaşık 8 derece uzerınde ızlenebılır On ekımdekı görunur çapı ıse 70 olacak Ortalama 40 parlaklığında olan Venus, akşam gökyuzunu suslemeyı surduruyor Akrep takımyıldızına gıderek yaklaşan gezegen gunbatımında batı ufkunda yer alacak Parlaklığı nedenıyle akşam tanına karşın çıplak gözle seçılebılen gezegen Guneş'ın batmasından hemen sonra ızlenılırse, dıskını görmek daha kolaylaşacaktır Venus ay boyunca ortalama olarak saat 1900'da batacak Ekim ayında gezegenler Bu ay Merkur'le, bır ıkılı oluşturan Mars, ayın son gunlerıne kadar Merkur'den yaklaşık bır saat sonra sabah tanında yer alacak Mars, Başak takımyıldızında Guneş'e yakalanmasından sonra 1 7'ye kadar azalan parlaklığıyla burç kuşağındakı devınımını doğuya doğru surdurecek Ayın ılk gunlerınde saat 22 OO'de doğacak olan Jupıter, Ikızler takımyıldızındakı konukluğunu surduruyor Çıplak gozle kolaylıkla gorulebılen gezegen, ay sonuna doğru saat 21 OO'de doğacak Saturn, Uranus ve Neptun Yay takımyıldızındakı yolculuklarını surduruyor Saturn'u Sıgmasgr'nın uzerınde çıplak gözle ızleyebılırsınız Gezegenın batış saatlerı ay başında 22 00'den ay sonuna doğru 21 00'e kadar erkenleşecek Venus'un yaklaşık 4 yay sanıyelık dıskını görebılmek ıçın, açık bır gokyuzu ve en az bır durbun gerecek Uydumuz Ay, ayın 7'sınde ılk dördün, 14'ünde dolunay, 20'sınde son dördun, 29'unda Yenıay evresınde olacak sal sonuçların karşılaştırılması, uyduların yörungelen hakkında bırçok şey öğrenılmesını sağlayabıhr Orionid göktaşı yağmuru Ekım ayı bır de göktaşı yağmuru barındırıyor Halley kuyruklu yıldızından kaynaklandığı sanıian Orıonıdler 16 ekımden 26 ekıme kadar ızlenebılır 21 ekımde saatte 20 tane gıbı bır sıklıkta maksımum duzeyıne ulaşacak Görsel gozlemler yağmurun 3 ya da 4 kay naktan yayıldığı ızlenımını vermektedır Ancak fotoğrafık çalışmalar bırkaç kaynak du şuncesını destekleyecek herhangı bır ıpucu yakalayamamıştır Kaynağın kon sayıları (koordınatlar) 6 s 20 d ve 15°dır Bu konumu gezegen harıtamızdan bıle bulabılırsınız Ononıdler gözlenırken atmosfere buyuk hızlarla gırmelerıyle tanınırlar Bu gozlem sı rasında bırkaç Taurıd göktaşı da gorulebılır, ancak bunları devınımlerının yavaşlığıyla Orıonıdlerden ayırabılırsınız Jüpiter ve uyduları alıleo tarafından Ilk kez 1610 yılında gözlenen ve Galileo'ya göğun kubbesının olmadığını duşunduren bu uydular durbunle rahatlıkla gözlenebılır Gezegen harıtamızdan Jüpiter'ın konumunu bulabılırsınız Çızımde batı sola gelecek şekılde uyduların gezegene göre kcnumları numara ıle verılmıştır Gezegen ve uydularının devınımlerı, mınık bır Guneş sıstemını andırması nedenıyle gunumuzde de ılgı toplamaktadır Durbun gozlemlerı sonucu yapacağınız çızımler ve kuram G Brorsen Metcalf Kuyrukluyıldızı Ekım ayında 6 kadırden bırazdaha sönuk olan yılın en lyı gözlenebilen kuyruklu yıldızı ılk gözlemcılerının adlarıyla Brorsen Metcalf olarak anılıyor Ekım ayının ortasında Guneş'ın 23° batısından geçecek olan kuyrukluyıldız Aslan takımyıldızının orağı andıran başının doğusunda sabaha karşı gozlenebılir. Ayın ıkıncı yarısından sonra gıderek 9 ve 10 kadıre kadar sonukleşecek olan Brorsen Metcalf daha sonra guney gökyuzune kayacak Pog Cyg 1 .»:. 4 ' Her KUZEY Gem Leo Aur And •». ••• • • • • * . . "• DOĞU 0° \ Or, 25" Merkur A CMa Venus V Mars A lupıter • Cet Satürn Uranus Neptun Guneş '• & 0 Q 0 • Cap S.' Gru Sco GUNEY 150° lo 1 18* 11