Katalog

TIP ÇİZERLİ6İ ABD'deki medikal illüstrasyon piyasası üzerine bir söyleşi... Anatomi bilgisi ile hayal gücünii zorlamak Tıp çizerleri (medikal illüstratörler) nasıl yetişiyor? Yankı Yazgan "computer graphics", tıbbi fotoğraf ve video, 3boyutlu model ve protezler, bilimsel toplantılar için fuaye sergileri, slide çizimi ve çekimi, tıbbi ürünlerin reklamları için çizimler ve mahkemelerde tıbbi bilirkişiler için çizilen, vakayı aydınlatıcı illüstrasyonlar gibi.. Pek çok alan gibi, bu meslekte de etkin bir şekilde örgütlenmişler. Assoclatlon of Medlcal lllustratore (AMI) adı verilen kuruluşa üye yaklaşık 700 çizer var. Kanada'daki 15, Avrupa ve Japonya'daki 5 kişinin dışındaki tüm üyeler ABD'de; çeşitli tıp fakülteleri, hastaneler, tıp yayıncılan, reklam kuruluşları ve hukuk bürolannda ya da serbest olarak çalışıyorlar. Ülkede detay bol olduğu için, ortalama, hatta eğıtım görmuş Amerlkalı blle, llk duyduğunda bu mesleğin ne demek olduğunu anlayamıyor genellikle... Sen nlye llgllendln? Neden geç ilgilendin diye sorman daha doğru belki de... 82de tıp fakültesini bitirene kadar bu işin profesyonelce yapılabileceğini düşünememiştim. Genel illüstrasyon ve karikatür çizdim yıllarca. Ve ilginçtir 1983'te Gaziantep'teydik; Zollinger atlasını kurcalarken, bu işin eğitimini veren yerlerin olabilecegini konuşmuştuk seninle.. Mecburi hizmetimin ardından başvurdum çeşitli okullara. Kabul edilmem biraz zaman aldı. 1988'de Johns Hopkins lip Fakültesi'ndeki medikal lllüstrasyon bölümüne ilk yabancı öğrenci olarak katıldım. Şimdi ise Baylor'da çalışıyorum. Nasıl blr zevk alryorsun bu Isten? Çizdiklerimin önemli bir işlev görüyor olması oldukça tatmin edici geliyor bana. Daha önce kimsenin yapmamış olduğu bir şekli kâğıda geçırmek ve tüm artistik yeteneği, malzemeyi, gerekli mesajı en dolaysız ve güzel bir biçimde iletmeye yöneltmek işin en keyifli yanı. Çizimi ısmarlayan hekimin de, algılayacak olan oğrencinin de ilk bakışta "hah, tamam!.." demesi gerekiyor. Fakültede hepimiz Dr. Frank Netter1 in çizimleri ile yetiştik, sayfalar dolusu bilgiyi ilk bakışta kavradığım birçok çizim hatırlıyorum onun atlaslarında. Levent Efe'nin çizdiğı "Glokomida Argon Laser Trabeküloplastı tekniği" T uhaf detaylann ülkesl ABD. Her türlü konuda her ülkenln, kaç yıl gerl olduğunu saptayarak kendlsini ölçeğe vurduğu "llk"ler ülkesl. Ve ABDde yüzyılm başından bu yana gitgide yaygınlaşmasına rağmen, dlğer Batılı ülkelerde hili emekleyen blr meslek: Tıp çizeriiği; özgün adı İle medikal illüstrasyon. Her büvük tıp merkezlnde bulunan medikal İllüstrasyon departmanlarından blrlnde, Baylor T)p Fakültesl (Houston) Medlcal lllustratlon and Audto Vlsual Education Bölümü'nde çalışmalannı sürdüren Dr. Levent Efe İle aöyleşlyoruz. Medikal lllüstrasyon, pek çok klsi Için yenl blr kavram, yonl blr meslak. Blraz tarlf eder mlsln, kapsamına neler glrlyor? Kısaca tanımlanmak istendiğinde, 'biyolojik ya da medikal her türlü bilginin aktarımında kullanılmak üzere görsel materyal hazırlanmasf şeklinde söz edilebilir. Tıptaki araştırma ve yenilikler genellikle ABD'de ortaya çıktığı için bunların resimlenmesi işi de burada gelişmiş. Çok değişik türlerde çalışmalar var; kitap ve dergiler için anatomik ve cerrahi illüstrasyon, Nlye fotoğraf değll de çizlm; amaç ne?.. Fotoğrafın yeri ayrı Belırlı bir deformıteyi en lyı fotoğrafla gösterirsiniz. Ama tedavısini de fotoğrafla halletmeye kalktığınız zaman, kan birinkintisıne batmış klamplerden başka bir şey gösteremezsiLevent Efe'nin çizdlği Hafmelster Gastrektomi tekniğini gösteren bir çaiışma. niz. Ameliyathanede cerrah, fotoğrafçıyı ya12 rım metreden fazla yaklaştırmaz masaya; ama çizer gerektiğinde hastanın içine girer, sorunu halleder. Anatomi bilgisi ile hayal gücünü zorlamak yani... Konuda nasıl yetlşlllyor? Blraz kendl eğltlliş tarzını anlatsana. Medikal illüstrasyon eğitimi veren biri Kanada'da altı merkez var. Her okul, biyoloji ya da güzel sanatlar çıkışlı birkaç yüz aday arasından dört ya da beş kişi alıp, iki yılda Master of arta derecesiyle mezun ediyor. Ben tıp derslerini almadım, normal programda anatomi, hücre biyolojisi ve histoloji derslerini tıp öğrencileri ile birlikte görüyorlar. Sanat dersleri ise anatomik desen, cerrahi illüstrasyon, grafik tasarım, 3boyutlu model ve protez tekniği, computer graphics, oftalmolojik illüstrasyon ile, çini, ton, suluboya, akrilik, airbrush gibi teknikler. Eğitimde ana olarak vurgulanan nokta, artistik kaygılara çok kapılmadan, gerekli mesajı verecek çizimi "en kısa yoldan" halletmek. Piyasanın talebi de bu yönde zaten... Plyasa dedlğln, geleceğl olan blr talep ml? Tıpla Iç Içellği nasıl bir seylr gösterlyor? Tıpta araştırma ve yenilikler surdükçe gelişecek olan bir pıyasa var. Başka ül kelerde de mutlak talep var, ama bu kişileri istihdam edecek olanaklar yetersiz. Orneğin ben bu ara Dr. DeBakey'in vakalarının dialarını çiziyorum; ekibine geçmişte ki tüm hastalarının dialarını yaptırıyor. Bir tanesi için bizlm bölüme 200250 dolar ödüyor, ona göre hesapla... Bir bilimsel toplantıdakı 15 dakikalık konuşmasında 30 dia kullanacak olan bir hekimin bu parayı bir yerlerden bulması gerekiyor. Kllnlklerin durumu İle paralel değll ml bu? Tabii ki. Bizim cerrahlarımızın da tek ameliyat ipliği ile birden fazla düğüm atmalarına gerek kalmadığı gün, hastanenin bir köşesinde şu an 300 milyon TL eden slide bilgisayarı olacak. Doktorlar açısından bu işin bir de estetik yönü var. ABD'de bu tür görsel materyale olan olağanüstü talebi, orta ve genç kuşak Amerikalı hekimlerin televizyon ile büyümüş olmalarına bağlayanlar çoğunlukta... Eğitimlerinde görsel yan oldukça ağır basmış. Derslerde de, bilimsel toplantılarda da projeksiyon perdesinin bir an bile boş kalmaması gerekiyor. Gösterecek şekil yoksa bile anlatılan satırlar perdeye yansıtılıyor. Kitap ve dergilerde klasik çizimleri tekrar kullanmanın anlamı da zaten kalmadı; herkesın yenı bir savı olduğu için, bilinenin dışında çizimlere ihtıyaç var. Bilglsayarın ve anlmasyonun yeri nasıl? Bilgisayar teknolojısınin son birkaç yıldaki patlaması medikal illüstrasyonda da etkısini gösteriyor. ilk başlarda her işi bilgisayar halleder sanılmış. Öyle ki, bu şe