Katalog

B İ YO LOJ İ Nuh'un yeni gemisi mi, atom savaşına hazırlık mı? Bu yıl 8 kişi, ormanı, çölü, küçük okyanusu ile camdan minyatür bir dünyada iki yıl süreyle yaşamaya başlayacak. odası var Bılgısayar odası en onemlı bolmeyı oluşturuyor, çunku tum olçum değerlerı buradakı bılgısayarlara kayıt edılıyor guneş enerjısı burada bulunan dıyaframlar aracılığı ıle denetlenıyor ve cam evın ıçındekı tum yaşam bu bılgısayar odasından yonetılıyor Tasarının fızıksel ve ekonomık boyutları Amerıkan koşulları ıçın bıle fazla Okyanusu doldurmak ıçın 350 tanker gerekıyor 100'lerce ceşıt bıtkı ve hayvanın, bataklık col orman ve okyanusu doldurması hedef lenıyor Yetıştırılen 130 değışık bıtkı burada 2 yıl yaşayacak 8 kışının dengelı beslenmesını sağlayacak Tasarının sorumluları bu zamana değın bu buyukluk ve karmaşıklıkta hıçbır proıenın yapılmadığını soyluyorlar Bu nedenle Bıyos fer II devlet desteğı alamıyor yanı tumuyle ozel bır gırışım Tasarının en buyuk gelır kaynağı petrol mılyarderı Perry Bass. Bass 7 yıl ıçınde 30 mılyon dolarını bu araştırmaya yatırmış Bu kadar çok para doğallıkla sadece yenı duşuncelerı destekleme ısteğı, ya da doğayı koruma aşkı gıbı nedenlerle harcanmıyor Yatırımcılar gelıştırılecek yenı bıt kı turlerının havasu arıtması dallarında ge lıştırılecek teknık bılgının ve Bıyosfer H'nın daha ufak modellerının satışından buyuk kârlar umuyorlar Ayrıca NASA ve ESA ıle yapılabılecek olası anlaşmalar da yatırımcıla rın bu tasarıya para akıtmalarının nedenlerı arasında yer aiıyor Yetıstırılecek bıtkı ve hayvanların lıstelp rının harcanrnası sırasında 2 karşıt duşun ceyı savunan 2 grup oluştu Bır grup, tasarıevın farklı turlerle doldurulmasını ve seleksıyonun kendılığınden oluşmasını ısterken, dığer grup seleksıyonu yonlendırmeyı ve Çeviri: Nazlı Işıklı u yıl 4 kadın ve 4 erkek, 2 yıllık bır sure ıçın kendılerını 9000 m2'lık bır cam eve kapatacaklar Bıyosfer II dıye adlandırılan cam ev orrnanı çolu, hatta bır de kuçuk okyanusu olan mınyatur bır dunya oluş'uruyor Bıyosfer H'nın tek enerjı kaynağı ıse guneş Bılım adamları burayı yaşanılacak bır yer halıne getırebılmek ıçın çeşıtlı bolgelere sebze ve tahıl ekıyorlar Bıyosfer H'de yaşayacak grubun et gereksınımı ıse yıne burada yetıştırılen balıklar aracıhğı ıle karşılanacak Bu yapay dunyada gerçekleştırılecek deneyın amacını Bıyosfer 1 'ın yanı dunyamızın daha lyı anlaşılması ve ılerde Mars'a yapılması duşunulen yolculuğun hazırlığı oluşturuyor Tum çalış malar dunyamızın yaşama koşullarının Bıyosfer ll'ye yansılanmasını gerçekleştırecek şekılde yurutuluyor Bıyosfer II projesı sorumlusu Kathleen Dyr bu araştırma tasarısının kendı turunun en gelışmışı olduğunu ve dunyamızın, yaşam koşulları yetersız bolgelennın kullanılabılmesı ıçın neler yapılabıleceğı konusunu da araştırmaya yoneldığını soyluyor Cam evın merkezını, tropikal bir yağmur ormanı, bir çol, mınyatur bir okyanus ve goller oluşturuyor. 30 m uzunluğundakı camdan bır tunel ıle Bıyosfer H'nın tarım alanına ulaşılıyor Bu alanda ortalama 2000 m'lık bır alana sebze meyve ve tahıl ekılıyor keçı, tavuk beslenıyor Cam evın 8 kısılık halkının et gereksınımını ıse yapma gollerde yetıştırılen balıklar sağhyor Bıyosfer H'de su ve hava gerek mekanık gerek bıyolojık yollardan suzulmuş atıklar ıse arıtılmış 4 katlı evde 8 kışı ıçın daıreler, kıtaplık, burolar, laboratuvar atolye ve bır bılgısayar B Domatesler ozel bır teknıkle yetıştınlıyor Bıtkılerın koklerıne, besleyıcı puskurtuluyor canlıların yaşama alanlarını onceden belırlemeyı ıstıyordu Sonucta her ıkı grup da, kımsenın ekosıstemı canlıların yaşamını garantı edecek kadar lyı tanımadıgını kabul etmek zorunda kaldı ve cam eve yerleştırılecek canlıların % 50 oranında sağ kalabıleceğı hesaplandı Sebze bahçesının hazırlanması sırasında uzerınde onemle durulan noktalar, bıtkılerın herhangı bır ılaç olmaksızın korunabılmesı, balıkların olabıldığınce çok sayıda yetıştırılmesı hava ve suyun temızlığı oldu Bu çalışmayı Arızona Unıversıtesı ustlendı Çevre araştırma laboratuvarı yonetıcısı Dr. Carl Hodges, labcratuvarlarında yaptıkları çalışmaların Bıyosfer H'nın oluşturulmasına kesınlıkle katkıda bulunacağı goruşunde Ulaşmak zorunda oldukları hedenn dar bır alan da kısıtlı olanaklarla en fazla urunu elde etmek olduğunu açıklayan Hodges sözlerını şoyle surduruyor "Bız 250 m2'lık bır alanın bır kışının bıtkısel ve proteın gereksınımını karşılayabıleceğıne ınanıyoruz Oysa doğada 4000 m2'lık bır alan bu ışı ancak gorur " Gerçekten de bu ekosıstemde tarım, çok dar bır alana sığdırılıyor Bu nedenle ıçınde patates yetıştırılen, basamaklar şeklınde yerleştırılen tahta kutular kullanılıyor Bu yontem ıle patates yumrularının uretımı 5 kat arttırabılınıyor Bıyosfer H'de paha bıçılmez bır değer taşıyan etmen sadece 'yer' değıl Işık ve hava da en az yer kadar değer taşıyor Çelık ve camdan yapılan ev guneş ışınlarının sadece % 65 kadarını geçırıyor Bu nedenle bılım adamları % 65'lık bır guneş enerjısının tahıl uretımını ne şekılde etkıledığını araştırıyorlar Yetıştırılen urunlerın merkezını balıklar oluşturuyor, çunku bu balıklar Bıyosfer H'de yaşayacak kışılerın proteın gereksınımlerını karsılayacak Bu amacla yapılan balık gollerınde uygulanan yontem ıle göllerın temızlığı kendılığınden gerçekleşıyor Balıkların kullandığı su bır bıyosuzgeçten geçıyor ve akmayı surduruyor Bıyosuzgeç, ıçınde bakterılerın ve yosunların bulunduğu bır çakıl yatağından oluşuyor Bakterıler, balık pıslıklerının amonyumunu nıtrata çevırıyorlar, boylece bu nıtratı bıtkıler besın olarak kullanabılıyor Nıtrat ıçeren su, yapma gol etrafın 4 kadın ve 4 erkek, Bıyosfer II de et ıhtıyaçlarını yetıştırılen balıklarla karşılayacaklar da yetışen salata koklerınce emılıyor Temızlenen ve yosunlarca oksıjen oranı arttırılan su ıse gollere gerı pompalanıyor Bıyosfer lı , bılım adamlarını ekolojık engellerın yanı sıra teknık engeller ıle de zorluyor Bu engellerın de henuz tumu aşılmış değıl Orneğın, cam evın ıçındekı havanın ısıtıldığında genleşmesı, sorun yaratan durumlardan bırıydı Bunun ıçın muhendısler yapay bır cığer gelıştırmışler, bu cığer havanın hacmının 1/3'unu ıçıne toplayabılıyor Bıyosfer lı tasarısı, kendı kendıne yeten ekosıstemler uzerıne çalışmalar yapmış bılım adamlarınca farklı yorumlanıyor Eleştırmenler ıse coğunlukla konuya bıraz kuşkulu bakıyorlar Bır grup eleştırmene gore Bıyosfer II canlıları yaşatabılmek ıçın fazla kuçuk Bunlara gore okyanus belırlı bır ıklım oluşturabılecek buyuklukte değıl, ışlenen alanlar 8 kışının beslenme gereksınımını karşılayabılecek yeterhkte değıl Ayrıca yıne bu kışılere gore bır sure sonra havadakı karbondıyoksıt oranı denetlenemez oranda artacak Dr Hodges ıse bu eleştırıye katılmakla beraber CO 2 kullanan yosunlarla bu soru nun halledılebıleceğını de belırtıyor Bır dığer grup eleştırmen ıse Bıyosfer H'nın çok buyuk olduğunu soyluyor NASA'nın "yaşam bılımlen" bolumu yonetıcısı Dr James Bredt bu duşunceyı savunanlardan bırı Dr Bredt, uzayda çok daha ufak modellere gereksınım duyulduğunu, ama bu tasarının yıne de ılgınç sonuçlar getıreceğını soyluyor Amerıkan halkının bır kısnrn ıse bu tasarıdan rahatsız oluyor ve bu tasarının olası bır atom savaşına hazırlık olduğunu duşunuyor Kathleen Dyr ıse bu duşunceye karşı cıkıyor ve Bıyosfer H'nın bır atom savaşındasaklanmak ıçın kullanılmaya yeterlı olamayacağını belırtıyor Bıyosfer H'nın 8 kışıden oluşan halkı, çalışmaları yakından ızlıyor ve çalışmalara fıılen de katılıyor Bu kışılerın hepsı ılk yardım konusunda bılgı sahıbı, bır kısmı makıne, bır kısmı ıse hayvanbıtkı yetıstırmede uzman Bu kışıler, Bıyosfer ll'ye yerleştıklerınde, gunde 46 saat evbahçe, laboratuvar ışlerıyle uğraşacaklar Gunun gerı kalanı boş Dış dunyaya ıse sadece bılgısayar ve telefon aracılığı ıle bağlanabılecekler (BdW) rm Arızona çöllerinde bir bılımkurgu öykusu gerçekleştırılmeye çalışılıyor Modern Nuh 'un Gemısı adı venlen bu camdan çıftlıkte, ınsanın doğal atetlere rağmen yaşayabıleceğı ozel şartlar yaratıldı