Katalog

PS İ K İ Y A T R İ B İ YO LOJ İ CIA'nın beyin yıkadığı belgelendi ABD hükümeti, 6 milyon dolar tazminat ödedi. Derleyen: Murat Arın S ekız yıl suren bır dava sonrasında, Amerıkan hukumetı CIA'nın beyın yıkama denemelerının kurbanı olan 9 Kanadalıya toplam 6 milyon dolar tazminat odemeyı kabul ettı Yıllardır goz ardı edılen ve bır tabu gıbı tartışılmayan CIA'nın fınanse ettığı beyın yıkama uslune yapılan araştırmalar, boylece psıkıyatrı dunyasının gundemıne geldı Amenkalıların "kişıliğı değiştirme " yontemlenne olan ılgılerı, ılk olarak 30'lu yıllarda başladı 1950'lerın başlarında, Kore Savaşı sırasında 7000 Amerıkah asker, tutsak duştu Bunların yaklaşık dortte uçu ABD'nın savaştan çekılmesını ısteyen dılekçeler ımzaladılar ve ıtıraflarda bulundular %15'ıyse, radyo yayınlarına "gonullu olarak" katılarak Çınlıler ıle açıkça ışbırlığı yaptılar Amerıkalılar, bu durum karşısında duşunmeye başladılar Bu kadar kolayca ınsanları yönlendıren komunıstlerın sırrı neydı? ABD Sılahlı Kuvvetler Psikolojlk Savaş Bölümu, savaş tutsakları ustunde uygulanan yöntemlerı araştırmak amacıyla bır araştırma grubunu gorevlendırdı Cornell Unıversıtesı'nden ıkı psıkıyatr, Achıves of Neurology and Psychıatry'de Sovyetler Bırhğı'ndekı ve Çın'dekı tutukluların, ılaç verılmeden, ışkence yapılmadan psıkolojık yontemlerle ıtıraf ettırtıldıklerını belırten bır rapor yayımladılar, psıkolojık yontemlerle o derece korku yaratılıyordu kı, tutuklu sorgucuyu, kışılığının parçalanmasını onleyecek bır arkadaş, bır kurtarıcı olarak goruyordu Cornell Unıversıtesı'nden norolog Harold VVolff kışılığın yonlendırılmesının bılınen yontemlerı ustunde çalışmalara gırıştı ve CIA'dan kendısıne tum sorgulama teknıklen (tehdıt, 7orlama, hapıs, yoksun bırakma, aşağılama, ışkence, beyın yıkama, "kara psıkıyatrı", kımyasal maddelerle ya da bunlar kullanılmadan hıpnoz) ıle ılgılı belgelerın verılmesını ıstedı VVollf şoyleyazıyordu: "Bu bılgılerı bırleştıreceğız, çözumleyeceğız ve yenı saldırgan ya da savunucu teknıkler gelıştırmek amacıyla deneysel sorgulamalar yapacağız Çalışmaların zararları olması durumunda, CIA'nın bıze uygun kışıler ve gereklı deneylerı gerçekleştırmek ıçın yer bulacağına guvenıyoruz " Bu araştırmalar, once Cornell Unıversıtesı aracılığıyla fınanse edıldı, sonra MKULTRA adlı genış çaplı gızlı bır projeye dahıl edıldı Sonraları, 25 yıl suren bu projede, ABD ve Kanada'dakı 80 kurumdan 185 sıvıl araştırmacının bu proıeye, katıldıkları belırlendı Bu proje hakkında elde daha fazla bılgı yok ve artık elde edılemez de Çunku ABD Yuksek Mahkemesı, 19."5'te, CIA'ya başlıca arastırmacıların adlarını acıklamama yetkısı verdı ve CIA, MKULTRA ıle ılgılı tum belgelerı yok ettı Proıeye katılan unıversıtelerden bırı de Montreal'dakı McGıll Unıversıtesı'ydı ve Ewen Cameron, psıkıyatrık tedavı merkezını yonetıyordu Cameron'un hastalarından Louıs vVeınsteın'ın oğlu psıkıyatr Harvey WeInsteln, Cameron'un çalışmaları ustune araştırmalar yaptı CIA tarafından fınanse edılen Cameron, "sadizme varan terapötik uygulamalarda" bulunmuştu 79537963 yılları arasında yuzlerce kışıye psıkıyatrık tedavı adı altında ışkence yapan Ewen Cameron Harvey nin babası Louis VVelnsteln tedavı merkezıne geldığı zaman, rahatsızlığı cerrahı bır mudahaleden ılerı gelen bır korkuydu Fakat psıkıyatrık bır tedavıden yararlanmak yerıne, beyın yıkama ve "yenıden programlama" denemelerının kurbanı oldu Cameron, denemelerınde akıl hastalarını kullanıyordu ve bır yontem gelıştırmıştı Bu yontemı, CIA'dan malı yardım ıstemek ıçın hazırladığı "sozlu ışaretlerın yınelenmesının ınsan davranışları ustundekı etkılen" adlı raporunda şöyle açıklıyordu • Hastanın davranış yapılarının bozulması (ozellıkle şıddetlı elektroşoklarla) • Bır sozlu ışarfitın yoğun şekılde yınelenmesı (67 gun boyunca gunde 16 saat) • Bu donem sırasında hastanın kısmı olarak duyumsai ızolasyonu • Ve 710 gun suren bır uyku (Cameron denemelerınde, kurar ve LSD dahıl çeşıtlı uyuşturucular kullanıyordu) Bellek kayıpları Cameron, denemelerıne 1953'te başladı MKULTRA Projesı'nın aracılığıyla ve CIA'nın yardımıyla, suçsuz hastalar beyın yıkama araştırmalarının kurbanları oldular Bu "çalışmalar" 1963'e kadar surdu Fn azından yuz Kanadalı hasta beyın yıkama deneylerınde kullanıldı Ancak Cameron'un unıversıteden ayrılışından sonra, "ınsan kobayların" yaklaşık dortte bırınde gorulen fızıksel bozuklukları açıklayan bır çalışma yayımlandı 27 hastaya uygulanan VVechsler bellek eşelı (anımsama testı) yarısından tazlasında 10 aydan 10 yıla kadar değışen bellek kaybı olduğunu gosterdı MKULTRA Projesı'nın sorumlularından bı rı olan Dr. Sıdney Gottlieb daha sonra projenın CIA'ya gerçekten değerlı hıçbır sonuç vermedığını açıkladı Harvey VVeınsteın'a gore, Gottlieb ABD Sılahlı Kuvvetlen'nden sıvıl memur Frank Olson'un olumune yol açan bır "deneye" katılmıştı Olson'a haberı olmadan LSD verıldı, paranoya, ajıtasyon ve depresyon ışaretlerı gozlendı ve muayene ıçın New York'a goturuldu Olson, geceleyın otelde, odasının penceresınden atladı Cameron uzun yıllardır, toplumsal değışmenın bır etkenı olarak psıkıyatrının roluyle ılgılenıyordu Nurnberg'dekı Nazı davasında tanıklık etmış ve Nazı Almanyası'nı propa ganda yaparak ve toplulukların korkularını somurerek beyınlerı zehırlemış bır sıstem olarak tanımlamıştı Cameron'a gore, psıkıyatrı toplumsal ılerlemeye katkıda bulunabılırdı Anababaların çocuklarına, korku, uyumsuzluk, guvensızlık duygularına neden olabılecek engellemelerı modası geçmış davranışları, tabuları aktarmalarını onlemek ıçın kontrol mekanızmalarının konulmasın da pskıyatrının de rolu bulunmalıydı 195O'II yıllarda Cameron meslekı yaşamının doruk noktasındaydı McGıll Unıversıtesı'nde profesor, Royal Vıctorıa Hastanesı'nın baş psıkıyatrı olan Cameron, Dunya Psıkıyatrı Bırlıgı de dahıl olmak uzere bırçok kuruluşun da başkanıydı Cameron, çatışmaları çozumlemeye ya da geçmış deneyımlerı yenıden yaşamaya gerek olmadan kışılığın yenıden duzenlenebıleceğını duşunuyordu Kaba yöntemlerı, . cıddı akıl hastalıklarına yakalanmış olanlarla sınırlı değıldı ve klınık tedavının dışında da uygulanmalarını savunuyordu "Psıkotık hastalarla elde edılmış olan, psıkıyatrı alanında olsun olmasın kışılık bozukluğu görulen her alanda uygulanabılır" Elektroşoku, narkozu, uyuşturucuları, kurarı ve duyumsai ızolasyonu kapsayan Cameron yontemı bellekte ve davranışta önemlı zararlara yola açabılırdı Orneğın duyumsai ızolasyon ıçın hasta gozlerı bağlı ya da sıyah gozluklerle kapalı olarak ve kendı vucuduna dokunması engellenmış bır şekılde gurultu geçırmeyen karanlık bır odaya kapatılıyordu Cameron'un "psychıc drıvıng" adlı denemesınde ıse, hasta saatler boyunca once kendı sesını ("otopsışık" davranış), sonra hastanın söyledığı, heyecen duygusu ıçeren cumlelerı okuyan otekı kışılerın sesını ("dışsalpsışık" davranış) teypten dınlıyordu 1960 yılında, Cameron ve arkadaşları, değışıme dırencı kırma amaçlı bır teknık gelıştırdıler Hasta, 2030 gun suresınce her gun 16 saat teybe kaydedılmış mesajları dınlıyordu Sonra, hastaya duyumsai algılamalarını ve etkınlığını engellemek amacıyla uyuşturucular verılıyordu (Bu uyuşturuculardan bırı, veterınerlıkte anestezı ıçın kullanılan ve ınsanda cıddı aklı rahatsızlıklara yol açabılen pıperıdın monohıdroklorıttı) Hastanın tedavıye dırendığı kanısına varılırsa, bır dızı elektroşok uygulanıyor, hatta damara ınsulın ığnesı yapılarak hasta ınsulın komasına sokuluyordu "Kışının programlarının sılınmesı" ıse uç aşamadan oluşuyordu, bu devreler sırasında hasta gıderek zaman ve yer kavramlarını yıtırıyordu Bu, belleğın olçulemeyecek derecede zarar gormesı demektı Ilk aşamada, bır oranda bellek kaybı oluyordu, fakat hasta kım olduğunu ve nerede bulunduğunu bılıyordu Ikıncısınde, yerını ve zamanı yıtırıyor, fakat bır değışım geçırdığjmn farkında olduğundan kaygı duyuyordu Uçuncu aşamada, yer, zaman kavramlarını ve normal olarak var olması gereken tum duyguları kaybedıyordu Crmeron'u çok az psıkıyatrıst ölumunden once eleştırdı ölumunden sonra bıle, psıkıyatrı kuruluşları bazı uyelerının katıldıkları bu çalışmaları sergılemekten kaçındılar [ l Işığın insan üzerindeki yeni etkileri R ıtm bıyolojısı, guneş ısığı, ayın çevrımı, mevsımler gıbı duzenlı olayların hayvan davranışları uzerındekı etkısını araştıran bır bılım dalı Tıp psıkoloğu, Alman araştırmacı Tıll Roenneberg, Cambrıdge'dekı Harvard Unıversıtesı'nde uç yıl suren araştırmaları sırasında, Ganyaulax algmın gunluk rıtmının, ışığın yoğunluğu ve bellı dalga boylarına gore hızlandığını ya da yavaşladığını saptadı "Algın ıçsel saatının renklerı algılayabıl dığını ılk defa bız gösterdık" dıyor Roenneberg Ganyaulax'ı mavı ışıkla aydınlattığında 23 5 saat olan normal çevrımı hızlanıyor Kırmızı ışıkla aydınlattığında ıse bu çevrım uzuyor Mavı ya da kırmızı ışıklar ne kadar koyu olurlarsa çevrım de o kadar kısahyor ya da uzuyor "Kısaca ıkı sıstem, yanı ıkı goz olmalı Bır goz mavıyı algılayıp rıtmı canlandırırken, dığerı de kırmızıyı algılayıp rıtmı yavaşlatıyor" Roenneberg, ınsan aktıvıtesının ve kendını lyı hıssetmesının de bu ıçsel saat ve gunluk rıtm tarafından yonlendırıldığı konusunda araştırmaları olduğunu soyluyor "Eğer, memelıler, dolayısıyla ınsan da kırmızı ve mavı ısığa aynı tepkıyı verırse, bu, ışıkla tedavıde buyuk bır kolaylık sağlayacaktır" Kısalan gunlerın doğurduğu kış depresyonu, gunumuzde değışık dalga boylarındakı ışınlardan oluşan beyaz ışık yerıne, tek bır dalga boyundakı ışıkla başarılı bır şekılde tedavı edılecektır Roenneberg'e gore artık gece vardıyasına kalan ışçılerın guçlu gun ışığı altında çalışmaları sağlanabıhr ve eve donerken kırmızı renklı gozlukler takarak ıçsel saatlerıne •gece' kandırmacası yapabılırler Renklı ışıklarla ıçsel saatte meydana gelen yanlış bır ışleyışın sebep olduğu uykusuzluğa da bır çare bulmak mumkun olabılecek belkı de (P.ErBdVV) Bır çeşıt denız algı Ganyaulax, 0 1 mm buyukluktedır ve gunluk yaşam ntmını ışık etkılemektedır 13