Katalog

•PSPHVMPHMH • • • |İUUJllİİUUtt£lfl ^ ^ ^ [ Çocuk, nasıl öğrenir? Beyin işlevlerlnl bllmeden çocuk eğltmeye ve büyütmeye kalkışmak, bir dizi yanlış davranışa neden oluyor. Okul çağına kadar çocuk, örneğln hem yürüyüp hem konuşamaz. Ancak 11 yaşına gelince mantıksal ve soyut kavramları anlamaya başlar. Kari fVulff Çağatay Bu bilgller 1985te iaveç Eğltlm Radyosu'nun yayımladığı pslkolog Paul Parlanevi ve eğltlm alanında uzman gazeteci ve televizyon yapımcısı Blrgltta Sohlmariın blrllkte kaleme aldıkları, Bedenini Kullan Kafana Yerleşsın baalığmı taşıyan kitaptan derlendl. ayrı işlevleri vardır. Beynin yarım küreleri işlevlerini bağımsız olarak ayrı ayrı sürdürmeyip, ancak birbiıierini tamar.ılayarak bir bütün olarak fonksiyonlarını yerine getirirler. Beynin yarım kürelerı arasındaki birlik, iki küre arasındaki binlerce kılcal ince sinir lifinin aracılığı ile gerçekleşir. Tüm olarak bu beyin liflerine beyin sapı denır. Doğumu takip eden günlerde çocuğun beynini meydana getiren iki yarım kürenin işlevleri henüz ayrı ayrı özelliklerine kavuşmamıştır. Bundan ötürü de beyin sapı tam ışlevıni yerine getiremez. Çocuk ancak 11 yaşına geldiği zaman beynindeki iki yarım küre birbirıni tamamlayarak, gelişmiş bir insanın beyni gibi bir bütün olarak işlevini sürdürmeye başlar. Ancak çocuk henüz iki yaşında ıken beynindeki küreler tam bir bütünlüğe erişmeden hemen hemen bırbirinden bağımsız olarak çalışmaya başlar. İLİM lEKNIK Küçük çocuklar için hem konuşup hem yürümek güçtür Yapılan deneyler, çocuğun hayatının ilk yıllarında beyninin çoğunlukla sağ yarım küresini kullandığını göstermiştir. Çocuktaki beyin yarım kürelerinın ayrı ayrı kullanıldığına en iyi örnek, çocukların yürürken konuşmakta güçlük çekmelerı veya bunu başaramamalarıdır. Çünkü, öğrenıDevamı 2. Sayfada C U M A RTE S i P A R A S IZ E K İ Gökyüzüne S A Y I 7 0 2 T E M M U Z 1 9 8 8 bakarak saat ayarı Büyükayı takımyıldızının Kutupyıldızı çevresindeki açısal hareketinden saati hesaplayabilirsiniz... Sayfa 89 Satürn tüm gece boyunca izlenebilir Sayfa S Temmuz ayında gökyüzü Hızlı yaşam ve peptık ülser Yüzyılımızın bu moda hastalığı, hızlı ve stresli yaşam temposunun bir sonucu kabul ediliyor. Sayfa 11 Şişmanlığın nedeni sadece oburluk mu? Değil tabii. Bazıları da doğuştan eğilimli Sayfa 3 Kornerden nasıl gol atılır Bir soruya yanıt aranıyor: Kornerden gol atabilmek için topa nasıl vurmak gerekir? Sayfa 5 Y akın zamanlara kadar şarkı söylemek, dans etmek, resim yapmak veya boyamak, jımnastik ve benzeri vücut hareketleri birer dinlenme işlevi olarak kabul edilirdi. Bugün ise aynı hareketlerin birer öğrenme olayı olduğu bilinıyor. Son yıllarda yapılan araştırmalarda elde edilen bulgular ise çocuklardaki motor gelışmenin öğrenme yeteneğının temelini oluşturduğunu ortaya koymuştur. Çocuğun "tam" bir insana dönüşmesi düşünme, hissetme, zekânın birleşmesi ile oluşur. Bu sentez beyinde sol ve sağ yarım kürelerı birleştıren binlerce ince kılcal sinir liflerinde gelışir. Üç yaşındaki bir çocuk şarkı söyleyıp dans etmeye başladığı zaman, onun hareketlerini takip eden saliselerde çocuğun beyninde yoğun bir faaliyet soz konusudur. Beynin sol yarım küresi şarkının sözlerini, hareketlerı, şarkı söyleyen çocuğun bundan önce şarkıyı nasıl soylediğini ve şarkıyı söylerken ne bıçım hareketler yaptığını hatırlatır, ıradesı ıle yapacağı hareketleri planlayıp kontrol ederken, sağ küre çocuğun şarkıyı söylemesine yardımcı olup, onun yaptığı fiilden zevk almasını sağlar. Beyin sağ küresi evvelce öğrenilmiş hareketleri yönlendirir. Çocuğun gelişimi ve geçirdiği tüm degışjklikler beynin gelişmesine bağlıdır. Doğum sırasında bir çocuk beyni, gelişmiş bir insanın beyninin ancak dörtte birı kadardır. Çocuk iki yaşına geldiği zaman beyni doğum sırasındaki büyüklüğünün üç katına, yani yaklaşık tam büyüklüğüne erişir. Beynindeki bu çarpıcı değişiklik sürerken, çocuğun gelişimi de aynı çarpıcılıkta bir yol izler. Gelişmiş bir insanın beyni iki yarım küreden oluşur ve her ikisinin de ayrı Denizler Dosyası Tartışması Ön arıtma Marmara'da kirlenmeyi önleyebilir mi? Sayfa 14 Bir kimyacımn tragedyası Bir insanın yaşamında Nobel Ödülü sahibi Fritz Haber'inki gibi büyük zıtlıklara zor rastlanır. Sayfa 13 Çocuk her yenı öğrendlği hareket için bütün dikkatini yoğunlaştınr. Davranışlannın otomatlkleşmesl ise bu hareketlerin beyinde depolanması sonucu olur. Ancak o zaman çocuk hem söylenenl dlnleyip hem de aynı anda hareketi yapmayı becerir. Tıp Uzmanlık Sınavı tartışması ÖSYM Başkanı Fethi Toker'in gcjrüşleri Sayfa 4 Kuvantum inancından sapmalar İki Alman fizikçi, Heisenberg'in belirsizlik ilkesini yeniden gündeme getirdi. Sayfa 7