Katalog

rat * HARITA 2 Castor Alpheratz rıne akşamları gozlemlenebılecektır Ancak yıne de konumlarından dolayı bu ıkı gezegenın gorulebılme şansları azdır Venus gıbı Mars da Guneş'ın arkasından geçmıştır Ama bızım yorungemız dışında bır yorungeye sahıp olduğundan Venus'un tersıne doğu ufkunda yer almaktadır Konumunun Guneş'e yakın olması onu da zor gozlemlenen gezegen durumuna sokmuştur Jupıter, Guneş batımından hemen sonra guneydoğu ufkunda Balık takımyıldızında yukselmektedır Yılancı ve Akrep takımyıldızlarının arasında Guneş1 ın batışıyla, guney ufkunda jorulebılen Saturn ıse yaklaşık 4 saaı sonra batmakta ve Jupıter'le bırlık'e eylul gecelerını suslemektedır Gezegenlerın yanı sıra Meteor Yağmurlan" da gökyuzunun ılgınç olaylarındandırlar Bu ay beılı başlı meteor yağmurlan gozukmerrvjsıne karşın, kuçuk yağmurlar görulebılır Yağmurlar, gokyuzunde yağdıklan bolgenın ısmıyle anılırlar Bunlardan dordunu tarıh ve hızlarıyla verıyoruz M*Mor En Fazla VaOmurlvı Tarlh CHd Qün 8 Plsckto 3142 11 Eytül 20 N Piacids 25.81910 Eklm 12 N Taurlds 19S111 Kasım 13 Yılhk Androm«dl«25S1211 Eklm 3 Hızı (km*) 26 29 29 ia23 Guneş'ın doğuş ve batış zamanı Turkıye uzerındekı konumumuza bağlıdır Konumu ıse enlem ve boylam değerlerı belırlemektedır örneğın Ankara'nın konumu 40 kuzey enlemı ve 33 doğu boylamıdır (Yönler Turkıye ıçın hep aynı olduğu ıçın bır daha kullanılmayacaktır) Tablo 2A'dakı tum değerler, Ankara referans alınarak hesaplanmıştır ve dığer boylam farkları ıçın duzeltme değerlerı tablo 2B'de verılmıştır örneğın Istanbul ıçın boylam duzeltme değerını bulalım Boylam farkı 4°'dır (33*29°) I5°'nın 60 dakıka olduğu bılındığıne gore 4° ye 16 dak karşılık gelır Ayrıca Istanbul, An kara referansının doğusunda olduâundan boylam duzeltme değerı 16 dk olacaktır Konum bılındığıne gore (boylam duzeltme değerı ve enlem) Guneş ın doğuş ve batış zamanını .steaığımız gun ıçın bulabıltrız örneğın Izmır'de (38 enlem) 11 eylulde guneş saat kaçta doğacaktır? Tablo 2A'da verılen enlem ve gun değerlerını 'Doğuş ' ıçın çakıştırafim 06 49 Buna tablo 2B'den boylam duzeltme değerını eklersek (24 dk), doğus zamanını 06 25 olarak buluruz Bu tabloda verılmeyen enlem ve gun değerlerı ıçın de hesap yapabılırız Ya nı ara değerlerı bulabılırız Yapacağımız ış, gun ya da enlem farkını, saat farkına oranlayıp, verılen ara değer kadar ılerlemek örneğın Istanbul'da (41 en lem), 17 eylulde Guneş saat kaçta doğacak? önce 17 eylul ara değerını 40 ve 42 enlemler ıçın bulalım 40 enlem ıçın 6 56 6 52 = 4 dk 42 enlem ıçın 6 55 6 51 = 4 dk Dort gunluMark ıçın ıkı enlemde de zaman farkı 4 dk'dır öyleyse her enlemde 1 gun 1 dk olacaktır 40 enlem ıçın 17 Eylul Ooğuş 6 52 2 dk 6 54 42 enlem ıçın . .. 17 Eylul Ooğuş 6 51 2 dk 6 53 Böylece gun ıçın ara değerı bulduk Enlem ıçın de aynı ara değer ışlemlennı yaparsak, aradığımız değerı yaklaşık olarak 6 54 olarak buluruz Başka bır deyışle, Istanbul'da 17 eylulde Guneş saat 6 54'te doğacaktır Ayrıca tablodakı değerler, Guneş'ın ust kısmının ufuktan yukselmesı ya da batmasına gore denız duzeyı ıçın hesaplanmıştır Tablo 2C'de ıse alacakaranlık ve şafak olaylarının ay boyunca değışımı verılmıştır Hesaplamalar yıne yukarıda anlatıldığı gıbı yapılmıştır ©Morkür© Venüs OMars @ JOpiter O SatOrn © UranOs Oi Neptün Sgr s Antares Tablo 2C ENLEM Şafak Alaca Şafak Alaca karanlık karanlık Eylul 1 Eylül 11 Eylul 21 ENLEM Eylul 0515 05 25 05 34 20 36 55° Şafak Alaca karanlık 2106 20 52 05 29 20 40 38° Şafak Alaca karanlık 05 08 21 15 0519 20 57 05 26 20 43 40" 05 03 21 2004 5721 26 05 15 21 0105 01 2106 05 12 20 47 TABLO 3 Ay 'ın Türkiye'deki eylül değişimi Dofluş Batış Doğuş Batış Doğuş 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 00 29 17 01 16 18 02 15 19 03 15 20 04 15 21 05 14 22 0612 23 0711 24 0811 25 09 14 26 1019 27 1127 28 12 36 29 13 43 30 14 45 14 44 15 52 16 52 17 44 18 27 19 04 19 35 20 04 20 31 21 00 2130 22 15 22 44 23 29 14 55 0013 16 04 01 14 17 04 02 24 17 54 03 40 18 35 04 57 19 09 06 12 19 37 07 24 20 04 08 34 20 29 09 42 20 55 10 50 21 23 11 56 22 00 13 01 22 34 14 03 2318 15 00 15 50 00 09 16 53 01 05 17 09 02 05 17 41 03 07 18 08 04 08 18 33 05 10 18 57 06 10 ^9 20 07 11 19 45 08 13 20 12 09 18 20 44 10 26 21 22 11 36 22 09 12 47 23 05 13 55 14 57 18 58 1919 19 42 20 07 20 37 21 12 2158 22 53 23 59 15 03 00 01 1612 0102 1712 02 14 18 01 03 19 18 40 04 42 1912 06 02 19 39 07 23 20 04 08 35 20 28 09 46 20 52 10 56 21 19 12 04 21 50 13 11 22 27 14 14 23 10 1512 16 01 00 01 16 43 00 57 17 18 01 58 17 48 03 01 1813 04 04 18 36 05 07 06 09 0711 0815 09 21 10 30 11 42 12 54 14 03 15 05 07 22 20 04 08 36 20 26 09 48 20 49 11 00 21 24 12 10 21 43 13 18 22 19 14 22 23 01 15 20 23 52 16 09 16 50 00 48 17 24 01 51 17 52 02 55 18 16 03 59 18 38 05 04 18 58 06 08 19 18 07 12 19 40 08 17 20 03 09 24 20 31 10 35 21 06 11 49 2150 13 03 22 45 14 12 23 51 1514 42° Batış Doğuş Batış 23 53 1512 23 44 16 21 00 54 17 21 00 44 02 06 18 08 01 57 03 25 18 48 03 02 04 46 1916 04 41 06 05 19 41 06 02 07 21 08 37 09 51 11 04 12 16 13 26 14 31 15 29 16 18 16 58 17 31 1757 18 20 18 40 18 59 19 17 19 38 19 59 20 26 20 59 21 41 22 16 23 42 Güneş'in Türkiye'deki eylül değişimi ve tan olayı TABLO 2A ENLEM 35° 06 46 06 48 06 51 06 54 06 57 07 00 07 03 19 37 19 31 19 26 19 20 19 14 19 18 19 03 38° 06 43 19 39 06 46 19 33 06 49 19 27 06 53 19 21 06 56 19 15 0700 19 09 07 04 19 02 Enlem 40° 37° 40° 40° 37° 38° 35° 42° 40° 41" Verılmeyen değerler, Ay'ın doğuşunun ya da batışının bır sonrakı gune sarkmasından dolayıdır Bu tabloda Ay'ın doğuş ve batışı anlatılmıştır Kullanımı Tablo 2 gıbıdır Ay rıca Ay'ın evrelen gunlerın yanındadır llk Dördun Dolunay Son Dördun Yenl Ay Tablo 4 Gezegenlerin eylül değişimi Gezegen Doğuş 1 11 21 Batış Merkur 07 09 08 13 08 48 venus 06 20 06 56 0719 19 46 19 33 19 11 39 39 39 Mars 05 55 40° 06 41 06 45 06 48 06 52 06 56 07 00 07 04 19 41 19 35 19 28 19 22 19 15 1900 19 02 42° 06 39 19 44 06 43 19 37 06 47 19 30 06 51 19 23 06 55 19 16 0659 19 09 07 04 19 01 Tarıh Eylul Eylul Eylul Eylul Eylul Eylul Eylul 3 7 11 15 19 23 05 51 05 47 19 38 1911 18 43 Jupıter 21 14 20 34 19 52 10 55" 10 13* 09 28* 27 28 29 Saturn 14 48 1410 1333 23 25 22 47 2211 Uranus 15 35 14 56 14 17 Neptun 16 23 15 44 15 04 00 45* 00 07* 23 27 + 79 + 79 + 79 1 20 03 11 19 48 2119 29 23 45 2316 22 27 + 56 + 56 + 57 27 Tablo 2B Kent Ankara Antalya Erzurum Eskışehlr Gazıantep Istanbul Izmır Lefkoşa Sınop Sıvas Boylam duzeltme değerı 00 dk 08 dk + 32 dk 08 dk + 16 dk 16 dk 24 dk 00 dk + 08 dk + 16 dk Boylam 31° 41° 31° 37° Parlakhk 1 0 8 II 0 3 2101 + 18 + 18 + 18 + 04 + 05 + 05 33° 27° 33° 35° 37" 29° *Bu değerler ait oldukları günden bir sonraki güne sarkmışlardır. Bu tablo gezegenlerin ay içlndeki doğuş. batış zamanlarını ve pariaklıklarını gostermektedlr. Tablo, Ankara boylamı Içln hazırianmışbr, ancak dlğer boylamlar Içln de fazla bir fark yaratmayacaktr. Iç Ounee stotemi gezegenleri tçin tablo 2C>deW alacakaranlık ve şafak <to ğerleri önemlkJlr. GOneş yuksekJikçe gorülebllme şansları azalacaktır. Pariaklık ıse ters orantılı bir değerdir. Değer azaldıkça (srfınn altı da bu aralığa glrer) clsmin pariaklığı artar. umeğln kutup yıldızının pariaklığı 2.5 kadlr iken, Ay'ın 11 va Güneş'in 27 kadirdir. (Kadir, partaJd.k birimidir.) D