Katalog

BİLGİSAYAR Beşinci nesil bilgisayarlar Beşinci nesll bilgisayarları diğerlerinden ayıran özellik, özellikle de yazılımlarının farklı olmasıdır. Amaç, bu bilgisayarların kültürel, ekonomik, bilimsel faaliyetlerde>sosyal yapının düzenlenmesinde, siyasal etkinllklerde kullanıimasıdır. Doç. Dr. Şafak Ural istanbul Unlversitesl Edeblyat Fakültosl Dıjıtal bilgisayarlar mesela 3 ve 05 voltluk ıkı sınyal vasıtasıyla sadece 1 ve 0 değerlerıyle temsıl edılen sayı sıstemı ıçınde matematık ışlemlerı yapabılır Dığer bır deyışle dıjıtal bilgisayarlar on tabanlı sayı sıstemı yerıne ıkı tabanlı sayı sıstemı kullanarak ışlem yaparlar Hesap makınelerı, kolumuzdakı saatler, evlerde kullanılan bilgisayarlar dıjıtal turdendırler Bu bilgisayarlar dığer orneklerınde olduğu gıbı uç ana elemandan meydana gelırler Bırıncı eleman gırış ve çıkış kısımlarından oluşur Isteğe bağlı olarak veya otomatık bır şekılde verılen komutlar "gırış" kısmı vasıtasıyla bılgısayara aktarılırlar "Çıkış" ıse, istenılen sonucun bır hesap makinesınde, saatte veya dığer bılgısayarlarda olduğu gıbı ses, ışık veya yazılı olarak bıze aktarılmasını temın eden kısımdır Ikıncı kısım, bılgısayarın beynı yanı çalışmasını duzenleyen, istenılen hesapları yapmaya yarayan merkezı ışlem bı rımıdır Dığer ana kısım bellektır Verıler ve programlar burada depolanırlar Ilk dort nesıl bilgisayarların belleklerı von Neumann stratejısıne gore duzenlenmıştır Bır bılgısayar, belleğındekı proganınmış matematıkçı von Neumann, atom bombasının yapımı ıçın çalıştığı sıralarda bır arkadaşının "Bakıyorum matematığı bır kenara bıraktın, sadece bombayla uğraşıyorsun" şeklındekı sozlerıne "Hayır Sadece bombayla değıl, ondan da önemlı bır şeyle, bılgısayarlarla uğraşıyorum" şeklınde karşılık verır Gerçekten de gunluk yaşayışımıza kadar gırmış olan ve bılımden teknolojıye kadar pek çok alanda vazgeçılmez yerı olan bilgisayarlar gunumuzde pek çok şeyı temelden değıştırmışlerdır Bu koklu ve çok yönlu değışıklıklere sebep olan bilgisayarların ılk nesıl ıçınde yer alanları 1952 yılında yapılmışlardır Gerçı bırıncı nesıl bilgisayarların ılk or noklerı 1940lı yıllarda ortaya çıkmışlardır Hatta mekanık olarak matematık ışlemlerı yapabılecek makınelerı 17 asra kadar gerı göturmek mumkundur 19 asrın sonlarında ıse delıklı kartlarla ış goren ve bır çeşıt bılgısayar olarak nıtelendırılebılecek makınelerın nufus sayımında kullanıldığını göruyoruz 1900'lu yılların başında basıt matematık ışlemlerı yapabılen fakat tonlarca ağırhğı olan bılgısayarlarla karşılaşıyoruz 194O'lı yıllardan sonra bılgısayar konusunda hızlı bır gelışme görulmektedır 1952 yılından ıtıbaren ortaya çıkan bırıncı nesıl bılgısayarlarda ılerı duzeyde bır program dılı kullanılmaya başlanmıştır Ikıncı nesil bilgisayarlar ıse yaklaşık 1958 yılında ortaya çıkmıştır Ilk nesıl bılgısayarlarda boşluk tuplerı kullanılmasına karşıhk, ıkıncı nesıl bılgısayarlarda transıstorler ve dıotlar kullanılmıştır 1 963 yılında ortaya çıkan uçuncu nesıl bılgısayarların ozellığı, entegre dev/elerın kullanıimasıdır Daha gelışmış entegre devrelerın kullanıldığı dorduncu nesıl bilgisayarlar 1969 yılında ortaya çıkmıştır Bu gelışımlerı ıçınde bilgisayarlar, hacım, ışlem gucu, guvenı lırlık, surat, malıyet ve dığer yonlerden sureklı bır evrım geçırmışlerdır rama gore merkezı ışlem birimi tarafından ışletılır Bilgisayarların fızıkseı yapısı, çeşıtlı entegre devrelerden yanı "çıp" adı verılen sılıkon krıstallerden meydana gelır Çıpler, bır elektrık akımı halınde bılgisayarlara aktarılan komutlarla istenılen ışlemlerın yapılmasını temın ederler Bu devreler bilgisayarların donanımını (hardvvare) meydana getırırler Bilgisayarların bır de yazılımı (softvvare) kısmı vardır Donanım ve yazılım bırbırınden bağımsız olmakla bırlıkte bır bılgısayarın kurulmasında bırbırını etkıler Çunku donanım bılgısayarın mımarı özellıklerıyle ılgılı olmasına karşıhk, yazılım, bılgısayarı çalıştırabılmemızı yanı kullanabılmemızı sağlar Bu bakımdan aralannda bır uyumun bulunması gerekır Bellektekı programın, merkezı ışlem bırımı tarafından anlaşılabılecek şekılde yazılmış olması gerekır Fortran, Basıc, Pascal, Cobol, Lısp gıbı program dıllerı ıse bılgısayarlarla anlaşmamızı ve problemlerımızı bilgisayarlar vasıtasıyla çözmemızı mumkun kılarlar Beşinci nesıl bilgisayarları diğerlerinden ayıran ozellık, donanımlarının, özellikle de yazılımlarının farklı olmasıdır Uzun bır hazırlık donemını kapsayan çalışmalar netıcesınde amaçları ve ozellıklerı 1981 yılında Japonya'da yapılan kongrede ıfade edılen bu yenı nesıl bilgisayarları, 1990 yılına kadar gelıştınlmesı planlanan bır proje olarak gormek de mumkundur Bu projeyle gerçekleştırılmek istenılen amaç, soz konusu bilgisayarları kulturel ve ekonomik faalıyetlerde, bilimsel çalışmalarda, sosyal yapının duzenlenıp gelıştırılmesınde, siyasal etkinllklerde ve teknolojık çalışmalarda kullanabılmektır Boylesıne genış bır alanda kullanılabılmesı, bu bilgisayarların buyuk ölçude bılgı depolayabılecek kapasıtede olmasıyla mumkundur Bır motor ıçın benzın veya elektrık neyse, bılgısayar ıçın de ona yuklenen bılgıler aynı şeydır Ilk dort nesıl bilgisayarlar sadece hafızalarına yuklenmış olan bılgıler çerçevesınde ış görmelerıne karşıhk, beşinci nesıl bilgisayarlar, yenı bılgıler ortaya koyabılecek yanı çıkarım yapabılecek şekılde ınşa edılmek T ıstenmektedir Amerıka'da yaklaşık yırmı beş yıldan berı sunı zekâ (artıfıcıal ıntellıgence) konusunda yapılan çalışmalardakı amaç da yıne aynıdır Yanı verılen bılgılerden yenı bılgıler uretebılecek, dolayısıyla da duşunebılen makıneler yapmaktır Bu durum, özellikle yazılım bakımından öncekılerden farklı özellıkler taşıyan bilgisayarların ınşasıy la yakından ılgılıdır Boyle bır yazılımın gerçekleştırılebılmesı ıçın çeşitlı dısıplınlerden yararlanmak gerekmektedır Çunku amaç, çıkarım yapabılen, bır ınsan gıbı problem çözebılen makıne yapmaktır Böyle bır amaç ıçın ıse, beynın yapısının bılınmesıne yanı fızyolojı, norolojı ve bıyolojıye, ınsan davranışlarının bılınmesıne yanı özellikle kognıtıf psıkolojıye, konuşma dılının yapı ve ışleyışının bılınmesıne yanı mantıga, lengustığe hatta felsefeye ıhtıyaç duyulmaktadır Nıtekım bırçok bılımın ortaya Koyduğu verılerden yararlanarak çalışma yapmak, bılgı muhendıslığının konusuna gırmektedır Gerçı bilgisayarlar kendilerıne yuklenmış olan bılgılere gore ınsandan çok daha hızlı ve sağlıklı kararlar verebılmektedır Fakat bır ınsanın karar verme ışlemı çok daha farklı ve karmaşıktır Sözgelımı bır muhendısın yapacağı köpru, yol ınşaat vb ıçın temelde uzmanlık bılgılerıne ıhtıyaç vardır Bu bılgıler oğrenım sırasında kazanılır Bu bılgıler şuphesız bır bilgısayara da yuklenebılır Fakat bılgısayarın mesela bır köpru projesı çızebılmesı ıçın sadece bu tur bılgıler yeterlı değıldır Çunku bır muhendıs (ya da doktor, hâkım veya başka meslekten bır kışı) vereceğı kararda gozlemlerını, deneylerını, tecrubesını de kullanır, akıl yurutmeler vasıtasıyla mumkun problemlerı araştırır, yenı deney ve gözlemler yapar Işte beşinci nesıl bilgisayarlar veya sunı zeKa Konusunaa yapılan çalışmaların amacı, bu gıbı ışlemlerı yapabılecek makıneler hatta robotlar gelıştırmektır İnsan beyni ve bilgisayar Gunumuzde yapılan son derece onemlı ve ılerı sevıyedekı çalışmalara, elde edılen başarılara rağmen, ınsan beynının butun özellıklerıne sahıp olan bır makıne yapabılmek henuz mumkun gorunmemektedır Çunku boyle bır makıne yapabılmek ıçın gereklı teknık olanaklar bır yana, ınsan beynının fızyolojık, norolojık veya bıyolojık ozellıklerı ya da fonksıyonları henuz tam olarak anlaşılmış değıldır En basıtınden beynın bır fonksıyonu olarak nıtelendırebıleceğımız gunluk konuşma dılı, akıl yurutmelerde kullandığımız bır aractır Bu sebeple de sunı zekâ konusunda yapılan çalışmalarda dılın yapı ve ışleyışının anlaşılması son derece onemlı bır problemdır Genellıkle kabul edılen Chomskıcı goruşe gore de ınsan, önceden programlanmış bır dılı kullanmaktadır Bır benzetmeyle ıfade edersek, bır muzık eserı bestelemek nasıl kı oğretılebılen ve sadece nota bılmekle ustesınden gelınebılecek bır uğraş değılse, muhtemelen genetık sevıyede daha once programlanmış olduğu ıçın dıl de sonraları sahıp olabıleceğımız bır yetı değıldır Bu bakımdan deyım yerındeyse, Bır makıne değıl de ancak beyın yıne kendısı gıbı olabılır Esasen bır ınsan gıbı veya ınsandan ustun (ve netıcede ınsana hukmedebılecek) robotların yapılması bilimsel çalışmaların değıl, bılımkurgu turu romanların, bır anlamda çok ılerı metafızık spekulasyonların konusu ıçıne gırmektedır IJ Analog ve dijital bilglsayar Gunumuzde kullanılan bilgisayarlar analog ve dijital olmak uzere ıkıye ayrılmaKtadır Tuplerın kullanıldığı analog bılgısayarlarda akım sureklıdır Dığer bır deyışle bu bılgısayarlarda devreler, zamana bağlı olarak değışen fakat sureklılık gösteren bır sınyal sıstemı vasıtasıyla ış gorurler Dıjıtal bılgısayarlarda sınyaller kesıklıdır Melez bilgisayarlar ıse hem analog hem de dıjıtal yapıdadırlar