Katalog

UZAY SAĞLIK Gökyüzü bilgisayar ekramnda Amatör astronomlar bundan böyle gökyüzünü bir bilgisayar yardımıyla izleyebilecekler. Bu bilgisayar, gök cisimlerini ekranda görebilme ve inceleme olanağını da sağlayacak. Çeviri: Belgin öz lektronığın, yıldızların ve gökyuzunun ıncelenmesı alanında kullanılması 1980 yıllarına raslar Bu konuda atılan ılk adım gözlenecek yıldızın koordınelerı ıle yerının belırlenmesı ıçın gereklı unsurların yuklendığı, programlanabılır bır kumanda aracının gelıştırılıp pıyasaya surulmesı oldu Alet bu verılerı aldıktan sonra motora kumanda ederek, durbun ya da teleskobu ıstenen cısme doğru yöneltıyordu 'Skgsensor' adı verılen bu alet aynı zamanda yuzlerce gök cısmı ıle nebulanın yer ve boyutlarını hafızasında tutabılıyor, görulemeyen yıldızları ortaya çıkarıyor, evdekı bılgısayara bağlanarak belırlı bazı verılen değerlendırebılıyor ya da bır teleskoba adapte edılen fotoğraf makınesıne kumanda edebılıyordu Tek kusuru yaklaşık 800 bın lıraya yaklaşan fıyatıydı Buqun Perl qrubu tarafından gelıştırılen 'Synaps 90' ıle gökyuzundekı cısımlerın göruntulerının yakalanması, değerlendırılmesı ve bır ekran uzerine yansıtılması sağlanmıştır Synaps 90, gerçek bır mıkrobılgısayardır IBM PC'ye uyan bu aletın durbun ya da teleskoba tıpkı bır mercek gıbı adapte edılerek gözdekı retına tabakasının vazıfesını gören ve göruntuyu kaydeden bır alıcısı vardır 6,6x8,8 mm boyutlarındakı duyarlı yuzeyı 298 x 384 gozcukten ıbaret olup, göruntuyu 11 592 noktaya ayırmaktadır Bu gozcukler 23 mıkro metre kenar ölçusune sahıp karelerden meydana gelmıştır Işığa karşı çok duyarlıdır Oysa gökyuzu çok karanlıktır Işte Synaps 90'ın başlıca özellığı, bu sorunu çözmektekı teknık becerısıdır Goruntu alıcısı, duyarlılığının arttırılması ıçın soğutulur Gerçek bırer elektronık ısı pompası olan etkılı gozcukler sıcaklığı 40'a kadar ındırırler Bu ısıda, çok artmış olan duyarlılığı sayesınde alet, çok daha kısa poz surelerıne ulaşılmasını sağlar Derın gokyuzu çalışmalarında klasık îotoğrafçılık yöntemlerıyle bır saat surecek poz suresı, böylelıkle 20 dakıkaya ınebılmektedır Gezegenlerın konu alındığı resımlerde ya da teleskobun durbun gıbı kullanıldığı durumlarda bu sure sanıyenın 1/50'sıne kadar duşer Alıcıgozcuk çıftı teleskobun merceğı uzerine adapte edılebılen 130 mm x70 mm x38 mm boyutlarında bır kutuda toplanmıştır Teleskoba bır kabloyla bağlıdır Böylelıkle goruntunun bilgisayar tarafından algılanıp, değerlendırılmesıne olanak verılır Perl fırması aynı zamanda, grının 128 Egzersiz ve akıl sağlıgı Egzersizin fizyolojik yararları nelerdir? Bir egzersiz programı akıl bozuklukldrının korunmasında ve tedavisinde kullanılabilir mi? Derleyen. Selumı AKSOY uzenlı egzersiz yapmanın koroner kalp hastalıklarından korunmada ve rehabılıtasyondakı faydaları bılınırken, akıl sağlığına olan faydalarını soylemek pek mumkun değıldı Son zamanlarda Ingıitere ve Amerıka'da bazı akıl bozukluklan ıçın koşu tedavısı uygulanmakta ve buyuk ılgı görmektedır Bılınen uç ana egzersiz tıpı vardır 1)Aerobık dayanma gucu 2) Anaerobık dayanma gucu 3) Esneme ve gevşeme, Aerobık egzersiz, Oksıjen taşıma sıstemının verımlılığını arttıran ve uzun dönemlerı kapsayan fızık çalışmadır, uzun mesafe koşma ve yuzme gıbı Anaerobık egzersiz kısa surelı dönemlerde ağır fızık çalışmalardır, ağır kaldırmak veya kısa mesafelı hız çalışmaları gıbı Burada, antrenmanlar kas gucunu arttırmaya yönelıktır Yoga, gevşeme ve esnemoye örnek olan bır egzersiz tıpıdır Aerobık ve anaerobık egzersızler beynı fizyolojik olarak canlandıran uyarılara yol açarlar Ağır bır egzersiz boyunca kalp atım hacmı dakıkada 5 lıtreden 25 lıtreye çıkar Bunun yanı sıra depresyonda beynın her ıkı yarısının grı cevherınde kan akımının azaldığı tespıt edılmıştır Artmış kan akımı sınır hucrelerının metabolızmasını ve aktıvıtesını de etkıler Boylece egzersiz suresınce, depresıf bır hastada sınır hucrelerının aktıvıtelerı artacaktır Duzenlı olarak gunde uç kez egzersiz yapan belırgın sıkıntısı olan hastalarda duzelmeler olduğu gorulmuştur 68 haftalık duzenlı aerobık egzersiz programlarından sonra organızmada bır takım fızyolojık uyum değışıklıklerı oluş maktaaır Bu yontemle fobılerı olan bazı hastalarda onemlı duzelmeler olduğu gorulmuştur Duzenlı egzersızler sonucu hıpotalamus hıpofızbobrek bezlerı eksenlerı uzennde hormonal uyum değışıklıklerı de oluşmaktadır Aerobık eg zersız programı, temel kortızol sahnımı nı duzenlemektedır boylece aşırı kortızol salınımına bağlı olan farklı ruhsal bozuklukların duzeltılmesı sağlanmaktadır Egzersiz programları özellıkle depresyon ve anksıyetenın tedavisinde Amerıka'dakı bazı klınık gruplarda uy gulanmaktadır Ancak henuz bu konuda genış anlamda ve uzun surelı kontrol çalışmaları yapılmamıştır llgınç so rulardan bın de egzersiz programlarıyla kışının tekrar akıl hastalığına yakalanma rıskının azaltılıp azaltılmayacağıdır Egzersiz programlarıyla depresyon ve anksıyet (Huzursuzluk ve sıkıntı ha lının tedavisinde lyı sonuçlar alınmak tadır Bır yandan bu konuyla ılgılı çalışmalar ılerletılırken, buyuk bır oranda da kabul görmektedır ; I D E ayrı tonunu yansıtabılen monokrom bır ekrana sahıp taşınabillr bır bilgisayar uretmektedır Ozellıklen tüm benzerlerınınkıyle aynı olmakla bırtıkte, bu alet farklı olarak alıcıdan gelen verılerın değerlendırılmesını sağlayan ıki ek elektronık cartla donatılmıştır llkı bır göruntu hafızasıdır Elektrık sınyallerını alıp bilgisayar ıçın değerlendırır Ikıncısı ıse, özellıkle ekranı kontrol etmektedır Grının 128 ayrı tonunda ya da gerçek renklerınden farklı bır görüntu verır Bu durumda renk yelpazesınde her bın grının 8 ayrı tonuna sahıp 16 ana renk bulunmaktadır Renklı bır göruntu elde edebılmek ıçın, bılgısayarı herhangı bır renklı televızyona bağlamak yeterlıdır Gerçek dışındakı renklerle elde edılen göruntu kontrastsız ya da ınce renk farklılıklarına sahıp gökyuzunun detaylarının ortaya çıkmasını sağlar Uretıcı fırma bunların dışında LEXP ve ATLAS adında ıkı bilgisayar ıle kuilanım programı da sunmaktadır LEXP, goruntunun değerlendırılmesınden sorumludur Onun aracılığıyla ve bilgisayar klavyesı kullanılarak poz suresı, goruntunun verılen ve dığer bazı fonksıyonlar seçılır ve ayrılır Goruntunun elde edılen sayısal değerlendırmesı uze Mlkroastronoml Içln bilgisayar Hafızasında gökyuzunun detaylı bır hantastnı saklayan A TLAS ıle goruntunun değerlendmlmesıne olanak veren LEXP (zum, kontrast ayan, konturların çıkanlması) Synaps 90, birçok dlğer etklnliğinin yanı sıra, teleskobun yakaladığı göruntuyu analıze eder ve bılgısayarın ekranı uzennde n 592 noktaya ayırır rınde oynamak da mumkundur, konturlar ayıklanabılır, kontrast arttırılabılır veya goruntunun yönu değıştırılebılır Astronomların gökyuzunu bir teleskop ıle seyrettıklerını ve bu aletın göruntuyu ters olarak ılettığını unutmayalım Profesyoneller bu tur gözleme alışmış olmakla bırlikte, amatörler bu konuda buyuk zorluk çekmektedır Bunun dışında bilgisayar göruntulerı dısket uzennde belleğe kaydeder gerektığınde bunun sadece bır kısmını buyutebılır Ikıncı bilgisayar, ATLAS, belleğınde gökyuzunun detaylı bır harıtasını bulundurmakta ve bu özellığı sayesınde, gözlem yapılmak ıstenen kesımı anında bulabılmektedır Başlıca gök cısımlerının koordonelerı de belleğe kaydedılmıştır ve gerektığınde ekranda sıralanabılır Uzmanlar ıçın gereklı birçok başka verı de bellekte kaydedılmış olup, takım yıldızların yerleşım şekıllerı de ıstenıldığı anda ekranda belırmektedır Kullanım programı ıse bılgısayara hıtap edebılmenın yollarını gostermektedır Kullanımı son derecede basıttır Kışı, bır bılgı uzennde kuşkuya duştuğu an, onu klavyeye geçerek ekranda soruna cevabın bır örnekle belırmesını sağlayabılır Pıyasada bulunan Synaps 90'ların ılkı IBM PC mıkrobılgısayarına sahıp olmayan amatörler ıçın tasarlanmıştır Bilgisayar, göruntu değerlendırme kartları, kutu, alıcı ve bilgisayar kullanıma hazır olarak sunulur Bu şekılde malıyetı yaklaşık 6 5 mılyon lırayı bulmaktadır Ikıncı tıpı ıse bır IBM PC bılgısayara sahıp astronomlara yönelıktır ve fiyatı yaklaşık 3 5 mılyon lıra dolayındadır (Sct Jnce Vle, Eylül 87)