Katalog

Dünyada köşeye sıkıştılar, ABD'de slgara Içenlere 3. sınıf vatandaş muamelesl bile yapılmaz ve 2000 yılında dumansız blr toplumu hedef alan kampanyalarla gövdeler ve beylnler yıkanırken, ülkemlz nerdeyse sigara ilticacılanrt sığınablleceklorl son kale ml olacak? Yankı Yazgan Sigara içenler T ürkiye'de sigara içiliyor. Çok sigara içiliyor. Çok severek içiliyor. Dostluklar bir sigarayla başlıyor, ikinci bir sigarayla katmerleniyor. Gün sigara ile başlıyor. Sigara ile sürüyor. Uykudan önce son bir sigara içilip, öyle yatılıyor. Uyku tutmazsa, bir sigara ile zaman geçiriliyor. Üzülünce bir sigara içiliyor. Sevinilince bir sigara içiliyor. Hiçbir şey olmayınca, sıkılınıp bir sigara içiliyor. Sigarayla bu denli ıç içe bir hayat sürdürülen bir ülkede, sigaranın birtür "asgari müşterek" olduğu bir ülkede "sigaranın zararları" diye söze başlamak kolay bir şey değil. Sigaranın zararlı olduğu blllnlyor varsayabiliriz. Bu bilginin üstünkörülüğü, sigara içanlerin "zararı kendiıne, sana ne?" şeklindeki savunmasının bir mazeretl değil elbette. Sigaranın içenin kendisine ve yayılan dumanı soluyan herkese, hele bebeklere zararlı etkide bulunduğu bir g»rçek. Ama tabii "bana sigaradan ölmüş bir kişi göster" tipi bir tartışmayı çözümleyemeyecek bir gerçek. Çünkü sigarının zararlı etkisı (ve öldürücü etkisi) bir bakterinin zarar verme süreci kadar tekdüze ve somut değil. Yapılacak tartışmada sigarının sağlığa zararlı olduğunun ön kabulü gerekiyor. Ee, sonra? Sonrası şu. Bugün ABD'de ve Avrupa'da neredeyse fanatik olarak nitelendirilebilecek antisigara akımlar üst üste zaferler elde ediyorlar. Sigara içenler (bu arada onlara sigara temin edenler, yani tütün tekelleri) bayağı köşeye sıkışmış ve bunalmış durumdalar. Süreklı suçlanıyorlar, tecrit ediliyorlar, dışlanıyorlar. Sigara içenlere karşı bir tür "terör" uygulanıyor. Sigara aleyhtarı cephe içerisinde pek çok toplumsal örgüt, tek tek bireyler ve geniş yelpazeden politik yapılar yer alıyor. Tabii, devletler de desteklerini esirgemiyorlar, ancak olayı organize eden devlet değil. Antisigara cephenin militan kesimlerini radikal ve çevreci grupların oluşturduğunu da eklemek gerek. Türkiye'de ise devlet eliyle bir sigara aleyhtarı "hava" oluşturulmaya çalışılıyor. Sokaklara pankartlar asılarak, konferanslar dlnletllerek vs. bu hava destekleniyor. Bir yandan da devletin tekefi 150 milyon dolarlık sigara ithalatı yapıyor. Türkiye'de de bir sigara aleyhtarı terör ortamı oluşabilir mi? Sanmıyorum. Bu biraz da, meselede sorumluluk hissedenlerin, olayı sadece devlet eliyle çözümlenecek bir sorun olarak görmevenlerin inisiyatiflerini kullanmalarına bağlı. Sigara tartışmasının açılmasına ve Batı'daki fanatik tavır Türkiye'ye bulaşmadan, meseleye biraz geleneksel yavaşlık ve tevekkül içerisinde de olsa kimse ezilmeksizin bir çözüm aranmasına bağlı. Birtür "toplumsal uzlaşma" yani. Slgara, içsnin ve dumanını soluyan herkesln sağlığına zararlıdır. Bu ön kabul çevresinde bir tartışma, sigara içme keyfini muhafaza etme ama bu keyife iltifat etmeyenlerin bu keyiften zarar görmelerini önleme gibi bir amaca yönelik olabilir. Sonuçta da, kendine zarar vermeye razı oanlar skjaralarını tüttürebilirler. Başkasının içtiği sigaranın bedelini sağlığından ödemek ıstemeyenler de kendilerini koruyabilirler. Bu nasıl mümkün olabilir? Uzlaşmanın esas sorunu bu olacak herhalde. \'\ 2000 yılında dumansız blr toplum Sayın Çellkel, sigara yasagı uygulanan yerlerin genlşletllmesini savunuyor ve sigaradan pasif etkllenenlerde saptanan zararlı etkileri anlatryor. Dr. Turgay Çellkel ile söyleşf: zamanlarda önemli bir bolümünü "pasif sigara içimi" ile ilgili olanlar oluşturmakta. Pasif Içimln zararı artık tartışılır olmaktan çıkmıştır. Bizzat içenlerle ilgili olarak elde edilen kesinlikte verilerin toplanmasına geçilmiştir. Içllen sigaranın tlpi ve sayısı, odanın büyüklüğü ve havalandırması, odada kalıs süresi pasif sigara Içimlnde önemli faktörlerdir. Pasif içimin bazı zararlı etkilerini örneklersek: • Sigara dumanına maruz kalan gözlerin % 70'i tahriş etkilerine uğrar. • % 30'unda başağrısı, burun tahrişi, öksürük gibi yakınmalarortaya çıkabilmektedir. • Odanın havalanması az ise nabız ve kan basıncı % 1015 oranında artmaktadır. Iskemik bir kalb hastalığı olan Angına Pektoris'in ortaya çıkışı % 38 daha kısalmış bir zamanda olur. • Normal kimseler, sigara dumanı ile karşılaştıklarında (kısa süre) solunum fonksiyonu kaybına uğramazlar. Astımlılar ise kısa süre ile dahi olsa duman ile karşılaştıklarında solunum fonksiyonlarından % 75'inı yitirmektedirler. • Bu saydıklarınız sigara dumanına kısa süre maruz kalındıgında ya da hemen sonrasında ortaya çıkan etkller. isln blr de uzun vadell yani var, degil mi? Belkl çok daha krttlk? ÇELİKEL Uzun süreli etkiler en belirgin olarak ilk iki yaşın içindeki bebeklerde görülür. Anne/babası sigara içen bebeklerde bronşit, zatürree ve diğer aşağı hava yolu hastalıkları artmakta ve bu artış büyük oranda olmaktadır. Daha büyük yaşîaki çocukların kronik solunum yakınmaları da, kendi istemleri dışında sigara dumanına maruz kalmalarıyla yakın ilişkilidir. iş ortamında sigara dumanına maruz kalan kişilerde, solunum fonksiyon ve kapasitesindekı düşme günde 110 adet sigara içen normallerdeki düşmeye eşdegerdir. Bir diğer önemli nokta, sigara içilen ailelerin çocuklarının erişkinlikte 2 misli fazla olasılıkla sigara içtikleri. S igaranın Insan sağltgına zararlan konusunda yeterince yazılıp çizlllyor. Solunum sistetnl hastalıklan, kalpdamar nastalıkları, çeşttll organlara alt kansarler glbl. Tüm bunlar blzzat sigara Içenlerle llglll. Son zamanlarda işln blr diğer yönu gündeme geldl. Slgara Içllen ortamlarda bulunan sigara Içmeyenlerln sigaradan nasıl •tkllendlktorl? ÇELİKEL Sigaranın insan sağlığına etkisi üzerine yaklaşık 20.000 makaleyie ifade edilebilen araştırmaların son Japonya, ABD ve Yunanistan'da yapılan çalışmalar, kendisi sigara içmeyen ve kocasının içtiği sigaranın dumanına maruz kalan kadınların akciğer kanserine yakalanma riskinin kocası sigara içmeyenlere kıyasla % 30 fazla olduğunu göstermlştir. • Toplu olarak bulunulan yerlerde slgara Içllmesl, Içmeyenler açısından bir sağlık sorunu olusturuyorsa bu durumun önüne nasıl geçlleblllr? Sigara, blr çevre klrlillğl sorunu mu? ÇELİKEL Ben insanların toplu bulunduğu yerlerde sigara içilmesinin resmen yasaklanması gerektiğini düşünüyorum. Bu yasağın uygulatılması için de çaba gösterilmelı. Sigara içmeyenlerin aktif tutumu önemli. Dumandan etkilenen, zarar gören biz isek, içilmesine karşı koymak, sınırlamaları savunmak hakkımızdır. Sigara içilmesinin yasak olduğu yerlerde gerekli uyarılarda bulunmaktan kaçınmamalıyız. Çevrenin dumanla kirletilmesi savunulabilecek bir şey değil. • Pratlk olarak, çalıstığınız haatanede ne gibi blr polltlka yürütüyorsunuz slgara İçilmesine karşı? ÇELİKEL Hastanemizde, ofis odaları ve kafeteryanın bir bölümü hariç her yerde sigara içimini kesinlikle yasakladık. Buna genellikle uyuluyor. Çalışanlar, yasağa uymayanfarı bizzat uyararak denetimi sağlıyorlar. • Türklye'dekl insanların sigarayla çok sıcak ve samlml lllşkllerl var. Bu lllşklye müdahale •dllmesi pek hosa gltmlyor, hatta tepkiyle karsılanıyor. Bu durumda katı yaaaklar ne ölçüde geçerll olacak? Eğer amacımız, klsllerl kendllerinin ve diğer İnsanların sağlıklarına zarar verlcl blr •ylemden abkoymaksa, etklll yöntem saçlml önemli olmuyor mu? ÇELİKEL Elbette, en etkili önlem sigaranın zararları konusunda eğitim. Maalesef, bu çoğunlukla yetersiz kalıyor. insanların zararını bildikleri bir alışkanlıktan kurtulabilmeleri için yardıma gereksinmeleri olabilmekte. Sigara içiminin giderek daha fazla yerde kısıtlan