Katalog

BILIM VE AKLIN GÜCÜ >> PROF. DR ERHAN KARAESMEN yazdı 2’de PAZAR 28 ŞUBAT 2021 96. YIL SAYI: 34840 KURUCUSU YUNUS NADİ (19241945) BAŞYAZARLARI NADİR NADİ (19451991) İLHAN SELÇUK (19922010) FİYATI 2.5 TL KKTC’DE 3 TL >> 2’de BUGÜN OKUNUR BU BIR DÖNEM BU DA GEÇER USTA sanatçılar Müjdat Gezen ve Metin Akpınar’ın “Cumhurbaşkanına hakaret” iddiasıyla 4’er yıl 8’er ay hapis istemiyle yargılandıkları davada yarın karar çıkması bekleniyor. Duruşma öncesi Pazar Dergi’ye konuşan Gezen, “Bu bir dönem. Bu da geçer, geçecek. Bütün arzum hayattayken göreyim bu sistemin değiştiğini” diyor. >> HİLAL KÖSE DOĞANDEMİR: HERKES GERÇEKLE YÜZLEŞECEK >> DENİZ ÜLKÜTEKİN MÜJDE AR ‘SEVDA’YI ANLATTI >> İSMAİL AYKUT ÇEVRİMİÇİ SURİYE >> MUSTAFA K. ERDEMOL 3 Yaşar Kemal’i ÖZLEMEK SEVGILI Yaşar Kemal... Bugün sen sonsuzluğa yürüyeli tam beş yıl bitti. Sen gideli ülkede zulüm arttı. Ne yazık ki senin çapında kimsemiz yok bu zulmü haykıracak. Seni özlemek demek, sağduyuyu, vicdanı, haksızlığa karşı direnmeyi özlemek demek. >>ZEYNEP ORAL 15’te TAM SAYFA BULMACA >> 8 9 ve 10’da Pazar Yazıları BUGÜN >> 14’te Erdoğan’ın AKM açıklamasına ‘Cumhuriyet değerleri ve aydınlanmayla derdi var’ tepkisi Atatürk devrimleriyle MISIR VE SOYAYA ONAY ÇIKTI GDO’lu ürün lobisi işbaşında İKTIDAR, GDO’lu 5 mısır çeşidinin yemlerde kullanılabilmesine izin veren kararların süresinin dolmasının ardından GDO’lu 1 mısır ile 4 soya çeşidine 10 yıl süreyle onay verdi. Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Suiçmez, “Mısır ve soyada dışa bağımlıyız. GDO lobisi devrede. Çözüm, doğal beslenmede” dedi. >> MUSTAFA ÇAKIR 11’de YAZARLARIMIZ GÜNDEMİ YORUMLUYOR ADALETE BULAŞAN HASTALIK >> EMRE KONGAR 2’de RANT PROJESİNE KARŞI DURACAĞIZ >> ZÜLAL KALKANDELEN 4’te FEZLEKELER, MECLIS’E KOMPLO KURMAK MI? >> ORHAN BURSALI 6’da SUYUN BAŞINDAKİ SUÇ ORTAKLARI >> MİNE KIRIKKANAT 12’de HALKLARIN DA KALBİ KIRILIR >> IŞIL ÖZGENTÜRK 12’de OKURUMUZDAN HERKESE ÇAĞRI: Yağma düzenine itiraz için Cumhuriyet KAYSERI Talas’tan Saim Bey’in mektubu geldi: “İnsanı bu yozlaşmış dünyada hayata bağlayan birkaç unsurdan biridir Cumhuriyet gazetesi. Gelin bu körtopal demokrasi, laiklik ve Cumhuriyet için ve yağma düzenine itiraz için her gün bir Cumhuriyet alıp okuyalım.” >> MUSTAFA BALBAY 5’te LE MONDE diplomatique BU Cumhuriyet gazetesinin ücretsiz ekidir. 1 MART 2021 Sayı: 14 PAZARTESI BÜYÜK İLAÇ ŞİRKETLERİ KARŞISINDA DEVLETLERİN ELİ KOLU BAĞLI... Patentlere karşı aşı mücadelesi F P RÉDÉRIC IERRU, F S RÉDÉRICK TAMBACH J V ULIEN ERNAUDON * 2 020’nin bahar aylarında yaşadığımız karantina esnasında şahit olduğumuz iyi niyetli açıklamaları hatırlayalım. Kurulacak yeni düzende aşıların birer “küresel kamu malı” olması konuşuluyordu. Kasımda Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, aşı hakkında endişesini bu cümlelerle dile getirmişti: “Piyasaya ilk aşı sunulduğunda, aşının küresel çapta erişimini garanti altına alabilecek miyiz? Ve ne pahasına olursa olsun sadece en zenginlerin virüsten korunacağı ve normal bir hayat sürdüreceği ‘iki vitesli’ bir dünyanın ortaya çıkmasını engelleyebilecek miyiz?” (1). Bugüne dönersek, bu sözler sadece temenni olarak kaldı. Ahlaki yenilgiye doğru... 18 Ocak 2021 tarihli açıklamasında Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus, “Şu anda yüksek gelirli 49 ülkede 39 milyon dozdan fazla aşı uygulandı. En düşük gelirli ülkelerden birinde ise sadece 25 doz uygulandı. 25 milyon değil, 25 bin değil, sadece 25” diyerek durumun ciddiyetinin altını çizdi. Ve böyle devam ederse felaketle sonuçlanabilecek “ahlaki bir yenilgiye” doğru ilerleyeceğimizi de ekledi. Aslında sağlık krizinin başlangıcı ile birlikle DSÖ uluslararası dayanışma adı altında iki araç devreye soktu. Birincisi, 190 ülke ve bölgelerinin Covid19 aşılarına hızlı, adil ve eşit erişimini garanti altına almak için toplu bir aşı alım mekanizması olan Covax. Bu sayede Amerikan Pfizer ile (Alman startup BioNTech işbirliğiyle) mesajcı ribonükleik asit (mRNA) bazlı 40 milyon doz aşı için bir sözleşme imzaladı. Ardından AstraZeneca (Oxford Üniversitesi işbirliğiyle) 120 milyon ek ünite için bir sözleşme imzaladı. Covax’ın hedefi iddialıydı: 2021’in sonuna kadar kendi bünyesi sayesinde iki milyar doz sağlamaktı. DSÖ, ikinci mekanizma olarak Covid19 Teknoloji Erişimi Havuzu’nu (Covid19 Technology Access Pool, CTAP) kurdu. CTAP’ın kuruluş amacı gelişmekte olan ülkeler de dahil olmak üzere büyük ölçekte aşı üretimi için gerekli fikri mülkiyet haklarını ve teknik bilgilerin paylaşımını sağlamak. Ne yazık ki, CTAP boş bir kabuk olarak kaldı. Covax ise faaliyete geçmek için büyük zorluk çekiyor. DSÖ’nün yaptığı son açıklamalara göre, faaliyet tarihinin 2022’ye hatta 2024’e ertelenmesi söz konusu. Devamı 5. sayfada LE MONDE Abu Dabi’deki Uluslararası Savunma Fuarı bu yıl da kapılarını açtı. Pandemiye karşı katılımın yoğun olduğu fuarda ülkeler, silah sanayilerinin en son yeniliklerini tanıtıyor. BİRLEŞİK ARAP EMİRLİKLERİ’NİN ‘MODERN’ İMAJI VE YEMEN’İN ETKİSİ Çatlamaya başlayan vitrin EVA THIEBAUD * Ş ubat 2019. Jetler Basra Körfezi ile Arap Denizi arasında bulunan minik federal devlet Birleşik Arap Emirlikleri’nin (BAE) açık gökyüzünü adeta ikiye bölüyor. Federasyonun güçlü ismi, Arap dünyasının etkiBAE (3) savaş oyunu oynuyormuş taklidi yapmıyor. Washington’daki Arap Körfez Ülkeleri Enstitüsü’nde araştırmacı olan Emma Soubrier’nin de ifade ettiği gibi, BAE savaşı, “bölgesel nüfuz ve güç stratejisi” ile yönetiyor, kışkırtıyor ya da sürdürüyor. Mart 2011’den itibaren, “Arap Baharı” sırasında BAE, Suudi Arabistan ile birlikte El Halife monarşisine karşı başlayan halk ayaklanmasına son vermek üzere Bahreyn’e askeri müdahalede bulunmuştu (4). 2015 yılından beri, yine Riyad ile birlikte Husi karşıtı koalisyoBu yıl 50. yılını kutlayacak olan ve 10 milyonluk nüfusunun yüzde 90’ı yabancılardan oluşan bu ülkenin evrimini nasıl anlatmalı? Öncelikle, Bahreyn ve Katar’ın Abu Dabi’nin baskısı altında olmak istemediği için katılmayı reddettikleri federasyonun kuruluş yılı olan 1971 yılına gitmemiz gerekiyor. Suudi Arabistan, Irak ve İran gibi güçlü komşularla çevrili olan yedi emirlik ve yöneticileri Şeyh Zayed Al Nahyan, güvenlik sorunu ile karşı karşıyaydı. Minik bir ordusu olan BAE, hem koruyucu hem de siMedya, diplomatique anlaşmazlık ticareti SERGE HALIMI PIERRE RIMBERT S ırayla medya ve yayıncıları (Vivendi, Editis, Prisma) satın aldı, Europe 1 ve Journal du dimanche’a göz koydu, personel giderleri ve harcamalarda kısıtlamalar yaptı, aşırı sağa yönelik bir gazeteciliği teşvik etti (CNews), haber odalarında terörün hüküm sürmesini sağladıve şimdi de Afrika’daki faaliyetleri araştıran Le Monde diplomatique’i dava etmekle tehdit ediyor. Medya kapitalizminin sorunlarını kişileştirmek gerekirse, Vincent Bolloré’nin adı baskın çıkacaktır. Basında sıkça bahsi geçen Breton milyarderin kaba üslubu, 2020’lerin gazetecilik manzarasını sarsan hareketin başlıca göstergesi değil. Zira yükselen güç ne patronların infografiklerinde (1) ne de reklam verenlerin rehberinde bulunuyor. Basın ekonomisinin bu yeni ayağı, uzun süredir medya koçunun beşinci çarkı olarak kabul gördü: Aboneler. Artan etkileri, toplumlarımızın yaygaraları ve bölünmelerinin editör kadrolarının orta yerinde yankılanmasını sağlıyor. Bu oluşum şimdilik sadece bir avuç yayını kapsıyor. Ama derin bir dönüşüm harele yutarken, bilgi üreten güçler kıtlaşıyor. Fransa’da gazeteci sayısı yavaş bir tempoda azalıyor (2008 ile 2019 arasında yüzde 6), ancak bu sayı ABD’de neredeyse dörtte bir oranında düştü. Bu ortalama oranı bir eşitsizliği maskeliyor: ABD yazıişleri odaları, basılı olmayan medyada 10 bin kadro istihdamı yaratırken 36 bin basılı medya çalışanını işinden etti (2). Uzun zamandır öngörülen, iki vitesli haber rejimi zenginler için zengin, fakirler için fakir gözümüzün önünde yerleşiyor. Eğitim ve kültürel eşitsizliklerin coğrafi dağılımını yansıtıyor. Okur kitlesinin yaşı ve alışkanlıkları göz önüne alındığında, çevrimiçi dağıtım konusunda zaten hantal olan yerel basın yoksullaşıyor, zayıflıyor veya ABD’de olduğu gibi yok oluyor. 2004’ten bu yana 2 bin 100’den fazla günlük gazete ve haftalık yayın yok oldu, yani toplamın dörtte biri. Yerel basının yerini çoğunlukla gazete görünümlü, klasik maketli ve elverişli makaleleri dağıtmak için siyasi partilerle bağlantılı bölgesel güçlerce finanse edilen (3) bir ekran göGÜNÜ HESAPLAŞMA İSİM DEĞİŞİKLİĞİ İŞARETİ ERDOĞAN’IN “Artık Atatürk Kültür Merkezi demiyorum, biz orayı opera binası olarak hazırladık” sözlerine sivil toplum örgütü temsilcileri ve sanatçılar öfkeli. ATATÜRK’Ü SİLME ÇABASI MIMARLAR Odası, Şehir Plancıları Odası, ADD ve Cumhuriyet Kadınları Derneği temsilcileri, Atatürk’ün isminin verildiği her yere müdahale edildiğini vurguladı. AKM inşaatı devam ediyor. ‘BAŞARAMAYACAKLAR’ STK temsilcileri, “Muhafazakâr düşünceyi mekânlara nakşediyor. Cumhuriyet değerleriyle hesaplaşma peşindeler. Başaramayacaklar” diyor. >> HAZAL OCAK / KAYHAN AYHAN 5’te ‘AKM OLARAK KALMALI’ SANATÇILAR da binanın çok amaçlı olarak tasarlandığına dikkat çekerek isminin Atatürk Kültür Merkezi olarak kalması gerektiğini vurguluyor. >> 5’te Kılıçdaroğlu’ndan bedelsiz aşıya para verilmesine 1725 Aralık göndermesi 12 milyonluk peçete! KALDIRIM RESTORAN! KORONAVIRÜS önlemleri kapsamında lokanta ve restoranlar içeride müşteri kabul etmiyor. Sipariş veren yurttaşlar, lokanta ve restoranların önünde yemek yiyor. Avcılar’da aldıkları tavukpilavı kaldırıma oturarak yiyen gençler de “açık hava restoranı” görüntüleri çıkmasına neden oldu. YÜZ YÜZE EĞİTİM BİR GÜN ERTELENDİ >>3’te SOSYAL medyadan ücretsiz aşı ve aracı şirkete ilişkin paylaşımda bulunan Kılıçdaroğlu, “Bedelsiz gönderilen 1 milyon aşıya, ‘12 milyon dolar ödedik ama bir sorun neden ödedik’ diyorlar” ifadesini kullandı. ESKI bakan Çağlayan’ın hediye almadığına delil olarak gösterdiği Sarraf imzalı peçeteye gönderme yapan Kılıçdaroğlu, “Haklarını yemeyelim, akıllanmışlar. Peçete yerine bilgisayar çıktısı almışlar” dedi. >> 4’te ‘HDP’ye alternatif parti’ tartışılıyor İKTIDAR, karşı bloku çatlatGürdeniz, ABD’nin Yunanistan üslerine konuşlanmasını yorumladı: ma hamlelerini sürdürürken “HDP’ye alternatif muhafazakâr Sömürgeciliğe davet birpartininkurulabileceği”konuşuluyor. Eski HDP’li Altan Tan, “Bu hamleyi hiçbir Kürt benimsemez” diyor. >> SELDA GÜNEYSU 4’te ERMENİSTAN’DA PAŞİNYAN’A GENELKURMAY VETOSU >> 7’de AKAR’A YANIT VEREN ABD: PATRIOT’U REDDETTİNİZ >> 5’te EMEKLI Tümamiral Cem Gürdeniz’e göre Türkiye ile gerilim yaşayan Atina, üslerini sınırsız kullanıma açarak Yunanistan’ı dolaylı olarak ABD’nin sömürgesi yapıyor. ABD de Rusya ve Çin’e karşı KaradenizSüveyşCebelitarık akslarını kontrol için konuşlanıyor. >> BARIŞ DOSTER 6’da FETÖ KUMPASÇILARINA ‘TELE KULAK’ MAHKÛMIYETI >> 4’te