Katalog

EKONOMİ DOLAR AVRO ekonomi@cumhuriyet.com.tr STERLIN FAİZ BORSA 11 19 OCAK 2021 SALI ALTIN CUMHURİYET ALTIN 24 AYAR 7.5080 1.2 kuruş 9.0570 2.2 kuruş 10.1780 0.4 kuruş 14.79 0.03 puan 1.557 32.28 puan 2980.43 99 kuruş 443.67 73 kuruş Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın faiz açıklamaları ile Merkez Bankası toplantısı etkili oldu Dolarda ‘faiz’ hareketi Mali piyasalar yeni haftaya çok hareketli başladı. Bankacılar bu hafta Avrupa, Japonya ve Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası’nın (TCMB) faiz kararlarının yakından izleneceğini belirtti. TCMB Para Politikası Kurulu bu hafta perşembe günü yeni faiz kararını açıklayacak. Bunların yanı sıra geçen cuma günü reel sektör temsilcileriyle buluşan Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın faiz ve bankalarla ilgili değerlendirmeleri de mali piyasaları etkiledi. Erdoğan, “faizi düşürmek suretiyle enflasyonu aşağı çekmek’ iddiasını bir kez daha tekrarlarken, iş dünyasına “Bankaların sizi nasıl sömürdüğünü biliyorum” diye seslendi. Avro da hızlandı Bu kapsamda yeni haftaya 7.4709 lira seviyesinde başlayan dolar kuru, günün ilk saatlerinde hızla 7.5402 liraya kadar çıktı. Dolar daha sonra 7.50 lira civarında dengelendi. Aynı şekilde Avro da 8.9715 liradan 9.1031 liraya kadar çıktı ve 9.05 lira seviyesinde dengelendi. Borsa İstanbul (BİST) ise Yeni haftayı 7.47 lirayla açan dolar, 7.5402 liraya kadar çıkarken günü 7.50 lira seviyesinde tamamladı. 1509 puana kadar düşen Borsa İstanbul ise yüzde 2.1 yükselişle günü kapattı. 2021 SONU TÜFE TAHMINI YÜZDE 11.6 Türkiye ekonomisinin koronavirüs salgınına karşı alınan önlemlerle geçen sene yavaşlamasının ardından 2021’de tekrar ivme kazanarak yüzde 4 büyümesi, enflasyonun ise TCMB’nin sıkı parasal duruşunu sürdürmesiyle yüzde 11.6’ya gerilemesi bekleniyor. Reuters anketine katılan 38 ekonomiste göre 2020 yılı büyümesi ise yüzde 0.6 olacak. Yine bu ankete göre cari açığın 2020’de GSYH’nin yüzde 5.1, 2021’de ise yüzde 2.5’i olması bekleniyor. Politika faizinin ise bu yıl son çeyrekte yüzde 13’e indirileceği tahmin ediliyor. açılışla 1509 puana kadar düşerken, yurtdışı piyasaların da etkisiyle günü yüzde 2.1 artışla 1557 puanda kapadı. Dolardaki gelişmelerle ilgili değerlendirme yapan İstanbul Analytics’ten Atilla Yeşilada, “TCMB artı ekonomi yönetiminin dolar/ TL’de ideal kur olarak 7.3040 arasını benimsediğini, kur bu bandın altına indikçe kamu bankaları veya TCMB’nin döviz alacağını düşünürüz. Bir başka döviz toplama yolu da Prof. Hakan Kara’nın değindiği gibi, TL değer kazandıkça, TCMB’den döviz alarak enerji ithalatını ödeyen KİT’lerin açık piyasaya yönlendirilmesi olabilir” dedi. ‘Kısa pozisyon’ arttı Öte yandan ABD piyasalarında yatırımcıların yeni mali destek paketinin doların çekiciliğini daha da azaltacağı beklentisiyle aldıkları net kısa pozisyonların büyüklüğü geçen hafta 2011’den bu yana en yüksek seviyeye çıktı. Reuters tarafından yapılan hesaplamaya göre bu değer, 12 Ocak ile biten haftada 30.6 milyar dolardan 34 milyar dolara çıktı. REVİZE RAKAM TASARRUF OLDU! Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan’ın 2020 hedeflerinin yer aldığı Orta Vadeli Program (OVP) yerine son açıklanan ve açık hedefinin revize edildiği OVP’yi dikkate alarak “bütçede tasarruf” söyleminde bulunması şaşkınlık yarattı. Elvan, sosyal medyadan yaptığı açıklamada, “2020 yılı bütçe açığımız, hedeflenen 239.2 milyar liranın altında 172.7 milyar lira olarak gerçekleşti ve 66.5 milyar lira tasarruf sağladık. Salgınla mücadelenin ihtiyaç göstereceği alan dışında, mali disiplinden asla taviz vermeyeceğiz... 2021 yılı bütçe açığını yüzde 3.5 olarak hedefliyoruz. Uygulamayı öngördüğümüz makroekonomik politikalar, dengeli bir talebin ve sürdürülebilir büyümenin oluşumunu sağlayacaktır” dedi. OVP’de 2020 için öngörülen açık hedefi 138.9 milyar TL’ydi. Ancak hükümet hedefin tutmayacağını anlayınca OVP’de açık hedefini 239.2 milyar TL olarak revize etti. Elvan’da revize edilen son rakamı dikkate alarak tasarruf sağlandığını iddia etti. Ekonomist Dr. Cüneyt Akman, sosyal medya hesabından, “Maliye Bakanımız sorumlu olduğu bütçe hedefini bi 100 milyarcık şaşırmış. E, olur o kadarcık hesap hatası...” yorumunu yaptı. l ANKARA/Cumhuriyet MERKEZ BANKASI ‘Yatırım’da açık 346 milyar dolar Merkez Bankası’nın dün açıkladığı “Uluslararası Yatırım Pozisyonu (UYP)” verilerine göre 2020 Kasım sonu itibarıyla Türkiye’nin yurtdışı varlıkları, 2019 yıl sonuna kıyasla yüzde 9.7 oranında azalışla 228.6 milyar dolar, yükümlülükleri ise yüzde 2.6 artışla 614.5 milyar dolar oldu. Türkiye’nin yurtdışı varlıkları ile yurtdışına olan yükümlülüklerinin farkı olarak tanımlanan net UYP, 2019 yıl sonunda 345.8 milyar dolar açık verirken, bu rakam 2020 Kasım sonunda 385.9 milyar dolara yükseldi. Bu kapsamda rezerv varlıklar kalemi 2019 sonuna göre yüzde 21.8 azalışla 82.7 milyar dolar, diğer yatırımlar kalemi yüzde 4.6 azalışla 90.7 milyar dolara indi. l Ekonomi Servisi Her alışverişe gidildiğinde torba hafiflerken, fatura kabarıyor Özgür Burak Akkol PLUG AND PLAY’I GETIRDI MESS’ten girişimci dostu işbirliği Türkiye Metal Sanayicileri Sendikası (MESS), toplam 9 milyar dolarlık yatırım portföyüne sahip olan inovasyon ve girişimcilik platformu Plug and Play’i İstanbul’a getirdi. Merkezi Silikon Vadisi’nde bulunan ve MESS Teknoloji Merkezi MEXT işbirliği ile İstanbul’a gelen Plug and Play, yılda 60’tan fazla hızlandırma programı düzenliyor. Platformun yalnızca 2020’de küreselde 1450’den fazla girişim ile çalıştığını söyleyen MESS Yönetim Kurulu Başkanı Özgür Burak Akkol, “Girişimciler, MEXT içinde kendilerine ayrılmış ofislerde çalışabilecekler. Çözümlerini, MEXT dijital fabrikada deneyimleyerek olgunlaştırabilecekler. Türkiye’nin önde gelen 250 sanayi şirketi olan MESS üyelerine çözümlerini tanıtarak hızla gelişme, ortaklık kurma imkânı bulabilecekler” dedi. l Ekonomi Servisi FACEBOOK VE INSTAGRAM Türkiye’de temsilcilik açacak Türkiye’de de 30 milyonu aşkın kullanıcısı olan Facebook ve Instagram, Türkiye’de temsilcilik açacak. Ulaştırma ve Altyapı Bakan Yardımcısı Ömer Fatih Sayan, “Facebook ve Instagram da 1 Ekim 2020’de yürürlüğe giren 7253 sayılı kanuna uyarak ülkemizde temsilcilik açacaklarını bildirdiler. Temsilcilerini bildirmeyen Twitter ve diğer ağlardan da benzer ve güzel bir haber bekliyoruz” dedi. Kanunun getirdiği reklam yasağı ya da bant daraltmayı “özgürlüğe müdahale” olarak görmenin adil olmadığını savunan Sayan, amacın yurttaşların başvuru ve yanıt alma özgürlüklerini korumak olduğunu söyledi. lANKARA Gıda alışverişi yüke dönüştü Sendikaların değil Reuters haber ajansının Türkiye ekonomisiyle ilgili yayımladığı analiz, yurttaşın nasıl geçinemediğini ortaya koydu. Geçen yıl patlıcan, portakal ve ayçiçeği yağı fiyatlarının yüzde 50’den fazla zamlanmasıyla, market alışverişlerinin de Türkler için ciddi bir yük haline geldiği belirtildi. Analizde, “Türkiye’de gıda fiyatları o kadar arttı ki bazı insanlar gelecek aylarda daha da artacak fiyatlardan kaçınmak için ellerindeki tüm parayı pirinç ve makarna stoklamaya yatırıyor” denildi. Anne ve babaların indirimli bebe bisküvilerine geçtiğinin ifade edildiği analizde, yumurta fiyatlarının bir yılda neredeyse ikiye katlandığı ve dizlerinin üzerine çöküp bir kadına yüzük yerine, sıvı yağla evlenme teklif eden bir erkeğin fotoğrafının Twitter’da dolaştığına dikkat çekildi. ‘En ucuzunu alabiliyoruz’ İşini kaybettiği için kısmi devlet yardımı alan, İstanbul’da yaşayan 43 yaşındaki üç çocuk babası güvenlik görevlisi Hüseyin Duran, “Sadece gerekli ve en ucuz markaları satın alıyoruz. Çocuklarım için endişeleniyorum. Bir tek kiramızı, gıda alışverişini ve kredi ödemelerini karşılayabiliyoruz” dedi. Soyadının açıklanmasını istemeyen 31 yaşındaki Pınar ise “Her alışverişe gittiğimde torbam hafifliyor ama fatura daha da büyüyor” diyor. Kazancının sadece kirasını ve faturalarını karşıladığını anlatan Pınar, “Uykusuz geceler geçirdim ve sanırım sonunda işsiz kalacağım” diye konuştu. l Ekonomi Servisi / Reuters HILELI GIDA YINE GEÇIŞTIRILDI Son dönemde sürekli “Hileli gıda üretimine ağır yaptırımlar ve hapis cezası gelecek” gibi söylemleri bir türlü gerçekleşmeyen Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli, bu kez de kendisine yöneltilen soru önergesini geçiştirdi. CHP milletvekili Ömer Fethi Gürer, Pakdemirli’nin yanıtlaması istemiyle yönelttiği soru önergesinde şu soruları sordu: “2012’den bu yana ifşa edilen 1609 firmadan kaçı faaliyetine devam ediyor, isim değiştirip tekrar aynı hileye devam eden var mı?” Bu soruların hiçbirine net bir yanıt vermeyen Pakdemirli, “Tespit edilen ürünler piyasadan toplatılmakta ve ürünlerin mülkiyeti kamuya geçirilmektedir. Bu kapsamda taklit ve tağşişin engellenmesine yönelik idare yaptırım ve cezalar artırılmıştır” dedi. l Ekonomi Servisi KARTLI HARCAMALAR HIZ KESTI Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı’nın (TEPAV) “Covid19’un Tüketici Harcamalarına Etkisi” çalışması, perakendede yapılan “indirimli” döneme rağmen aralık ayında kartlı harcamaların hız kestiğini ortaya koydu. Buna göre 2020 Aralık’ta harcama gruplarının yüzde 75’i bir önceki aya göre geriledi. 2020 Aralık ayı genelinde toplam harcama tutarları yüzde 6 azaldı. 26 harcama grubundan sadece 7’sinde sınırlı düzeyde (yüzde 511 aralığında) artış yaşandı. Bu grupta gıda ve market alışverişleri gibi zorunlu giderler yer aldı. Online harcamaların toplam harcamalar içindeki payı ise Mart 2020’de yüzde 26 iken yıl sonunda 9 puan artarak yüzde 35’e yükseldi. l Ekonomi Servisi Etkinlik sektörünün yüzde 72’si yardım almazsa devam edemez durumda Düğün salonları alarm veriyor Tüm Etkinlik ve Organizatörler Derneği (TEODER) verilerine göre sektör temsilcilerinin yüzde 86’sı, son 1 yıllık süreçte en az yüzde 75 ve üzeri ciro kaybı yaşadı; yüzde 72’si ise finansal yardım almadan faaliyetlerine 3 aydan daha uzun süre devam edemeyecek. Etkinlik ve düğün sektörünün çok zor durumda olduğunu vurgulayan TEODER Başkanı Erol Yıldırım, “Sektörde yaklaşık 2.5 milyon kişi istihdam ediliyor. Bu insanlar artık evlerine ekmek götüremiyor. Pandemi sürecinin ortaya çıkardığı mağduriyetler, istihdam edilen personel ve aileleri ile birlikte yaklaşık 10 milyon kişiyi olumsuz etkiledi” dedi. Sektördeki kısıtlamaların devam etmesi durumunda ciddi sorunlar yaşanabileceğine dikkat çeken Yıldırım, “Aksi halde sektördeki mevcut mağduriyetler daha da derinleşecek ve etkinlik firmaları geri dönülemez bir çıkmaza girecek” diye konuştu. “Pek çok kapıyı çalarak mağduriyetlerimizi dile getirdik. İlgili devlet yetkililerine sektörün büyüklüğünü, iş hacmini ve ne kadar zor günler geçirdiğimizi anlattık” diyen Yıldırım, şöyle devam etti: “Karanlık günlerin mayıs ayı sonu itibarıyla sona ereceğini, hepimizin işimizin başına döneceğini öngörüyoruz.” l Ekonomi Servisi Sadakat düzeninde bilimsel üretime, gerçeklere yer yok Dün yine pandemi koşullarında Başkan Erdoğan’ın uzaktan katıldığı çok sayıda bölgesel il kongrelerinin noktalanması ortak törenine televizyonların canlı yayınları ile tanıklık etmiş olduk. Başkan Erdoğan, seçilmiş il başkanlarının tek tek isimlerini okuyarak ayağa kalkmalarını istedi. İlk kalkan, ünlü dört parmak açık başparmak avuç içine doğru kapalı, ideolojik bağlılıklarının simgesini gösteren elini havada yeterince canlı göstermeyi unutunca, uyarısını yaptı. Sırasıyla seçildikleri ilin, kendilerinin ismi okunanlar, daha canlı, gür sesle, işareti gösteren elleri dimdik havada, Başkan Erdoğan’ın kendisine, savundukları değerlere ilişkin çarpıcı birkaç cümle, dilek ile dualarını esirgemediler.. İl kongrelerinin yapılış koşulları, delegelerin, sandıkların oluşumu, oyların kullanılması üzerinden tanıklığımız olamasa da yasalar gereği seçimleri tamamlanmış olan iller ile seçilen başkanlarının bağlılık dilekleri sınavlarına tanıklık etmiş olduk. Doğrusu Erdoğan liderliğine bağlılık, sadakatin olamayacağı bir duruma ilişkin kuşkumuz bile söz konusu olamaz. Kuşku, elitist olmakla suçlanan üniversitelere, AKP’den belediye başkanlığı adaylığı, üyeliği bilinen rektörlerin seçilmesine karşı çıkanlara duyulmalı değil mi? Hâlâ sadece Boğaziçi Üniversitesi çevresi içinde de değil, başka üniversitelerden, dahası yurtdışından etkinliklerle atamayı protesto eylemlerine nokta koyulamadı. Atamalı Bakanların ağızlarını köpürte köpürte tehditlerinin basamak yapılmasıyla sindirilme garanti kabul ediliyor.. HHH Zaten dünyanın ve Türkiye’nin güncel gündemi baş döndürücü, bazen günde bir kezden fazla gündemli olarak değişiveriyor. Dünün sıcak gündemi saatler geçmeden AKP’nin yapılan kongrelerinden, elit üniversitelerin tartışmalarından Irak’a en son en sıcak gündem olarak kayıvermişti.. Sıcak Irak gündemi bir yanı ile Amerika’nın başkanlık seçimi, iktidarın devir teslimi gelişmeleri ile de birleşivermişti. Irak sıcak gündeminin, Irak yönetiminin girişimi ile sıcak hale getirildiği izlenimi verildi, doğrudan bir çağrının olduğu duyuruldu. Dışişleri, Milli Savunma Bakanı ve Genelkurmay Başkanı görüşmelerin kapsamı içindeydi. Uzman yorumcular yeni Amerika yönetiminin Bağdat yönetimi üzerindeki gücünün altını çizmiş olarak, Amerika’nın iç siyasetinin içine düştüğü büyük bunalımda, Irak görüşmelerinden Türkiye’nin kimi olumlu kazanımlar sağlayabileceği ile havanda su dövmeye kadar kayışların olabileceği üzerinde durdular. Gerçek şu ki biz bir kez daha gerçekleştikten sonra ülkelerarası çok önemli gündemli bir görüşmeden daha olduktan sonra bilgi sahibi olmakla kalmayıp, içerik ve sonuçları üzerinden de bihaber kalacağımız her zamanki gibi bir durumla yüzleşmiş oluyorduk. Sanki PKK’den Irak yönetiminin kurtulmak istediği gibi bir tablo görüntüsü olsa da İran ayağının başından reddedileceği gibi bir önkoşul içinde gerçekte nelerin görüşülüyor olabileceği bilinmezlik içindeydi.. Kimi beklentiler aşılamasında hazır Amerika kendi iç iktidar devir teslimi beklenenden çok ağır iç karmaşa koşulları içinde Türkiye beklentileri açısından kimi olumlu adımlar atılabileceği havası basılırken, kimileri de Amerika’nın bölgedeki yetkin uzman kadroları açısından değişen bir tablonun söz konusu olamayacağının üzerinde duruyorlardı. Bağışlayın, yaşamımız için en yaşamsal pandemi gündemi, aşılar üzerinden gelişmelere girmenin hiç anlamı yokmuş gibi geliyor. En son, sıcak gelişmelerin bütünlüğü içinden bizim ne Tekadam rejimimizin en yetkin kişilerinin ne de bakanlıkların yetkileri, etkileri kalmış gibi bir durum var. Türkiye’nin iradesi elinden uçup gitmiş gibi bir tablo var ortada. Aşıların düzenli, sağlıklı yapılabilmesinde muhteşem hazırlıklarımız bundan sonrası için gelecek aşıya, gelebileceği tarihlere, miktarlarına göre gündemimizde olabilecek. Durum vaziyetlere göre de programlanmasının en akıllı, yararlı olabilmesi yolunda uzman bilim insanlarımızın ellerine teslim edilebilirse edilecek..