Katalog

10 13 TEMMUZ 2020 PAZARTESİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr TASARIM: SERPİL ÜNAY EKONOMİ Sosyal güvenlik ve sağlıkta iki yıldır devlet katkısı ödenmiyor Harç bitti yapı paydos En az 53.7 milyar lira devlet katkısının ödenmemesi, sağlıkta hizmet borcunun artması ve emeklilik aylıklarında sıkıntı doğuracak bir gelişme olarak yorumlandı. Hazine’nin bir buçuk yıldır Sosyal Güvenlik Kurumu’na ödemesi gereken katkı pay larını ödemediği ortaya çıktı. Duru mun devam etmesi halinde sağlık ve emeklilikte tehlike çanları çalacak. Ekonomideki dur gunluğun neden oldu OLCAY BÜYÜKTAŞ ğu sosyal güvenlikteki açıklar artık kapatı lamaz hale geldi. Tor ba yasalar ve borçlanma limitlerini sürekli artıran hükümet, iktisat ku rallarını da iyiden iyiye bir kenara bırakmış durumda. Hazine ve Maliye Bakanlığı Muha sebat Genel Müdürlüğü Sosyal Gü venlik Bütçe İstatistikleri, Hazine’nin 2019 yılı ve 2020 OcakMart döne minde malullük, yaşlılık ve ölüm si gortaları ile genel sağlık sigortası pri mi için ödemesi gereken devlet kat kısını ödemediğini ortaya koydu. Hazine’nin devlet katkısını ödeme mesine bağlı olarak yakın gelecek te emekli aylık ve ödenekleri ile sağ lık/tedavi hizmetlerinin ücretlerinin ödenmesinde sorunların yaşanması kuvvetle muhtemel. Zaman zaman sağlık hizmet sağ layıcılarının kurumdan alacakları nı alamadıklarını dile getirdiği bili niyor. Sağlık gereçleri borcunu öde mek için indirim isteyen kamunun tavrı tweet’lerde bile dile getirilir ol du. Kısa bir süre önce Türkiye Sağlık Endüstrisi İşverenleri Sendikası Yö netim Kurulu Başkanı Metin Demir ile üyelerden birinin karşılıklı tweet’leri, gerçeği gözler önüne serdi. Bir üyenin “Söz istiyoruz. Kamu hastanelerinde vade süresi şartnamede yazan tarihte ödensin diye söz istiyoruz. Geçmiş alacaklardan indirim uygulanmasın, söz istiyoruz. Verdiğiniz sözü tutun” tweet’ine, sendika başkanı Demir, “Söz verseler ne olacak, karşılıklı masal anlatmaya devam edeceğiz. Daha fazla yapacağımız istihdama, potansiyele yazık” yanıtını verdi. Hiçbir kural yok Oysa geçmiş yıllarda sağlık sigortasının hep fazla verdiği, AKP ile birlikte açık vermeye başlandığı ve bu nedenle katkı payı alındığı biliniyor. Gerçi ekonomik durumu pembe göstermek isteyen hükümetin borç ya da para basarak bile olsa emekli maaşlarını ödeyeceği dile getiriliyor ancak bu çözümün de ne kadar idare edeceği tartışılır. Söz konusu duruma ilişkin sorula rımızı yanıtlayan Prof. Aziz Konukman, hükümetin normal iktisat kuralları yerine, torba yasalarla iş yaptığını, borçlanma limitlerini sürekli artırarak durumu yürüttüğünü dile getirerek, “Bir iktisat profesörü olarak, durumu yorumlamakta zorlanıyorum. Kural yok, yapılanlar için bir yaptırım yok” dedi. Devletin resmi istatistikleriyle ödenmesi gereken primlerin ödenmediğini ortaya koyan Dr. Ergün Demir ve Gürey Kılıç’a göre, pandemi döneminde artan işsizlik ve yoksulluk karşısında sosyal koruma gereksinimi devlet katkısının yapılmamasının gerekçesini soran hekimler, “Korkarız ki tasarruf kıdem tazminatı, emekli aylık ve ödenekleri ödenmesinde ve vatandaşların sağlık hizmetinden yararlanmasında kısıtlamalar getirilmesi şeklinde gerçekleşecek” görüşünü dile getiriyor. Pandemi tekstilde İkramiyeler bayram öncesi verilecek Çalışma ve Sosyal Hizmet ler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk, yaklaşık 12 milyon emeklinin Kurban Bayramı ikramiyelerinin 1729 Temmuz tarihlerinde ödeneceğini açıkladı. Selçuk, emekli ve hak sahiplerinin farklı tarihlerde bankaya giderek mağduriyet yaşamaması için Kurban Bayramı ikramiyelerinin emekli aylıklarıyla hesaplara yatırılacağını belirterek, “SSK’li emeklilerimiz için 1726 Temmuz tarihleri arasında, Bağkur’lu emeklilerimiz için de 2528 Temmuz tarihleri arasında hesaplara yatacak. Ziraat Bankası’ndan her ayın 1. ve 2. gününde aylıklarını alanlara 28 Temmuz’da, 3. 4. ve 5. gününde aylıklarını alanlar da 29 Temmuz’da ödemeler gerçekleştirilecek.” l Ekonomi Servisi İstanbul tarla satışında ilk sırada Faizlerin düşmesi kredili konut satışlarının yanı sıra tarla ve arsa satışları da artırdı. Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü verilerine göre yılın ilk 6 ayında ülke genelinde toplamda 182 bin 618 tarlanın satış işlemi gerçekleştirildi. İstanbul 11 bin 639, Antalya 10 bin 250, Konya 8 bin 762, Ankara 8 bin 232, Bursa 7 bin 739 ile en çok tarla satışı yapılan iller oldu. Bu satışlar geçen yılın ilk 6 ayına göre yüzde 19 arttı. Bu dönemde arsa satışları da yüzde 32 artarak toplam 154 bin 926 satış gerçekleşti. En çok arsa satışının yapıldığı iller İstanbul, Ankara, Antalya, İzmir ve Konya oldu. l Ekonomi Servisi işsizliği artırdı Salgında Avrupa’dan siparişleri iptal edilen tekstilde işyerlerinin kapandığı ve işsizliğin arttığı belirtiliyor. MUSTAFA ÇAKIR Tekstil, salgından en fazla olumsuz etkilenen sektörler arasında yer alıyor. Özellikle Avrupa ülkelerinin siparişlerini durdurması ve verdiği siparişleri de iptal etmesi nedeniyle ektörde 1 milyona yakın işçi etkilendi. CHP Zonguldak Milletvekili Ünal Demirtaş, sektördeki durumun ortaya çıkması için Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde araştırma ve soru önergesi verdi. Dokuma, hazırgiyim ve deri işkolundaki işçi sayısının 1 milyon 148 bin 954 olduğunu, sendikalı işçi sayısının ise 101 bin 627 oldu MEMURUN FARKI ERIDI CHP Milletvekili Veli Ağbaba, memura yapılan yüzde 1.75 enflasyon farkının gıda fiyatlarında yaşanan yüzde 12.93 oranındaki enflasyonla eridiğini belirtti. Her 10 memur dan 7’sinin yoksulluk sınırında kaldığını belirten Ağbaba, “AB ülkelerinde memur maaşı 4.5 kat fazla. Öğretmen maaşı ise 5.5 kat fazla” dedi. l MAHMUT LICALI/ ANKARA ğunu, sendikalaşma oranının yüzde 8.84’te kaldığına dikkat çeken Demirtaş, sektörde birçok işlerinin kapandığını ve işçilerin işsiz kaldığını açıkladı. Demirtaş, şu değerlendirmeyi yaptı: “Kısa çalışma ödeneği alabilen işçilere zorla ücretli izin belgesi imza latıldığı, hatta kısa çalışma ödeneği alınan süreçte bazı işverenlerce tüm risklere rağmen işçilerin zorla çalıştırıldığı kamuoyuna yansımıştır. İşlerini kaybetmekten korkan işçiler, salgına yakalanma riskini göze almak zorunda bırakılmıştır.” l ANKARA Alışveriş normalleşiyor Yapı Kredi Bankası, salgının başlangıç dönemi ile haziranda başlayan normalleşme süreci arasında alışveriş alışkanlıklarındaki değişimi inceledi. Salgının tüketici davranışlarında birçok değişikliğe neden olduğu belirtilen araştırmaya göre 16 Mart31 Mayıs 2020 tarihleri arasında toplam alışveriş harcamaları yüzde 17 düştü, 130 Haziran arasındaki normalleşme sürecinde ise salgın döne mine göre yüzde 37 artış gerçekleşti. Salgından en olumsuz etkilenen sektörler, seyahat, yemeiçme ve giyim olurken, normalleşme süreci ile birlikte harcamalar eski seviyesine döndü. Genel Müdür Yardımcısı Serkan Ülgen, “Bu süreçte her iki fiziksel işlemimizden biri temassız olarak gerçekleşti. Temassız işlem cirosu ise yüzde 53 artış gösterdi” dedi. l Ekonomi Servisi Depozitolu ambalajda yeni dönem Depozitolu ambalajların sistemli yönetilmeleri için gerekli kriterler belirlendi. Buna göre, 2021’den itibaren ambalaj etiketlerinde açıkça görünür, okunaklı ve kolay silinmeyen, bozulmayan “depozitoludur” ibaresi bulunacak ve sisteme özgü barkodlar kullanılacak. Ambalajlı ürünün depozito bedeli satış/teslim belgesinde ürün fiyatından ayrı gösterilecek. Market, bakkal, büfe gibi satış noktala rında satılan depozitolu ambalajlar, yine aynı yerlere iade edilebilecek. Düzenleme LPG tüpü, su damacanası, ahşapplastik palet, hotel, restoran ve kafeler gibi yerlerde verilen depozitolu içecek şişe ve fıçıları, kimyasal ambalajları piyasaya sunan firmaları kapsıyor. Firmalar bu düzenlemeyle getirilen yeni kriterlere, 1 Ocak 2021 tarihine kadar uyum sağlayacak. l AA Üreticiye sanal satış eğitimi Ege Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği, kiraz, üzüm ve narda Uluslararası Rekabeti Geliştirme Projesi kapsamında Egeli 32 firma için “internetten müşteri bulma ve internet üzerinden satış” konulu eğitim programı düzenlendi. Başkan Hayrettin Uçak, pandemi nedeniyle klasik pazarlama kanallarının kullanılamaz hale geldiğine dikkat çekerek “Önümüzdeki süreçte bu eğitimin meyvelerini toplamayı ve 2020 yılı için belirlediğimiz 1 milyar dolar ihracat hedefine ulaşmayı amaçlıyoruz” dedi. Üretim yüzde 29 ihracat yüzde 37 AZALDI! Koronavirüs (Covid19) salgını önlemleri nedeniyle mart ve nisan aylarında üretimlerine kademeli olarak ara veren Otomotiv Sanayii Derneği (OSD) üyelerinin tamamı mayıs ayında yeniden üretime başladı ve haziran ayında üretimlerini kademeli olarak artırdı. Salgın etkisiyle normalleşme sürecine devam eden otomotiv sanayisinin yılın ilk yarısındaki kapasite kullanım oranı yüzde 52 seviyesinde gerçekleşti. Araç grubu bazında kapasite kullanım oranları ise hafif araçlarda (otomobil + hafif ticari araç) yüzde 53, ağır ticari araçlarda yüzde 34, traktörde ise yüzde 36 oldu. OSD, 2020 yılının ilk yarısına ait üretim ve ihracat adetleri ile pazar verilerini açıkladı. Ocak haziran döneminde toplam üretim bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 28 azalarak 518 bin 727 adet, oto mobil üretimi de yüzde 26 azalarak 362 bin 397 adet oldu. Traktör üretimiyle birlikte toplam üretim 532 bin 249 adete ulaştı. Buna göre, haziran ayında toplam üretim 103 bin 273 adet olarak gerçekleşti. Otomotiv sektörü, nisan ayını 11 bin 164 adet, mayıs ayını ise toplamda 63 bin 145 adet üretimle kapatmıştı. İhracat ise yılın ilk yarısında bir önceki yılın aynı dönemine göre adet bazında yüzde 37 azalarak 402 bin 179 adet olarak gerçekleşti. Otomobil ihracatı yüzde 33 oranında azalarak 281 bin 634 adet olurken, ticari araç ihracatı yüzde 44 oranında azaldı. Otomotiv sanayisi, ilk altı ayda yüzde 14.4’lu¨k pay ile ihracat sıralamasında ilk sıradaki yerini korurken, haziran ayında ihracatın yüzde 15’ini gerçekleştirdi. Türkiye otomotiv pazarı ise, yılın ilk yarısında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 30 artış kaydederek 261 bin 902 adet oldu. Bu dönemde, otomobil pazarı yine yüzde 30 arttı ve 203 bin 595 adet olarak gerçekleşti. Son 10 yıllık ortalamalar dikkate alındığında, ocak haziran döneminde toplam pazar yüzde 29, hafif ticari araç pazarı yüzde 43, ağır ticari araç pazarı yüzde 55, otomobil pazarı ise yüzde 23 oranında ortalamanın gerisinde kaldı. Aynı dönemde, otomobil pazarında ithal araçların payı yüzde 61 olarak gerçekleşirken, hafif ticari araç pazarında ithal araç payı yüzde 39.7 oldu. Haziran ayında sürekli ötelenen talebin de etkisiyle iç pazar hareketlendi. Haziran ayında pazar, 2019 yılının haziran ayına göre yüzde 66 artarak 72 bin 778 oldu. Aynı dönemde, otomobil pazarı yüzde 58 oranında artarak 57 bin 67 adete ulaştı. Caravelle Highline teknolojisiyle dikkat çekecek Caravelle model ailesinin yeni üyesi Caravelle Highline, mevcut Comfortline donanımına göre tasarım, performans ve teknoloji bakımından birçok yeni standart özelliği beraberinde getiriyor. Yeni Caravelle Highline, sınıfında dört tekerlekten çekiş özelliği sunabilen tek model olma ayrıcalığını taşıyor. Opsiyon olarak sunulan 4Motion sistemi, zorlu arazi koşullarında bi le maksimum çekiş ve güvenli sürüş sağlıyor. Arka aksa entegre edilen 4Motion sistemi ön ve arka aks arasında gücü en doğru şekilde aktararak ihtiyaç halinde aracın zorlu koşullarla mükemmel bir şekilde baş etmesine olanak tanıyor. 2.0 litre motora sahip Yeni Caravelle Highline 199 beygir güç üretirken, 7 ileri DSG şanzımanıyla 100 kilometrede birleşik yakıt tüketimi ortala ma 6.17,4 litre iken, 4Motion modeli için ise bu değer ortalama 6.98.3 litre olarak gerçekleşiyor. Yeni Caravelle Highline’da yer alan ve standart olarak sunulan önemli yeniliklerden biri Park Assist V3.0; bu özellik sayesinde aracı ön, arka, paralel veya çapraz olarak kendi kendine çok dar yerlerde bile park edip, park yerinden çıkabilmek mümkün. Ford Ticari Ailesinin en yeni hibrit üyeleri Ford, Transit ailesi ve Tourneo ve Transit Custom’ın segmentinde ilk, yenilikçi ve çevreye duyarlı hibrit teknolojisine sahip versiyonlarını tanıttı. Transit, Tourneo Custom ve Transit Custom’un hibrit modelleri ile yüzde 23’e varan oranlarda yakıt tasarrufu avantajı vaat ediyor. Ford’un Türkiye’de üretilen ticari modelleri; Transit Van Hibrit ve Transit Custom Van Hibrit yeni 2.0 lit re EcoBlue Hibrit 170 beygir dizel motor ile sunulurken, Tourneo Custom Hibrit ise daha yüksek performans ve daha yüksek çekiş gücüne sahip EcoBlue Hibrit 185 beygir versiyonu ile müşterilerini bekliyor. Ford’un sunduğu yenilikçi Hibrit teknolojisinde, güçlü, verimli ve gelişmiş dizel motora destek olan, ikincil bir güç kaynağı, 48 voltluk lityum iyon bir batarya bulunuyor. Bu batarya tek başına aracınızı harekete geçirmiyor, motoru destekleyerek, yakıt tüketiminin düşmesine de yardımcı oluyor. Ayrıca düşük hızlarda sağlamış olduğu gelişmiş tork tepkisi ile daha verimli bir sürüş deneyimi sunuyor. HAZIRANDA SATIŞ REKORU İkinci el araç pazarındaki kurumsal markalardan Otomerkezi.net, bünyesine kattığı yeni finansman çözümleri ve kredi destek paketinin de desteğiyle haziran ayında mart, nisan ve mayıs ayları toplamının 4 katına sadece 1 ayda ulaştı. Şirketin CEO’su Muhammed Ali Karakaş, ikinci el oto pazarının son durumu hakkında değerlendirmede bulundu. Karakaş, 181 bin 568 adet ikinci el aracın satıldığı online pazarın, 2019 Haziran ayına göre yüzde 48, geçen aya göreyse yüzde 3 büyüme gösterdiğine değinirken, kredi borçlarını öteleyen ve yeni araç satın almayan filo kiralama şirketlerinin elindeki eski araçları satmayarak ikinci el pazarına yeni araç akışı sağlamadığına, bu sebeple çok satılan modellerde ciddi bir fiyat artışı yaşandığına dikkat çekti.