Katalog

DIŞ HABERLER EDİTÖR: BETÜL BERİŞE TASARIM: BAHADIR AKTAŞ [email protected] ‘ABD çıkışa sinyal yaktı’Irak parlamentosunun ‘yabancı güçler çekilsin’ talebini IŞİD karşıtı koalisyonun kabul ettiği savunuldu 77 OCAK 2020 SALI İdlib’de insani dram sürüyor. Trump Bağdat’ı tehdit etti General Kasım Süleymani’nin geçen cuma günü Irak’ta öldürülmesi emrini vererek bu ülkede İran’la süren gerilim için sıcak savaş senaryolarının fitilini ateşleyen ABD Başkanı Donald Trump, bu kez Bağdat yönetimini tehdit eden açıklamalara imza attı. Trump, önceki gün Irak meclisinin ABD askerlerinin ülkeden çıkarılmasını öngören yasa tasarısını onaylaması üzerine, “Burada inanılmaz derecede pahalı bir hava üssümüz var. İnşa etmesi milyarlarca dolara mal oldu. Parasını ödemedikleri sürece bu üssü terk etmeyiz” ifadelerini kullandı. ‘Yaptırım uygularız’ “Ülkeden çıkmamızı isterlerse ve bunu dostça yapmazlarsa onlara daha önce hiç görmedikleri ağır yaptırımlar uygularız. İran yaptırımları bunların yanında hafif kalır” dedi. Trump’ın açıklamaları, Irak’ta konuşlu ülkelerden Almanya’da da yankı buldu. Almanya Dışişleri Bakanı Heiko Maas, Irak’a yönelik yaptırım tehdidinin şu aşamada “çok yardımcı” olmayacağını söyledi. Berlin’in Irak hükümetinin alacağı her türlü karara saygı göstereceğini de belirtti. Bu arada, Trump’ın İran’ın misillemeye girişmesi halinde tarihi ve kültürel alanları hedef alacağı yönündeki çıkışı tepkilerin merkezinde. UNESCO “Kültürel, tarihsel varlıkları vuramazsınız” dedi. Nükleer restleşme İran’ın, Irak üzerinden Washington’la yaşadığı nüfuz mücadelesinde son olarak nükleer kartını çıkarması, uluslararası kamuoyunda oluşan sıcak savaş kaygısını daha da artırdı. İran’ın 2015’te imzalanan uluslararası nükleer anlaşmadaki (JCPOA) taahhütlerin tamamını askıya alması üzerine uzlaşının tarafı olan Avrupa Birliği (AB) ülkeleri harekete geçti. Almanya Başbakanı Angela Merkel, İngiltere Başbakanı Boris Johnson ve Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, dün yayımladıkları ortak açıklamada, İran’ı herhangi bir şiddet eyleminden kaçınmaya ve CPO’daki sınırlamalara uymaya çağırdı. Rusya Dışişleri Bakanlığı ise “Anlaşmanın devamlılığı ve taahhütlere riayet edilmesi tüm tarafların önceliği olmalı” vurgusu yaptı. CPO’ya bağlılık teyit edildi. Trump yönetimi, İran’la nükleer anlaşmadan iki yıl önce tek taraflı çekilmiş, ardından bu ülkeye yaptırımlarını ağırlaştırmıştı. İran’la AB ülkeleri arasında özellikle petrol ticaretindeki ABD yaptırımlarını bypass etmek için oluşturulan INSTEX mekanizması, tam olarak hayata geçirilememişti. Anlaşmadaki uranyum zenginleştirme limitlerini geçen yıl attığı adımlarla kademeli olarak aşan Tahran yönetimi önceki gün taahhütlerin tamamını askıya aldığını duyurmuştu. ALMANYA’DA SALDIRI Almanya’nın Gelsenkirchen kentinde önceki gece bıçakla polis aracına saldırmaya çalışan bir Türk vatandaşı vurularak öldürüldü. Polis olayla ilgili soruşturmada terör ihtimali üzerinde de duruyor. Yetkililer, olayda karakolun önünde park halindeki devriye aracının yanında bulunan polislere 37 yaşındaki bir erkeğin saldırdığını belirtti. Gelsenkirchen’de yaşayan Türk vatandaşının çeşitli şiddet suçları nedeniyle sabıkasının bulunduğu, psikolojik rahatsızlığının olduğu bilgileri de aktarıldı. Kimi kaynaklar olay sırasında zanlının tekbir getirdiğini iddia etti. Dünya, ABD’nin İran’ın Ortadoğu’daki askeri ve istihbarat faaliyetlerinin arkasındaki kilit isim NATO dün İranABD krizi gündemiyle acil toplandı. Genel Sekreter Stoltenberg, Irak’ta eğitim misyonunu askıya aldıklarını söyledi. Kudüs Gücü Komutanı General Ka madaki (JCPOA) tüm taahhütlerin askı sım Süleymani’yi Irak’ta öldürmesi, bu ya alındığını ilan etmesinin ardından na Tahran cephesinden yükselen inti geldi. Görüşme sonrasında basın top kam tehditleri nedeniyle diken üstün lantısı düzenleyen NATO Genel Sekre de. ABDİran arasında savaş sahası teri Jens Stoltenberg’in Tahran’a yöne na dönen Irak’ta parlamentonun önce lik çıkışları dikkat çekti. Irak’ta 500 ki ki gün aldığı, ABD dahil askeri varlığı şilik bir NATO gücünün olduğunu kay bulunan tüm yabancı güçlerin ülkeden deden Stoltenberg, “İran, daha fazla şid çekilmesi kararının yankıları sürerken det, provokasyondan kaçınmalı” de dün ABD liderliğindeki IŞİD’le mücade di. NATO müttefiklerinin İran’ın nükle le koalisyonunun bu talebe uyacağı iddiası gündeme düştü. Lübnan’da Hizbullah taraftarları ABD karşıtı eylem düzenledi. er silahlara sahip olmaması konusunda hemfikir olduğunu belirtti. Reuters’ın haberinde koalisyonun beş bin askerinin bulunduğu haberleri Tahran’ın bir süredir Ortadoğu’da Irak ordusuna gönderdiği mektupta bu daha önce basına yansımıştı. güvenliği tehdit eden politikalar yü ülkenin egemenliğine saygı çerçevesinde ülkeden çekileceğini ilettiği belirtil Stoltenberg: Kınıyoruz rüttüğü görüşünü dile getiren Stoltenberg şu ifadeleri kullandı: “Tüm müt di. Mektupta “Önümüzdeki gün ve haf Bu iddianın öncesinde ise Irak Başba tefikler, İran’ın çeşitli terörist grupla talarda güçlerimiz yeniden konumlan kanı Adil Abdülmehdi’nin dün ABD’nin rı desteklemesini kınıyor. İtidal çağrı dırılacak” denildi. Ancak adres göste Irak elçisi ile görüştüğü belirtildi. Böl sında bulunuyoruz. Yeni bir çatışma, rilmedi. Ayrıca kimi haberde Bağdat’ta gede konuşlanması bulunan Kuzey At kimsenin menfaatine olmayacaktır.” Yeşil Bölge çevresinde helikopterlerin lantik Antlaşması Örgütü (NATO) de IŞİD ile mücadeleye ve Irak’taki NA de katıldığı çıkış faaliyetlerinin başla dün Brüksel’de acil toplandı. Büyükel TO misyonuna güçlü desteklerini yine dığı iddia edildi. Pentagon ise haberle çiler düzeyindeki toplantı Tahran’ın lediklerini belirten Stoltenberg, perso re ilişkin dün gece resmi bir açıklama önceki gün 2015’te imzalanan ulusla nellerinin güvenliği nedeniyle Irak’ta yapmadı. ABD’nin Irak’taki rarası nükleer ki eğitim misyonunu askıya aldıkları üslerinde yaklaşık BM Genel Sekreteri Antonio Guterres “Bu anlaş nı, durum elverişli olduğu zaman eğitime yeniden başlayacaklarını da yinele yüzyılda jeopolitik gerilimlerin en yüksek seviyede ol di. Irak meclisinin yabancı güçlerin ül BGUMYER’ADİRLEIİNSMI çdmtmyaauüağnağkrssruasııisy”leoııoluimlysanyamsiaşpSıriltüııdMğsıl.ueııneHrkydhuaamadmlyihaigbdneaıualizlal.vıuMrrİıerdnüaadaühnrutlse’kıı.nirneyDırdadAküsieBesni,k’DnyeeiagŞhykleieöoiidçdnnmeeeoeirnllfmliielskecirkgurAinimünkBecerDaiüizrtmsltieHdeuisaasibkişliloladvNeğseimAtuŞıdTyeşaOialbyasnia,a’bnlIIlordriiranagılkrikkiı’ksgttiıaenündçdulaaehbrianuildnuanIŞkİDe’ldemenaAddçsııiiğsk,lıışnmnAuaıbasadasanıütvıdklfumlaaanregd“ahehurdçıü.niikcI’ınrinüaigsmnköaeirBsbetatiavnişğfdbalneaaeeykotılaymcmnöıenıaol mücadele çerçevesinde yürütülen eğitimlerini askıya aldığını duyurmuştu. Bu karar kimi çevrelerde de adım atacaklarını bekledik IŞİD, El Kaide gibi cihatçı grupların etkinlik kazanmasına yol açabileceği yorumlarına yol açmıştı. lerini” kaydetti. Tahran’da dev cenaze töreni Törende, İran’ın dini lideri Hamaney gözyaşlarına boğuldu. Süleymani’nin bugün memleketi Kirman’da toprağa verilmesi bekleniyor. ABD’nin geçen cuma Bağdat yakınlarındaki hava saldırısında ölen İran Devrim Muhafızları’na bağlı Kudüs Gücü komutanı General Kasım Süleymani’nin dün Tahran’da düzenlenen, İran’ın dini lideri Ali Hamaney ve Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’nin de katıldığı cenaze töreninde on binlerce kişi sokakları doldurdu. İran Dışişleri Bakanlığı, törene Türkiye, Afganistan, Filistin, Azerbeycan, Irak, Umman’ın da aralarında olduğu çeşitli ülkelerin elçilerinin katıldığını duyurdu. Kalabalıktan sık sık intikam sloganları yükselirken törende, Süleymani’nin “manevi babası” olarak görülen Hamaney gözyaşlarına boğuldu. Süleymani’nin kızı Zeynep Süleymani törende yaptığı konuşmasında, “ba basını ve Iraklı Şii milis gücü Haşdi Şabi’nin Başkan Yardımcısı Ebu Mehdi el Mühendis’i öldürerek İran ile Irak’ın arasını bozmayı amaçlayan ABD Başkanı Donald Trump’ın bu şeytanca planının suya düştüğünü” savundu. “Deli Trump, cahilliğin bir sembolü ve Siyonistlerin elinde bir oyuncak. Babamın şehitliğiyle her şeyin bittiğini düşünme” ifadelerini kullandı. ‘İkinci Vietnam olur’ Süleymani’nin görevini üstlenecek olan komutan İsmail Kani de konuşmasında “Bizim için tek teselli ABD’yi bölgeden çıkarmak olacaktır” dedi. Öte yandan Iraklı Şii din adamı Mukteda Sadr, ABD’nin İran ve Iraklı yet kililere düzenlediği saldırılara sessiz kalanların “hain” olduğunu savundu. Sadr, parlamentonun yabancı kuvvetlerin varlığını sona erdirme çağrısı kararının yeterli olmadığını söyledi. Yerli ve yabancı silahlı birliklere birleşme çağrısında bulundu. Hamaney’in Uluslararası İlişkiler Danışmanı Ali Ekber Velayeti de “ABD’nin bölgeyi terk etmesi gerektiğini, aksi takdirde bu coğrafyanın onlar için ikinci bir Vietnam olacağı” ifadesini kullandı. ‘Trump’a ölüm tehdidi’ Öte yandan İran resmi kanalında cenaze töreninin yayını sırasında bir spikerin “ABD Başkanı Trump’ı öldürene ödül verileceği” sözleri dikkat çekti. Hafter’den Sirte hamlesi KAHİRE’DE GÜNDEM LİBYA Mısır Dışişleri Bakanlığı yarın Kahire’de, Yunanistan, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi, İtalya ve Fransa’nın katılımıyla toplantı yapılacağını açıkladı. Dışişleri bakanlarının katılacağı görüşmede Libya ile Ortadoğu’daki gelişmelerin ele alınacağı kaydedildi. Bu cephenin Türkiye’nin Libya adımına karşı olduğu biliniyor. Türkiye’nin, Libya’da Birleşmiş Milletler (BM) tarafından tanınan Ulusal Uz laşı Hükümeti’yle (UUH) yaptığı anlaşma çerçevesinde bu ülkeye askerlerin inti kal etmeye başladığı haberleri gündeme yansırken dün karşıt Hafter cephesinden Sirte’de kontrolü sağlama yolunda ol dukları iddiası geldi. Trablus merkezli UUH’ye dBritui.rkriımllHlideiaşğaanlbiudnif’inyötsirütnTeadanzaurşrlöeecsatdagunkelbnıdmrelükllıdkueüyriçıınsunğiangl’eıoğetüaüAyarunkmnibivnu,tsearii3rnaule0gilprdsnekaoıladrşoHlığıaöskUunrkglnaiiesıüUfüenvsenuçHmaüatnolHişlre’ndmelndadariai,ünnfsuants.,aekyekktSühtalrroako’liiaekprçrnintntıeotentebSrnrkojıoaioiuirkliğnlylaltzüüeaenunndesü. rHeadfitrer öğrencilerden bazı güçleri sözcülerinden Halid el ları için dün cenaze Mahcub, “Sirte’yi çevreleyen töreni düzen tüm mahallelerde kontrolü ele lendi. aldık” dedi. Kimi kaynaklar, Sir te’deki UUH’ye bağlı güçlerin taraf değiştirdiğini savundu, bu nedenle Hafter cephesinin çok kısa bir sürede bölgede ilerlediğini aktardı. Cezayir’den tepki Bu arada UUH Başkanı Feyyaz el Saraj’ın dün Libya krizini görüşmek üzere komşu Cezayir’e gittiği bildirildi. Ziyaret öncesi Cezayir’den Türkiye’nin Libya tezkeresine ilişkin sert tepki geldi. Cezayir Dışişleri Bakanı Sabri Bukadum, “Komşu ülke topraklarındaki hiçbir yabancı varlığını, müdahalede bulunmak isteyen ülke hangisi olursa olsun kabul etmeyeceğiz” çıkışında bulundu. Bukadum, “Türkiye’nin Libya topraklarına birlik göndermeye yönelik adımı krizi uluslararası hale getiriyor ve Cezayir’i oldubittiyle karşı karşıya bırakıyor” dedi. Öte yandan Libya krizine ilişkin Rusya’nın BM Güvenlik Konseyi’ni toplantıya çağırdığı gündeme yansıdı. Rakka’da siviller hedef Rusya destekli Suriye ordusunun İdlib’e yönelik operasyonunda sivillerin Türkiye sınırına kaçışı sürerken Şam güçlerinin vilayetin güneyindeki Eriha ilçesine önceki gün düzenlediği hava saldırısında 8 kişi hayatını kaybetti, 20 kişi de yaralandı. Öte yandan Rakka vilayetinde önceki akşam düzenlenen bir saldırıda muhaliflere yakın Suriye İnsan Hakları Gözlemevi’nin verilerine göre19 sivilin yaşamını yitirdiği, 5 kişinin kayıp olduğu belirtildi. AA’nın yerel kaynaklara dayandırdığı haberinde ise ölenlerin sayısı 27 olarak verildi, bu kişilerin çoban olduğu iddiaları aktarıldı. AA’nın haberinde saldırının “Deyr ez Zor’daki İran destekli milislere ait konvoyun, Şam güçlerine destek vermek için Rakka’ya geçişiyle aynı saatlerde yaşandığı” savunuldu. 10’dan fazla kişiden haber alınamadığı da aktarıldı. Yine AA’nin haberinde Deyr ez Zor’da İran destekli milislerin ABD’nin saldırılarından korunmak için sivillerin arasına karıştığı iddiası gündeme yansıdı. ‘IŞİD’lileri bıraktılar’ Öte yandan terör örgütü PKK/YPG’nin, Haseke’deki El Hol kampında tutuklu bulunan IŞİD’lilerle kendi saflarına katılmaları karşılığında anlaştıkları savunuldu. DHA’nın haberine göre anlaşmayı kabul eden IŞİD militanları, 3 ay süreyle eğitime tabi tutulacak, eğitimin ardından 3 yıl süreyle YPG’nin ana omurgasını oluşturduğu SDG bünyesinde faaliyet gösterecek, bu militanların aileleri eğitim süresince kampta tutulup daha sonra serbest bırakılacak. Merkel’den Rusya ziyareti İranABD arasında yükselen tansiyona karşı uluslararası toplum gerilimi düşürme arayışında. Almanya Başbakanı Angela Merkel’in Ortadoğu’daki gerilim ana gündemiyle Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in davetlisi olarak 11 Ocak’ta Moskova’yı ziyaret edeceği bildirildi. Almanya, Fransa ve İngiltere ise Irak’ta koalisyon güçlerine karşı saldırıları kınayan bir açıklama yaptı. “Gerilimin azaltılması şu an en önemlisi. Bölgedeki tüm aktörlere sorumluluk bilincinde hareket etmeleri çağrısında bulunuyoruz” denildi. Merkel dün Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile de telefonda görüştü. Fidan ile Şoygu temasta Ortadoğu ve Libya ekseninde gerilimin zirveye ulaştığı bir dönemde gözler Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in yarın Türkiye’ye yapacağı ziyaretteyken dün Astana ortakları AnkaraMoskovaTahran hattındaki diplomasi trafiği dikkat çekti. Rusya Savunma Bakanlığı’ndan yapılan yazılı açıklamada, Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu ile Milli İstihbarat Teşkilatı Başkanı Hakan Fidan’ın telefonda görüştüğü belirtildi. Ortadoğu ve Kuzey Afrika’daki durumun ele alındığı görüşmede, bölgedeki krizlerin çözümü ve gerginliğin azaltılması için atılabilecek ortak adımların değerlendirildiği ifade edildi. Açıklamada Şoygu’nun, İran Genelkurmay Başkanı Muhammed Bakıri ile de telefon görüşmesi gerçekleştirerek Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani’nin öldürülmesinin ardından, Ortadoğu’da gerginliğin artmasını önlemeye yönelik adımları istişare ettiği bildirildi. Jeffrey yarın Türkiye’de ABD’nin Suriye Özel Temsilcisi James Jeffrey, yarın Ankara’ya geliyor. Jeffrey başkanlığındaki heyet, ilk olarak Dışişleri Bakanlığı’nda Dışişleri Bakan Yardımcısı Sedat Önal başkanlığındaki Türk heyeti ile görüşme gerçekleştirecek. Jeffrey’in daha sonra Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar tarafından da kabul edilmesi bekleniyor. Ziyarette Suriye’deki son durumun yanı sıra Irak ve İran’daki gelişmeler de ele alınacak. Öte yandan, Jeffrey’in Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile aynı gün Türkiye’ye gelmesi ise dikkat çekti. l ANKARA/Cumhuriyet ‘Paralel’ seçim Ekonomik krizin pençesindeki Venezüella’da geçen ocakta muhalif milletvekili Juan Guaido’nun kendisini geçici devlet başkanı ilan etmesi ile alevlenen gerilim dinmiyor. Guaido’nun başkanlığını yaptığı, muhaliflerin kontrolündeki Ulusal Meclis’in başına önceki günkü oturumda iktidardaki Venezüella Birleşik Sosyalist Partisi milletvekillerinin de desteğiyle Luis Parra seçildi. Aralarında Guaido’nun da olduğu bazı muhalif vekillerin binaya girmesine güvenlik güçleri engel oldu. Muhalifler ise geçmişte ittifak oldukları Parra’yı yolsuzlukla suçladı. Seçimin meşru olmadığını, çoğunluk sağlanamadığını iddia eden ABD ve Avrupa destekli Guaido ve bazı milletvekilleri ülkenin başkentindeki muhalif gazete El Nacional’in binasında paralel seçim düzenledi. Guaido’nun yeniden meclis başkanlığına getirildiği duyuruldu.