Katalog

EKONOMİ [email protected] TASARIM: BAHADIR AKTAŞ 117 OCAK 2020 SALI 2 milyon esnaf battıKriz derinleşiyor. Türkiye’de son 15 yılda iflas eden esnaf sayısı 2 milyona yaklaştı Ekonomik kriz nedeniyle 2019’da 114 bin 977 esnaf kepenk indirdi. Bu rakam son 9 yılın en yüksek rakamı olarak kayıtlara geçti. KOBİ’lerde batık kredi miktarı da bir yılda yüze 50 arttı. Kriz can yakmaya devam ediyor. Özellikle ar Küçük ve orta ölçekli işletmelerde (KOBİ) ise borç miktarı artıyor. Gemiyi yüzdür tan maliyetler, borçları mek için borca sarılan binler döndürememe, kurun ŞEHRİBAN ce işletme borcunu döndüre yükselmesi gibi neden KIRAÇ mediği için batıyor. Batık KO ler esnafta seri iflaslara Bİ kredisi miktarı son bir yıl neden oldu. da yüzde 50’lik artışla Kasım Türkiye’de son 15 yılda ke 2019 itibarıyla 60 milyar 382 penk indiren esnaf sayısı 1 mil milyon TL’ye çıktı. Takipteki yon 896 bin oldu. Türkiye Es KOBİ sayısı ise bir yılda 337 bin naf ve Sanatkârları Konfede 210’a fırladı. rasyonu (TESK) verilerine göre, Bankacılık Düzenleme ve De Türkiye’de sadece 2019’da 114 netleme Kurumu (BDDK) veri bin 977 esnaf iflas bayrağını çe lerine göre, Kasım 2018’de KO kerken bu son 9 yılın en yüksek Bİ’lerin kullandığı kredi, yak rakamı oldu. Türkiye’deki top laşık 621 milyar TL civarınday lam esnaf sayısı ise yaklaşık ken 2019’un aynı döneminde 2 milyondan 1 milyon 791 bin bu miktar 609 milyar TL’ye ge 201’e geriledi. TESK verilerine riledi. KOBİ müşteri sayısı da göre Türkiye’de en fazla esnaf 2019’un Kasım döneminde 4 iflası 2005 yılında yaşandı. O milyon 48 binden 4 milyon 75 dönemde 282 bini aşkın esnaf bine yükseldi. iflas bayrağını çekerken ikinci Türkiye Ekonomi Politikala en büyük esnaf batışı 143 bin rı Araştırma Vakfı (TEPAV) ve ile 2011 yılında kayıtlara geçti. rilerine göre ise Eylül 2019’da, 2019’da üçüncü en fazla esna Eylül 2018’e göre 67 ilde işye fın kepenk indirdiği yıl olarak ri sayısı azaldı. Türkiye genelin kayıtlara geçti. de bir yılda işyeri sayısı 24 bin Takipteki kredi yüzde 50 arttı (yüzde 1.3) düştü. Oransal değişime bakıldığında işyeri sayısı en hızlı azalan il yüzde 7.3 aza Esnaflar ya sicil ya da meslek terkini yaptı. Sicil terkini yapanlar çoğunluktayken faaliyet gösterdiğini alanda değişikliğe gidenler de 2019’da 173 bine çıktı. 2018’de bu sayı 122 bin civarındaydı. lışla Kırşehir oldu. Kırşehir’i, Bitlis, Erzincan, Bartın, Ardahan ve Kırıkkale takip ettti. Eylül 2019 verilerine göre küçük ve orta büyüklükteki işletme (KOBİ) sayısı 1 yılda 24 bin azalarak 1 milyon 857 bin oldu. Krediye ulaşım için sicil affı şart CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, 2020 yılında sicil affının çıkarılmasının esnafın krediye ulaşımı için şart olduğunu anlatarak, “Kredi ve çek ödemelerinde sorun yaşayan esnaf, ayakta kalmak için tefeciye düşüyor. İcra daireleri boşa artmıyor. Firmalar kapanıyor. Bu ne denle esnaf için sicil affı ihtiyaçtır” dedi. TESK Genel Başkanı Bendevi Palandöken, Esnaf ve Sanatkârlar Sicil Gazetesi’nde yayımlanan ilanlara göre, 2019’da 238 bin 416 işyeri açıldığının bilgisini paylaşarak, bir önceki yıla göre işyeri açılışlarının yüzde 3.9 arttığını anlattı. Palandöken, işyeri kapa nışlarının 019’da 2018’e göre yüzde 8.2 artığını belirterek, “En fazla işyeri açılan ve kapanan illerin başında İstanbul geliyor. 2019 boyunca işyeri açılışının en fazla olduğu iller 27 bin 761 ile İstanbul oldu diye konuştu. Yurttaş sefalete mahkum Ortadoğu gergin yatırımcı tedirgin ABD ve İran arasında artan gerilimin risk iştahını olumsuz etkilemesiyle küresel piyasalarda olumsuz bir hava gözlenirken, petrol fiyatlarındaki yükseliş de TL’yi baskılayan unsurlar arasında yer alıyor. Dolar/ TL dün 5.965.98 lira arasında dalgalandı. Uzmanlara göre geçen haftanın ardından kamu bankalarının TL’deki kaybı sınırlamak adına piyasada döviz satışı tarafında dün de “aktif” olduğunu söyledi. En dikkat çekici kayıp ise Borsa İstanbul’da yaşandı. Gün içinde 111 bin 235 puana kadar gerileyen BİST, günü yüzde 2 kayıpla tamamladı. Brent petrolün varil fiyatı da 70 doları aştı. Moody’s, ABD ve İran’ı gerginliği “askeri düzeylere kadar tırmandırmayacağı”na ilişkin öngörüsünü koruduğunu, ancak belirsizliklerin arttığına ve bunun da özellikle petrol ve doğalgaz endüstrilerini olumsuz etkilediğine dikkat çekti. Standard & Poor’s da, gerilimin Körfez’den sermaye çıkışına neden olacağı uyarısı yaptı. Ancak S&P, yükselen petrol fiyatlarından gelen gelirin, petrol üreticisi ülkeleri olası sermaye çıkışının etkilerinden koruyabileceğini belirtti. Gıda fiyatları yükseliyor Aralık ayı enflasyonunu değerlendiren Merkez Bankası, en belirgin artışın enerjide yaşandığını vurguladı. Banka, şu noktalara dikkat çekti: “Yıllık enflasyon alt gruplar genelinde yükseldi. En belirgin artış enerji enflasyonunda izlenirken, bu gelişmede bir önceki yılın aynı dönemindeki düşük baz etkisi öne çıktı. Akaryakıt ürünlerinde eşel mobil uygulaması ve şebeke suyu fiyatlarında gözlenen gerileme enerji fiyatlarında daha olumsuz bir görünümü sınırladı. Gıda enflasyonu hem işlenmemiş hem de işlenmiş alt kalemlerinde yukarı yönlü bir seyir izledi.” l Ekonomi Servisi FITCH’ten batık uyarısı Kredi derecelendirme kuruluşu Fitch, Türk bankalarının nakit akışları aktif kalitesi üzerinde baskı olduğunu vurguladı. Türk bankacılık sektöründe tahsili gecikmiş alacakların (TGA) 2018 sonundaki yüzde 3.8’den Kasım 2019 ortasında yüzde 5.2’ye yükseldiğini belirten Fitch, ılımlı kredi artışı ve düşük bilançodan silme olacağını varsayarak 2020 sonuna kadar yüzde 7 8 seviyesine tırmanmasını bekliyor. Fitch Ratings, yayımladığı raporda 2019’un ilk dokuz ayındaki faiz gelirinin tahakkuk etmiş faizlerden yaklaşık yüzde 10 daha düşük olmasının varlık kalitesi üzerindeki baskının sinyali olduğu değerlendirmesinde bulundu. Raporda, “Faiz rakamı 2018’de ve 2019’un ilk dokuz ayında iyileşmesine karşın varlık kalitesi baskısının 2020’de Türk bankalarının performansı üzerinde baskı oluşturmayı sürdürmesini bekliyoruz” dendi. l Ekonomi Servisi BİSAM’a göre, resmi enflasyon 16 yılda yaklaşık 4.25 kat artarken açlık sınırı yaklaşık 4.6 kat artış gösterdi. Açlık sınırı 2 bin 532 TL’ye çıktı. Birleşik Metalİş Sendikası Sınıf Araştırmaları Merkezi (BİSAM), Aralık 2019 dönemi için açlık ve yoksulluk sınırı verilerine göre, dört kişilik bir ailenin sağlıklı bir biçimde beslenebilmesi için, günlük en az 72.58 TL, aylık 2 bin 178 TL’lik harcama yapması gerekiyor. Buna göre yetişkin bir kadının sağlıklı beslenmesi için yapması gereken günlük harcama tutarı 18.66, yetişkin bir erkeğin 19.28, 1018 yaş arası bir çocuğun 20.71, 46 yaş arası bir çocuğun ise 13.90 TL. 2003 yılının aralık ayında 4 kişilik bir aile, günlük minimum 15.7 TL’ye sağlıklı beslenebilirken, bugün ancak 72.58 TL’ye sağlıklı beslenebilmekte. BİSAM’a göre Aralık 2019’da yoksulluk sınırı da 7 bin 532 TL oldu. Günlük harcamalarda Aralık 2019’da en yüksek mali yet grubunu peynir/çökelek grubu 18.33 TL’lik harcama gereksinimi ile oluşturdu. Et, tavuk ve balık grubu için yapılması gereken minimum harcama tutarı ise 13.97 TL oldu. 4.61 kat artış Açlık sınırı 2003 yılı Aralık’ta 470 TL idi. Buna göre 16 yılda açlık sınırındaki artış yaklaşık 4.61 kat oldu. Aynı dönemde resmi enflasyondaki artış ise 4.23 kat olarak gerçekleşti. Bu süreçte açlık sınırındaki artış enflasyondaki artıştan yüzde 9 daha fazla gerçekleşti. Asgari ücretli, ilk zamlı maaşını şubatta alacak. Asgari Geçim İndirimi hariç asgari ücret 2.104 TL olacak. Buna göre AGİ’siz asgari ücret daha şimdiden açlık sınırının altında kalıyor. l Ekonomi Servisi ‘Krizin sorumlusu Albayrak’ Ahmet Davutoğlu’nun genel başkanı olduğu Gelecek Partisi’nin ekonomi kurmaylarına göre, Türkiye yakın tarihinin en yıkıcı krizini yaşıyor ve bu krizin birinci derecede sorumlusu Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak. Gelecek Partisi’nin ekonomi kurmayları, Genel Başkan Danışmanı İbrahim Turhan, Hazine ve Maliye Politikaları Başkanı Serkan Özcan, Hazine ve Maliye Politikaları Başkanlığı üyesi Kerim Rota ve Ticaret Politikaları Başkanı Mustafa Mente, partinin ekonomi politikalarına ilişkin olarak basınla bir araya geldi. Gelecek Partisi, serbest piyasa ekonomisine tavizsiz dönüşten yana. Serkan Özcan, “Çözüm piyasa ekonomisine bağlı kalmakta. Çözüm iyi yönetişimde, kartelleşmeyi, tekelleşmeyi engellemekte. Merkez Bankası’nın görevi fiyat istikrarını sağlamaktır! Faizi düşürmediği zaman de Mente Turhan ğil, enflasyonu düşürmediği zaman hesap sorun” diye konuştu. Krizden çıkış için somut öneriler yerine daha çok durum tespiti yapan Gelecek Partisi’nin ekonomi takımına göre, Türkiye ekonomisinde çok temel bir problem var. Son üç yılda ekonomide umut ve güven kalmadı. Umut ise ancak özgürlük ortamında sağlanır. ““Gelecek Partisi yeni bir parti ama Ahmet Davutoğlu ve diğer yöneticilerin AKP’de kişisel geçmişleri var. “Özeleştiri yapmayacak mısınız” sorusuna ise İbrahim Turhan, “Özeleştiri mutlaka yapmamız gerekir. Özeleştiri yapma Özcan Rota yan insan hata yapar. Ama Sayın Davutoğlu’nun başsakanlık yaptığı dönemde, ekonomik göstergelerde bir iyileşme olduğu görülüyordu” dedi. Gelecek Partisi’nin ekonomide en çok önem verdiği konu, başta Merkez Bankası, kurumların bağımsızlığının sağlanması. Kerim Rota, “Merkez Bankası’nın rezervlerini Merkez Bankası mı yönetiyor, yoksa artık başkaları mı? Biz, rezerv yönetiminin Merkez Bankası’nın elinde olmadığını düşünüyoruz. Piyasada şu anda olması gerekenden yaklaşık 30 milyar dolar az para var” diye konuştu. l Ekonomi Servisi Savaş Akcan Tohumcular zamma tepkili Türkiye Tohumcular Birliği (TÜRKTOB) Başkanı Savaş Akcan, Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın belirlediği, Tarım ve Orman Bakanlığı’nın açıkladığı döner sermaye ücretlerini yüzde 25 artıran karara tepki gösterdi. Bakanlıktan, artış olmayacağına yönelik söz aldıkları halde sözün tutulmadığına işaret eden Akcan, “Tarımsal değerleri ölçme, teknolojik analiz, teknik inceleme, yıllık işlem gibi farklı kalemdeki bu artış, üretim maliyetlerimizi daha da yükseltecek. Enflasyonun tek haneye inmesinin hedeflendiği bir ortamda, resmi enflasyonun iki katı oranındaki bu artışı kendimize izah edemiyoruz. Destek arıyoruz, engel buluyoruz” dedi. Savaş tamtamları mı? Çaresiz dengeleme mi? Metrodan Cumhuriyet’e çıkış kapısında anlaşmış gibi yine Nurel Uğurlu ile karşılaştık. Ters yönlerde o yayınevine, ben gazeteye gidiş buluşmalarımızda kaçınılmaz olarak, günlük gündem alışverişimiz, yağmur altında da olsa yapılacak.. Yakından tanımayanlar için, Cumhuriyet ailesi ile iç içe yaşam yılları bir yana, Adana kurtuluş, kuruluş savaşı yılları anıları da içinde, edebiyatçı, tarihçi.. öncelikli, toplumsal örgütlenme alanlarının pek çoğuna da uzanan gazetecilik birikimleriyle, beni de kapsayan eleştirileri, gözlemleri hep aydınlatıcı, öngörülü olmuştur. Elbette politize olmuş, günlük gündemleri de yakından izleyen olarak, tarihten deneyimlerini katarak kaygılarını dostça paylaşırken Kasım Süleymani’nin sabah haberlerinde geniş yer alan cenaze törenlerinin öfkeli protestolarının, karşılıklı tırmandırılan tehditlerin etkisi, baskısında.. “Yazılarında çok dikkatli ol, İran’ın gelinen noktada öfkesi, patlayacaksa İncirlik’te patlar..” dedi. İlk bilinçaltı yanıtım daha da incitici bir gerçeğin, bilinçaltıma kazınmış kötü şakası gibiydi.. “Bizim noktalanamamış 15 Temmuz FETÖ’cü darbesinde de uçaklar İncirlik’ten kalkmamış mıydı? Üzerinden savaşlarda da, hep bizim topraklar üzerinden, İncirlik de mi olacak?” deyivermişim. Rus jetlerinin Türk hava sahasında uçurulması, 15 Temmuz darbesi uyarıları, elbette Rusya’nın Suriye’de dengeleri kurma zorluğu gerçeği varken, bir de Türkiye topraklarında çıkabilecek iç savaşın kendisine geri dönüşü kaygılarının baskılaması sayesinde.. Erdoğan liderliğine dönük helikopter öfkesini unutmayı seçmesi gerçekleri.. film şeritleri.. HHH Sonrası elbet güncel gündem üzerinden çok hızlı yaşanan çelişkili gelişmeler, çok hızlı savaş tamtamlarının çalınması süreçleri, üzerinden savaşlar döneminde yaşananların satır aralarını doğru okuyabilme çabaları.. İster istemez “Savaş tamtamları mı?”, “Çaresiz dengeleme arayışları mı?” baskın çıkacak sorularına yanıtlar, her en son önemli gelişme, satır arası gerçeklerle yüzleşilme çabalarında bir o yana bir bu yana örnek oluşturan geçmişin gelişmelerine bakılarak, bir o yana bir bu yana ağırlıkları değiştiriyor. Terazinin üzerinde bir bu yana bir öbür yana ağırlık koyma yarışı yapar gibiyiz.. Yeni yalanlar, aldatmacalar, kirli çıkarlar hesaplarında, öylesine çok yalanlarla bölge halkları o kadar çok, kanlı çatışmalarda, iç savaşlarda birbirlerine kırdırılabildiler ki.. Amerika’nın tek kutuplu dünya gücü adına oyunları, tuzakları ne kadar boyutlu açığa çıkmış olsa da, aslında bölge halkları en ağır bedelleri ödeyenler olarak ne kadar ders alabilmiş, akıllanabilmiş olsalar da.. Deneyimleri ile bölge halkları içinde en önde sayılabilecek İran ve Türkiye’nin deneyim, birikimlerine güvenilebilmesi gerekse de.. Gelişmelerden güven duyulabilecek aksine örneklerin gerekçeleri, provokasyonlar da birbirinden baskın içeriklerde yeni satır arası bilgileri taşıyor.. Örneğin İran’ın bölgedeki avantajlı konumuna zarar verebilecek, son Irak Amerikan elçiliği provokasyonunu nasıl önleyemediğinin sorgulamasına yanıt verilemiyor. Ya da Amerikan seçimlerine dönük Trump’ın siyasal kazanımları adına öne çıktığı varsayılan gerilimlerin geçici, seçim oyunları mı, kalıcı yeni üzerinden bölgesel savaşları tırmandırma provokasyonlar mı oldukları sorularına yanıt vermek zor. Sözün özü ileriye dönük güvenlik garantili olmasa da, Kuzey Kore üzerinden hızla tırmandırılmış karşılıklı savaş tamtamları provokasyonlarının sonrasında uzlaşmacı geçiş aracı örneğine yaramaları gibi bir tablonun aracı olup olamayacağı sorusunun yanıtını bilmek, öngörebilmek zor.. KISA...KISA l ABD’li uçak imalatçısı Boeing Co, 737 MAX jetlerini yere indirdikten sonra mali durumunu güçlendirmek için daha fazla borçlanmayı planlıyor. l Güçlü Batkın, 1 Ocak 2020 itibarıyla TAV İşletme Hizmetleri İcra Kurulu Başkanı olarak atandı. Şirket, 1100 çalışanıyla 20’den fazla ülkede faaliyet gösteriyor. l Doğu Anadolu İhracatçılar Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Ethem Tanrıver, 2020’de 2.1 milyar dolarlık ihracat hedeflediklerini dile getirdi. l Bloomberg’in konuya yakın kaynaklara dayandırdığı haberine göre Çin, birinci aşama anlaşmanın imzalanması için 1315 Ocak tarihlerinde Washington’a bir heyet gönderecek.