Katalog

BULMACA 1324 ŞUBAT 2019 PAZAR SEDAT YAŞAYAN SOLDAN SAĞA 1 Resimde gördüğünüz, çevirilerinin yanı sıra “Dön Güvercin Dön”, “Son Duraktan Bir Önce” gibi şiir kitaplarıyla da tanınmış şair ve çevirmenimiz... Sığırların ve iri otçul memelilerin üzerine tüneyerek derilerindeki kene ve kurtçuklarla beslenen bir Afrika kuşu. 2 Eskiden Filistin ve Babil’deki akademilerden birine bağlı olan Yahudi din bilginlerine verilen ad... Çöl Arapları... Bir nota... Güney Amerika’ya özgü, fırında ya da ızgarada pişirilen sığır eti yemeği. 3 Japon bayrağına verilen ad... Kulak kiri... “Uyan ey yâreli i jiyan bu habı gafletten” (Namık Kemal). 4 Meslek... Afrika’da bir ülke... Eskiden gemicilerin, peksimet kırıklarını bir kap içinde ıslatıp üzerine yağda kavrulmuş soğan dökerek yaptıkları yemek. 5 Ticaretle ilgili olan... Herhangi bir ölçü biriminin bölündüğü eşit parçalardan her biri... Bir tür hamur tatlısı. 6 Kimi Türk lehçelerinde “ağa” anlamında kullanılan sözcük... Çiy, nem... Mersin yöresine özgü, mı sır ekmeğiyle yapılan bir tür çorba... “Neşve tahsil ettiğin sâgar da senden gamlıdır / Bir dokun bin işit kâsei fağfurdan” (Âli Efendi)... Argoda esrar. 7 Isparta, Burdur ve Denizli yörelerinde el tezgâhlarında dokunan bir tür kaba kumaş... Pide ya da fidan dikilen yer... Hintli kadınların ulusal giysisi. 8 Osmanlılarda gece bekçisi... Şaşma belirten bir ünlem... Kabakulak hastalığı... İhsan Oktay Anar’ın bir romanı. 9 Yularından çekilerek götürülen boş binek hayvanı... Myanmar’da yaygın olarak tapınılan bir grup ruha verilen ad... Tek başına oynanan bir İskambil oyunu. 10 Anadolu halklarının en eski ana tanrıçası... Her yiyeceği canı çeken... Tavuk ya da dana etiyle yapılan bir tür yemek... Tahıl, kepek ve keten tohumu karışımından oluşan at yemi. 11 Konya’nın Akşehir ilçesinin ortaçağdaki adı... Olumsuzluk belirten bir önek... Verdi’nin tanınmış bir operası. Bu haftaki bulmaca ödülü Savaş ve Barış Lev Tolstoy Yordam Kitap 10 ŞUBAT 2019 1715 KAZANANLAR: Orhan Manyaslı, Zikri Aygün, Eyüp Urucu, Onur Gül, Hayriye İnci Kaner, Gaye Berk A İstanbul, Ercan Önder, Murat Avcıoğlu, Nuri Mıdıkhan, İZMİR, Kadir Tekeli, Adil Akın, Sevinç Eryılmaz, ankarA, Mustafa Urkun KOCAELİ, Ahmet Önal manisa, Nazım Uluocak ADANA, Orhan Canlı afyon, Yiğit Efe İren aNTALYA, Şeref Atagenç K. ESAT, Hakan İdem BURSA, Ogün Cantekin uşak, Uras Keskin Eskişehir, Remzi Tartan KARAMAN, Füsun Aksaycık aydın, Erkan Baktıroğlu Balıkesir. Not: Bulmaca yanıtlarını bundan böyle bulmaca@cumhuriyet. com.tr veya (0212) 343 72 64 numaralı faksa gönderebilirsiniz. Posta ile gönderilen yanıtlar ise aynı adrese gönderilmeye devam edecek. 10.02.2019 tarihli Cumhuriyet Gazetesi’nde yayımlanan bulmacanın çözümü ve bulmacayı doğru yanıtlayanlar arasında yapılan çekilişte Fikret Başkaya Yeni Paradigmayı Oluşturmak (Yordam Kitap) kitabını kazananlar: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 1 S LAVO J Z İ Z E K KARAG İ R İ 2C İ BEZ A L İ NAZ İ K MAME Y 3HE NAZM İ Z İ YAGÜRAN SO 4 ODA NA NİK ZA A L AM İ T 5P SE İ REM YALOS DUT 6EL İ SELEK KOL İ T T EZAT 7 NAMAZ J KUNA E Ğ İ R T A 8 HOP T İ R İ NAM RAK ROT İ L 9AS T İ KA ANA L P İ SA UFA 10 U O R P E COR İ NO AMAY S 11 E F T BALAT İ N İ E L İ F HE 12 R L P İ NAK İ KANVA S T OM 13 A M İ L A Z YA MADHUBAN İ 14 A M A T İ İ ÇERL EME 15 L A ANE Z E ME Y M 16 A N A AL KLOŞ MO 17 T GO KOTA S F AN 18 U S A R E K İ R İ BAT İ 19 R O M S AURAN İ İZ 20 A N A Y E R L İ OT İ ZM 12 Ses... Afrika’da yaşayan bir antilop... Litvanya’nm plaka imi... “Art nouveau” akımının en önemli temsilcisi olan Avusturyalı ressam... Satrançta bir taş. 13 Asker... Mekaniğin, hareketli cisimleri inceleyen dalı... Osmanlılar döneminde Londra’dan getirtilen ve “orta” da denen kalın, dayanıklı ve kaliteli İngiliz çuhası. 14 Avcı ya da bekçi kulübesi... Afrika’da yaşayan ve “cüce şempanze” de denen bir maymun... Rütbe ya da kıdemce küçük olan asker. 15 Yansıma, yankı... İran’ın plaka imi... Fransa’ya özgü, bir cins yumuşak beyaz peynir. 16 Bir kavimle, budunla ilgili olan... Büyüklük taslayan, şişinen, kendini bir şey sanan. 17 Atatürk’ün Ankara’yı gördüğü ilk yer olan, bu nedenle geleneksel Atatürk Koşusu’nun buradan başlatıldığı yöre. 18 Brezilya’nın plaka imi... Sabah namazını ortalık iyice ağarıncaya kadar geciktirme... İlkel benlik... “Biz de oynatırız dur hele meydan olsun” (Sait Paşa). 19 Edirne’nin bir ilçesi... Paylama, azarlama... Asık suratlı. 20 Rüyaların görüldüğü uyku evresine verilen ad... Bilardoda, topun bir ya da birçok kenara çarpması sonucu ortaya çıkan karambol durumu... Osmanlılar döneminde, mülkiye sınıfında bir rütbe. YUKARIDAN AŞAĞIYA 1 “Pusuda”, “Sultan Gelin”, “Karaların Memetleri” gibi tiyatro oyunlarıyla tanınmış yazarımız... Büyükayı takımyıldızına eskiden verilen ad. 2 Sütkardeş... Diş köklerini kaplayan sert madde... Gözaltında olan. 3 Her iki Kore’nin de para birimi... Türk saraylarında hükümdarın giysilerini korumakla görevli kişi... Kurak bölgelerde yaşayan bir sürüngen türü... İlaç. 4 Bitkisel kökenli bir yiyecek ya da içeceğin damakta algılanan hoş kokusu... Fırın temizliğinde kullanılan ucuna bez sarılı uzun sırık... Alfred Jarry’nin tanınmış bir tiyatro oyunu... Saz, kamış. 5 Tropikal Amerika’da yaşayan, küçük bir maymun... Asalak bir böcek... Eski Yunan’da gelecekten haber verdiğine inanılan kişilere verilen ad. 6 Ayvalık’taki Cunda Adası’na verilen bir başka ad... Datça Yarımadası’ndaki ünlü antik kent... İsrail yapımı bir bombardıman uçağı tipi. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 İsim:......................................................................................................................................... Adres:...................................................................................................................................... ................................................................................................................................................. Tel:.......................................................................................................................................... 7 İnsan bedeni çevresindeki manyetik alan... “Yıldıztaşı” da denen kırmızımsı renkte bir kuvars türü... İradesizlikten ileri gelen sürekli cansızlık. 8 Geminin ön tarafı... Kütahya’nın Çavdarhisar ilçesinde ünlü bir antik kent... “Karanlıkta bizden ağlıyor köylerimiz” (Attilâ İlhan). 9 Eski dilde su... Mardin yöresinde içliköfte yapımında kullanılan bulgura verilen ad... Hayvanların yemeyip ayırdıkları iri saman parçaları... İtalya’nın en uzun ırmağı. 10 Gözü kapalı inanılan düşünce; dogma... Judoda kazanılan teknik üstünlük... Batman’ın Kozluk ilçesindeki petrol alanı... Cezayir’de doğan bir müzik türü. 11 Asya’da bir ülke... Briçte roberi oluşturan iki bölümden her biri... Boru sesi... Geminin yanı. 12 Hindistan’da bir kent... Küçük mağara... Kamış, saz... Bir gösterme sıfatı. 13 Kuzey Afrika sularında Arap olmayan korsanlara verilen ad... Yapıları örten süslü çatı ve saçaklar... Burdur’un Bucak ilçesinde antik bir kent... Sarp bölgede kurulmuş Kafkas dağ köylerine verilen ad. 14 Atelyede işlem sırasında toza ya da çöpe karışan altın ve gümüş artıklarını bularak arındıran kimse... Kimyada basit şekerlerin genel adı... Bulgar mutfağına özgü bir tür kahvaltılık salça. 15 Avustralya’da yaşayan, devekuşuna benzer bir hayvan... Bir tür misk faresi. 16 Ülkemizde de yetiştirilen bir yağ bitkisi... İnce ve uzun metal çubuk... Makedonya’nın plaka imi. 17 Sahip... İzin belgesi... İskambilde koz. 18 “ ’im benim en güzel şiirim” (Can Yücel)... Karate, judo gibi dövüş sporlarında “vuruş, darbe” anlamında kullanılan sözcük. 19 Bayağı, sıradan... Şarap... Radyo dalgalarının yankısını alarak cisimlerin yerini ve uzaklığını saptayan aygıt. 20 Bir kural ve ilke değerini, gücünü ve otoritesini taşıyan... Düz dam, taraça. BRİÇ VOLKAN DENİZCİ [email protected] Garantili Oyun SATRANÇ GM SUAT ATALIK [email protected] Tanımlamak Geçen Haftaki Problemin Çözümü (20197) İkinci yol ilk trefli elden yerden küçük oynamaktır. imp Herkes zonda ¦ V103 ¦ ARD ¦ V8 ¦ D943 ¦ R96 ¦ ¦ ¦ (5) ¦ ¦ ¦V ¦ D94(3) ¦D ¦ ¦ ¦ AV10(8) ¦ ¦ 1096 ¦ AR10974 ¦ R762 Tezcan Şen’in rapor ettiği bu elde Güneyde 5¦ oynuyorsunuz. Batı pik çıkıyor, Doğunun Asına çakıyorsunuz ve iki turda kozları topluyorsunuz. Artık kontratın batmayacağını iddia edebilir misiniz? Analiz ve çözüm: Evet, edebiliriz. Trefl dağılımı nasıl olursa olsun ikiden fazla el kaybetmeyiz. Kozları toplamıştık, şimdi ¦Asa gider pike çakarız ve tekrar körle yere geçer yerdeki son pike de çakarız. Son körle tekrar yere geçer ve trefl oynarız: Bundan sonra iki yol var: Birincisi Doğu ufak verince Rua koymak. Kazanırsak tekrar trefl oynarız ve yerden küçük veririz: ¦ R96 ¦ ¦ ¦ (10) ¦ ¦ ¦V ¦ D94(3) ¦D ¦ ¦ ¦ AV8(5) ¦ ¦ ¦ 10 ¦ (R)762 Şimdi Doğu ya ¦Asını çekip yerdeki Damı sağlatmak ya da el çaka yer çaka gelmek zorundadır. ¦ ¦ ¦ 10 ¦ R76(2) Doğu el çaka yer çaka gelirse veya ¦Ası çekerse sorun kalmaz; ¦8’li ile aldıktan sonra ¦Asının altından ¦V veya ¦10’luyu oynarsa Damla alır, Ruaya doğru trefl oynarız. Gerçek elde Batı ilk ¦V ile aldı fakat el çaka yer çaka gelmek zorunda kaldı. Kozcu buna yerden çakıp elden bir trefl attı ve bir elde As trefle vererek kontratı tam yaptı. İşte dört el: ¦ V103 ¦ ARD ¦ V86 ¦ 943 ¦ R97642 ¦ 7542 ¦ D5 ¦V ¦ AD85 ¦ V83 ¦ D5 ¦ A1085 ¦ ¦ 1096 ¦ AR10974 ¦ R762 Haftanın Problemi (20198) ikili DB zonda ¦ DV1094 ¦ 8765 ¦ 1076 ¦3 ¦ ¦ ¦V ¦ D94(3) ¦ ¦ ¦ ¦ (A)V85 ¦ ¦ ¦ 10 ¦ (R)762 ¦R ¦ ¦ ¦ (10) Bizim için kötü olabilecek durum Batının ilk trefli alıp trefl oynamasıdır. Heyecanlanıp! buna Dam koyarsak Doğu boş verdiğinde batarız. ¦ AR732 ¦ RD52 ¦ AR ¦ A5 Güney 2¦ 3¦ Batı Pas Pas Kuzey 2¦1 4¦... Doğu 2SA2 1) 03 Puan 2) Minörler Atak ¦V. Nasıl oynarsınız? (Dikkat! İkili oynuyorsunuz, her fazlanın önemi var.) İyi bir hafta sonu diliyoruz Bir konuyu tanımlamak o konuyu anlamanın ilk şartı. Satranç tüm dünyada spor olarak tanımlanmıştır. İstisnalar var mı? Tabii, örneğin İngiltere’de federasyon devlete bağlı değildir. Satrancın spor oluş sebebi yarışma esnasında sarf edilen efor, üstelik öyle bir yarışma ki 45 saatten 910 gün sürsün. Beyin vücuttan ayrılamayacağı gibi , 2. Dünya Savaşı sonrası dünya şampiyonlarında fiziki değişimi kolayca gözlemleyebilirsiniz. Diğer tüm sporlarda olduğu gibi yaş ve cinsiyet farkı satrançta performansı etkileyen ögelerdir.Bu yüzden satrançta tarih boyunca erkek ve kadın kategorileri olmuştur. 90’lı yıllarda kadınların o zamana dek ayrı hesaplanan ve yayımlanan ELO listeleri reytinglerine bir kereye mahsus yapılan eklemeyle aynı eşeye getirilmiştir. Bugünlerde genel kategori olan o zamanki erkekler kategorisi haliyle kadınlara her zaman açık olmuştur. Vera Mençik, Nona Gaprindaşvili, Maya Çiburdanidze, Hu Yifan ve hepsinin üstünde Yudit Polgar istisnai olarak erkeklerle elit seviyede yarışabildiler Sporda kadınerkek ayrımının sebepleri nelerdir sorusunun cevabı sadece fiziksel güç farkına değil aynı zamanda stereotiplere bağlı olduğu için Polgar kardeşlerin babasının riskli deneyi iyi sonuç vermesine rağmen Laslo Polgar’ın eğitimi yakından tanıyanlar için düşüktü. Ayrıca ortanca kardeş Jofya Polgar’ın başarılı sayılıp sayılmayacağı tartışmaya açıktır. Satrancın idaresi federasyonlar üstünden olur. FIDE tüm federasyonların birleşmesinden oluşmuştur.Çok uzun süre Yaz Olimpiyatlarına ilgi göstermeyen FIDE, İlyumjinov devrinde, Samaranç’ın Uluslararası Olimpiyat Komitesine 2000 yılı Sidney Olimpiyat Oyunlarına satrancı gösteri sporu olarak sokturdu. Geleneksel olarak bir sonraki yaz olimpiyatında satranç direkt olarak yer alması gerekirken bozulan döngünün 2024 Paris Olimpiyatlarında telafisi Fransa Satranç Federasyonunun yeni FIDE yönetimiyle ortak planı. Federasyon ve yönetim denin ce, daha evvelde belirtmiş olduğum gibi FIDE ülke federasyonlarından oluşurken, TSF’yi kulüpler meydana getirmiştir. Bireysel bir sporun, kulüp delegelerinin oylarıyla seçilmiş alalade kişiler tarafından yönetimi istifhama açıkken makro modelde FIDE bütçesinin önemli bir bölümünü ülke federasyonlarından gelen aidatlar oluşturur. Dolayısıyla ülke modelinde de para akışı olacaksa kulüplerden TSF’ye olmalıdır, aksi düşünülemeyeceği gibi, kulüplerin federasyon tarafından desteklenmesi suistimale açıktır. Turnuva, şampiyona ve maç. Eşitlik bozma sistemleri gibi oryantal kültürlerde hiç öğrenilemeyen 3 kavram! Herkes turnuva yapabilir, bir ülkedeki satranç etkinliklerinde o ülke federasyonunun kontrolu turnuvanın reyting hesaplarına sokulmasıyla başlar. Başka bir deyişle yaptığınız turnuvada federasyonu tamamen ekarte edebilirsiniz ama bu takdirde reytinge girmez, FIDE’ye sonuçlar gönderilmez, norm ve bilahare unvan çıkmaz. Scheveningen bir maç biçimidir, norm turnuvası diye bir kavram yoktur, profesyonel satrançta açık ve kapalı tüm turnuvalar norm vermek üzere inşa edilmelidir. Ülke şampiyonaları doğal olarak sadece bir federasyondan oyuncular barındırmasına rağmen FIDE tarafından tanınan hakla istisnai olarak norm verebilirler. Lienz Açık Turnuvası’nı 9 oyunda 7 puan alan Vahap Şanal kazandı. Bir Avusturya bankasının sponsorluğunda düzenlenen open turnuvadan spordaki kadınerkek farkını vurgulayacak bir parti: GM Vahap Şanal (2497)IM Nişa Mohota (2233), Lienz 2019, İspanyol Açılışı, Breyer Varyantı 1.e4 e5 2.Af3 Ac6 3.Fb5 a6 4.Fa4 Af6 5.00 Fe7 6.Ke1 b5 7.Fb3 d6 8.c3 00 9.h3 Ab8 10.d4 Abd7 11.Abd2 Fb7 12.Fc2 Ke8 13.a4!? Ff8 14.Fd3 c6 15.b3 g6 16.Fb2 Fg7 (Aynı turnuvada Belarus GM Mayorov’un, Şanal’a oynadığı 16...Ah5 daha popüler.) 17.Vc2 Vc7 18.Kad1 Kad8 19.c4 ba4 20.ba4 Yenilik (Teori tematik 20.c5!?) ed4 21.Fd4 c5 22.Fc3 Fc6 23.Ah2 Ah5 24.Fg7 Şg7 25.Vc3 Ae5 26.Fc2 f6 27.g3 Vc8 28.f4 Af7 29.Ke3 Fd7 30.h4 Şg8 31.Kde1 f5 32.Adf1 Ag7 33.K3e2 Fc6 34.Ad2 Fa8 35.Ahf3 Vd7 36.a5 Kb8 37.Şh2 Ah6 38.Va1 Fc6 39.Ag5 Ag4 40.Şg1 h6 41.Agf3 Şf7!? (41...Ah5f6 da olası.) 42.Vc3 Kbd8 43.Ah2 Af6 44.e5!? (Oyuncuların yorulmaya başladığı 4 saatlik dilim sonrası Beyaz şansını deniyor.) de5 45.fe5 Doğal hamle 45...Afh5 ama yorgun Hintli kadın oyuncu geri gitmeye başlıyor.) 45...Ag8?! 46.Adf3 Ae6 47.h5 gh5 48.Ff5 Ae7 49.Fh3 Kg8 50.Şf2 Bir kez daha doğal 50...Vd3! belirsiz bir oyunsonu verir.Fakat yorgun ve güvenini kaybetmiş Siyah hata yapıyor.50...Kdf8? 51.Kd2 Vc7 52.Fe6 Şe6 53.Kd6 Şf7 54.Ked1 Af5 55.Kf6 Şe8? 56.Ke6! Şf7 57.Kdd6 Fd7 58.Kf6 Şe8 59.Ka6 Kf6 60.Kf6 Ag3 61.Vd3 Vb7 62.Kb6! Va7 63.Kg6 Ah1 64.Şg1 Kf8 65.Kg7 Kf7 66.Kg8 Kf8 67.Vg6 Siyah terk eder. 10 C MY B