Katalog

16 2 ŞUBAT 2019 CUMARTESİ EDİTÖR: HAKAN AKARSU TASARIM: SERPİL ÜNAY HABER/YORUM AKP cereyanı halkı nasıl çarptı? Patlıcanın 13, ıspanağın 9 lira olduğu bir ülkede elektrik fiyatlarının düşürüldüğüne, düşük kalacağına inanmak zor! Ocak ayı başındaki yüzde 10’luk elektrik fiyatı indirimi, Saraycı AKP’nin alışıldık yutturmacalarından yalnızca biri. Dağıtımının özelleştirilmesi ile katmerlenen elektrik fiyatları, seçim borsasına bağlı olarak bir adım geri gidiyor, sonra beş adım ileri... Seçimden önce az indirim, seçimden sonra bol bindirim. Örnek verecek olursak: AKP’nin ilk büyük elektrik zammı, dağıtım özelleştirilmesinden önce, 2007’de, anayasa değişikliği halkoylamasından sonra yüzde 54.1 ile yapıldı. 2011 seçimleri öncesi elektrik fiyatı yüzde 1’e bile ulaşmayan bir indirime uğrarken, genel seçimlerin hemen ardından yüzde 11.75 zamlandırıldı. Seçim yapılmayan 2012’yi, halkımız yüzde 20.69’luk zamla kapattı. Türkiye Cumhuriyeti’nin Cumhuriyetten çıkarılıp meşruti monarşiye evrildiği 2017 halkoylaması ve 24 Haziran 2018 Cumhurbaşkanlığı ile milletvekilliği seçimleri öncesi AKP’nin fiyatlandırma ölçütü yine değişmedi: 2017’de yüzde 0.10’luk küçücük indirime karşın, 2018 seçimleri sonrası hemen her ay fiyatlar yükseltildi ve 2018 yılı yüzde 45 zamla kapandı. Böylece, 2017’de 230 kilovatsaatlik asgari tüketim için 94.7 lira ödeyen 4 kişilik bir ailenin elektrik faturası 2018’de ayda 137 lirayı aştı. Yerel seçimler öncesinde yapılan yüzde 10’luk indirime karşın, bugün asgari tüketimin faturası ayda 123.6 lira. Seçimler sonrasına gelirsek: Halkımızın cereyana kapılması kaçınılmaz bir alınyazısı olacak. Osmanlı hayranlığı Başımızdakiler Osmanlı hayranlığına uygun davranıyorlar. Osmanlı; İngiltere, Fransa ve Rusya arasında mekik dokur; bir onun gönlünü alır, bir diğerine ödün verirdi. Şimdi İngiltere’nin, Fransa’nın yerini ABD aldı. Ruslar yerinde duruyor. Saray sarkacı da her ikisi arasında salınıp duruyor. “Adana Mutabakatı” dedikleri ne? Türkiye, kendi bağımsız iradesi ile Suriye’de yuvalanan terör örgütüne yönelik iki ülke arasında karşılıklı bilgi vermeye dayalı bir düzenek kurmuş, onu da bir anlaşmaya bağlamıştı. Şimdikilerin deyimiyle “yerli ve milli” bir çözüm yani. AKP; ABD’nin dümen suyunda Şam’da namaz kılmaya kalkıp sınır boyunda batağa saplanıp Osmanlı gibi bir ona, bir buna yanaşır olunca, yerli ve milli çözümü unuttu. Şimdi de Türkiye’nin kendi bağımsız iradesini elin Putin’i anımsatıyor, “Uygula” diyor. 2 ŞUBAT 2019 SAYI: 34086 İmtiyaz Sahibi: CUMHURİYET VAKFI adına ALEV COŞKUN Genel Yayın Yönetmeni Aykut Küçükkaya Yazıişleri Müdürleri Serkan Ozan / Olcay Büyüktaş Akça Sorumlu Müdür Ozan Alper Yurtoğlu Görsel Yönetmen Hakan Akarsu Reklam Genel Müdürü Ayla Atamer Törün l Haber Merkezi: Murat Hantaş l Dış Haberler: Mine Esen l Ekonomi: Şehriban Kıraç l İç Politika: Ali Açar l Spor: Arif Kızılyalın l Gece: Ayça Bilgin Demir l Fotoğraf: Uğur Demir l Hafta Sonu: Hilal Köse l Kültür Sanat: Emrah Kolukısa l Düzeltme: Mustafa Çolak Ankara Temsilcisi: Sertaç Eş Güvenevler Mah. Güneş Cad. No: 8/1 Çankaya 06690 Ankara Tel: (0312) 442 30 50 l İzmir Temsilcisi: Hakan Dirik Halit Ziya Bulvarı 1352 sok. 2/3 Pasaport İzmir. Tel: (0232) 441 12 20 Yayın Kurulu: Alev Coşkun (Başkan), Ali Sirmen (Bşk. Yrd.), Aykut Küçükkaya, Emre Kongar, Şükran Soner, Kemal Işık Kansu, Orhan Bursalı, Mine Kırıkkanat, Miyase İlknur. l Okur Temsilcisi: Cengiz Yıldırım [email protected] l Mali ve İdari İşler Müdürü: Hasan Talay l Satış Dağıtım Müdürü: Tunca Çinkaya Yayımlayan ve Yönetim Yeri: Yenigün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ. Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sk. No: 2 34381 Şişli/İstanbul Tel: (0212) 343 72 74 (20 hat) Faks: (0212) 343 72 64 eposta: [email protected] Reklam Yönetimi: Yenigün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ. Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sk. No: 2 34381 Şişli/İstanbul Tel: (0212) 343 72 74 (20 hat) Faks: (0212) 251 98 68 eposta: [email protected] Yaygın süreli yayın Baskı: DPC Baskı Tesisleri Hoşdere Yolu 34850 Esenyurt/İstanbul Dağıtım: Turkuvaz Dağıtım Pazarlama A.Ş. Cumhuriyet’te yer alan haber, yazı ve fotoğrafların yeniden yayım hakkı saklı tutulmuştur. İzin alınmadan ve kaynak göstermeksizin yayımlamak Basın Kanunu gereğince hukuki ve cezai yaptırıma tabidir. NAMAZ VAKİTLERİ İmsak Güneş Öğle İkindi Akşam Yatsı İstanbul 06:40 08:07 13:23 16:03 18:28 19:50 Ankara 06:24 07:50 13:07 15:50 18:15 19:35 İzmir 06:46 08:09 13:30 16:16 18:41 19:59 Türkiye’nin sınır güvenliği, dolayısıyla da ulusal bütünlüğü anlamında beka sorunu yaşadığını iktidarmuhalefet, askersivil herkes kabul ediyor. Beka sorununun birkaç nedeni var. Biri, bölgemizdeki gerilimler. Diğeri, ABD’nin doğrudan ekonomik araçlarla, politik baskılarla, güdümündeki terör örgütleri eliyle Türkiye’yi sıkıştırması. Fakat pek dillendirilmese de, beka sorununu ağırlaştıran bir mesele daha var: Ekonomi. Şurası açık; bir zamanlar kendi kendisini besleyen 7 ülkeden biri olan Türkiye, günümüzde kendini doyuramıyor. Tarımda ithalat bağımlısı. Mercimekten fasulyeye, etten buğdaya, çaydan soğana 126 ülkeden 133 kalem meyvesebze ithal ediyor. Gürcistan’dan, Bulgaristan’dan saman alıyor. Tarımda bu halde olan Türkiye, güçlü bir sanayi ülkesi de değil. Tersine, son yıllarda iyice sanayisizleşti. Ekonomisi büyürken bile, istihdam yaratamadı. Sanayi adına yaptıklarını, biriktirdiklerini de sattı. Büyük bölümünü yok pahasına, birkaç yıllık kârına, arsa bedelinin altında bir fiyata elden çıkardı. Özelleştirmeden elde ettiği geliri de verimli kullanamadı. Dışarıdan aldığı borç dahil, elinde avucunda ne varsa betona gömdü. Lüks konutlara, alışveriş merkezlerine yatırdı. O nedenle bu iktisadi yapı üretim ekonomi kırılganlığı, dış kaynak bağımlılığı. Bu, üretime değil tüketime, ihracata değil ithalata dayalı bü yümenin sonucu. Cum huriyetle birlikte hayata geçen, planlı ve bütün Beka sorunu ve cül kalkınmadan vazgeçmenin neticesi. O kırılgan ekonomi nedenle, ABD Başkanı Trump’ın attığı twe et doları yükseltmişti. si olamaz. İstihdamı artıramaz. O yüzden, Türkiye, tüm İleri teknoloji üretemez. Dışsallık ABD karşıtı söylemine karşın, sağlayamaz. Yüksek katma de 2018 yılı kasım ayında İran’dan ğer yaratamaz. petrol ithal etmedi. O sebep Her yıl en az 200 milyar do le, ABD’nin önceki gün, “Türkiye lar dış kaynağa ihtiyaç duyan ile Venezüella arasındaki ticareti Türkiye’nin yüksek cari açığı, gözlemliyoruz. Herhangi bir yap yapısal bir sorun. Cari açığın en tırımın ihlal edildiği kanısına va önemli nedeni de enerji bağım rırsak harekete geçeriz” şeklin lılığı. Türkiye, sadece dış kay deki açıklaması Türkiye’yi tedir nağa, yabancı yatırımcıya de gin etti. ğil, ithal ettiği yüksek teknoloji Ekonomik yapının siyasete et ye de bağımlı. İçte ve dışta borç kisini en iyi kendi tarihimizden, bulmak için yüksek faiz ödüyor. Osmanlı döneminden biliriz. Kı Yüksek borcun, değil ana para rım Harbi (18531856) sırasın sını, faizini ödemekte bile zorla da, 1854’te alınan ilk dış borcun, nıyor. 19862003 arasında 8.2 Osmanlı’nın maliyesini, iç ve dış milyar dolarlık, 20032017 ara siyasetini, ordusunu nasıl etkile sında 60 milyar dolarlık özelleş diği, tarihsel belleğimizde can tirme yapan Türkiye, özelleştir lıdır. Osmanlı’nın dış borcunu menin yarattığı sorunları görmü Cumhuriyet, tam 100 yıl sonra, yor. Tersine, en son şeker fabri 1954’te kapatmıştır. O nedenle kalarında olduğu gibi, yeni özel bozuk ekonomik yapı, önümü leştirmeler yapıyor.   ze Kıbrıs’ta, Ege’de, Akdeniz’de, Borç alan, emir alır Karadeniz’de, Suriye’de, Irak’ta, İran’la ilişkilerde yeni dayatma Toplam dış borcu 470 milyar lar getirebilir. dolar olan ülkemizin, beka soru Kıssadan Hisse: Siyasette, nu yaşamasının çok önemli bir iktisatta, diplomaside kuraldır: nedeni, ekonomik yapısı. İktisadi Borç alan, emir alır. ‘İstihbarat faaliyeti yaptı’ABD konsolosluğunda görevli Topuz hakkında iddianame ABD’nin İstanbul Başkonsolosluğu görevlisi Metin Topuz hakkında ağırlaştırılmış müebbet ve 35 yıla kadar hapis cezası istemiyle hazırlanan iddianame, gönderildiği İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi’nce kabul edildi. Mahkeme, FETÖ şüphelisi eski firari savcı Zekeriya Öz ile irtibatı tespit edilen ve anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs”, “casusluk”, “Türkiye Cumhuriyeti Hükümetini ortadan kaldırmaya teşebbüs” suçlamasıyla tutuklanan Topuz’un tutukluluğunun devamına ve ilk duruşmanın 26 Mart’ta yapılmasına karar verdi. Mahkeme ayrıca, savcılığın 17 Aralık Kumpas davasıyla birleştirilme talebini ise, söz konusu davada sanık savunmaları ve tanık beyanlarının alınmış olması ve dosyanın mütalaa aşamasına gelmesi nedeniyle reddine karar vererek, bu dava dosyasının ayrı bir esas kaydedilerek görülmesine hükmetti. Mesajlarına ulaşıldı Savcılık, şüpheli Topuz’un WhatsApp gruplarındaki yazışmalarda “tercümanlık ve mihmandarlık görevini aştığını” vurgulayarak şu tespiti yaptı: “Şüphelinin WhatsApp isimli program üzerinden yapmış olduğu yazışmaları incelendiğinde savunmasının aksine asistan gibi hareket etmediği, hemen her grup yazışmasında birlikte çalıştığı kişilere karşı daha detaylı bilgilere sahip biçimde yazışma yaptığının değerlendirildiği, şüphelinin yazışma yaptığı kişilere karşı ast olarak çalıştığına dair herhangi bir hitabının dahi bulunmadığı, bu suretle de şüphelinin bu yönde aktif ve önemli görev yürüttüğü değerlendirilmiş olup, kendisinin görevi ile ilgili iddia ettiği tercümanlık ve mihmandarlık görevini aşacak biçimde istihbarat faaliyetleri kapsamında eylemlerde bulunduğu anlaşılmıştır.” l Haber Merkezi BM raportörü AKP’li Yasin Aktay’la görüştü ‘Kaşıkçı’nın dinlektailyeıctlesaekrs’ı Agnes Callamard Suudi Arabistan’ın İstanbul Başkonsolosluğu’nda öldürülen gazeteci Cemal Kaşıkçı cinayeti konusunda uluslararası soruşturma açılması için Türkiye’ye gelen Birleşmiş Milletler (BM) Yargısız ve Keyfi İnfazlar Özel Raportörü Agnes Callamard, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın AKP’deki danışmanı Yasin Aktay ile görüştü. Aktay, Kaşıkçı cinayetiyle ilgili MİT’in elinde bulunan ses kayıt larının BM heyetine dinletileceğini açıkladı. BM heyetinin, cinayetin baş şüphelisi olarak Suudi Arabistan’ın Veliaht Prensi Muhammet bin Selman’ı gördüğünü söyleyen Aktay, “Raportörler objektif karar vermek durumundalar. Bunun için yardım bekliyorlar. Türkiye’nin bu konuda gereken bütün kapıları açmış olduğunu kendilerine ifade ettik” dedi. Albaylara operasyon Ankara’da, Hava Kuvvetleri Komutanlığı’nda FETÖ ile irtibatları tespit edilen 3’ü albay, 14 muvazzaf asker hakkında gözaltı kararı verildi. Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı’nca yürütülen soruşturmada, Hava Kuvvetleri Komutanlığı’nda görev yapan bazı askerlerin, FETÖ’nün mahrem imamlar ile örgüt mensubu askerler arasında iletişim yöntemi olarak kullandığı ankesörlü telefonlarla haberleştikleri belirlendi. Gözaltına alınan 11’i pilot, 14 şüpheli hakkında “geçici görevden uzaklaştırma tedbiri” uygulandı. Firari dosyası ayrıldı FETÖ’nün 15 Temmuz darbe girişimi sırasında 4. Kara Havacılık Alay Komutanlığı’ndan helikopterlerle hareket ederek İstanbul çevresinde kalkışmaya katılan ve 8’i daha sonra Yunanistan’a kaçan subayların da aralarında bulunduğu 19 sanıklı davada karar çıktı. Mahkeme, 8 firari askerin dosyasının ayrılmasına hükmetti. Sanıklardan 3’ü ağırlaştırılmış müebbet, 3’ü müebbet hapis cezasına çarptırılırken, 3 sanık 7 yıl 6 aydan 15 yıl 10 aya kadar hapis cezasına çarptırıldı. 2 sanığın beraatine karar verildi. KİM KİME DUM DUMA BEHİÇ AK [email protected] ÇİZGİLİK KAMİL MASARACI [email protected] Tevfik Fikret’in aynasında gençlik İnsanlaşma savaşımının öznesidir gençlik. Bir ömrün anlam kazanmaya başlaması, yaşamın öznesi olma yolunda atılan adımlara bağlıdır. İnsanın bebeklik süreci kesinlikle büyüklere bağlı olduğu için bu süreçte atılan adımlar yalnızca çocukluk sürecine ve özne olmaya hazırlanma dönemidir. Nesne olmaktan çıkıp özne olmaya doğru gidiş, insan olma yolundaki çocuklukla başlayan, gençlikle süren, en önemli dönemdir. Gençliğe, Tevfik Fikret’in (18671915) aynasından bakacağım. Tevfik Fikret, geleceği kurmanın yolunun yaratıcı, aydın gençler yetiştirmekten geçtiğini düşünür. Onun yeni okul, yeni insan arayışı geleceğin gerçek sahibi olarak gördüğü çocuklara, gençlere yaklaşımının ürünüdür. Gençlerin değerini kavrayan ilk büyük ve öncü aydınımızdır o. Çocukları ciddiye alır, onlar için yarattığı özel bir edebiyatla seslenir. Şermin’deki şiirlerinin tümünde de çocuklara insanlık değerlerinin kazandırılma kaygısı vardır. O, aydınlanma döneminin eğitimcisi olarak Umacı şiirinde hurafelere inanmak yerine bilimin aydınlığını savunur. Ezan şiirinde dinle çocukların korkutulmasını eleştirir, korku yerine sevgiyi önerir. Muhallebim ve Mektebim şiirinde okulun önemini vurgular. Çocukları yaşamın gerçekleriyle buluşturan bu aydınlanma şairinin, Bir Kız Mektebi İçin adlı şiirinin başında şu söz vardır: “Kızlarını okutmayan millet, oğullarını manevi öksüzlüğe mahkum etmiş demektir; hüsranına ağlasın!” Sabah Olursa şiirinde “Siz ey yarınki uzayın küçük güneşleri, artık birer birer uyanın!” der. “Evet, sabah olacaktır, sabah olur, geceler/ Kıyamete kadar kadar sürmez... Umudumuz bu: ölürsek biz, yaşar mutlak/ Yurt sizinle şu zindan karanlığından uzak!” diyerek tüm umudunu iyi eğitilmiş yeni bir kuşağa bağlar. Yeni kuşaklara, gençliğe ilk kez gerçek değerini veren, edebiyatımızı çağdaşlaştırarak insanileştiren, gençlerin karanlığa sırt çevirmelerini, aydınlık yarınları hedeflemelerini isteyen bir şairdir. Ferda şiirinde “Gençler, bütün yurdun bütün umudu şimdi sizdedir./ Her şey sizin, yurt da sizin, şeref de sizin... Uğraş, didin, düşün, ara, bul, koş, atıl, bağır;/ Durmak zamanı geçti, çalışmak zamanıdır!” diyen Tevfik Fikret, gençlere ve yurdun aydınlık geleceğine tutkundur. Atatürk’ün “Ben inkılap ruhunu Fikret’ten aldım!.. Tevfik Fikret’in Tarihi Kadim’i yok mu, işte o, dünyada yapılması gereken bütün devrimlerin kaynağıdır...” dediği Tevfik Fikret, İlhan Selçuk’a göre, düşünceleriyle yaşadığı yüzyılın ilerisinde olan bir aydındır. Tevfik Fikret’i sevmek, insanı, insancıllığı sevmektir. Aydınlanmadan, özgürlükten, laiklikten yana olmaktır, insan olmanın, emperyalist politikalara karşı durmanın A harfidir. İnsanları bağnazlığın boyunduruğundan kurtarmak için geriliğe savaş açan bir aydın olan Tevfik Fikret’in ömrü, geleceğe ve gençliğe güvenen bir ömürdür. Bu ömrü Tevfik Fikret adlı kitabımda (Telgrafhane Yayınları) bir kez daha gençliğe taşıdım. Ne olacağına karar verecek olan gençliğin kendisidir. Geleceğini kurmaya çalışmak da gençliğin elindedir, kendi toplumunca “günah keçisi” sayılmak da... Bana ne yaşamdan da diyebilir gençlik, yaşamının sorumluluğunu da sırtlayabilir. Ne demişti Tevfik Fikret: “Yarınlar senin; senin bu devrim, bu yenilik... Her şey senin değil mi zaten?.. Ey gençlik... Bize bol bol ziya kucakla getir: Düşmek etrafı görmemektendir...” BULMACA SEDAT YAŞAYAN 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 2 3 4 5 6 7 8 9 SOLDAN SAĞA: 1/ Önce 1 2 3 4 5 6 7 8 9 den hazırlanarak satışa sunulan her türlü ilaç. 2/ Ankara’da küçük bir göl... İngiltere’de çok sevilen bir cins bira. 3/ Bir cetvel türü... Temiz... Kalın bükülmüş sicim. 4/ Balık akını. 5/ Yolcu evi... Kedi ya da köpeğin 1 ME ZGE LDEK 2 AMOR T İ NO 3 KARE FRER 4 AN NA EZA 5 DERAL İ YE 6 ATA ALO B 7 M NE EN İ R 8 Y E DME K DO ön ayağı. 6/ Aynı türden 9 A K A İ T M A Ş canlılar arasında iletişi mi sağlayan kimyasal madde lerin ortak adı. 7/ Özgün. 8/ Hz. Muhammet’in ilk askeri zaferini kazandığı savaş... Süryani azizlerine verilen san. 9/ ABD Başkanı Eisenhower’ın lakabı... Barındırma. YUKARIDAN AŞAĞIYA: 1/ Şiirlerden korkma. 2/ Bir topluluğu oluşturan bi reylerden her biri... Geleneksel Türk evlerinde odayı boydan boya dolanan raf. 3/ Samaryum elementinin simgesi... Gazete. 4/ İnsan tiplerini belirleme ve ayırt etme yöntemi. 5/ “Kaddi dildâra kimi dedi kimi elif / Herkesin maksudu bir amma rivayet muhtelif” (Ka nuni Sultan Süleyman)... Devlet hazinesi. 6/ Yalnız bir giysilik dokunmuş özgün nitelikte kumaş parçası. 7/ Güney Afrika Cumhuriyeti’nin plaka imi... Bahreyn’in başkenti. 8/ Dört Halife’nin sonuncusu... Borsada belli miktardaki hisse senedini belirtmekte kullanılan işlem birimi. 9/ Tiyatroda, bir oyuncunun karşısında kinin sözüne verdiği karşılık... Bir nota. C MY B