Katalog

EKONOMİ Enerjide 1090 şirket kuruldu Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’nin (TOBB) 2017’ye ilişkin istatistiklerine göre, enerjinin alt sektörlerinde geçen yıl 1090 şirket ve 274 gerçek kişi ticari işletmesi kuruldu. Benzin vergisinde indirim talebi Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu (TESK) Genel Başkanı Bendevi Palandöken, benzin ve motorine zam yapmak yerine vergilerin yüzde 10 oranında indirilmesini talep etti. Pazar 21 Ocak 2018 EDİTÖR: EMRE DEVECİ TASARIM: SERPİL ÜNAY Büyük vergi soygunu 9 2017’de toplanan 536 milyar TL verginin 360 milyarı KDV ve ÖTV başta olmak üzere dolaylı vergilerden oluştu. Kurumlar 52, ücretliler 67 milyar TL vergi ödedi 2017 yılına ilişkin açıklanan vergi rakamları, büyük adaletsizliği ortaya koydu. Kazanç değil harcamalar üzerinden ağırlıkla vergi toplayan hükümet, dolaylı vergiler yoluyla yükü zenginlerin değil yoksulların üzerine yıkarken, vatandaşın ödediği dolaylı vergilerin önemli kısmını patronlardan tahsil etmeyi bile başaramadı. 360 milyarı dolaylı vergi 2017’de devlet 536 milyar TL vergi topla dı. Hedeflenenden 25 milyar TL fazla olan bu verginin yüzde 67.1’i yani yaklaşık 360 milyar TL’si dolaylı vergiler den, 176 milyar TL’si doğru dan vergilerden oluştu. 2000 yılında dolaylı vergilerin ora nı yüzde 59 idi. Katma De EMRE DEVECİ ğer Vergisi (KDV) ile Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) gelirinin toplamı 293 milyar TL’yi aşarken, vatandaşın ülke içinde ödediği her 100 TL’lik KDV’nin 50.5 TL’sini devlet ara cılardan tahsil edemedi. Ücretliler kurumları aştı Vergi adaletsizliğine dair bir başka çar pıcı tablo, kurumlar vergisi ile ücretliler den alınan gelir vergisi arasındaki farkta ortaya çıktı. Ücretliler 67.1 milyar TL gelir vergisi öderken, kurumların ödediği vergi 52.9 milyar TL’de kaldı. 2017 yılı bütçe gerçekleş tirmelerini Muhesabat Genel Müdürlüğü’nün verilerine göre ga zetemiz için analiz eden Vergi Uzmanı Ozan Bingöl’ün açık lamalarından satır başları şöyle: 4 2016 yılına göre 2017 yılında toplam vergi geliri yüzde 17 artarak 536 milyar TL’ye ulaştı. Bu ra kam hedeflenen rakamın 25 mil yar TL üzerin de. Aynı dönem de vergi tahak kuk miktarı ise 670.7 milyar Ozan Bingöl TL. KayarDraVıc’snııiYna Tüketim üzerinden alınan dolaylı vergilerde çarpıcı bir sonuç ortaya çıktı. Dahilde alınan KDV’de 2017’de 112.4 milyarlık bir tahakkuk olmasına rağmen tahsilat 55.5 milyar lirada kaldı. Dahilde alınan KDV’de tahakkuk tahsilat oranı yüzde 49.5 ile diğer dolaylı vergiler içerisinde en düşük seviyede kaldı. Vatandaşın tüketim safhasında ödediği KDV’yi aracı olarak devlete yatırması gereken mükellefler bu paranın yüzde 50.5’ini yatırmadı. 2005 yılında KDV tahsil tahakkuk oranı yüzde 81 idi. Bu alanda çok büyük bir gerileme kaydedildi. Tütün ve alkolden 47 milyar 4 Dahilde 55.5 milyar TL, ithalde 99.6 milyar TL olmak üzere 155 milyar TL KDV toplandı. 4 2016’da gelir vergisi tahsilatı 96.6 milyar TL iken 2017’de bu tutar yüzde 16.5’lik artışla 112.4 milyar TL’ye ulaştı. Gerçek kişilerin beyan ettiği (ticari kazanç, zirai kazanç vb) ile ücretliler yani bordrolu çalışanların maaşlarından kesilen gelir vergisi toplamı 112.4 milyar TL’yi ulaştı. 4 Patronların ödediği kurumlar vergisi 2016’da 43 milyar TL iken 2017’de yüzde 23’lük artışla 52.9 milyar TL oldu. 4 En yüksek vergi geliri yine ÖTV’den toplandı. 2016’da 120.4 milyar TL ÖTV tahsilatı varken bu tutar 2017 yılında 138.3 milyar TL oldu. Petrol ve doğalgaz ürünlerinden 63.6, tütün mamullerinden 37.4, motorlu araç satışlarından 22, alkol ürünlerinden 10 milyar TL vergi toplandı. Rekortmen vatandaş 4 2017’de harç geliri 19.2 milyar TL oldu. Özellikle tamamı yıllardır TOKİ’ye aktarılan yurtdışı çıkış harcında 2017’de 103.8 milyon TL gelir elde edildi. 4 KDV ve ÖTV’den elde edilen toplam gelir 293.4 milyar TL ile toplam vergi gelirlerinin yaklaşık yaklaşık 55’ini oluşturdu. Aslında vergi rekortmeni 2017’de de vatandaş oldu. 4 İthalde alınan KDV bir önceki yıla göre ciddi bir artış gösterdi ve 2017 için beklenen bütçe hedefinden yaklaşık yüzde 11 fazla verdi. Çünkü bu durum aslında ithalat artışımıza işaret ediyor. Bu durumun da önemli iki sonucu bulunmaktadır. Birincisi cari açık açısından olumsuz bir tablo karşımıza çıkmakta iken, ikincisi üretim ve ihracatımızın ithalata bağımlı olduğunu gösteriyor. Yola ve köprüye 11 milyar lira ödenek Karayolları Genel Müdürlüğü’nce 2018’de 202 kilometre otoyol, 615 kilometre bölünmüş yol, 630 kilometre tek platformlu yol yapılması planlanıyor. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı’ndan alınan bilgiye göre, Karayolları Genel Müdürlüğü’nün bu yılki başlangıç ödeneği 11 milyar lira olarak belirlendi. Bu yıl GebzeOrhangaziİzmir Otoyolu Projesi kapsamında 50 kilometrelik Kemalpaşa KavşağıSaruhanlı Kavşağı kesimi ile 27 kilometrelik Balıkesir Batı KavşağıBalıkesir Kuzey Kavşağı kesimi olmak üzere toplam 77 kilometrelik kesim trafiğe açılacak. Söz konusu projenin tamamı, 2019’da hizmete girecek. MersinErdemliTaşucu, AydınDenizli otoyollarının ihalelerinin de bu yıl yapılması hedefleniyor. l Ekonomi Servisi M2 Şeutablagtr’teavi başlıyor Türk Metal Sendikası Genel Başkanı Pevrul Kavlak, 2 Şubat itibarıyla greve gideceklerini duyurdu. Kavlak, Türkiye Metal Sanayicileri Sendikası’na (MESS) seslenerek, “Bu karar, üretim rekorları kıran işçimizin size cevabıdır. Bizim çözüm aradığımız yer, her zaman için müzakere masası oldu. Ama siz o masayı hiç ciddiye almadınız. Belki ertelenen grevlere, belki OHAL’e güvendiniz. Ama değil OHAL, hangi hal olursa olsun, hakkımızı alana kadar mücadele edeceğiz. Biz tamam diyene kadar hiçbir işyerinde huzur olmayacak” dedi. l Ekonomi Servisi Halkbank negatif izlemede Çin’den Türkiye’ye altyapı finansmanı Bank of China’nın (BOC) Türkiye iştirakinin Genel Müdürü Ruojie Li, “BOC, Türkiye’deki altyapı projelerinin finansmanını sağlayarak köprü görevi görmek istiyor” dedi. BOC Grubu’nun bankacılık iznini almadan önce, 20112016 arasında, Türkiye’de yerel projeler ve kurumsal müşteriler için 2.5 milyar dolarlık finans sağladığını söyleyen Li, “Türkiye’de bankacılık için hazırlık aşamamızda ikili ticaret hacmini artırmak için Çin ve Türkiye ekonomisinin girişimcilere tanıtılması ve Türkiye’ye daha çok yatırım yapmak için Çinli girişimcilerin ve finansal kurumların teşvik edilmesinde büyük gayret gösterdik” diye konuştu. l Ekonomi Servisi Türkiye’nin 2018’de ekonomik büyümesinin yavaşlayacağını ve enflasyonun çift hanede kalacağını açıklayan Fitch, Halkbank’ı negatif izlemeye aldı Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch, nomik döngü karşıtı önlemler nedeniyle bozulduğunu açıklayarak, beklediklerini duyuran Fitch, enflasyon beklentilerini de yükseltti. Halkbank’ın kredi notunu nega 2018’de de mali politikada sıkılaş “Para politikasının enflasyonu he tif izlemeye aldı. Karara gerekçe ma planlandığını duyurdu. defe yaklaştırmakta yetersiz oldu olarak Banka’nın eski Genel Müdür Yardımcısı Hakan Atilla’nın Çift hanede tıkanma ğu kanıtlanırken karmaşık politika çerçevesi de iletim mekaniz ABD’deki davada suçlu bulunması Türkiye’nin ekonomik malarını yavaşlatıyor” açıkla gösterildi. Halkbank’ın yerel ve ya büyümesinin 2017’de masını yapan Fitch, “Enflasyon bancı para cinsinden uzun vadeli güçlü olduğunu ancak 2017’de ortalama yüzde 11.1 tahvilleri için sırasıyla BB+ ve BBB 2018’de daha sıkı ma olarak Türkiye’yi, Fitch’in ‘B’ olan kredi notları negatif izleme li ve parasal politikala üzerinde not verdiği kategoride ye alındı. BB+ olan finansal kapasi rın etkisi ve kredi çift haneli enflasyon yaşayan te notu da aynı şekilde negatif izle imkânının azal iki ülkeden biri yaptı. meye girdi. ması ile büyüme Fitch, 2018’de de enf Öte yandan Türkiye’nin kredi no hızının yüzde lasyonun çift hane tunu “BB+” seviyesinde, not görü 4.1’e yavaş de kalmasını bekli nümünü ise “durağan” olarak te laması yit eden Fitch Ratings, Türkiye’nin nı Hakan Atilla yor” ifadelerine yer verdi. l Ekonomi mali performansının 2017’de eko Servisi EÜAŞ, yeni kararla kömür pazarlayan bir kuruma dönüştüğü için eleştiriliyor. Şirketlere kömür kıyağı MUSTAFA ÇAKIR Termik santrallara kömür sağlayan maden sahalarıyla ilgili dikkat çeken bir değişiklik yapıldı. Artık termik santral çalışmasa da bu santral için maden sahasından çıkarılan kömür piyasaya satılabilecek. Değişiklik ile enerji üretmek için devletten kömür sahalarını devralan şirketlerin, enerji üretmek yerine kömürü satmalarının da önü açıldı. Maden Mühendisleri Odası ise düzenlemeye tepki göstererek, şirketlerin önünün açılmasına tepkili. ‘Şirketlerin önü açılıyor’ EÜAŞ’ın görevinin kömür satmak değil, elektrik üretimi yapmak ve pazarlamak olduğuna dikkat çeken Maden Mühendisleri Odası Başkanı Ayhan Yüksel, EÜAŞ’ın “kömür pazarlayan” bir kuruma dönüşeceğini belirtti. Yüksel, özel sektör tarafından işletilen sahalarda firmaların enerji üretmek için çıkardıkları kömürü piyasaya satmalarının önünün açıldığının altını çizerek, “Şirketler enerji üretmek için devletten aldıkları sahaları şimdi kömür satmak için kullanacaklar. Enerji satması gerektiği yerde kömür satacaklar. O kişilere o sahalar enerji üretsinler diye devredildi, kömür satsınlar diye değil” dedi. l ANKARA Sert dalgalanma sonrası yasak geldi. Yılın ilk halka arzına tedbir Yeni yılın ilk halka arzı olan Safkar’ın hisseleri için tedbir kararı uygulanacak. Borsa İstanbul, ilk 4 işlem gününde yaşanan sert hareketler sonrası Safkar için Volatilite Bazlı Tedbir Sistemi (VBTS) kapsamında açığa satış ve kredili işlemleri yasakladı. VBTS uygulaması kapsamındaki tedbir, yarın başlayarak 5 Şubat’a kadar devam edecek. 1.98 liradan halka arz edilen Safkar, 16 Ocak Salı günü borsada işlem görmeye başladı ve 18 Ocak Perşembe günü yüzde 64’e ulaşan değer kazancıyla 3.25 liraya kadar yükseldi. Şirket, 2 milyon 250 bin adet satışa hazır bekletilen payların satışı ile ilgili Meksa Yatırım Menkul Değerler’in yetkilendirilmesine karar vermişti. l Ekonomi Servisi 13. kez kapandı. ABD hükümeti kepenk kapattı ABD hükümeti, Cumhuriyetçiler ve Demokratlar bütçe konusunda anlaşamadıkları için Donald Trump’ın başkanlığının ilk yıldönümünde resmi olarak kapandı. Birçok federal kurumun hizmetlerini, 20 Ocak 2018 itibarıyla geçici olarak askıya almasına yol açan bütçe krizi, milyonlarca kamu çalışanının ücret almadan çalışmasına ya da zorunlu izne çıkarılmasına neden olacak. Federal kamu kuruluşlarının faaliyetlerini sürdürmesini sağlayan üçüncü geçici bütçenin süresinin dolmasının ardından Cumhuriyetçiler ile Demokratların dördüncü geçici bütçe tasarısını gece yarısından önce Kongre’den geçirememesi, federal hükümetin finansman yetersizliği nedeniyle geçici olarak “kepenk kapanmasına” yol açtı. l Ekonomi Servisi C MY B