Katalog

Pazar 21 Ocak 2018 EDİTÖR: HAKAN AKARSU TASARIM: FUNDA YAŞAR ER dizi 13 Kendi mevzuatını oluşturan OHAL, kendi yargı sistemini de oluşturdu OLAĞANÜSTÜ HUKUK Uzun tuutzuuklnuglöuzkagltibıi MOHahAkLeymaeslaeğrıe OHAL sürecinde yayımlanan KHK’ler kapsamında alınan kararlar ve yapılan işlemler nedeniyle açılan davalarda, hukuka aykırı Olağan hukukta 24 saat, belli suçlarda en fazla 72 saate kadar çıkartılabilen gözaltı süresi önce KHK ile 30 güne kadar uzatıldı. Daha sonra bu süre 7 güne, 7 günlük uzatma yetkisi de eklenerek 14 güne indirildi. İnsan hakları raporlarında aktarılan bilgilere göre, OHAL döneminde gözaltına alınanların Cumhuriyet Savcıları tarafından 24 saat haberleşme kısıtlaması uygulanıyor. Hukuksuz delilin yolu KHK ile açıldı olsa bile yürütmenin durdurulmasına OHAL’in oluşturduğu özel yargı, ken karar verilmesi yasaklandı. disini sadece mağduriyet iddialarında İç hukuk yolunun kendiliğinden kapanması göstermedi. KHK’nın verdiği güçle, Ceza Muhakemesi Yasası’nda pek çok düzenleme yapıldı. Daha soruşturma aşama İdare mahkemeleri, “Kanun hükmünde kararname” adından yola çıkarak, sında şüphelinin avukatı ile görüşmesine sınırlama getirildi. Şüphelinin ifade yapılan işlemin bir yasama işlemi ol sinin zorla alınması yoluyla hukuka ay duğu gerekçesiyle, OHAL alanında yet kırı delil üretilmesinin önüne geçilmesi kisizlik ilan etti. Hukuk mahkemeleri, “Kanun hükmünde kararname”nin Ba kanlar Kurulu onayı ile yürürlü Özel ordu gibiğe girdiğinden hareketle, yürüt menin tasarrufuna giremeyece özel harekâtğini ilan etti. Anayasa Mahkeme si, “kanun hükmünde” de olsa yapılan işlemin bir yasama faaliyeti olmadığı gerekçesiyle kulaklarını ve gözlerini tıkadı, yapılan ihlal başvurularını yine bir KHK ile kurulan Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonu’na havale etti. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi de oluşturulan yeni OHAL yargısının, iç hukuk sistemini kendiliğinden tıkadığını göz ardı ederek, yaşamları KHK ile değişen insanlara komisyon kapısını gösterdi. PlioBdsouleeilsmnvmluela1ep5nrestdoızTii,KaçenlueairÖHisnnnadamiKzlnncfaaKöemaemiyirlHlzlrıelnouikaaehKh,ızmllrlnaıattdv’hburioeraeyöaeıainzşlsrarazkkKıkıicnakrelâdsiPöaıraoltlaadSikdzah.ntbğ,eıS,oanual2iylaçğrdmkş7heinidonavnakdyneuuşdrâaıu.re.etşulkuıalnâdnddtuuaa.nykıi için gereken avukatla görüşme hakkına önce 5 günlük kısıtlama getirildi. Bu daha sonra 24 saate düşürüldü. Savunmanın gizliliğini ihlal Tutuklu ve hatta hükümlülerin avukatları ile görüşmelerinin sesli ve görüntülü olarak kaydedilebilmesi, bir görevlinin görüşmede hazır bulunması, hükümlü tutuklu arasındaki belge alışverişine el konulması sağlandı. Soruşturmanın üzerindeki yargısal denetim zayıflatıldı. Savcılar yakalama emri verme yetkisi aldı. Kişilerin kaçak ilan edilmesi ve bu yolla kaçmamışsa da mal varlığına el konulması kolaylaştırıldı. Sadece kovuşturma sürecinde yapılabilecek “kaçak ilan etme” yetkisine so ruşturma süreci de eklendi. Böylece bir kişinin savcı tarafından kaçak ilan edilmesinin önü açıldı. Normalde 24 saat olan savcının el koyma kararının hâkime sunulması koşulu, 5 güne çıkarıldı. Bu düzenleme, bu kadar uzun süre içinde el konulan eşyaların, yani delillerin tahrif edilmesinin kolaylaştırılması kuşkusunu doğurdu. Evde, işyerinde, arama yapılabilmesi için komşulardan ikisinin hazır bulunması koşulu bir komşuya düşürüldü. Askeri bölgelerde ve avukat bürolarında savcının katılımı olmadan arama ve el koyma yapılabilmesinin önü açıldı. Sadece savcı ve hâkimin yetki alanında olan arama sırasında elde edilen belge ve kâğıtların kolluk tarafından da incelenmesi sağlandı. Yine daha önce sadece hâkimin yetkisi altında olan şüphelinin bilgisayarına el koyma ve bilgisayarını kopyalama kararı savcıya da verildi. Delil güvenliği yine tehlikeye atıldı. Savcılara dinleme ve kayıt etme yetkisi de verildi. Savcılara gizli soruşturmasıyla görevlendirme, teknik araçlarla dinleme yetkisi verildi. Süper yetkili, işlevsiz aklama kurulu Tüm gözlerin çevrildiği OHAL Komis ‘Yargılama hızlansın’ diyeyonudahabaştansakatdoğdu.Hemya pılan tüm işlemlerin üzerinde bir konuma yerleştirildi, hem de tüm işlemlerin ana imzacılarından biri olan Başbakan’a bağlandı. Yeri geldiğinde Başbakan’ın imzaladığı KHK’de ha avukatsız duruşma ta yapıldığını ilan edecek, yeri geldiğinde bir kişinin aylarca tutuklu kalması 15na neden olan mahkeme kararının yan Temmuz yargılamalarının, yürütme erkinin istekleri doğrul vunmasına 3 avukat sınırlaması getirildi. Böylece muhalif bir tepki oluş na aykırı olarak avukatın, müvekkilinin dosyası üzerinde inceleme yapma lış olduğu değerlendirmesini yapacaktı. tusunda hızla tamamlanması bahane turan, siyasi olarak nitelendirilen da ve belgelerden örnek alma hakkının Mağduriyet iddialarının sadece başvu siyle, duruşmaların avukatsız da sür valarında çok sayıda avukatın, duruş savcılıkça kısıtlanmasının önü açıldı. ru dosyası üzerinden incelenmesi ka dürülebilmesinin önü açıldı. Avuka ma salonunda güçlü bir savunma hat Sadece ilk tutukluluk kararına ya rarı alındı. Böylece, mağdurun hakkın tın mazeretsiz olarak duruşmaya gel tı oluşturmasının önüne geçildi. pılan itirazın değil belli suçlarla ilgi daki suçlamayı öğrenmesinin, delille memesi veya yine mazeretsiz olarak ri incelemesinin, savunma yapmasının duruşmayı terk etmesi durumunda önüne geçildi. Yine de umutlar bu “sü yargılamanın devam etmesi sağlandı. per yetkiye” bağlandı, ancak komisyon Hatta sanık hakkında verilen hükmün işlevini gösteremedi. Ocak 2017’de ya avukatın yokluğunda açıklanması bi yımlanan KHK ile kurulan, ancak çalış le sağlandı. Adil yargılanma hakkına maya başlamak aykırı olarak, mahke Tek devletteiçin 6 ay bekle menin zorunlu gördü yen komisyon, ğü durumlarda, sanı tek tip mahpus“neye göre, kimi ğın sorgusunun du al1rrsdKüyhbmüdrğaiiaukııiee0zreunyrlrerennenls2ıerbdldagtsörau,üutieieyiebioylrkr.znlmbeçaainımilmSonndkteacrfubeimoiniaşşeaata,idçinniviknlseğrarivkieuuısüln”ddğmüinin1ayçrrnkiuizsırin.uoeatnoetştneirıruaakzçaıyladoydıglykukuitüıyurrurmırutzliüuoCusşaoersemlmurlarsuüamurdiav1,ğfga5nzıulethenakiyloeyrTruurdauidrgrmdellrauöumrşabiamgrnenmğrradoeısbslmulssşuaiaslai.eaunıklymiuknkuM,rçaaaszauıağsalnkau’aukrdçdıulıskahrçayıiasvıukllrlyamdıaanesıvamkinkrğinaeralksıBoeiıneltyyloısamadnneıaegaknnKşuuaknanltderbHalrmaadıttıumkrakK.iyiıupaşklranaaki.grmalırhkıicenKnrünııanepınıyeciylszuıaübsaeasfiafnsiealegdeıettrelairmruvıdşansemslidlaniniiaartylstursayırlşeyeeasneueÖrüniaartağmaraslinplrdnmilçilifggnagıçtiluııelotüıünlaiğeivaeratnlnolsrtıdbiedukünnreılıfiiukşnaig.kaklyidlmsrm.uilöBmaçiekaaaeeauektei da henüz görülmedi. Avukata da ihraç li tüm tutukluluk incelemelerinin dosya üzerinden yapılmasının önü açıldı. Avukatların, müdafilik görevinden Böylece tutukluluk incelemesinin du men edilmesi, yani bir anlamda ihraç ruşmalı olarak, bizzat savunma, söz edilmesi kolaylaştırıldı. Avukatın mü lü itiraz hakkının tanınması da engel dafilikten yasaklanması için hakkın lenmiş oldu. Tutukluluk halinin sona da örgüt suçlarından sadece soruştur ermesine karar verilmesi durumunda, ma açılması bile yeterli görüldü. Bir savcılara itiraz hakkı verildi. avukatın, müvekkili hakkında ceza soruşturması devam ederken bile mü Mahpusadafiliğinin yasaklanması sağlandı. Sadece sanıkların değil, savunma izolasyongörevi ve savunulma hakkı nın da masumiyet karinesi, KHK gücüyle yok sayıldı. Çok sayıda avukat müdafilikten yasaklandı. Adalet Bakanlığı, hukuk fakültesi mezunu olup üniversitede akademisyen olarak çalışan, kararname ile ihraç edilip avukatlık mesleğine geri dönmek isteyenlere izin vermedi. Savunma ve itiraz hakkı ttHauenaKttgetutHstösiktığaKynriluuiüa’idıgstkrkkşsuelöiiaOilmnaşuikrnlakcieüllelaudvçleişağgelıdırhglaknreeaeıearödhlgnrdınrkndüıreö.gıiküh.şekyHcreışbAuüüaaebaamnikmişrknyçfluiueeşeıtlıeollnaklaüuaaddlmlhdklanabdneüıaarşanudiölrşıklaıdayiianbiünynkmlakodeieroıarrlkürdaa1imrad5eloalrdaedygıkunilgunaüadiröf.dl.ünadeei.aBrliAbneleürtuev4tdaneş,nferlleecmekilaurnearerirneilfitıkni,zoylibeehlOotneişraerdrHikdrvavcAkueeiıLh. SAİSLKBEARŞİ DTAÜNZE! N Saray’a bağlı ‘peygamber ocağı’: Genelkurmay Başkanı’nın görev ve yetkileri sınırlandırıldı. Ordunun temel terfi temayülleri altüst edildi. Genelkurmay Başkanı olabilmek için kuvvet komutanlığı yapma şartı kaldırıldı. Kara, Hava ve Deniz kuvvetleri komutanlıkları Milli Savunma Bakanı’na bağlandı. Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı İçişleri Bakanlığı’na bağlandı. Yani Jandarma “asker” değil “kolluk” oldu. Artık Cumhurbaşkanı ve Başbakan kuvvetlere doğrudan emir verebilecekti. Genelkurmay Başkanı’nın emir komuta yetkisi, sadece savaş şartları ile sınırlandırıldı. Kuvvet komutanlıklarının kışla içindeki atama yetkisi kaldırıldı. Ordunun içindeki eğitim altyapısı tamamen değiştirildi. Askeri liselerin kapatılması; Milli Savunma Üniversitesi, Jandarma ve Sahil Güvenlik Akademisi gibi yeni asker okullarının kurulmasının tamamı, Genelkurmay Başkanı’nın yeni kuvvetlerin oluşumundaki yetkisini azaltmak için yapıldı. Yüksek Askeri Şura’da hükümetin ağırlığı artırıldı. Saray Savunma Sanayi: Sadece kışla değil ülkenin savunma sanayisi de Saray’a bağlandı. Milyonlarca dolarlık askeri üretimlerin yönünü belirleyen Savunma Sanayi İcra Komitesi, Cumhurbaşkanı’nın başkanlığına verildi. Savunma Sanayi Müsteşarlığı da Milli Savunma Bakanlığı’ndan alınarak Cumhurbaşkanlığı’na verildi. Türk Silahlı Kuvvetleri’ni Güçlendirme Vakfı ile birlikte savunma sanayisinin dev şirketleri ASELSAN, ROKETSAN, HAVELSAN. TUSAŞ, İŞPİR ve ASPİLSAN da Saray yönetimine verildi. Saray İstihbarat Teşkilatı: MİT, Başkanlık sistemine geçişten önce OHAL gücünden faydalanılarak Cumhurbaşkanlığı’na bağlandı. MİT Müsteşarı’nın Cumhurbaşkanı tarafından atanması sağlandı. MİT’in de vasa bütçesi Başbakanlık örtülü ödene ğinden Cumhurbaşkanlığı örtülü ödeneği ne bağlandı. MİT ajanlarının istifa etme leri zorlaştırıldı. Sadece MİT değil, devle tin tüm istihbarat birimlerinin koordinasyo nu, Milli İstihbarat Koordinasyon Kurulu eliy le Cumhurbaşkanlığı’nda toplandı. Anaya sa değişikliği ile askeri mahkemelerin tama mı kaldırıldı. Kışladaki açık KHK ile kapatıldı: İh raçlarla oluşan personel açığını hızla kapat mak için, rütbe yükseltmelerinde bekleme süresi ve sicil şartlarında esneklik getirildi. Sivil alandan pilot alımındaki koşullar yumu şatıldı. İhtiyaç halinde kullanılacak “ihtiyat pilotu” adı altında, “yedek pilot ordusu” oluş turuldu. Terör örgütleri ile ilişkisi olanlar bi le Milli Savunma Bakanlığı’nın belirlediği celp ve sevk çerçevesinde silah altına alındı. Saray’a tutuklu takası yetkisi: Yabancı tutuklu ve hükümlülerin başka bir ülkeye iade edilmesi, başka bir ülkede bulu nan hükümlü ve tutuklularla takas edilmesi sağlandı. SÜRECEK C MY B