Katalog

Cumartesi 14 Ocak 2017 6 haber EDİTÖR: HAKAN AKARSU Finlandiya Dışişleri Bakanı TImo SoInI cumhuriyet’e konuştu ‘Anayasa süreci şeffaf ve demokratik olmalı’ Alçalmanın hâlleri Türkçe dilbilgisinde ismin beş hâli bulunuyor: yalın, e, i, de, den hâlleri… HintAvrupa dillerinde ismin Büyükelçiler Konferansı’ndaki tek eleştirel ses olan Finlandiya Dışişleri Bakanı Timo Soini, müza insan haklarına saygı duyulduğunu görmek isterim. Herhangi bir baskı ya da şiddet olmamalı. rüşlerimi aktaracağım. ‘Süreci elimizde tutmalıyız’ Ama bu garanti edilemez çünkü bunun olmasını çok uzun zamandır umut ediyoruz. Biraz sabırlı olmalıyız. Ama uz hâllerinden biri sayılan in (iyelik, sahiplik) hâlinin bizim dilbilgimizde neden ismin hâlleri arasında yer almadığını anlamış değilim. kerelerin fiilen donduğu ABTürkiye ilişkileri için arabuluculuk önerdi. BrükselAnkara arasındaki ilişkiler için “Şu an daki süreç sahip olabileceğimizin en fazlası” diyen Soini, Kürt sorunu için “siyasi çözümün” ka n Brüksel zirvesinde Avusturya müzakerelerin dondurulması istedi. Bunu bekler misiniz? AP’nin büyük bir çoğunluğunun ve bazı üye ülkelerin müzakereleri dondurmak istediğini biliyorum. Ama birbirimizle konuşmazsak, birbirimizi ziyaret n Konferansta fasıl açılsın diyorsunuz ama kapansın demiyorsunuz? Evet evet. Bu bilinçliydi. Çünkü şu andaki süreç sahip olabileceğimizin en fazlası. Ve elbette hedef, çok çok uzak bir gelecekte olabilir. Ama biz hedefin kapısını kapatamayız laşma olursa bunun etkisi olur. Şu anda bu süreci bozmak isteyen bir sürü güç ve kişi var. Bunu akıllıca bulmuyorum. Ben mayınlı alanda düşünmeye alışkınım. Daha önce Dış İlişkiler Komitesi başkanıydım; şimdi de dışişleri bakanıyım. Elbette herşey sadece si Bunun gibi, ile hâli de bizdeki isim hâlleri cetvelinde nedense yer almıyor. Buna karşılık, bu iki hâlin sıralamada yer aldığı örneğin Rusçada da, bizdeki “den” hâli kendine yer bulamamış… İngilizcede ismin hâlleri konusu keyfe keder…. Çünkü hiçbir isim bulunduğu “hâl”e göre şekil değiştirmiyor… Çünkü “hâl”ler çınılmaz olduğunu vurgu etmezsek bunun bize ne faydası olacak? ve kapatmamalıyız. Şu an yahbeyaz değil. Her konu için için bu (bizde ya da Rusçadaki gibi), edatlar ve ya ladı. Anayasa görüşmele Ayrıca konular zorlu olduğunda, be da adım atarken, yıllar son geçerli. Çünkü biz de Rusya ile so nı sıra da isimlere ilave edilen eklerle değil DUYGU GÜVENÇ ri için de sürecin “demokratik ve şeffaf” olması ge rektiğini vurguladı. Soini, Türkiye’den ayrılmadan önce Cumhuriyet’in sorularını yanıtladı: n 15 Temmuz’da şok olduğunuzu söylediniz. Bu kadar çok kişi tutuk landıktan, yüz binlerce insan işinden nim görüşüme göre hukukun üstünlüğü hâkim olmalı, ifade özgürlüğü sınırlanamaz. Ama eğer gelip ziyaret etmezsem ya da Türkler Avrupa’ya gelmezse birbirimizle bunu nasıl tartışabiliriz. Türkiye içerisinde AB’ye artan bir tepki var ama aynı zamanda AB’de de Türkiye’yi ülkelerinde oy kazanmak için siyasi bir silah raki süreçlere konsantre olmamalısınız. Adım adım gitmeliyiz; ayak uydurabilir miyiz diye bakmalıyız. Müzakere sürecinde birçok ülkeye kapıyı kapatmamalıyız; AB ülkelerinde ya da Türkiye’de. Bir gün run yaşıyoruz. n Türkiye’nin çözüm sürecine geri dönmek zorunda olduğunu söylediniz. Müzakerelere geri dönülebilir mi? Ne yazık ki kısa dönem için çok umutlu değilim. Ama biliyo de, sadece edatlarla ifade ediliyor. (Örneğin “anayasa, anayasayı, anayasaya, anayasanın, anayasayla, anayasada, anayasadan vb” derken, İngilizcede “constitution” sözcüğünün herhangi bir değişikliğe uğramayışı gibi…) Yazının başlığından da anlaşılacağı gibi amacım dilbilgisi dersi vermek değilse de, asıl konuya girmeden bir bilgimi daha pay olduktan sonra da şok oldunuz mu? olarak kullanmak isteyenler var. üye olmayacaksınız rum ki PKK ile gö laşayım: “İsim hâl”leri sabit değil. Bu hâller Darbe ile başlarsam; sizin parlamentonuz uçaklar tarafından bombalanırken, ‘Arabuluculuk yapabiliriz’ ya da üye olacaksınız dersek elde et rüşmeler vardı ve süreç işledi ve son dillere göre azalıp çoğalabiliyor… HHH 300’e yakın kişi öldürülürken, TRT işgal edilirken bu Finlandiya’da olsa ne düşünürüm dedim; elbette bunu kabullenemezsiniz. Bunu açıkça kınadık. Ama elbette konuşmamda ayrıca demokratik bir toplumda yaşarken, hukukun üstünlüğü, ifade özgürlüğü ve bu insanları n Artan milliyetçiliği mi kast ediyorsunuz? Evet evet; bazı aşırıcı partiler. Onların odaklanması gereken okullar, refah, ekonomi; Türkiye’ye baskı yapmak değil. Bunu tavsiye etmem. Ama Türkiye’ye de AB’ye ‘biz düşmanız, kim tiğimiz ne olacak? Bir sonraki soru, ‘hangi gün, hangi zaman’ olacak. Bu süreci kendi ellerimizde tutmalıyız. ra bu süreç kırıldı. Tüm bu korkunç saldırılarla biliyorum ki şimdi durum çok kötü. Ama şunu söylemek istiyorum; Sanırım böylece, alçalmanın da çeşitli hâlleri olabileceğini; kişiye, duruma, zamana göre değişebileceğini ima etmiş oluyorum… Bu hâller ismin hâllerinden belki daha çok, belki daha azdır… Ben, bizdeki isim hâllerine in ve ile hallerini de ekleyerek, bu hâllerle karşılığındaki yedi alçalma hâli arasında bir koşutluk kurma yargılarken bile orantılı olunması gerek senin hakkını vermiyoruz’ gibi yaklaş n Kıbrıs gö şiddet şiddetle ya çalışacağım… tiğini söyledim. masını tavsiye etmem. Ben iletişim ile rüşmelerinde alt edilemez. Ka Yalın hâlle başlayalım: Alçalmanın yalın n Anayasa değişikliği tartışmalarını izliyor musunuz? Ayak ısırma hikâyeleri bile var.. Duydum hatta Fin TV’sinde de gösterildi. Elbette bu Finlandiya’da olamayacak bir şey; Finlandiya’da fiziksel olarak kişilere saldıramazsınız. Biliyorum ki anayasa değişikliği konusunda partiler kazankazan durumuna sahip olmayı tercih ederim, buna ulaşamazsak iki taraf da kaybedecek. Bence küçük bir ülke olarak Finlandiya köprüler kurabilir; bazen arabuluculuk yapabilir. n AB ve Türkiye arasında bir arabuluculuk mu? Genel bir ifadeyle. Pazartesi günü ilerleme sağlanmasının ABTürkiye sürecini canlandırmasını bekler misiniz? Elbette. Bu yüz zanan olmak için her insanı öldüremezsiniz. Eğer buraya gelip ‘Türkler ve Kürtler ilerleyeceğiniz yol budur’ diyebilseydim Nobel ödülü ka hâli, alçalmanın, alenen, gizleyecek bir şeyim yok dercesine yapılanı olmalı… Böyle bir alçalma karşısında, o kişi adına utanmaktan başka yapılabilecek pek bir şey yoktur… En çok, ağzınızda biriken sıvıyı yutkunur, ar damarı çatlamış der geçersiniz… HHH Bizdeki dilbilgisi sıralamasına göre ilerlersek, e (yönelme) hâline, zorlanarak, arkadan çok kabaca savunuyorlar. Benim bunun Brüksel’e gideceğim ve meslektaşları den Cenevre’de bir so zanırdım. itilerek alçalmaya yöneltilmek denebilir… doğru ya da yanlış olduğunu söyleyecek ma buradaki konuşmalarımla ilgili gö nuç almamız önemli. l ANKARA “Ben istemiyordum ama, beni oraya zor bir deneyimim yok. Bu sizin parlamento la yönelttiler…” Böyle bir açıklama belki piş nuzun vereceği bir karar. Başkanlık sistemi bir yöntem. Biz Finlandiya’da parlamenter demokrasi sistemindeyiz. Diğer ülkeleri de yargılamıyorum. Ama elbette süreç demokratik ve şeffaf olmalı. n Sizce demokratik ve şeffaf mı? Ülkenizde misafirim. Beni endişelen ‘Demokrasi ancak muhalefetle güçlü olur’ n Cezaevindeki 160 kadar gazeteciye bir mesajınız var mı? Ben kesinlikle ifade özgürlüğünden yanayım ve ben hayatım boyunca mu lü olur. Tüm demokrasilerde muhalefet vardır. n NATOAB işbirliğinde Türkiye’nin Finlandiya’nın beklentisi ne? rar olmazsa bunu yapamayız. Bu bizim için çok önemli. Ve Finlandiya’da halkın büyük çoğunluğu üyeliğe karşı çıkıyor. n Rusya korkusuna rağmen? manlık yasasından yararlandırabilir ama, alçalmadan kurtarmaz… Alçalmanın i (belirtme) hâli bir dayılanma hâli olarak tanımlanabilir: “Ben istediğimi yaparım. Beni kimse suçlayamaz. Ben şimdi seni… Anladın mı lan!” gibisinden “ben”i belirten, öne çıkaran “sen”i aşağılayan bir alçalma hâli… Bunun atasözleri ve diren şeyleri açıkça söyledim; hukukun halefette yer aldım. .5 yıldır hükümet Finlandiya NATO üyesi değil ama or Bilmiyorum ben kimseden korkmu deyimlerimizdeki karşılığı “hem suçlu hem üstünlüğü, insan hakları, ifade özgürlüğü... Konu parlamento olunca, bence buna karar verecek olan Türk parlamentosudur. Ama genel olarak dünyanın her yerinde sürecin saygı duyulur olmasını; teyim. Güce sahip olanları hep eleştirdim. Şimdi de evimde eleştiriyorum. Bence bu normal. Demokrasi ancak muhalefet güçlü olduğunda daha güç taklık anlaşmamız var. Türkiye güçlü bir NATO üyesi. Finlandiya’nın bazı programlarda; operasyonlarda yer alması bizim çıkarımıza. NATO’da ortak bir ka yorum. Öyle bile olsa biz kapımızı NATO’ya açık tutuyoruz ve bence de bu kapıyı açık tutmalıyız ama henüz bunun için tarih yok. güçlü”dür… Suçlunun gücü ne kadar sürer, ayrı konu… “İn” (sahiplik) hâliyle sürdürelim… Sahiplenme, sahiplenilme, sahibi olma… Sahipten alınan cesaret ve güçle karşısındakine saldırma, hırlama, tekme atma, tehditler sa vurma, kiralık kalem ya da kiralık katil ol ‘Oluk oluk kan akacak diyenler dışarıda’ Yaptığı bir konuşma nedeniyle Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından “Türk milletini ve TBMM’yi aşağılama ile hakaret” suçlaması ile soruşturma açılan tutuklu HDP Milletvekili İdris Baluken, Kandıra F Tipi Cezaevi’nden SEGBİS yolu ile ifade verdi. Baluken, anayasaya göre sadece Diyarbakır halkını değil tüm Türkiye’yi temsil ettiğini, halen yasama dokunulmazlığı devam ettiğinden tutuklu bulunması ile anayasal suç işlendiğini belirtti. Baluken, bir siyasinin, yapmış olduğu konuşmadan dolayı gözaltına alınması ve tutuklanmasının anayasaya, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne (AİHS) aykırı olduğunu vurgulayarak, “Konuşmanın içeriğine bakıldığında, barış çağrısı ve barış vurgusu ön plandadır... O dönem HDP’li Encü’ye ağırlaştırılmış müebbet istemi Şırnak’ın Uludere ilçesinin Irak sınırında 28 Aralık 2011’de savaş uçakları tarafından düzenlenen bombardımanda 19’u çocuk 34 kişi yaşamını yitirdi. 31 Aralık’ta köye taziye ziyaretinde bulunan dönemin Uludere Kaymakamı Naif Yavuz’a linç girişiminde bulunuldu. Şırnak Cumhuriyet Başsavcılığı bu olayla ilgili tutuklu HDP Milletvekili Ferhat Encü hakkında “Kişiyi yerine getirdiği kamu görevi nedeniyle öldürmeye teşebbüs” suçundan ağırlaştırılmış ömür boyu hapis cezası istemiyle dava açtı. Kaymakam Naif Yavuz’un “müşteki” olarak yer aldığı ve Şırnak 2. Ağır Ceza Mahkemesi’nde kabul edilen iddianamenin, Ferhat Encü’nün başka bir soruşturmadan tutuklandığı 4 Kasım’dan 5 gün sonra hazırlandığı belirtildi. Encü’nün 31 kişi birlikte yar ma… Alçalmanın belki de en utanç duyulası, nefret uyandırıcı hâli… Karşılığı “eceli gelen köpek…” diye başlayan kabaca bir sözdür… Her zaman da öyle olmuştur… HHH Alçalmanın ile (araçsal, ya da birliktelik) hâlini, her gün görüp durduğumuz, sürü halinde alçalmalar diye tanımlamak mümkün. Kişisel iradeden yoksun, sürü reisinin işaret ettiği yönde, birbirlerine sürtünmekten güç alarak, dalgalana dalgalana belirsiz bir yöne sürüklenmekte olan bir sürü… Reis uçuruma atladığında sürü mensuplarının da ardı sıra birer birer kendilerini uçurumdan attıkları bilinen bir örnektir… Birlikte alçalma, koyunlaşma, birlikte yok oluşa gidiş… De (bulunma) hâli, belki de diyet ödemek için girmek zorunda kalınmış bir bataklıkta, alçala alçala boğulma hâline benzetilebilir... Yanında yakınlarını da sürükleyerek… HHH Ve son olarak, den (ayrılma, çıkma) hâli… Gelin olumsuz bir yorum yapmayalım buna ve uçurumdan önceki son çıkış hâli diyelim… Cumhurbaşkanı ve Başbakan’ın izlediği politikaların barışa ve demokrasiye katkı sağlamadığını düşünerek, düşüncelerimi yüksek sesle dile getirdim. Nitekim o dönemki politikaların ve yapılan açık gılandığı dava daha önce milletvekili olması nedeniyle ayrılmıştı. İddianame diğer dava ile birleştirilerek, yargılanması için güvenlik gerekçesiyle Diyarbakır’a gönderildi. l DHA Alçalmadan kurtulmak için son bir şans… Sürüden ayrılmayı göze alma cesareti… Kula kul olmama erdemi… Susmamak, yılmamak, karşı koymak… Cumhuriyet yıkılmaktayken… lamaların çözüm getirmediği, şu an ül kenin bulunduğu krizden de bellidir. Do layısıyla benim milletvekili olarak tutuklanmam ve meydanlarda oluk oluk kan akıtacaklarını söyleyenlerin ise dışarıda gezmesi ayrı bir ironidir” dedi. l DHA Aydoğan’a 4 yıl 8 ay hapis ‘Savcı var etkin soruşturma yok’ Akdoğan’a tahliye talebi reddedildi HDP Hakkâri Milletvekili Nihat Akdoğan hakkında “Kanuna aykırı toplantı ve gösteri yürüyüşleri düzenlemek, yönetmek, bunların hareketlerine katılmak, silahlı terör örgütüne üye olmak, suçu ve suçluyu övmek, terör örgütü propagandası yapmak” suçlarından açılan dava Hakkâri 1. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görüldü. Davanın ilk duruşmasında, Silivri Cezaevi’nde tutuklu bulunan Akdoğan, Ses ve Görüntü Bilişim Sistemi (SEGBİS) aracılığıyla bağlantı kurularak savunma yaptı. Mahkeme Akdoğan’ın tutukluluk halinin devamına karar verirken, davayı 5. Ceza Dairesi’nin kararı üzerine güvenlik gerekçesiyle Diyarbakır Nöbetçi Ağır Ceza Mahkemesi’ne gönderilmesini kararlaştırdı. l DHA HDP Diyarbakır Milletvekili Nursel Aydoğan, 2011 yılın dedi. Duruşmada daha sonra söz alan Aydoğan’ın avukatı Abdülkadir Gü da Diyarbakır’da katıldığı 5 ayrı gös leç, “Örgüt üyelerinin cenazelerine teri yürüyüşü ve cenaze töreni nede sadece HDP milletvekilleri katılmı niyle, “terör örgütü üyesi olmamak yor. İktidar partisi milletvekili Galip la birlikte örgüt adına suç iş Ensarioğlu da daha önce lemek”, “terör örgütü propa katılmıştı. Kanun HDP ve gandası yapmak” ve “Top AKP milletvekillerine ayrı lantı ve Gösteri Yürüyüşleri ayrı mı işliyor?” dedi. Kanunu’na muhalefet etmek” Mahkeme, Aydoğan’ı suçlarından hakkında açılan “terör örgütü üyesi ol davada Diyarbakır 2. Ağır Ce mamamakla birlikte ör za Mahkemesi’nde hâkim kar güt adına suç işlemek”ten şısına çıktı. Hakkında iddana 4 yıl 8 ay 7 gün hapis ce me hazırlayan savcının MİT zasına çarptırdı. Ayrıca TIR’ları ve FETÖ davasından tutuklu olduğuna dikkat çe Nursel Aydoğan Aydoğan’ın seçme ve seçilme ile velayet ve vesa ken Aydoğan, “Hakkımdaki iddiana yet hakkından yoksun bırakılmasına meyi yazan savcı Ahmet Karaca MİT karar verdi. Nursel Aydoğan hakkın tırları ve FETÖ davalarından tutuklu daki mahkumiyet kararı, Diyarbakır dur. O dönemde Diyarbakır’da han 2. Ağır Ceza Mahkemesi’nin kadın gi sokakta ne olmuşsa dakika dakika hâkiminin muhalefet şerhi nedeniyle yazılıp benim dosyama konulmuş” oy çokluğu ile alındı. l DHA Diyarbakır’ın merkez Sur ilçesinde çatışmalarda zarar gören tari sını yürüten savcının kim olduğunun bilinmediği yönündeki cevabını anımsatan hi Dört Ayaklı Minare önünde yaptı Elçi’nin avukatı Mahsuni Karaman, dos ğı basın açıklamasının ardından 28 Ka yanın savcısı olduğunu belirterek, “Ta sım 2015’te öldürülen Diyarba hir Elçi soruşturma dosyası Ta kır Baro Başkanı Tahir Elçi için hir Elçi cinayetinden sonra şu avukatlar etkin soruşturma yü an üçüncü savcının elinde, Di rütülmesi talebiyle 59. kez Di yarbakır Cumhuriyet Başsavcı yarbakır Adliyesi önünde ey lığında görevli Hüseyin Abdul lem yaptı. Eylemde, Elçi’nin fo lah Aydeniz’de. Tahir Elçi so toğrafının yer aldığı Kürtçe ve ruşturma dosyasında bir savcı Türkçe yazılı “Seni unutma sızlıktan yakınmıyoruz. Her so yacağız” pankartı açıldı. Açık ruşturma dosyasının bir savcı lamada konuşan Baro Başkan sı var, önemli olan etkin ve et Yardımcısı Velat Alan, Elçi ci kili bir şekilde yürütülmesidir. nayeti üzerinden 14 ay geçme Diyarbakır Barosu mensupları sine rağmen olayın aydınlatılmadığı ve faillerinin bulunma Tahir Elçi olarak rahmetli baro başkanımızın cinayetinin etkili soruş dığını, bu durumun kamu vicdanını ya turulmadığını düşünüyoruz. Bütün itiraz raladığını söyledi. HDP Eş Genel Başkan larımız buna yöneliktir. Umuyoruz ve di Yardımcısı ve Adana Milletvekili Meral liyoruz yakın zamanda dosyada bir geliş Danış Beştaş’ın soru önergesine yanıt ve me sağlansın” diye konuştu. Açıklama 5 den Adalet Bakanlığı’nın Elçi soruşturma dakikalık oturma eylemiyle sonlandırıldı. C MY B