Katalog

DUNYA Cumartesi 9 Mayıs 2015 EDİTÖR: CEYDA KARAN Obama’ya özel ‘Zafer Günü’ ABD Başkanı’nın, Sovyetler’in Nazileri yenip 2. Dünya Savaşı’na bitirişinin 70. yılında Moskova’daki geçit törenine katılmaması Rus sinema öğrencilerini kızdırdı. Öğrenciler, Beyaz Saray duvarına Kızıl Meydan’daki eski törenleri yansıttı. TASARIM: BETÜL BERİŞE İsrail’e nefretlik adalet bakanı İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun kıl payı kurduğu koalisyonuna ciddi tavizlerle kattığı aşırı sağcı Yahudi Evi’nden, Ayelet Shaked, Adalet Bakanı yapıldı. Shaked geçen yıl Filistinliler için “yılan” dediği mesajı paylaşmıştı. ‘Yabancı milletvekili’ Danimarka Başbakanı Helle Thorning Schmidt’in Britanyalı eşi Stephen Kinnock, Galler’in Aberavon bölgesinde İşçi Partisi’nden vekil seçildi. Eski İşçi Partili Başbakan Neil Kinnock’un oğlu ‘Kızıl Prens‘ lakaplı, 5 dil bilen Stephen Kinnock’a oy atarken eşlik eden Danimarka lideri, yüzde 49 oyla kazandığı zaferi de kutladı. Zafer hem Cameron hem İskoçların oldu Muhafazakâr lider Cameron koalisyon bile gerekmeden seçimi kazandı. İskoçlar bölgelerini süpürdü. Miliband, Clegg ve Farage istifalarını sundu 19 [email protected] w Kuran’la siyaset ve ‘demokrasi’ ürkiye günlerdir Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Kuran’la meydanlara inmesini konuşuyor. Bu artık bir yol ayrımı gibi... Dinin siyasete bu kertede malzeme edilmesinin hızı bir yerde kesilmezse, bir üst aşama artık yalnız şeriatın konuşulması olabilir: Şeriattan yana mısınız? Karşı mısınız? Ha gayret. Az kaldı... Demokrasinin bunca araçsallaştırılması... Dinin sınırsız şekilde her ortamda kullanılması... Devletin sonuna kadar ele geçirilmesi... Bütün bu olgulara “Yeni Türkiye” seferberliğinde istenilen ivme kazandırılırken; “demokrasi”nin gerçek anlamı ve yeri neydi; “dindevlet ilişkileri”, “laiklik” ne demekti, bunları hepten unutttuk neredeyse. Sapla saman birbirine karıştı. Hele ki “laiklik”... “Aktif laikliğin modası artık geçti. Zaman ‘pasif laiklik’ zamanı” filan denirken, “laikliğin” pratiği askıya alındı. Mevcut anayasa ile veya.. buzdolabına kaldırıldı. Bu savrulmanın ortasında tam hocam Bozkurt Güvenç’in bu konuları irdeleyen son kitabı elime geçti. Nicedir yazmak istiyordum. Cumhurbaşkanı’nı elinde Kuran’la meydanlarda görünce, sırasıdır dedim... Önsözü Sami Selçuk tarafından kaleme alınan ve “Demokrasi Din Devlet” adını taşıyan kitap, sözü konusu kavramları antik çağlardan alıp özlü bir beyin fırtınası ile günümüzün AKP Türkiyesi’ne getiriyor. Güvenç’in yapıtının en dikkat çekici yanı bu; düşünceleri ve sözünü sıradışı bir süzülmüşlük ve damıtılmışlıkla ifade etmesi. Gençler için ya da.. bilgilerini hızla tazelemek, yaşananları yerli yerine oturtmak isteyen yetişkinler için mutlaka el altında bulundurulması gereken bir kaynak. İlk iki bölüm bu topraklardaki tarih birikimine ve dış dünyaya ayrılmış. Türkiye ile ilgili bölümler arkadan geliyor. Profösör Güvenç, Türkiye ile ilgili sayfalara, düşündürücü bir ayrımla; “Bir kültür devrimi olarak Laik Cumhuriyet” ve “Karşıdevrim olarak Demokrasi” başlıklarıyla giriyor. Güvenç böylelikle, özlü biçimde, “laik cumhuriyet” ve “demokrasi” nin başlangıçtan itibaren “çarpıcı ve yanıltıcı biçimde” birbirlerinin heyhat! alternatifi olarak sunulduklarını belirtiyor. “... ‘Cumhuriyetin temeli kültür olacak’ güvencesi verildi ya hangi kültür, İslam mı (çağdaşlık olarak) Batı mı?” deyip o günden bugüne biteviye hep “çarpıtıcı ve yanıltıcı” biçimde önümüze getirilen soruları sıralıyor: “Türkçü Gökalp ile kültürcü Akçura, yıllardan sonra ‘Devletin temeli millet olmalı’ ilkesinde/ülküsünde uzlaşmış görünüyordu” diyor, sonra ilave ediyor: “Ama hangi millet? İslam milleti mi Türk ulusu mu?” Özetle bu “hangi kültür” ve “hangi millet” sorularının kıskacından hâlâ kurtulamadığımızı söylüyor Prof. Güvenç. “Tanrı egemenliği ile millet egemenliği arasındaki tartışma sürüyor. İslamcılar Allah egemenliği söyleminden ödün vermiyor” sözleriyle seçmenin önümüzdeki seçimlerde de sandıkta bir biçimde bu soruya yanıt vereceğini ifade ediyor. “Yaklaşan seçimlerde Erdoğan mı, Atatürk mü; İslam ya da Cumhuriyet mi?.. Türkiye karar verecek!” diyerek ekliyor: “AKPCemaatler ortaklığı; kamu denetiminden kaçınarak, basın ve düşünce özgürlüğünü, kuvvetler ayrılığı ile yargı bağımsızlığını yok sayarak.. parlamenter demokrasiyi fiilen sona erdirmiş bulunuyor... Bu satırların yazıldığı günlerde kırılgan demokrasi ciddi bir bunalıma girmişti; Cumhuriyetin yakın geleceği belirsizliğini koruyordu.” Cumhuriyetin en değerli ve parlak aydınlarından olan Bozkurt Güvenç’in kitabını; mümkünse sandıkla 7 Haziran’da buluşmadan önce okuyun. T 20 yaşında bir vekil İskoçya’da SNP’den 20 yaşındaki Mhairi Black, Paisley ve Güney Renfrewshire bölgesinde İşçi Partisi’nin 70 yıllık egemenliği bitirdi, hem de en büyüklerden Douglas Alexander’ı yenerek. Daha önce kayıtlardaki en genç vekil, 1667’de 13 yaşındayken seçilen Christopher Monck’tu. İlk kez oy kullandığı seçimde vekil seçilen genç kadın, “İskoçya’nın geleceğine dair fikirleriniz ne olursa olsun, herkesi en iyi şekilde temsil edeceğim” sözü verdi. Bateri ve piyano çalan siyasal bilimler öğrencisi Black, en sevdiği şarkının Bob Dylan’dan “The Times They Are AChanging” olduğunu belirterek “Durumumuzu özetliyor” dedi. Cameron ritanya seçiminden Başbakan David Cameron büyük zaferle çıktı. Muhazakâr Parti parlamento çoğunluğunu kazandığından koalisyona gerek bile kalmadı. İskoçya aslanı da kükredi. Bağımsızlık referandumunu yitirmiş olsa da güçlenen İskoç Ulusal Partisi (SNP), bölgeden Britanya parlamentosuna giden vekillikleri silip süpürdü. Seçimin hezimete uğrayanları anamuhalefetteki İşçi Partisi, koalisyon ortağı Liberal Demokrat (Lib Dem) Parti, AB karşıtıİngiliz milliyetçisi UKIP ve Muhafazakarlarla İşçi Partisi’nin başabaş gittiğini öne süren anket şirketleri. Dün UKIP lideri Nigel Farage, Lib Dem lideri Nick Clegg, İşçi Partisi lideri Ed Miliband 52 dakika içinde birbiri ardına istifa etti. 45 milyon seçmenin % 66’sı nın sandığa gitmesi, 10 yılın en yüksek katılımı oldu. 650 vekilli parlamentoda çoğunluk için 326 sandalye gerekirken, Muhafazakârlar 306’dan 331’e çıktı. İşçi Partisi, tartışmalı Gordon Brown liderliğinde 2010’da 258 vekille iktidarı kaybetmişti, bu kez alay konusu olan Ed Miliband’la 232’ye geriledi. Liberal Demokratlar 57’den 8’e indi. İskoçya için 59 vekil ayrılırken, İşçi Partisi’nin varlığını silen SNP vekil sayısını 6’dan 56’ya çıkardı. Galler milliyetçisi Plaid Cymru 3, lideri Farage’ı bile seçtiremeyen UKIP 1, Yeşiller 1 ve diğerleri 19 vekillik aldı. Oyların yüzde 37’si Muhafazakârlara, 31’i İşçi Partisi’ne, 13’ü UKIP’e, 8’i Lib Dem’e, 5’i SNP’ye, 4’ü Yeşillere, 1’i Plaid Cymru’ya gitti. Miliband cak. Saygıyla hükümet etmek, Britanya’nın farklı uluslarının kendi hükümetleri olduğunu da tanımaktır. Bu ulusların hükümetleri daha da güçlü hale gelecek. İskoçya’da planımız dünyanın en güçlü ademi merkeziyetçi hükümetini yaratmak. İngiltere için de adil mütekabiliyet olacak” dedi. Britanya’nın AB üyeliğini referanduma götürme sözünü tutacağını ekledi. Cameron’ı tebrik eden Miliband, istifa konuşmasında “Tüm sorumluluğu üstleniyorum. Çok üzgünüm” dedi. “Britanya’nın güçlü bir İşçi Partisi’ne ihtiyacı var. Bu yenilgiden sonra kendini yeniden inşa edecek bir İşçi Partisi’ne ihtiyaç var ki, Clegg emekçinin haklarını savunan bir hükümetimiz yeniden olabilsin” vurgusu yapan “Kızıl Ed”, alay konusu olduğunda kendilerini aynı komik durumlarda görüntüleyerek sosyal medyadan destek veren taraftarlarına 21. yüzyılın en beklenmedik kültü “Milifandom” için teşekkür etti. Miliband, başkanlığı emaneten kadın yardımcısı Harriet Harman’a devretti. Cameron’un ortağı Clegg, gözü yaşlı istifa konuşmasında, milliyetçilik ve korku politikaları karşısında liberalizmin yenildiğini savundu. Farage, 2014 AP seçimlerinin 1.’si partisi UKIP’in eriyişini şöyle yorumladı: “İskoç miliyetçiliğinden korkanlar topyekün Muhazafakârlara Farage verdi. SNP nasıl olur da İskoçya’da oyların % 50’sini (1 milyon 450 bin oy) ama vekilliklerin tamamını alır. UKIP 3 milyon 875 bin oyla nasıl 1 vekillikte kalır? Radikal reforma ihtiyaç var.” Başkanlığı kadın yardımcısı Suzanne Evans’a devreden Farage, “Hayatımın en kötü günü 5 yıl önce araba kazası geçirip yoğun bakıma girdiğim zamandı, bugün değil. Üstümden büyük yük kalktı” dedi. B Milifandom vakası İskoç tsunamisi En yaşlı seçmen Türk Türkiyeli 102 yaşındaki Ayşe İçöz, vatandaşlığı tescil edilir edilmez oy kullanarak “ilk defa sandık başına giden en yaşlı Britanya vatandaşı” oldu. 10 yıl önce Cambridge’de lokantacı oğlunun yanına yerleşen 5 çocuk ve 21 torun sahibi Ayşe Nine, Britanya vatandaşı olarak oy kullanmaktan gurur duyduğunu belirtti. Geçen yıl bağımsızlık referandumu kaybedilince istifa eden eski İskoçya Başbakanı ve SNP lideri Alex Salmond, “İskoç aslanı kükredi, İskoç tsunamisi çarptı” saptamaları eşliğinde, bölgede Muhazakârların meşruiyeti Türkiye kararını verecek Müslüman İskoç vekil SNP’nin Müslüman yıldızı olan 1970 doğumlu Tasmina AhmedSheikh, SNP’yi İskoç parlamentosunun ardından Londra’da da temsil edecek. Tasmina’nın babası Pakistanlı. Britanya’ya ilk Çinli vekil Muhafazakâr Partili Alan Mak (31) parlamentonun ilk Çin asıllı vekili. Ebeveynleri 1960’larda Çin’in Guangdong bölgesinden göçmüş, Cambridge Üniversitesi’ni bitirip şirket avukatlığı yapan Mak, Çin’i değil, seçildiği Havant bölgesini temsil ettiğini vurguladı. İskoçya Başbakanı Sturgeon, İşçi Partisi’ne “İskoçları anlamazlıktan geldiler, ektiklerini biçtiler” dedi. Kadın lider, acilen 2. bağımsızlık referandumu planlamadıklarını belirtti. Ademi merkeziyet Dün Kraliçe Elizabeth’in huzuruna çıkıp Başbakanlığa dönen Cameron, “Büyük Britanya’yı daha büyük yapacağım. Birlik benimle güvende. Galler, İskoçya ve Kuzey İrlanda’ya vaat edilen daha fazla ademi merkeziyetçilik uygulana Anket şirketleri şokta: Anlayamadık! Britanya seçimi, aylardır “başabaş bitecek” tahminleri yapan anket şirketleri için fiyasko oldu. Sandıkların açılmasıyla şirketlerin çoğu sosyal medyadan “Bir yerde çok büyük hata yaptık ama nedir anlayamıyoruz” açıklamaları yaptı. YouGov Başkanı Stephan Shakespeare’in “Çuvalladığımız için özür diliyorum. Sebebini bulmalıyız”, Populus şirketi “Yöntemlerimizi gözden geçireceğiz” tweet’leri attı. Siyaset bilimci Rob Ford “Farklı yöntemler uygulayan anketler, ama hiçbiri sonucu bilemedi. Büyük bir ıska ve nedenini bilemiyoruz” dedi. “Survation and ComRes” şirketi, “artık ulusal değil bölgesel eğilimlerin ağır bastığını ve her seçmen bölgesinin oluşturduğu parçalı yapıyı çözemediklerini” dile getirdi. Tartışma sürüyor PAKİSTAN Taliban vurdu elçiler öldü Pakistan’da yabancı diplomatlar ve eşleri dahil 17 kişiyi taşıyan ordu helikopteri kuzeydeki Gilgit bölgesinde düştü, 6 kişi öldü. Ölenler arasında Norveç ve Filipinler’in elçileri, yaralılar arasında Polonya ve Hollanda elçileri var. Taliban helikopteri füzeyle vurduğunu iddia etti. Heyet 2 turizm projesinin açılışı için birinde Başbakan Navaz Şerif’in olduğu 2 helikopterle yola çıkmıştı. Helikopterli infaz! SUUDİ ARABİSTAN Dünyada idam şampiyonu Suudi Arabistan’da kan donduran bir infaz daha yaşandı. Cinayet ve hırsızlıkla suçlanan 5 yabancı Cidde’de kafaları kesilerek idam edildikten sonra ibret olsun diye cesetleri helikopterden sallandırıldı. Kurbanlar Yemenli Halit Fetini ve İbrahim Nasır, Çadlı Hasan Omer, Eritreli Selim İdris ve Sudanlı Abdülvahab Meyn. 5 ayda infazlar 78’e yükseldi. ran’ın Batı Azerbaycan eyaletine bağlı Mahabad’da bir genç kadının şüpheli ölümü isyan yarattı. Kürtlerin 1946’da kurduğu ve ömrü kısa süren Mahabad Cumhuriyeti’nin 280 bin nüfuslu eski başkenti karıştı. İddialara göre, Tara Oteli’nde temizlik görevlisi olan 25 yaşındaki Perinaz Hosrevi, pazartesi günü kendisine tecavüz etmek isteyen birinden kurtulmak için otelin 4. katından atlayarak öldü. Bazı iddialarda, tecavüzcünün istihbaratçı olduğu öne sürüldü. Yetkililer zanlının turistik tesisler için yıldız değerlendirmesi yapan “özel sektör çalışanı” olduğunu savunurken, kimileri “turizm enformasyon ofisi çalışanı” olduğunu, otel Müdürü Mahabad’da tecavüz isyanı çıktı İ Sosyal medya Mahabad’dan fotoğraflarla doldu. Murteza Haşimi’nin kendisine yardım ettiğini aktardı. ğünü, 27 kişinin yaralandığını duyurdu. Bir Mahabad’lı NYTT’a telefonla “Şehir öfkeyle kaynıyor. İran medyası yayınlamıyor” diye konuştu. İran makamları zanlının gözaltına alındığını, en ağır şekilde cezalandırılacağını duyurdu. Vali yardımcısı Alirıza Radfer, olay farklı mecralara çekilirse sert yöntemler kullanma tehdiPerinaz Hosrevi di savurdu. Radfer, gözaltına alınanların 5’i hariç çoğunun bırakıldığını ekledi. Rudaw’a konuşan Mahabad Kaymakamı Cafer Ketayi halka soruşturmanın sonucunu bekleme çağrısı yaptı. Rudaw, Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’nin de polise ateş açmama ve olayı aydınlatma talimatı verdiğini aktardı. İran’la anlaşmayı baltalayacak yeni adım Ruhani: Ateş açma Önceki gece öfkeli kalabalığın otele saldırıp kundakladığı haber ve görüntüler yayıldı. Fırat Haber Ajansı (ANF) polisin hakiki mermiler ve gaz bombaları kullanarak 10 kişiyi yaralandığını, Rojnews 2 kişinin öldü ABD’de Senato, İran’la olası nükleer anlaşmanın Kongre tarafından gözden geçirilmesi ve reddetme hakkını sunan tasarıyı ezici çoğunlukla onayladı. Tasarı Temsilciler Meclisi’ne gidecek. Cumhuriyetçilerin öncülük ettiği tasarı 100 sandalyeli Senato’da bir red, bir çekimsere karşı 98 oyla kabul edildi. Demokrat Başkan Barack Obama, nükleer müzakereler sürerken Kongre’nin İran’la ilgili tasarı geçirmesine karşı çıkıyor. Ancak iki parti geçen ay nihai anlaşmayı gözden geçirmesi için Kongre’ye tanınan süreyi 60 günden 30’a indiren uzlaşma üzerinde anlaşmıştı. Obama da Kongre’de veto hakkından vazgeçeceğini duyurmuştu. C M Y B