Katalog

CuMHuRiYEt Cumartesi 9 Mayıs 2015 AKP Diyanet’le sıkıştırıyor HDP Said Nursi ile yanıt veriyor MURAT SABUNCU 35 YAZARIYLA MEYDANLARDA EDİTÖR: AYŞEGÜL ÖZBEK TASARIM: ZARiFE SELÇuK 15 Osman Baydemir’in esnaf gezisinin ardından kendisiyle sohbet imkanı buluyoruz. Şanlıurfa’da seçimlerde ana gündem ‘din’. Demirtaş’ın ‘Diyanet’ çıkışı HDP’yi olumsuz etkilemiş ürsü denen kısa tabureye oturur oturmaz dörtgen beyaz kağıt masaya yerleşiyor. Arkasından kıyılmış soğan, közlenmiş biber, taze nane geliyor. Bir mi bir buçuk mu? Karşımda kuyruk yağı ile sapladığı ciğeri ateşin üstünde yelleyerek hazırlayan ustaya bakıyorum. “Bir buçuk.”Dew?.. (Ayran) “Tabii tabii..” Hamidiye Meydanı’nda İkiler Ciğercisi. Çarşının hemen girişinde. Kıpır kıpır canlı gözüküyor çarşı. Ama sokaklarına girdiğinizde, esnafla konuştuğunuzda “kalabalık çok, iş yok” diyor herkes. Sadece sözle olmaz, rakama da bakmalı. Şanlıufra TÜİK’in 2014 verisine göre yüzde 17.4 ile ülkede işsizliğin en yoğun yaşandığı illerden biri. Şehrin merkezinde “amele pazarı” diye anılan yer... İş bekleyen insan dolu. Şanlıurfalı kadar savaştan kaçmış Suriyeliler de iş bekliyor. Duvar ustası, sıvacı eskiden günlüğü 40 ile 50 TL arasında değişen yevmiye ile çalışırken Suriyeliler aynı işi 20 TL’ye yapıyor. Şanlıurfalı savaş cehenneminden kaçanlara yüreğini açsa da işsizlik ateşi şehre düşmüş “homurtular” artmış. Yıllardır gelip gittiğim, 2014 yerel seçimlerini de izlediğim şehir burası. 30 Mart seçimlerinde AKP’nin adayı Celalettin Güvenç’in karşısına çıkarak 246 bin oy alan Osman Baydemir (yüzde 30.7, AKP 487.330 yüzde 60.76) bu seçimlerde HDP’nin birinci sıra adayı. Sokak sokak geziyor. Yaptığı esnaf ziyaretine ben de izlemek için katılıyorum. Soruları, mesajları not alıyorum. İki konu öne çıkıyor “işssizlik” ve Selahattin Demirtaş’ın “diyaneti kaldıracağız” sözleri. Demirtaş’ın “Diyanet devletin dinini anlatıyor” diye karşı çıkıp, inançların daha özgür yaşanması için yerine önerdiği “inanç kurumu” Şanlıurfa’da genelde “Diyanet’i kaldıracağız” kısmıyla algılanmış. Bu algı “din”in hayatın ve siyasetin tam göbeğinde olduğu şehirde HDP adına olumsuz puan almış. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın elinde Kürtçe Kuran bölgede meydan meydan dolaşması boşa değil yani. Baydemir’e yollarda seçim için ziyaret K CHP bölgede ‘aşiretlerle’ atakta 011 genel seçim (21 bin oy, yüzde 3.03) ve 2014 yerel seçim sonuçlarına bakıldığında (6591 oy, yüzde 0.82) CHP Şanlıurfa’da yok dense yeri. CHP bu kez işi sağlama almak için bölgede aşiretlerle işbirliği yaptı. lerde “Diyanet” konusu sorulduğunda “insanların dinini özgürce yaşamasının teminatıyız” diyor, Said Nursi’den kimi alıntılar yaparak yanıt veriyor. Baydemir ile gezinin ardından sohbet imkânı da buluyoruz. Orada da şu vurguyu yapıyor: “Hükümet din konusunda bir algı operasyonu yapıyor. Mensubu olduğumuz halk, hiçbir karşılık beklemeden Selahaddin Eyyubi’den bugüne İslam’a hizmet etmiş bir halktır. Bu coğrafyanın mayasında iman ve itikat vardır. Üstad Bediüzzaman’ın da HDP birinci sıra adayı Baydemir, partisinin oylarının yükselmesinde önemli rol sahibi. vurguladığı gibi “İslamın ümmetinin yetim bir halkı varsa o da nırına kurulan seçim çadırı dolu. Öcalan’ın yeğeni Dilek Öcalan. İlde çok ön Kürtlerdir.” Seçimlerde eğer HDP barajı geçerse plana çıkmıyor. Ağırlıklı olarak ilçelerde AKP’nin ülkede ve bölgede yürüttüğü AKP’nin eskisi kadar milletvekili çıkarama“kadın buluşmalarında” çalışıyor. “din” merkezli siyasetine HDP Şanlıurfa’da AKP’ye gelince. Burası partinin bölgede yacağı kesin. Bölge hakkında hem benim Baydemir aracılığıyla yanıt veriyor. AKP; ki kalesi. 2011 genel seçimlerinde yüzde gözlemlerim hem de Türkiye’nin en önemli Baydemir için 2014 yerel seçimlerinde “ge 64.8 oy alarak 12 milletvekilinin 10’unu araştırma kuruluşlarından birinin simülaslirse kepenkler kapanır” diye propaganda çıkardı. Bu seçimlerde partinin yaptığı sıyonu örtüşüyor. HDP barajı geçtiği takdirde yapmıştı. HDP bu algıyı şehirde aşmış göralama tartışma konusu. İlin sevilen isAKP:6, HDP:4, CHP:1, Bağımsız: 1 çıkabilir. züküyor. “Kepenkler şu an kapalı ama bemi Ahmet Eşref Fakıbaba’nın 7. sıra adayHDP barajı geçemezse AKP:8 CHP: :2 nim yüzümden değil AKP’nin Suriye polilığı bu tartışmaların başında geliyor. MHP:1 Bağımsız:1 olabilir. tikası yüzünden, Mürşitpınar ve CeylanpıFakıbaba’nın Urfa’da seveni çok. Hem ilKüçük bir not. Batman ve Diyarbakır’da nar gümrükleri açılmalı ki Şanlıurfa’da tide doktorken hem belediye başkanlığı sıgüçlü olan ve seçime bağımsız adaylarla gicaret canlansın” diye ekliyor. HDP’nin dirasında “ile ve insanlarına çok emeği oldu” ren HÜDAPar Şanlıurfa’da da tabanını geğer adaylarından en popüleri Abdullah diye anılıyor. Valiliğin arka bahçesinin sınişletiyor gözüküyor. 2 1. sıra adayı Bucak Bu politika önümüzdeki süreçte CHP’ye bir katkı sağlar mı tartışılır ama önümüzdeki seçimler için, matematik olarak bakıldığında milletvekili çıkarabilecek durumda gözüküyor. Birinci sıra adayı Murat Bucak, Susurluk’tan hatırladığımız ağabeyi eski DYP’li Bucak’ın da desteğiyle yoğun çalışıyor. Bu arada Bucaklar büyük aile Fatih Mehmet Bucak ilde bağımsız aday. Kepenkler kapalı Annemi ikna ettim CHP’nin üçüncü sıra adayı Resul Bebe de aşiret mensubu. Hilvanda etkililer. Buluştuğumuzda “CHP’den aday olmak için önce annemi ikna ettim” diye anlatıyor. Yerel kanallarda, gazetelerde sık sık yer alıyor. Ona göre Şanlıurfa’dan en az 3 vekil çıkarabilecek durumdalar. CHP ve MHP 2. vekil peşinde trabzon’da atmosferi istihdam, HES’ler, muhafazakârlaşma ve Fenerbahçe otobüsüne saldırı gibi konular belirliyor ÇİĞDEM TOKER rabzon’u, denizle ansanız sporun; balıkla ansanız sanatın hatırı kalıyor. Her saat hareketli Meydan Parkı’nda karşılaştığımız güneşli hava, şehrin tarihsel zenginliğini olanca canlılığıyla yansıtıyordu. Ama tıpkı ertesi gün bastıran yağmur gibi: Kısa süreliğine. Temsilcimiz Ahmet Şefik Mollamehmetoğlu ile çarşıyı gezip sohbet ettikçe, fotoğraftaki zenginliğin, kronik işsizlik sorunuyla yer değiştirdiğini gördük. Trabzon, bir ticaret kenti çünkü. Ortak yakınma, gelirlerdeki düşüş. Seçime doğru atmosfer şöyle: 4 Tarımda geriye gidiş yetmez gibi, art arda açılan üç AVM esnafı zorluyor. 13 yıl boyunca köklü çözüm sağlayacak istihdam projesi geliştirilmemiş. 4 Yılların projesi Güney Çevre Yolu’nda sadece laf üretilmiş. 4 Hemen her vadiyi kuşatan 100’e yakın HES’in yarattığı doğa tahribatı. 4 Kentin sosyal yaşamında kadınların yoğun hissettiği muhafazakârlaşma. 4 Trabzon’u, 90’lardan bu yana tartışmaların ortasına oturtan karanlık olayların yeniden hortladığı kaygısı. İşsizliği büyüten zeminin “Zaten alevli Trabzon gençlerini” kışkırtacağı endişesi. 4 Fenerbahçe otobüsünün kurşunlanmasının yol açtığı gerilim sürüyor. Olayın yer, saat, hedef, şekline dair ayrıntılar konuşuldukça, seçim erteleme kararına gidebilecek yoğunlukta çatışma senaryosu tasarlandığı kuşkusu öne çıkıyor. Emniyet üzerinde dosyanın “kapatılması” konusunda baskı olduğu, bir kamu görevlisince, taraftar birliklerine olayı üstlenirlerse yüklü para yardımı sözü verildiği söylentileri kulaktan kulağa konuşuluyor. Şehirde, biz oradayken AKP’nin baskın havası pek hissedilmiyor. CHP ve T MHP’nin 1. sıra adayı Koray Aydın’ın kampanyasının ana teması ekonomik sorunlar. Aydın, HDP’nin barajı geçeceğini düşünüyor. MHP’nin seçim araçları şehri turluyor. Adayların çoğu, ilçe ve köylere ağırlık veriyor. Listelere gelince: 1725 Aralık operasyonları ardından siyaset dışı kalan Erdoğan Bayraktar yerine; Süleyman Soylu’nun 1. sıra adaylığı, AKP seçmeninde soğuk duş etkisi yaratmış. Yaygın kanaat, Basın İlan Kurumu Genel Müdürü Mehmet Atalay’ın adaylığıymış. Nitekim Atalay’ın, listelerin ilanının ardından geçirdiği kalp krizini, yaşadığı düşkırıklığına bağlayanların sayısı, az değil. Son günlerde HDP aleyhine söylemiyle dikkat çeken Soylu, “Trabzon’u uçuracağız” diyor. Nasıl bir “uçuş” olacağı merakla bekleniyor. (Bu arada, randevu istediğimiz Soylu gibi, 2. sıra adayı Muhammet Balta’dan da yanıt gelmediğini, 3. sıra adayı Ayşe Sula’nın “memnuniyetle” kabul ettikten sonra “işi çıktığını” not düşelim.) CHP’nin ilk sıra adayı avukat Haluk Soylu ‘uçurakacak’mış Pekşen iddialı bir isim. Trabzon’da kontenjanlı eğilim yoklamasına dönük tepkiler büyüyünce yapılan eğilim yoklamasında Pekşen, birinci gelmişti. CHP seçmeni, milletvekili Volkan Canalioğlu’nu sürecin dışına çıkaran bu gelişme öncesinde Canalioğlu’nun önseçime girmemesine şaşkın. Trabzonspor’un kent halkının gönlündeki yerini gayet iyi bilen Pekşen’in Soylu’yu kastederek, “Bir Fenerbahçe kongre üyesini mi seçeceksiniz?” sorusu hararetle tartışılıyor. Pekşen’in bu sözü kadar, CHP adaylarında çok alışkın olunmayan tam donanımlı seçim otobüsü de kentin sokaklarında dikkat çekiyor. MHP 1. sıra adayı Koray Aydın, kampanyayı, merkez ilçe Ortahisar’ın mahallelerinde yoğunlaştırmış. Ana tema, ekonomik sorunlar. Akşamları ev toplantıları düzenliyor. “Tek şartımız, o ev dışın da, gelenlerin MHP’li olmaması” diyen Aydın, “İnsanlar çok dolu. Şu meşhur istikrar işi bitmiş” diyor. Aydın, Yomra’da kredi kartıyla ekmek satan bir fırını gördüğünde önce inanamamış. Aydın, MHP’nin tahminlerin ötesine geçerek yüzde 20’yi zorlayacağı kanısında. AKP ile MHP arasındaki oy geçişkenliğini hatırlattığımızda, bu kez AKP’den MHP’ye geleceğini belirtiyor. Yaşı ileri bazı seçmenlerin, “Bu sefer, Ak Parti’ye vermeyeceğim. Ama sana mı yoksa Saadet’e mi vereyim bilmiyorum” dediğini aktarıp SPBBP ittifakına dikkat çekiyor. Aydın, aynı açık tutumu HDP konusunda da yansıtıyor: “Temenni diye algılansın istemem ama HDP’nin barajı geçeceğini düşünüyorum. Metropollerdeki dindar Kürtler bu kez HDP’ye oy verecek.” HDP’ye tehdit HDP 1. sıra adayı Hüseyin Taka, emekli sendikacı. Seçim çalışmalarını “seyyar” yürüttüklerini, kentte kimsenin onlara yer kiralamadığını anlatıyor: “Açıkça size yer yok diye tersliyorlar. Bir de ‘Bakalım hangi hain onlara yer verecek’ sorusuyla tehdit yaygınlaştırılıyor.” HDP’nin gös terdiği iki kadın aday da son anda istifa etmiş. Biri çocuklarını hedef alan ölüm tehditleri; diğeri ailesinin reddiyesi nedeniyle. Taka, Trabzon’un, istihbarat yönünden en güçlü şehir olduğunu vurgulayıp, “Burada devlet istemezse yaprak sallanmaz” diyor. Yine de iyimserliği bırakmıyor: “Siyasetimiz kimseyi düşman görmeme üzerine” Trabzon’dan 6 milletvekili çıkıyor. Tablo ilginç: AKP’nin 2011 seçimindeki oy oranı, Türkiye oy ortalamasının 10 puan üzerinde: Yüzde 59. CHP’nin son seçimdeki oy oranı ise Türkiye ortalamasının 10 puan altında. Mevcut milletvekili dağılımı: 4 AKP, 1 CHP, 1 MHP. Şimdi bu tablonun 3,2,1 olarak değişeceği bekleniyor. Daha iyimserler, 2,2,2’den söz ediyor. Tabloyu değiştirecek aday performansı kadar seçim güvenliği, her yerde konuşuluyor. Ama Trabzon özelinde sonuca etki edecek bambaşka bir faktör gündemde: İktidar partisinin seçime bir hafta kala, yine nakit para dağıtacağı. Evet “yine”... Geçirdiğim iki gün boyunca, 2011 seçimlerine dair çok hikâye anlatıldı: İstanbul’daki Trabzonlu işadamlarının günübirliğine gelip para dolu torbaları, ilçe örgütlerine bırakıp döndüğü. Büyük bir otelin kasası bozulunca ortaya çıkan, 100 dolarlar bulunan poşeti, sonra “ünlü” bir danışmanın alıp köylerde dağıttığı. Taraftar birliklerine yapılan bonkör yardımlar... Bankacılık sisteminden geçmeyen para dağıtımının anlamı ise bir seçim nabzı yazısının ölçülerini aşar. YARIN: KOCAELİ ATAOL BEHRAMOĞLU KAHRAMANMARAŞ IŞIL ÖZGENTÜRK C M Y B