Katalog

DUNYA Cuma 22 Mayıs 2015 Kaddafi’nin Sirte’si IŞİD’in 2011’de NATO yardımıyla Kaddafi’yi deviren isyancıların iç savaşının sürdüğü Libya’da güçlenen IŞİD, 100 militanla Kaddafi’nin memleketi Sirte’yi ele geçirdi. Kent bir süredir Selefi Ensaru’ş Şeria’nın merkezi ve Trablus hükümetinin elindeydi. EDİTÖR: CEYDA KARAN TASARIM: ŞÜKRAN İŞÇAN Tunus bombacısı göçmen IŞİD’in martta Tunus’ta 21 turisti katlettiği Bardo Müzesi saldırısıyla ilgili İtalya’da göçmen teknesiyle gelmiş 22 yaşındaki Abdülmecit Touil tutuklandı. Tekneden inerken zafer işareti yaparken görüntülenmiş Faslı İtalya’da tartışma yarattı. 17 Suriye, dünyaya ‘Palmira’yı kurtarın’ çağrısı yaptı. El Vatan gazetesi ‘Dünyanın en muhteşem antik kentinin IŞİD’in eline düşmesini seyredenler utansın’ dedi nsanlık tarihinin en büIŞİD çöllerin yük hazinelerinden biri olan Suriye’deki anhâkimi! tik kent Palmira’nın IŞİD’in Bu utanç tüm dünyanın İ eline düşmesinin ardından binlerce yıllık insanlık mirasının yıkılıp yağmalanmasından korkuluyor. IŞİD’in güneyinde Palmira’nın bulunduğu Tedmur kentini almasının ardından, Suriye Tarihi Eser ve Müzeler Müdürü Mahmud Abdülkerim, “Palmira’nın düşüşü, uygarlığın düşüşüdür. Dünya uygarlığı, tüm insanlık barbarlık karşısındaki kaybetmiştir” dedi. “Uluslararası toplum seyirci kalmamalı. Dünya seferber olmalı. Bu, tüm dünyanın savaşı” çağrısı yapan Abdülkerim, antik kentin geri almak istenirken savaş alanına döneceği, “barbarların kalmalarına izin verilirse de yok olacağını” belirtti. ABD öncülüğündeki koalisyona IŞİD’i engelleme çağrısı yapan Suriyeli yetkili, “Palmira’yı asla unutmayacağız” derken, IŞİD’in “Suriye toplumu ve medeniyetinden intikam almayı amaçladığını” vurguladı. Şam’ın 210 km kuzeydoğusunda Humus vilayetinde bulunan Palmira ve Tedmur, HumusŞam otoyolu ve doğuda Irak’a uzanan yolların kesişim noktasında. Hükümet kontrolündeki bölgelere giriş kapısı niteliğinde. Haseke, Halep, Humus ve Hama’nın bazı bölgelerini elinde tutan, Rakka ve Deyrez Zor’u tümüyle ele geçiren IŞİD, Palmira’yı alınca, Gözlemevi’ne göre 95 bin kilometrekareyi kontrol eder hale geldi. Suriye yüzölçümünün yarısına tekabül eden bu bölgelerde çöllük olduklarından nüfus yoğunluğu çok düşük. Nüfusun eziçi çoğunluğu ise şehirlerde. ABD Suriye’de yine ılımlı muhalif arıyor BD’nin Suriye Özel yapabileceğimiz meşru ve Temsilcisi Daniel Ru güvenilir bir ortağa.” Peki buna sahipler mi? binstein Türkiye’de. BM ABD’li diplomatın temsilcisi Stafgörüşme boyunca fan de Mistura’nın ANALİZ atfı hep “Suriye’yi Cenevre’de, taetnik ve mezraflarla en geniş hep çeşitliliğiyle katılımla görüşkavrayacak ılımme çabası çerçelı muhaliflere” olvesinde bir tura du. Ama kim olçıktı. Cenevre ve duklarını kendiMoskova’dan sona d y e C sinden öğrenemera Türkiye’de. Son n Kara dik. Özgür Suriye durağı da Suriye Ordusu’nun ismiresmini tamamlani de anmadı. yan yer: Suudi Arabistan. Ankara temasları öncesi 5 gazeteci Rubinstein ile ‘Yer değiştirme’ görüştük, mesajlarını din“IŞİD’in Suriye’deki kayledik. Usta diplomatın kagan zemine etkisini anlamuoyundaki tartışmaları tırken “IŞİD ve Nusra’dan yansıtan pek çok sorumuinsanların “hareket halinzun “üstesinden gelmeyi” de oldukları”, “statik olbaşardığını söylemeliyim. madıkları” ve ılımlı Suriye İzlenimim ABD’nin şu aşa muhaliflerinin de “yer demada Suriye’de resmi teğiştirmek” zorunda kaldımelinden değiştirebilecek ğını” söyledi. Daha geniş bir manzara görmediği... anlamda ise “kimin ılımPeki Rubinstein neler lı olup olmadığına Suriye söyledi? Öncelikle Obama halkının kurtarılmış bölyönetiminin “askeri çözüm gelerde baskı uygulayan, yok siyasi çözüm şart”, çeşitlilik geleneğine uy“Esad’sız geçiş süreci” temayan bir vizyonu empozini tekrarladı. De Mistuze edenleri görerek hüküm ra Cenevre’de uğraşırken, vereceğini” söyledi. Arİdlib’in El Kaide’nin kolu tık “Suriyelilerin kaderleri Nusra Cephesi ve Ahrar üş Şam’ın öncülük ettiği Fetih Ordusu tarafından alınması, onları destekleyen “SuudiTürkiyeKatar ittifakı” ABD’yi kaygılandırdı mı? İttifak sorusunun “muhatabının üç hükümet olduğunu” belirten Rubinstein, “Siyasi çözüm ararken Esad rejimine çeşitli düzeylerde baskı uygulanmalı. Bazıları siyasi, bazıla Daniel Rubinstein. rı ekonomik. Bazıları da sahada..” diye ekledi. neyse o..” diye anladım... Görüşme sonrası Suudi İlerigeri döngü destekli İslam Ordusu’nun Fakat Fetih Ordusu’nun Alevi kesmekle namson kazanımlardan “ümitlı lideri Zehran Alluş’un li” görünmedi. Suriye’de McClatchy’yle söyleşisahada “ileri geri döngüsinde “değiştim” diyeleri yaşandığını” anımsarek Rubinstein’in ifadesiytıp “Bu son gerilemelerden le “yer değiştirdiği” mesabağlantısız olarak sürdüre jını gördüm. Alluş, Amebilir bir askeri çözüm oldu rikalılarla hatta bizzat ğunu düşünmüyoruz” sö“Rubinstein”la temasta olzü, muhalifler için “zafer” duğunu söylemiş. Wasgörmediklerine işaret. “As hington eminim Alluş’un keri gelişmelerin çatışmahangi “ılımlılara” gireceğinın doğasında olduğunu” nin de farkındadır... anlatırken, “Bu ılımlı SuriNusra düşman ye muhalefetini desteklemekten ve siyasi geçiş için Rubinstein son dönemgerekli koşulların yaratılde TürkiyeKatarSuud’un masından bahsederken ak da desteğiyle bazı unsurlalımızda ‘ılımlı Suriye murı ayrılmak için iknaya sohalefeti’ bulunduğu olgusu yundukları haberleri gelen nu değiştirmez. Nusra’daEl Nusra içinse “Aklımızda ki gibilerin değil” demesini Nusra Cephesi gibi ülkemidikkat çekiciydi. ABD’nin zin ilan edilmiş düşmanı eski Büyükelçisi Francis ve küresel güvenliğe tehdit Ricciardone’nin dile getirteşkil eden insanlar yok” diği “ABD ile Türkiye’nin sözüyle çizgiyi çekti. El Nusra ve benzeri gruplaPeki Türkiye’nin destekra bakış farklılığı sürüyor lediği Ulusal Koalisyon’un mu?” sorusunun ise “Türk Cenevr’ye katılmayı redmeslektaşlarına yöneltildetmesi? Rubinstein, “Dümesini” salık verdi. rüst olmak gerekirse hayalkırıklığına uğradık” deOrtak ihtiyacı di, danışmaların henüz bitABD’de Obama yönetimediğini ekleyerek... minin “Esad’sızlık” vurguRubinstein, Kobani tehsunu artık “duruşu örtme didi varken PYD lideri Sataktiği” gören çok. Rubins lih Müslim’le görüşmüştü. tein ise bunu Ankara’yı PYD’yi salt Suriye’deki “çememnun edecek güçlülükşitliliğin parçası” diyerek te yineledi. “Esad’ı içerme anıp, bu temelde “münasip yecek hakiki siyasi geçiş biçimde” (Türkiye’yi bilgisüreci oluncaya dek ne Su lendirip) diyalog kurduklariye ne komşularının barış rını söylemekle yetindi. içinde istikrarlı var olabileBenim anladığım... İşceğine inanıyoruz” derken ler Nusra ve türevlerini yaptığı atıf önemliydi: “Ve “yer değiştirtmeye” kalmış. bizim ortağa ihtiyacımız Sonra Suriyeliler ‘mutedil’ var, Suriye içinde işbirliği kaderi görecek... A Hükümet yanlısı el Vatan gazetesi “Tüm uluslararası toplum utansın. Dünyanın en muhteşem kentine IŞİD’in girmesini kollarını kavuşturup seyrettiler” diye çıkıştı. Palmira’yı 2013’te Dünya Mirası listesine almış UNESCO’nun Başkanı Irina Bokova, zarar görmesinin “Palmira uygarlığın doğum yeridir, tüm insanlığa aittir. İnsanlık için muazzam kayıp olur” dedi. AB Dış Politika şefi Federica Mogherini, IŞİD’in katliamları ile kültürel mirası kasten yıkmasının “Uluslararası Ceza Mahkemesi nezdinde savaş suçu teşkil ettiğini” söyledi. Fransa lideri François Hollande “İnsanlık mirası için de IŞİD’e karşı harekete geçmeliyiz” diye ses verdi. Mı Ezher’in çağrısı Suriye ordusu çekilirken müzedeki yüzlerce heykeli de başka yere nakletti. liye etti, müzedeki taşınabisır’daki kilit Sünni kurum El Ezher, yıkılmasının “dine lirleri nakletti. Ama lahitler gibi taşınamayan eserler ve aykırı” olduğunu söylediği kentin sütunlar, tapınaklar, Palmira’nın korunması için tiyatro gibi muhteşem kalındünyaya çağrı yaptı. tıları IŞİD’in insafına kaldı. 300 asker öldü Hava üssü, istihbarat merkezi ve 1980’lerde muha2011’den önce kenti yılda 150 bin turist ziyaret edi liflerin öldürüldüğü hapishaneyi de ele geçiren IŞİD, yordu. Hükümet, 300 askedün evleri basıp “rejim işrin can vermesine rağmen birlikçiliği” gerekçesiyle 17 gelen çekilmeden önce 70 kişiyi daha infaz etti. binlik nüfusun çoğunu tah Zenobia’nın gururu kırıldı almiyeler Şehri’, ‘Hurmalar Şehri’, ‘Çölün Gelini’ diye de anılan Palmira’nın tarihi MÖ 7500’lere, neolitik çağa uzanıyor. Üst üste birçok medeniyetten kalıntıların bulunduğu Palmira’da pagan tapınakları da var. MÖ 1. yüzyılda Roma İmparatorluğu döneminde önem kazanan ve sefasını 400 yıl süren kent, İpek Yolu üzerinde çölde bir vaha olarak dönemin lüks metropolüydü. MS 129’da İmparator ‘P Zenobia hala bir efsane. Hadrianus’un “özgür kent” ilan ettiği Palmira’da meşhur tapınaklar inşa edildi ve Babil tanrı(ça)larına tapıldı, ta ki Hıristiyanlık gelene dek. 3. yüzyılda Roma’daki karışıklık sırasında Palmira’da Kraliçe Zenobia bağımsızlık ilan etti. Batıda Romalıları, doğuda Persleri yenen, 270’de Suriye’nin tamamı ve Mısır’ın bir kısmını fethedip Anadolu’ya dayanan Zenobia, 272’de yitirilen toprakları almak için saldıran İmparator Aurelian’a yenildi ve esir alınarak Roma’ya götürüldü. 273’de Roma yağmasıyla çöküşü başlayan kent, İmparator Diocletianus döneminde lejyonerler için askeri üsse dönüştürüldü. Kervanların güvenliğini sağlayıp ticaret kuralları koyan Zenobia Suriye’de bugün hala bir efsane. 2011’deki içsavaşa dek Zenobia’nın savaşçılığı, diplomatlığı ve ülkeye sağladığı refahı anlatan gösteriler sahneleniyordu. IRAK Ramadi’de Oklahoma etkisi Irak’ın Anbar vilayetinin başkenti Ramadi’nin IŞİD’in eline geçmesinde, şiddetli intihar saldırılarının etkili olduğu belirtildi. ABD’li yetkililere göre, IŞİD 30 kadar Humvee ile kentte peşi sıra bombalı saldırılar yaptı. Bunların 10’u 1995’te ABD’nin Oklahoma kentinde 300’ü aşkın binaya zarar veren saldırıdan daha şiddetliydi. Öte yandan Irak Başbakanı Haydar İbadi dün Moskova’da Rusya’da Devlet Başkanı Vladimir Putin ile görüşüp, askeri işbirliğini genişletmeyi ele aldı. Sputnik, İbadi’nin “Rusya’ya belirli güçlerin itirazına rağmen geldiğini” söylediğini duyurdu. TUNUS Obama’nın yeni ‘ana müttefiki’ ABD Başkanı Barack Obama Tunus Cumhurbaşkanı Beci Kaid Essebsi’yi ağırlarken önemli garantiler sundu. Tunus’a Suudi Arabistan’ın da talep ettiği ama hala elde edemediği ‘NATO dışı ana müttefik’ statüsü vereceğini açıklayan Obama, 500 milyon dolarlık borç da vaat etti. Obama “ABD’nin Tunus’a inandığı bilinsin” dedi. Arap isyanlarının beşiği Tunus’ta, ilk genel seçimi İslamcı Ennahda’nın kazanmasını Selefi şiddeti takip edince, laik koalisyon iktidara geldi ve ardından laik Essebsi ilk seçilmiş cumhurbaşkanı oldu. Burundi tipi eylem Afrika ülkesi Burundi’de 3. dönem adaylığı haftalardır protesto edilen ve darbeden kurtulan Devlet Başka nı Pierre Nkurunziza’ya panzehir aranıyor. Dün yine sokağa dökülen eylemciler tuhaf maskeleriyle hem kimliklerini sakladılar hem de savaşçı imaj kazandılar. Çalı çırpı, fi leli kadın çorabı, plastik torba gibi materyallere özgün şekiller veren de oldu, Zorro’nun maskesi, kefiye, Pussy Riot’ın kar maskeleri gibi klasiklere yeni yorum getiren de.. Cameron göçmen maaşına el koyacak ritanya’da bu ay başındaki seçimlerde beklenmedik çıkış yaparak bir dönem daha iktidarını koruyan Muhafazakar Partili Başbakan David Cameron göçmenlere savaş açtı. Dün Riga’da başlayan AB zirvesi öncesi Londra’da yeni göçmen paketini açıklayan Cameron sınırlarda sı Husiler müzakereye hazır Suudi Arabistan liderliğindeki Sünni koalisyonun Yemen’e saldırıları bitmezken, Zeydi Şii Husilerin lideri Abdülmelik el Husi, BM’nin 28 Mayıs’ta Cenevre’de koşulsuz müzakere çağrısına olumlu yanıt verdi. Abdülmelik, bunun “tek çözüm” olduğunu belirtti. Suudi destekli olan ve görev süresi dolmuş devrik Başkan Mansur Hadi yönetiminden ise farklı sesler geliyor. Hadi’nin BM Büyükelçisi, Cenevre’deki görüşmelere katılacaklarını duyursa da danışmanlarından biri Husilerin başkent Sanaa dahil kent, kasabalardan çekilmesi koşulunu koydu. Bu arada Suudi uçakları ülkenin kuzeyinde uluslararası yardım ofisini vurdu. 5 Etiyopyalı göçmen öldü, 10 kişi yaralandı. B kı denetim dışında yasadışı çalışan göçmenlerin maaşlarına el konulacağını, bu kişileri istihdam eden firmalara ağır yaptırım getirileceğini kaydetti. Pakette şirketlerin iş ilanı vermeden yurtdışında eleman araması yasaklanı Hesap denetimi yor. Yerel yetkililerin gerekli belgeleri olmayan çalışanları, öğrencileri daha hızlı geri göndermeleri için yetkileri arttırılıyor. Banka hesaplarının yasa dışı göçmenlerin tespiti için yakından takibi, AB üyesi ülkelerden gelenlere yoksulluk maaşı ve destek ödemelerinde kısıntı da pakette. Cameron, 2013’te 209 binden, 2014’te 318 bine yükselen göçmen sayısının 100 binin altına düşürüleceğini vaad etmişti. Ekonomik ve sosyal refaha dair sorunlar göçmen akınına bağlayanlar eksik değil. Londra’nın AB üyelerinden çalışanlara yönelik kısıtlamaları da eleştiriliyor. C M Y B