Katalog

35 ‘Tarım politikası AKP’yi Trakya’da bitirecek’ Cumhuriyet Pazartesi 11 Mayıs 2015 EDİTÖR: AYŞEGÜL ÖZBEK TASARIM: ŞÜKRAN İŞCAN YAZARIYLA MEYDANLARDA 15 Tekirdağ’da azalması öngörülen AKP oyları ‘nereye gidecek’ diye soruyoruz. Yanıt: MHP ve HDP’ye HAKAN KARA Sonucu şıhlar belirleyecek Elazığ’ın oylarını iki şıhın tercihi ile en büyük ilçe Karakoçan belirleyecek. AKP’deki çalkantı muhalefeti umutlandırmış MİYASE İLKNUR ekirdağ’da 2012 yılında 275 köy vardı. Köy sayısı bir yıl sonra sıfıra inmiş. Böylece Tekirdağ birdenbire kentleşmiş. Avrupa’da 1950’lerde kentleşme oranı yüzde 50’ler seviyesindeydi. Bu oran 60 yılda yüzde 70’lere çıkabildi. Kentleşme öyle birden olmuyor. Peki Tekirdağ’da nasıl olmuş? Yaklaşık 250 bin kişi gece köylü olarak yatıyor yatağa, sabah kentli olarak uyanıveriyor. Kentleşme oranı bir gecede yüzde 100’e ulaşıyor. Dünyada kentleşme konusunda araştırmalar yapan bilimadamları bizdeki istatistikleri görünce kimbilir ne kadar şaşıracaklar. İster istemez diğer istatistiklere bakıyorum. Örneğin Tekirdağ’da kaç kilometre köy yolu var? TÜİK verilerine göre Tekirdağ’da 1714 kilometre köy yolu varmış. Tekirdağ’da köy yok, ama yolu var. Peki Tekirdağ’da tarımla uğraşan nüfus ne kadar? İstatistiklerine göre Tekirdağ’da istihdam edilenlerin yüzde 17’si tarımla uğraşıyor. “Nereye gitti bu köyler” diye soruyorum, CHP İl Başkanı Şeref Çetin gülümsüyor. “Yasayla mahalle oldular” diyor. Sohbetimizi dinleyen bir köylü tepki gösteriyor: “Mahalle olduk da, şimdi bizden, kenttekilerden istedikleri su parasını isterlerse ne yaparız? Ben hayvancılık yapıyorum. Bendeki bir hayvan günde 4050 litre su içer. Eğer kentte yaşayanlar gibi su parası ödersem, hayvancılık yapamam.” “Bir de elektrik paraları da zamlanacakmış” diyor bir başkası. Mahalleye dönüştürülen köyler, meralarını da kaybediyorlar. Bazı köylerin büyük arazileri var. Bunlar ileride imara açılır mı, endişesi var. Tekirdağlı köylü yaşanan dönüşümden endişeli. Ne olur seçim sonuçları diye sorduğumuzda büyük çoğunluk, “CHP alır” diyor. T ra sıra sarı alanlar görüyoruz. Kanola... Tekirdağ’dan sonra Kumbağ üzerinden üzümcülüğün yoğun olduğu bölgeye doğru ilerliyoruz: Mürefte ve Şarköy. “Nedir üreticinin durumu” diye soruyoruz Şarköy Ziraat Odası Başkanı Ömer Düzgün’e. Tekirdağ’da 2011’de 45 bin ton üzüm üretimi 2013’te 31 bin tona gerilemiş. Son durumu merak ediyoruz. “Üzümcü büyük sıkıntı içinde” diyor Düzgün: “Girdiler hızla artıyor, üreticiye para kalmıyor. Tekirdağ’da bağ sayısı hızla azalıyor. Aslına bakarsanız bu yıl her alanda sıkıntı var. Üzüm, ayçiçeği, buğday... Balıkçı bile zor durumda. Bu tarım politikası AKP’yi Trakya’da tamamen bitirecek.” Balıkçılara gelince, onlar da Marmara’daki kirlilikten şikâyetçi. Bir de ağlarına dadanan yunuslardan. “Acaba” diyorlar, “devlet bize yunusları kaçıracak bir ses sistemi konusunda yardımcı olamaz mı?” Çünkü Orca sesi bir süre işe yaramış, sonra fayda etmez olmuş. Tekirdağ 6 milletvekili çıkarıyor. 2011 seçimlerinde CHP 3, AKP 2, MHP 1 milletvekili çıkardı. Bu sefer ne olur? Sokaktaki yurttaş, milletvekili dağılımında büyük bir farklılık olmaz diyor. Fakat CHP 4, AKP 1, MHP 1 diyenler de var. Çiftçi dertli Tekirdağ’da bağ sayısı hızla azalıyor. CHP ikinci sıra adayı Yüceer ile Sanayi Sitesi’nde görüştük. Tekirdağ’da CHP ve MHP iddialı. Muhtemelen her iki parti de oy oranlarını artıracak. AKP ise önemli ölçüde oy kaybedecek gibi görünüyor. CHP İl Başkanı Şeref Çetin ile MHP İl Başkanı Ömer Güven, AKP oylarının yüzde 30’un altına düşeceğini öne sürüyorlar. “Nereye gidecek peki AKP oyları” diye sorduğumda, her ikisi de ayrı ayrı fakat birbirine benzer yanıtlar veriyor: “Büyük bölümü MHP’ye, bir bölümü de HDP’ye gider.” CHP Tekirdağ’da 2007’den beri sürekli oylarını artırıyor. 2011 genel seçimlerinde oyların yüzde 44.5’ini alan CHP, 2014 yerel seçimlerinde Tekirdağ’daki tüm belediye başkanlıklarını kazandı. Büyükşehirde oy oranı yüzde 45.3’e yükseldi. CHP ikinci sıra adayı Candan Yüceer ile Atatürk Sanayi Sitesi’nde görüşüyoruz. Yüceer, Tekirdağ’da sevilen bir isim. Enerjik, çalışkan. Seçmene şöyle sesleniyor: “Yerel seçimlerde bize 12 belediye başkanlığı verdiniz. Bu sefer yarısını istiyoruz. 60 olsun istiyoruz.” Yüceer Sanayi Sitesi’nin kahvesinde esnafla sohbet ediyor. Esnaf şikâyetçi: CHP ve MHP iddialı “Son on yılda işlerimiz iyice azaldı. Neredeyse yüzde 10’a geriledi. Artık dayanacak halimiz kalmadı.” Yüceer, “AKP Tekirdağ’da ciddi oy kaybına uğrayacak. Ama sadece Tekirdağ’da değil. Türkiye çapında önemli ölçüde oy kaybedecek” diyor: “Şikâyetçi olmayan kesim yok. Sanayici de sıkıntıda. Üretici de Tekirdağ’da zor durumda. Girdi fiyatları öylesine hızlı artıyor ki, oysa ürün fiyatları düşüyor. Üretici geçinemez durumda. Bu yüzden üretimden uzaklaşıyor.” CHP’nin seçim beyannamesi Tekirdağ’da olumlu etki yaratmış. CHP İl Başkanı Şeref Çetin, “AKP Tekirdağ’da dersini alacak” diyor. CHP’nin Süleymanpaşa İlçe Başkanı Murat Uysal’a göre AKP zeminin altından kaydığını gördü ve telaş içinde. MHP İl Başkanı Enes Kaplan, “Bu seçimde çok iddialıyız. AKP özellikle tarımsal kesimden hiç oy alamayacak. AKP oyları MHP’ye kayacak. Büyük sürprizlere hazır olun” diyor. Tekirdağ, Türkiye’de en çok göç alan 5. il. En çok nüfus artışının yaşandığı 6. il. Yoğun göç, siyasette de varsayımda bu lunmayı güçleştiriyor. HDP İl Başkanı Ömer Güven ile konuşuyoruz. “Yerel seçimlerde yüzde 1.57 oy aldık. Cumhurbaşkanlığı seçiminde bu oran yüzde 4.4’e yükseldi” diye giriyor söze: “Bu seçimlerde yüzde 8’e çıkabiliriz. AKP’den HDP’ye büyük kayma bekliyoruz. Ayrıca sosyal demokrat kesimden de bize oy gelecek. Çünkü herkes şunun farkında: Eğer HDP barajı geçerse AKP iktidar olamaz.” Tekirdağ’da 320 bin hektar tarımsal alan var. Tarım il ekonomisinde önemli bir yere sahip. Üretici ağırlıklı olarak buğday ve ayçiçeği ekiyor. Buğdaydaki verim İç Anadolu’ya göre neredeyse yüzde 50 daha fazla. Buna rağmen üretici sıkıntıda. Üzümcü de dertli. Sadece kanola biraz para kazanmalarını sağlıyor. Yol boynuca sı HDP oyları artıyor ocukluğumun geçtiği, rüyalarımda kendimi hâlâ sokaklarını arşınlarken gördüğüm şehirde bir yabancı gibi dolaşıyorum. Şehrin kimliğini, karakterini ve tarihini yok eden yıkım ekibinin, her geldiğimde rüyalarımın şehrini biraz daha tahrip ettiğini görmenin acısıyla kendimi mutlu hissettiğim yere, Hozat Garajı’nın olduğu caddeye atıyorum. Kahvelerden birinin önündeki alçak masalardan birine kurulup kendime “karaçalı suyu”ndan demlenmiş bir çay söylüyorum. Hozat Garajı’nda oturursan doğal olarak CHP’li ve HDP’lilerin dışında başka bir partiliye rastlaman olanaksız. CHP listenin başına, Elazığ’ın 70’lerde ve 80’lerde en önemli siyasi aktörlerinden şıh Ali Rıza Septioğlu’nun büyük oğlu Fevzi Septioğlu’nu koydu. Böylece az oy aldığı Palu’da Septioğlu ailesinin oylarını CHP’nin oylarına katarak hiç olmazsa bir milletvekilini zorlamayı amaçladı. Kardeşi de AKP’den bu dönem milletvekili seçilen Fevzi Septioğlu’nun iddiası Palulu 20 bin oyu CHP’ye getirmek. CHP’li ve HDP’liler bu iddianın gerçekleşme ihtimalini güç görüyor. Bir CHP’li “Biz ne zaman dışarıdan devşirme bir aday getirsek burun üstü yere çakılıyoruz. Ne zaman kendi adaylarımızla çıksak iyi kötü mevcut oyumuzu koruyoruz” derken bir diğeri, “Septioğlu 20 bin oy vaatediyor ama genel başkanı karşılamaya 20 kişi bile getiremedi havalimanına” diyor. Olum Ç lu düşünen CHP’liler de yok değil. “Baba siz de kimseyi begenmisiz, e bizim oylarımız milletvekili çıkarmaya yeti mi ki? Hem gardaşı Faruk Septioğlu da bu sefer AKP’den aday gösterilmedi. O yüzden şıhın oylarının önemli bir kısmı CHP’ye gelse yine yeter” diye itiraz ediyor. Tabii ikinci CHP’li hesabı, 2011 seçimlerinde alınan yüzde 13.18’lik oy oranına göre yapıyor. Unutulmamalı ki, o oy oranı Kılıçdaroğlu rüzgârının tüm yurtta olduğu gibi Elazığ’da da estiği bir seçim olmasının yanı sıra, birinci sıra adayı Ali Özcan’ın kentteki popülaritesinin sandığa yansımasıydı. Nitekim 2014 yerel seçimlerinde CHP’nin oy oranı yüzde 7’ye gerilemiş, Cumhurbaşkanlığı se Liste sıkıntısı olmayan tek parti HDP. Ama HDP oylarını artıracak olsa da oy oranının milletvekili çıkarmaya yetmeyeceği aşikâr. çimlerinde de Elazığ’da AKP’den sonra en güçlü ikinci parti olan ve 2011 seçimlerinde bir milletvekili çıkarmayı başaran MHP ile ortak adayı Ekmeleddin İhsanoğlu’nun aldığı oy oranı yüzde 18.55’te kalmıştı. CHP’lilerin kendi aralarındaki bu atışmasını ellerini oğuşturarak izleyen HDP’liler, “CHP’den bize bu kez oluk oluk oy akacak göreceksiniz” diyerek fitili ateşliyor. Elazığ’da 7 Haziran seçimi öncesi liste sıkıntısı yaşamayan parti yok gibi. MHP ve CHP’liler, en çok da AKP’deki liste sıkıntısına bel bağlamış durumda. AKP’nin listesinde bu kez Faruk Septioğlu, Sermin Balık ve Zülfü Demirbağ yok. Balık’ın olmayışı AKP seçmeni üzerinde büyük bir tepki yaratmışa benziyor. İş kadını olan Sermin Balık, kentte yarattığı istihdam nedeniyle seviliyor. AKP listesinin ilk sırasında yer alan AKP MYK üyesi Şuay Alpay’ın seçim bölgesine hiç uğramaması, üçüncü sırada yer alan Prof. Dr Serpil Bulut’un Elazığlı olmaması da ayrı bir tepki nedeni. AKP’deki bu çalkantı muhalefet partilerini, özellikle de MHP’lileri umutlandırmış durumda. AKP’den kopacak seçmenin MHP’ye kanalize olması durumunda dört milletvekilini iktidar partisi ile kardeş payı yapabilirler. AKP’nin bir diğer sorunu da Elazığ’ın kangren olmuş sorunlarının 13 yılda hala çözüme kavuşturulmayışı. Uluova ve Kuzova sulama kanallarının hala hizmete girmemesi nedeniyle yakınmaları bilmem ki kaç seçimdir dinliyoruz. Kentteki sanayinin yarısı özelleştirilerek etkisizleştirilirken geri kalanlarının ise kapatılmış olması işsizlik oranının katlanarak artmasına neden olmuş. HDP Elazığ’da bu kez oylarını katlayarak artırma iddiasında. İl Başkanı Yunus Güneş, “Bürolarımızın basıldığı ve linç edilme tehlikeleri yaşadığımız günlerden geçtik. Ancak bugün bize en az oy çıkan CHP’den HDP’ye oy akacak AKP’deki çalkantı ‘Ayaklı Google’ Daşbilek CHP seçim bürosunda tanıştığımız Fazlı Daşbilek ayaklı google gibi sorunları tarihçelerinden başlayarak anlatıyor. “AKP’nin 13 yıllık iktidarında Elazığ’da çözüme kavuşturduğu tek bir sorun bile yok, e o zaman gakkoştan da AKP’ye oy yok. Kılıçdaroğlu sulama kanallarının sözünü İstasyon Meydanı’nda versin gerisini bize bıraksın” diyor. Ağın başta olmak üzere AKP ve MHP’nin oy depolarından da büyük bir ilgi var partimize. Herkes Palu’nun oylarını alma hesabı yapıyor, ama Palu’dan biz birinci parti çıkacağız” diyor. CHP ve MHP’li yönetici ve adayları yoğun çalışma temposundan dolayı yakalamak mümkün olamadı. Sadece CHP’nin üçüncü sıra adayı Mustafa Yavuz’la sohbet edebildik. Ancak bir yerel kanalda CHP’nin tüm adaylarını dinledik. Bu söyleşiyi dinlediğimizde “keşke mümkün olsa da aday listesini ters çevirse birileri” demek geldi içimizden. Listenin üçüncü sırasındaki genç meslektaşımız Mustafa Yavuz’la dördüncü sıradaki Fadime Yılmaz’a yazık olmuş. Elazığ’da Septioğlu ailesi kadar etkili bir diğer isim de eski Devlet Bakanı Ahmet Cemil Tunç. Septioğlu gibi Tunç da şıh çocuğu. O da Palulu. Şıh Molla Bahri’nin oğlu Tunç’un AKP’den adaylık başvurusu hüsranla sonuçlanınca Tunç ailesine bağlı Palulu seçmenlerin oylarını nereye kanalize edeceği merak konusu. Bu oyların HDP’ye ya da MHP’ye gideceği tahmininde bulunan var. Muhafazakâr Palulu seçmenin CHP’ye oy vermeyeceğinden hareketle şıh molla Bahri’nin müritlerinin oylarının bu iki parti arasında bölüşüleceği söyleniyor. Tabii HDP Genel Başkanı Selahattin Demirtaş’ın Palulu olması da bu savın öne sürülmesinde etken. Palu seçmeni 90’lı yıllarda bile dini aidiyet dürtüsüyle oylarını muhafazakâr partilere verdi. Ancak son yıllarda etnik aidiyet dini aidiyeti dengelemeye başladı. Sonuç olarak Elazığ’ın oylarını iki şıhın oyları ile en büyük ilçe Karakoçan belirleyecek. YARIN: TOKAT TÜREY KÖSE MERSİN ÖZGÜR MUMCU C M Y B