Katalog

SAYFA CUMHURİYET 19 ŞUBAT 2015 PERŞEMBE 8 EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Merkez Bankası ile ilgili tartışmaların olumsuz etkisine değindi ‘Yatırımcı tedirgin oluyor’ Daha önce Merkez Bankası’nın bağımsızlığı konusunda Başbakan Yardımcısı Ali Babacan ile bankaya destek veren Şimşek, dün de tartışmaların Mehmet getireceği zarara Şimşek dikkat çekti. Ekonomi Servisi Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Merkez Bankası’na yönelik tartışmaların yatırımcı nezdinde bir miktar tedirginliğe sebep olabildiğini söyledi. Şimşek, katıldığı bir televizyon programında, “TCMB’nin fiyat istikrarını gözeterek rasyonel bir zeminde karar vermesi gerekiyor. Enflasyonun kalıcı şekilde yüzde 5 ve altına inmesi gerekir, dolayısıyla enflasyonla mücadelenin sürmesi lazım” diye konuştu. Merkez Bankası’nın toplantısıyla ilgili siyaseten yorum yapmasının doğru olmayacağını belirten Şimşek, “Merkez Bankası bütün verilere, küresel konjonktüre bakacak, dünyada ne olup bitiyor. Türkiye ekonomisinde enflasyon eğer düşüş trendindeyse Merkez Bankası faizi indirsin, bunun şaşırtıcı olmaması lazım” dedi. Şimşek, petrol fiyatlarındaki düşüşe de değinerek, düşüşün net etkisiyle enflasyonun 1.5 puana yakın düşük, büyümenin 1 puana yakın yüksek, cari açığın GSYH’ye oranının 2 puana yakın düşük olabileceğini söyledi. Maliye Bakanı, doların değer kazanmasının bilanço etkilerine bakıldığında, devletin net dış borcu olmadığı için devlete olumsuz etkisi olmayacağını, vatandaşın net döviz ve altın fazlası olduğu için vatandaşın da doğrudan etkilenmeyeceğini, şirketlerin döviz açığının ise bilançoya olumsuz etkisi olduğunu, bankaların döviz pozisyonunun aşağı yukarı nötr göründüğünü belirtti. Ekonominin yavaşlaması, donuk kredilerin artması halinde bunun bankalara etkisi olacağını söyleyen Şimşek, “İşin diğer etkilerine bakıldığında ithalat azalır, ihracat ise bir miktar artar. Burada iç ve dış talebin önemli olduğunu vurgulamak lazım” diye konuştu. Maliye Bakanı, “Biz liradaki değer kaybını kısa vadede rekabet gücünü artıran bir faktör olmakla birlikte kalıcı bir rekabet gücü artışı olarak öngörmüyoruz. Kalıcı rekabet gücü artışı yapısal reformla olur. Doların değer kazanmasının şirketlerin dış borçlanmasını ve dış borç seviyesini olumsuz etkilemesi de mümkün” dedi. Cenevre’deki ofislerde arama yapılırken baskını Cenevre Başsavcısı Olivier Jornot yönetti. HSBC İsviçre şubelerine baskın Ekonomi Servisi Vergi kaçırmaya aracılık etmekle suçlanan HSBC’nin İsviçre kolu hakkında soruşturma başlatılarak ofislerinde arama yapıldı. Savcılığın emriyle bankanın Cenevre’deki ofislerine girilirken kurum hakkında açılan soruşturmanın, kara para aklamaya karışan kişileri de hedef alacak şekilde genişletilebileceği bildirildi. “SwissLeaks” diye anılan skandal, bankanın eski iletişim uzmanı Herve Falciani’nin gizli belgeleri sızdırmasıyla patlak vermişti. HSBC’nin İsviçre kolunun, 200’den fazla ülkeden toplam 104 milyar Avro’luk hesabı olan müşterilerin vergi kaçırmasına yardım ettiği öne sürülüyor. Belgeler, bankanın çok sayıda ünlü, yolsuzluğa bulaşmış siyasetçi, işadamı, Afrika’da çocukları kullanan savaş ağaları, diktatörler ve elmas kaçakçılarına aracılık ettiğini ortaya koyuyor. Ünlü model Elle Macpherson, fubolcu Diego Forlan, Formula 1’in efsane pilotu Michael Schumacher, Ürdün Kralı İkinci Abdullah, Suudi kraliyet ailesinden onlarca isim, İngiltere Kraliçesi İkinci Elizabeth’in kuzeni ve eşi de HSBC İsviçre’de hesabı bulunanlar arasında. Belgelere göre, HSBC İsviçre’de Türkiye bağlantılı 3 bin 105 kişinin de toplam 3.5 milyar dolarlık hesabı bulunuyor. Zeytinyağı el yakıyor AYŞEGÜL ALTIN Zeytinyağı fiyatları 3 ayda yüzde 30 arttı. Tüketici markete gittiğinde zeytinyağını ortalama en ucuz 11 lira en yüksek 23 liraya alabiliyor. Fiyatların yaz aylarında daha da artması bekleniyor. Fiyatların artmasında en büyük etken kuraklık nedeniyle rekoltenin düşmesi. Geçen yıl için zeytinyağı rekoltesi 200 250 bin ton civarında bekleniyordu. Ancak Ulusal Zeytin Konseyi verilerine göre zeytinyağı 2014 rekoltesi 190 bin ton oldu. Tariş Zeytinyağı Birliği Pazarla ma Koordinatörü Zehra Uğur, 2023’te hedefin 700 bin ton zeytinyağı üretimi, 300 bin ton ihracat ve kişi başı tüketimin ise bir yılda 5 litre olduğunu söyledi. Türkiye’nin önüne konulan zeytincilik hedefinin zaafa uğramaması gerektiğini söyleyen Uğur, “Bunun için üretim şart, üreticinin umudunu yitirmemesi ve mağduriyet yaşamaması gerekir. Üretim az, fiyatlar yükseliyor üretim fazla fiyatlar düşüyor. İşte üretici bu gelgitler karşısında başıboş yalnız bırakılmamalıdır. Yani çaresiz, sahipsiz bırakılmamalıdır” dedi. Zehra Uğur’a göre zeytinyağında hem üreticiyi hem de tüketiciye korumanın tek çaresi var: Kamusal destek. Dünyanın her yerinde tarım ürünleri destekleniyor. Bizim bütün mevuzatımız AB standartlarına uygun ama üretici primlerinin AB seviyesine çekilmesi şart. Zeytine prim verilirse, üretici hem zeytini üretecek hem de primi alacak. Raf fiyatları hep istikrarlı olacak. Dünyayla rekabet edebilecek hale gelecek. Ucuz akaryakıt bunlardan birisi. Batı’da fiyat seviyesi düşerse devlet üreticiye 1kg/ gün 1.22 Avro stoklama yardımı veriyor. Temel mesele, üreticinin alınterinin ve emeğinin karşılığını alması tüketicinin de ulaşılabilir fiyatlardan ürüne ulaşması. Devlet bu dengeyi sağlamak durumundadır. Üretici, tüketiciyi fiyatlarla desteklemez. Yüzde 8 olan KDV oranı sıfıra veya 1’e çekilebilir. Çare kamu desteği Atina AB’den şartlı uzatma isteyecek Ekonomi Servisi Yunanistan’ın, Avrupa Birliği (AB) kurtarma programının süresinin şartlı olarak uzatılması için bugün resmen başvuruda bulunacağı bildiriliyor. AB’nin kemer sıkma baskısına karşı çıkan radikal sol SYRİZA önderliğindeki Yunan hükümetinden bir kaynak, ağır koşulları içermeyecek şekilde altı ay uzatma isteyeceklerini söyledi. Yunan hükümeti, halka kaynak aktarımı talebiyle yeniden düzenlenmesini istediği mevcut kurtarma programına karşı çıkmakla birlikte, süresi 28 Şubat’ta sona erecek programla ilgili görüşmeler için zaman kazanmayı hedefliyor. Avrupalı kreditörler ise hafta sonuna kadar anlaşma sağlanmasını isterken, Almanya da Yunanistan’ın taahhütlerini yerine getirmesini içermeyen herhangi bir öneriyi kabul etmeyeceklerini duyurmuştu. Avrupa Komisyonu Avro ve Toplumsal Diyalog Komiseri Valdis Dombrovskis ise kurtarma programının uzatılması için “ortak zemin” aradıklarını söyleyerek “Yunan hükümetinin tam olarak ne istediğini kâğıt üzerinde görmemiz lazım, ancak ondan sonra konuşabiliriz” dedi. Her yerde eylem vardı Uluslararası Sendikalar Konfederasyonu’nun (ITUC) çağrısıyla 18 Şubat’ta dünya çapında “Grev hak kıma dokunma” eylemleri yapıl dı. Türkİş’e bağlı TÜMTİS de 18 Şubat dolayısıyla tüm şubelerinde ve örgütlü bulunduğu tüm işyerlerinde basın açıklamaları yaptı. Madenciyi bu kez de İç Güvenlik’e kurban ettiler Yürürlüğe giren maden yasalarında kalktı denen rödovans kamu için yani en büyük hizmet alımı yapan kurum için devam ederken madencilerin acil olarak bekledikleri çalışma saatleri, İç Güvenlik Yasa Tasarısı’nın daha erken görüşülmesi nedeniyle ertelenmiş görünüyor. liyet artışlarının fiyat farkı olarak ödenebilmesine ilişkin usul ve esaslar Bakanlar Kurulu’nca belirlenecek. Diğer değişiklikleri şöyle özetlemek mümkün; l Yasayla kalktığı ileri sürülen rödovans sistemi aslında kalkmıyor. Çünkü en büyük rödovansı TKI ve TTK yapıyor ve kamu rödovans yani hizmet alımı ile yapılan üretim devam edecek. Ancak Ermenek’te gibi ruhsatı üstüne alan özel şirketlerin devir hakkı kalktı. l Ruhsat sahibi, her yıl Kimse memnun değil Eyüp Alabaş, Soma faciasından sonra hızla gündeme gelen çift asgari ücret uygulaması ve çalışma saatlerine ilişkin düzenlemelerin de kimseyi memnun edemediğini dile getirdi. Önce çift maaşa itiraz eden işveren, maden yasası ile ücret artırımını kabul ettirerek aradaki artışı kamuya yüklese de henüz işçiye yansıyan bir durumun söz konusu olmadığını belirtti. En yakıcı konulardan biri de çalışma saatleri. İşçi günde 7.5 saatlik çalışma, haftada 37.5 buçuk saat çalışma ve iki gün izin istiyor. Oysa düzenleme yeraltı, yerüstü çalışmaları ayırarak işçinin işine yaramayan bir sistemi zorluyor. Diğer yandan alt komisyonlarda görüşülen İş Güvenliği Yasası ile kusurlu işverene ödül gibi bir ceza da söz konusu. Hürriyet’in haberine göre, İş Güvenliği Paketi’nde yapılan değişiklikle, işyerinde “hayati risk” görülen ve faaliyeti durdurulan işverene “idari para cezası” kaldırıldı. Torun Center inşaatında asansörün düşmesi sonucu yaşamını yitiren 10 işçiyle ilgili davanın avukatlarından Yıldız İmrek, mahkemenin bağımsızlığı ve hâkimin tarafsızlığını yitirdiği gerekçesiyle reddi hâkim talebinde bulundu. Torunlar’da reddi hâkim 301 madencinin yaşamını yitirmesinin ardından işçi sağlığı ve iş güvenliğine dönük hemen yapılacağı duyurulan düzenlemelerin çıkanları işçi memnun etmedi, işçinin acil olarak beklediği düzenlemeler ise alt komisyonlarda görüşüldükten sonra genel kurulda görüşülmesi beklenirken İç Güvenlik Yasası’nın öne çekilmesi ile yine gerilere düştü. Madencilik sektöründe köklü değişiklikler getirdiği öne sürülen Resmi Gazete’de yayımlanarak Fotoğraf:AA yürürlüğe giren Maden Kanunu ve Genel Maden İş Sendikası Genel Başkanı Eyüp Alabaş’ın verdiği bilgiye göre, yapılan düzenlemelerin büyük bölümü işçiye ne güvenlik sağlıyor ne de koşullarını düzeltiyor. Resmi Gazete’de yayımlanan “Maden Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun”a göre madenlerde fazla çalışma ücreti, yıllık izin, çalışma saatlerinin düşürülmesi ve asgari ücret artışından kaynaklanan ma yaptığı işletme faaliyetiyle ilgili teknik belgeleri, işletme faaliyet raporunu ve işletme sahasında arama yaptıysa bununla ilgili bilgileri Maden Genel Müdürlüğü’ne verecek. l Hayalet madenler dönüyor. Kanuna göre herhangi bir nedenle hükümden düşmüş ya da terk edilmiş maden alanları ihale yoluyla ruhsatlandırılacak. RollsRoyce cip üretecek Ekonomi Servisi Lüks araç üreticilerinden RollsRoyce bir cip üzerinde çalıştığı iddialarını doğruladı. Firmanın 111 yıllık geçmişinde hiç cip üretimi olmamıştı. Firmanın Üst Yöneticisi (CEO) Torsten MuellerOetvoes, “RollsRoyce tamamen yeni ve çağdaş bir araç üretiyor” dedi. Yeni aracın İngiltere’de üretilmesi ve iki yıl içinde piyasaya sürülmesi bekleniyor. KISA... KISA... KISA... l ‘Dünyanın En Değerli 500 Markası Araştırması’na göre Apple, 128 milyar doları aşan değeriyle 4. kez dünyanın en değerli markası oldu. Bu yıl en ilk 5 markanın değeri, geçen yıla göre yüzde 12.3 artarak 413.4 milyar dolara yükseldi. l ABD hükümetinin ilk kez yaptığı bir araştırmaya göre, olası bir finansal krizden en çok etkilenecek banka JPMorgan Chase. En riskli bankalar sırasıyla Citigroup, Bank of America, Morgan Stanley ile Goldman Sachs oldu. l Finansal analist ve ekonomist Gary Shiling, petrol fiyatlarına yönelik en düşük tahmini yaptı ve varil fiyatının 10 dolara kadar gerileyebileceğine söyledi. Shiling, sebebin ABD ham petrol üretiminin 300 bin, Irak’ın Kuzey Irak ile anlaşması ile de günlük üretimin 550 bin varil artacak olmasını gösterdi. Divan Pastaneleri’nde çalışan 12 işçi DİSK’e bağlı Gıdaİş Sendikası’na üye oldukları için tazminatsız işten atıldı. Divan Pastaneleri’nin Çekmeköy Taşde len Mahallesi’nde bulunan imalatha nesinde çalışan 125 işçiden 75’ini ör gütleyen Gıdaİş Sendikası’nın istenmediğini anlatan işçilerden Abidin Onar, ‘Huzuru bozucu eylem’ gerekçesiyle işten atıldıklarını belirtti. Bir başka işçi de sendika yöneticileri ile işveren arasında görüşmelerin devam ettiği bilgisini verdi. Divan’dan 12 işçi atıldı Savunmaya on gün yetmedi MUSTAFA ÇAKIR Grev hakkından ellerinizi çekin! İşvrenin ve iktidarlarının saldırılarına karşı Uluslararası Sendikalar Konfederasyonu (ITUC) ve Uluslararası Taşıma İşçileri Federasyonu (ITF) tarafından dün bütün dünyada ‘Grev Hakkını Savunmak İçin Eylem Günü’ ilan edildi. Dün Türkiye’de de dünyanın dört bir yanından işçilerle aynı anda grev hakkını savunmak için eylemler yapıldı. Türkiye’deki eylemlere TüMTİS de katıldı. Birleşik Metalİş Sendikası’na üye işçiler, Uluslararası Sendikalar Konfederasyonu’nun (ITUC) dünya genelindeki bütün sendikalara yaptığı grev hakkını savunmak için etkinlikler düzenleme çağrısı kapsamında Meclis önünde “Grev hakkımızdan ellerinizi çekin” eylemi gerçekleştirdi. Birleşik Metalİş Sendikası Başkanı Adnan Serdaroğlu ve işçiler daha sonra Meclis’te siyasi partilerin grup başkanvekilleri ile görüştü. Serdaroğlu, İnsan Hakları Komisyonu ile de görüşme yaptı. İşçiler grev haklarının engellenmesine karşı işyerlerinde topladıkları dilekçe ve imzaları Başbakanlığa gönderdi. ANKARA Birleşik Metalİş Sendikası’nın hükümetin “milli güvenlik” gerekçesiyle grev erteleme kararına karşı açtığı davada bir ilk daha yaşandı. Savunma isteyen Danıştay’a ‘Grevin milli güvenliği nasıl bozacağını’ anlatmakta zorlanan Başbakanlık ek süre istedi. Ancak Danıştay ek süre talebini geri çevirdi. Danıştay, Başbakanlık’tan “milli güvenliğin” gerekçelerini açıklamasını istemişti. Savunmanın hazırlaması için de Başbakanlığa 10 gün süre verilmişti. Ancak Başbakanlık bu süre içerisinde savunmanın hazırlanamayacağını savunarak 10 gün daha ek süre istedi. Birleşik Metalİş bu isteme itiraz Grevleri hükümet tarafından ertelenen metal işçisine Danıştay’dan ilk güzel haber çıktı. Danıştay hükümetin savunma için ek süre talebini reddetti. etti. Danıştay da Başbakanlığın savunma için ek süre talebini reddetti. Buna göre Başbakanlığın 21 Şubat’a kadar savunmasını Danıştay’a göndermesi gerekiyor. Gazetemize açıklama yapan Birleşik Metalİş Sendikası Başkanı Adnan Serdaroğlu, Danıştay’dan olumlu bir karar beklediklerini söyledi. Grevin milli güvenlikle hiçbir ilgisinin olmadığını belirten Serdaroğlu, Danıştay’ın erteleme kararını iptal etmesi halinde hemen ertesi gün 20 işyerinde yeniden greve başlayacaklarını bildirdi. Serdaroğlu, Metal Sanayicileri Sendikası’ndan (MESS) ayrılan işverenlerle protokol imzalayacaklarını, bu işyerlerinde yeniden greve de çıkmayacaklarını bildirdi. MERKEZ BANKASI CİNSİ 1 ABD DOLARI 1 AVUSTRALYA DOLARI 1 DANİMARKA KRONU 1 EURO 1 İNGİLİZ STERLİNİ 1 İSVİÇRE FRANGI 1 İSVEÇ KRONU 1 KANADA DOLARI 1 KUVEYT DİNARI 1 NORVEÇ KRONU 1 S. ARABİSTAN RİYALİ 100 JAPON YENİ 19 ŞUBAT 2015 DÖVİZ ALIŞ SATIŞ 2.4612 1.9168 0.37594 2.8029 3.7849 2.6147 0.29297 1.9786 8.2789 0.32671 0.65606 2.0592 2.4656 1.9293 0.37779 2.8079 3.8047 2.6315 0.29600 1.9875 8.3873 0.32891 0.65725 2.0729 ALIŞ 2.4595 1.9080 0.37568 2.8009 3.7823 2.6108 0.29276 1.9713 8.1547 0.32648 0.65114 2.0516 EFEKTİF SATIŞ 2.4693 1.9409 0.37866 2.8121 3.8104 2.6354 0.29668 1.9951 8.5131 0.32967 0.66218 2.0808 C M Y B