Katalog

SAYFA CUMHURİYET 19 ŞUBAT 2015 PERŞEMBE 12 DIŞ HABERLER dishab@cumhuriyet.com.tr Halep için BMEsad işbirliği Dış Haberler Servisi Suriye Cumhurbaşkanı Beşşar Esad için “çözümün parçası, kurumların temsilcisi” diyen BM özel temsilcisi Stefan De Mistura, siyasi çözüm için pilot bölgesi Halep olacak ateşkes planını Güvenlik Konseyi’ne sundu. Şam’ın ülkenin 2. büyük kentinde 6 haftalık ateşkes ilanına hazır olduğunu ileten De Mistura’ya göre bu “dondurulmuş bölgeler” planı için test niteliğinde. Geçen ekimde “yerel ateşkeslerle” silahların susması ve siyasi çözüm aranması planını Şam’da yönetimle, bölge ülkelerinde muhaliflerle ele alan BM temsilcisi, önceki akşam New York’ta Güvenlik Konseyi’ne brifing verdi. Ardından düzenlediği basın toplantısında planı için “Umut ışığı” diyen de Mistura, “Suriye hükümeti Halep’te havadan bombardımanı 6 hafta süreyle durdurma niyetini aktardı. Bunun başlangıç tarihini Şam açıklayacak” bilgisini verdi. BM temsilcisi, muhalefet güçlerinden de havan topu ve roket atışlarına son vermelerinin isteneceğini kaydetti. De Mistura, en kısa sürede Suriye’ye geri döneceğini belirtirken “Dürüst olalım, hayaller içinde değilim çünkü geçmiş deneyimler düşünüldüğünde bu başarılması zorlu bir misyon. Sahadaki hakikatler bu (çatışmanın) dondurulmasının başka yerlerde de uygulanıp uygulanamayacağını belirleyecek” diye konuştu. De Mistra’nın planına göre, 6 haftalık sürede BM yardım ekipleri Halep’e girebilecek, hükümet ile muhalifler BM’nin kolaylaştırıcılığında uzlaşma görüşmeleri yapacak. Planda Suriye’nin ulusal sınırlarına saygı gösterilmesi gerektiğine de dikkat çekiliyor. (REUTERS) ‘Esad çözümün parçası’ diyen BM Suriye temsilcisi Halep’le başlayacak yerel ateşkes önerisini BM’ye sundu Laikliğin Gururu Omuzlarından güvercinlerin eksik olmadığı Giordano Bruno’nun heykeli, Roma’nın en renkli meydanı “Campo dei Fiori”nin ortasında durur. Başka vesilelerle de yazmıştım… Hâlâ sabahları pazaryeri olarak kullanılan ve İtalyanca ismi “çiçek tarlası” anlamına gelen meydan, zamanında çayırlıkmış… Elli metre ilerdeki tarihi engizisyon mahkemesi “Palazzo della Cancelleria” binasından çıkarılıp getirilen mahkumlar, bu çayırlıkta diri diri yakılırmış. 415 yıl önce Domenikan rahip düşünür, gökbilimci Giordano Bruno’yu da burada böyle yakmışlar. Engizisyon mahkemesinde Bruno’yu sekiz yıl yargıladıktan sonra bir “17 Şubat” günü soyup kazığa yerleştirmiş ve ateşe vermişler… Bu meydanın ortasına dikilen Giordano Bruno heykeli etrafında bu yüzden her 17 Şubat’ta hâlâ her yıl anma törenleri yapılır; ateşte tutuşturulan düşünür, “laikliğin” yüce simgesi olarak baş tacı edilir... Bu yıl da her 17 Şubat’taki gibi Roma, özgür düşüncenin dört yüz küsur yıldır unutulmayan kahramanı Giordano Bruno’yu andı. Bu yılki anma töreni önceki yıllardan farklı bir duyarlılık içinde gerçekleşti. Gökbilimci düşünürün doğum yeri olan Nola kenti ve Roma belediyesi yetkilileri ile beraber sivil toplum örgütü “Özgür Düşünce Derneği”nin ortaklaşa düzenlediği törende, heykelin kaidesine defne dalından çelenkler yerleştirildi. Trampet, vurmalı çalgılarla bir mini konser verildi. Charlie Hebdo travmasına göndermeyle “Je suis laique/Ben laiğiyim!” konuşmaları yapıldı. Bu yıl tören gerçekte tümüyle “Je suis laique” logosu altında düzenlenmişti. Törenin çağrılarında bire bir “Giordano Bruno’nun adına: ‘Je suis laique’ ” sözleri okunmaktaydı. Düşünürün heykeli önünde söz alan Maria Mantello adındaki konuşmacı “Je suis laique” çağrısını, “Bugün laiklik bahsini sil baştan Giordano Bruno’dan açmalıyız!” diyerek vurguladı: “Giordano Bruno bizim için laikliğin siperidir. Laikliğin olmadığı yerde din adına yalnız istismar vardır. Paris’te Charlie Hebdo saldırıları ve İslami köktendinci terör konjonktüründe, bu duruş bugün her zamankinden günceldir!” Ölümünden dört yüz küsur yıl sonra… bir “düşünür”ün hâlâ bunca canlı hatırlanması ve hatırlatılması hayli olağanüstü bir durum. Bu olağanüstülükte, ne pahasına olursa olsun düşüncelerinden geri adım atmadığı ve Kopernik devrimini, bilimi kucakladığı için yakılan Bruno’nun kişiliği kadar IŞİD ortaçağının korkusu da rol oynuyor. Bruno’nun anısını yaşatan “Campo dei Fiori”den birkaç yüz metre ötedeki büyük kitapçı dükkânı “Feltrinelli”nin vitrinine bakmak, “IŞİD dehşeti”nin halihazırda İtalya’da ne denli yaygın olduğu hakkında fikir vermeye yetiyor. “Büyük Halifelik”, “Dehşet Halifeliği, İslam Devleti Neden Batı’yı Tehdit Ediyor?”, “Cihatçı Komşunuz”, “İslam Devletinin Yükselişi, Cihatçılığın Dönüşü” ve Fransa’nın İslama boyun eğişini kurgusallıkla anlatan Houellebecq’in “Teslimiyet” romanı… kitapçının “en çok satanlar” bölümüde tespih taneleri gibi yan yana duruyor. “Feltrinelli”ye, esasen Giordano Bruno hakkında çıkan son kitap, Massimo Buccianti’nin “Campo dei Fiori, Lanetli anıtın öyküsü” isimli yapıtını aramaya girdim... Buccianti, bugün “laiklik”, laikliğin olmazsa olmazı “düşünce ve ifade özgürlüğü”nün simgesi sayılan Bruno’nun efsane heykelinin, papalar kenti Roma’ya nasıl dikildiğini anlatıyor. Roma’nın “kilisesi olmayan biricik laik meydanı” Campo dei Fiori’ye, Bruno heykelini dikmek başlı başına bir mücadele gerektirmiş. Papalar, Bruno’nun, Vatikan’dan bir taş atışı mesafesindeki bu meydanda ebediyen ölümsüzleştirilmesine sonuna dek karşı koymuş ve yıllarca lanet yağdırmışlar. Nihayet Roma belediyesine 1889’da (İtalyan Birliği mimarı) Garibaldi’ci laikler gelince, kilisenin otoritesi aşılmış ve bir uluslararası fonlama seferberliğiyle heykel buraya dikilmiş. Buccianti’nin kitabının çarpıcı olan yanı 1. Daha o dönemde Çizme’de çok kanlı, canlı bir sivil toplumun varlığını ortaya koyması 2. “Kâfir” bellenen filozofun yakılmasından 289 yıl sonra dikilebilen heykelin açılışında yaşananlar… O yıllarda henüz yeni olan tren ulaşımıyla “laik Bruno taraftarları” Çizme’nin dört bir yanından o gün Roma’ya akmış ve Campo dei Fiori’ye, o tarihte muazzam bir rakkam olan “20 bin kişi” toplanmış. Belediye yetkilileri, kent ileri gelenleri, (İtalyan Birliği’nin gurularından) Mazzini’ciler, Garibaldi’ciler, üniversite öğrencileri, çok sayıda kadın, bando eşliğinde “bayram” gibi yaşanan açılışa katılmış. Kitabın resimlerinden civar evlerin pencerelerinde bile halkın yarı beline dek sarkarak bu tarihi günü kayda almak için seferber olduğunu görüyorsunuz… Roma’nın laik meydanına bu simge heykel dikileli beri, özgür düşüncenin tehdit altına girdiği her vesilede Giordano Bruno, böyle “laikliğin gururu” olarak her dem hatırlatılıyor ve yaşatılıyor. EğitDonat’ta sında, “ılımlı” addedilen Suri‘hedefi ANKARA Türkiye ile ABD ara yeli muhalifler için “eğitdonat” meçhul’ programında mutabakat sağlandı. Aylardır süren müzakerelerde vamutabakat rılan metnin imzası için ABD’deki iç prosedür bekleniyor. ABD’den askeri bir heyetin geçen haftaki DUYGU GÜVENÇ (REUTERS) ‘Hayaller içinde değilim’ Yerel ateşkes planı Hums ile Şam yakınlarında işe yaramışken bir diplomat, “Amaç biz siyasi çözüm buluncaya kadar olabildiğince çok sivili ayırmak” diyerek aktardı. Halep’in siyasi sürecin yeniden başlaması için bir “iyi niyet ve güven artırıcı önlemler” unsuru olacağı düşünülüyor. De Mistura girişimine paralel olarak Rusya’nın Suriye iç ve dış muhalefeti ile hükümeti buluşturduğu Moskova diyaloğuna da destek veriyor. Suriye’nin ikinci büyük kentinde silahlı isyan ancak bir yıl sonra 2012 ortasında çıkmıştı. IŞİD’in yanı sıra El Nusra ve bağlantılı radikal İslamcı grupların ağırlıkta olduğu muhalifler kenti ele geçirmeyi bir türlü başaramadılar. Son haftalarda Suriye ordusu ve yerel savunma güçleri önemli kazanımlar elde etti. Kentin kuzeyinde en az 6 köyün geri alındığı ve muhaliflerin Türkiye ile tedarik hatları kesilerek kıskacın daraltıldığı haberleri geliyor. Ordunun bu hafta Halep’e nihai saldırıya gi rişeceği ancak De Mistura’nın planına şans vermek için ertelediği belirtiliyor. Suriye’nin BM daimi temsilcisi Beşar Caferi, De Mistura’nın açıklamasıyla ilgili yorum yapmadı. Suriye Ulusal Konseyi, detaylı öneriyi beklediklerini söylerken BM’deki muhalefet temsilcisi Necib Ghadbiyan, hükümetin niyetinin eylemlerle değerlendirileceğini belirterek “Şimdiye kadar eylemleri sadece acımasızlık ve terör oldu” dedi. ABD’nin “ılımlı” bulduğu Devrimci Komuta Konseyi, De Mistura’nın “taraflı davranıp Suriye devrimine dürüst olmayan bir pozisyon takındığını” iddia etti. El Kaide’nin Suriye kolu Nusra Cephesi de Mistura’nın önerisini Suriye ordusunun bölgeyi ele geçirmesi için “komplo” olarak niteledi. Suriye’de 2011 Mart’ından beri üçte birisi Suriye askeri 200 bin insan öldü, milyonlarca insan ülke içinde ve dışında mülteci haline geldi. Nusra ‘komplo’ diyor Halep kıskaçta ziyaretiyle varılan mutabakatın imzası için kaynaklar “bugün yarın, bir hafta içinde” dedi. Kaynaklar mutabakatın “askeri ve teknik anlaşma olduğu” gerekçesiyle meclis onayına sunulmayacağını söyledi. Mutabakat uyarınca muhaliflere Kırşehir Hirfanlı’da eğitim verilecek. Eğitim için ABD’li askerler Türkiye’ye gelecek. ABD Dışişleri sözcüsü Jen Psaki’nin ilkesel olarak doğruladığı mutabakatın detayları şöyle: Türkiye, muhaliflerin hedefinin Suri4Hedef: ye yönetimi olduğunu savunurken, ABD IŞİD’i koyuyor. Mutabakatta hedef bölümü boş bırakıldı. Amerikalı kaynaklar eğitimlerde “Sahada Suriye ordusundan toprak kazanmak değil eldeki toprağı tutup IŞİD’e karşı direnişin” öne çıkarılacağını aktardı. Eğitilecek isimlerde karşılıklı mutaba4Seçim: kat şartı aranacak. Türkiye’nin önerdiği isimlerin, ABD; ABD’nin önerdiklerinin de Türkiye tarafından onayı gerekecek. Türkiye, eğitim tesisleri ve ba4Masraflar: rınma olanaklarını sağlayacak. Silahlı donanım sorumluluğu ABD’de. Britanya’nın Daily Telegraph gazetesi mutabakatın “ılımlı” muhaliflerin tıpkı Kobani’deki gibi GPRS’ler verilerek ABD’ye IŞİD’e hava saldırıları için yer bildirilmesini de içerdiğini yazdı. Dışişleri henüz detay bilgi vermedi. Muhalifler 200300 kişilik gruplar halin4Süre: de 34 ay eğitilecek. Silahlı çatışma deneyimliler tercih edilecek. Üç yılda toplam yaklaşık 5 bin muhalif eğitim alacak. Türkiye’de bir yılda yaklaşık 2 bin kişinin eğitimi bekleniyor. Suudi Arabistan ve Ürdün’de de eğitim verilecek. Pentagon bölge ülkelerine özel güçler dahil 400 asker gönderecek. 19 Şubat’ta da Riyad’da IŞİD karşıtı koalisyonun genelkurmay başkanları programın detaylarını ele alacak. Toplantıda Türkiye’yi Genelkurmay Başkanı Org. Necdet Özel ve Harekât Başkanı Korg. Erdal Öztürk’ün temsil etmesi bekleniyor. ‘Je suis laique!’ nİnsan hakları örgütleri Kürt asıllı İranlı Saman Naseem’in yarın planlanan idamının durdurulması çağrısı yaptı. PJAK üyesi olmak ve silahlı çatışmaya girmek iddiasıyla idama çarptırıldığında 17 yaşında olan ve ifadesinin işkence altında alındığı belirtilen Naseem için önde gelen iki örgütten çağrı geldi. Af Örgütü ve Uluslararası İnsan Hakları Federasyonu, cezanın İran’daki adaletsizliği gösterdiğini söyledi. İki örgüt infazı durdurma ve yeniden yargılama çağrısı yaptı. İran, çocukların idamını men eden BM Çocuk Hakları Sözleşmesi’nin imzacısı. İran’a infazı durdurma çağrısı IŞİD Libya’yı Avrupa’ya giriş kapısı yapacak Dış Haberler Servisi IŞİD’in Libya kolunun Kıptileri katletmesine Mısır’ın hava harekâtıyla karşılık vermesinin ardından, Libya tehdidi karşı yakadaki Avrupa’nın gündemine yeniden bomba gibi düştü. İtalya donanması son günlerde Akdeniz’de Libya üzerinen gelen binlerce göçmeni kurtarırken, IŞİD’in Libya’yı Avrupa ile savaşın “ana kapısı” olarak kullanmayı planladığı iddia edildi. Britanya merkezli aşırılıkçılıkla mücadele eden Quilliam Vakfı, Libya’da IŞİD için adam toplayan Ebu Arhim el Libim’in yazdığı belgelere ulaştığını, IŞİD’in Libya’yı ele geçirip, Güney Avrupa’da girişilecek savaşın ana kapısı yapmayı planladığını duyurdu. Buna göre Suriye ve Irak’tan gelecek cihatçıların katılımıyla militanlar, kendilerine göçmen süsü verip insan kaçakçılarının teknelerine binerek Akdeniz’i geçecek. Militanlar Güney Avrupa şehirlerinde bir dizi saldırı düzenleyecek, ticari ve yolcu gemilerine de saldıracak. Libya’nın IŞİD için “muazzam bir potansiyel” ve silah cenneti, Avrupa’ya da 500600 km mesafede olduğuna dikkat çeken Libim, Libya’dan tekneyle “Haçlı” ülkelerine çıkarma yapmanın kolaylığını vurguluyor. Libya IŞİD’inin Kıptilerin kafasını kesme videosunda da karşı yaka işaret edilerek “Allah’ın izniyle Roma’yı fethedeceğiz” denilmişti. Irak’tan ise “IŞİD’in organ kaçakçılığı da yaptığı” iddiası geldi. Irak’ın BM Temsilcisi Muhammed el Hekim, son haftalarda toplu mezarlardan çıkarılanların organlarının ortadan kaybolduğunu fark ettiklerini belirterek, “Elimizde cesetler var, gelin inceleyin” dedi. Hekim, Musul’da organ çalma işine karışmak istemedikleri için infaz edilen bir düzine doktor olduğunu söyledi. ‘Dehşet halifeliği’ travması ABD silahlı İHA’sı artık alınabilir nABD’nin tartışmalı silahı insansız hava araçlarının (İHA) ihracatıyla ilgili belirlediği yeni politika, Türkiye’nin de bunlardan satın almasının yolunu açıyor. Afganistan, Pakistan, Irak, Suriye, Yemen ve Somali’de kullandığı Predator ve Reaper tipi İHA’lara müttefiklerden gelen talebi değerlendiren Washington, sadece Britanya’ya verdiği silahlı modelleri diğer müttefiklerine de satmaya karar verdi. ABD Dışişleri ihracatı sıkı şartlara bağlayacaklarını açıklarken bakanlıktan bir yetkili İtalya ve Türkiye’nin silahlı İHA’lar için daha önce yaptığı taleplerin yeni politikanın ışığında değerlendirileceğini belirtti. Predator alımı için birçok girişimde bulunan Ankara, Başkan Barack Obama’yı ikna edememişti. Ukraynalı isyancıların ilk zaferi Debaltsevo Dış Haberler Servisi Ukrayna’da AlmanyaFransa arabuluculuğundaki 2. Minsk Anlaşması ile pazardan beri ateşkes yürürlükteyken kilit önemdeki Debaltsevo kenti Rusya yanlısı milislerin eline geçti. Rus milislerin yönettiği Donetsk ve Lugansk bölgeleri arasında ulaşımı sağlayan tren istasyonu ve yolun bulunduğu Debaltsevo’nun sokak çatışmalarıyla alınmasının ardından, Ukrayna Cumhurbaşkanı Petro Poroşenko kentte kuşatılan 5 bin askerin yüzde 80’inin çekildiğini duyurdu. “Birlikler tank, top ve askeri teçhizatla planlı ve organize şekilde çekilip yeni bölgelerde savunma pozisyonuna geçti” dedi. Cepheye gidip Debaltsevo’dan ayrılan askerlerle görüşen Poroşenko, dün akşam da Ulusal Güvenlik ve Savunma Konseyi’ni topladı. 1112 Şubat’taki Minsk zirvesinde Debaltsevo’dan Ukrayna askerinin çekilmesinden “başka çare olmadığını” vurgulamış olan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin önceki gece “çatışmadan teslim olun” çağrısı yaptı. Ve BM Güvenlik Konseyi de 2. Minsk Anlaşması’nı onayladı. Dolayısıyla Poroşenko’ya çekilme emrinden başka seçenek kalmadı. Debaltsevo taarruzuna Batı ve Kiev tepki gösterirken Rus milisler gibi Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov da 2. Minsk Anlaşması’nda Debaltsevo istisnası olduğunu savundu. Lavrov, anlaşma imzalandığında isyancı kontrolündeki bölgede kaldığından, Debaltsevo’nun alınmasının ateşkesi ihlal etmediğini söyledi. Bu da Batı medyasında, AlmanyaFransa arabuluculuğunun “Poroşenko’yu sattığı” spekülasyonları yarattı. Anlaşma, ağır silahların menzillerine göre 50140 km geri çekilmesiyle güvenli bölge oluşturulurken hükümet güçlerinin halihazırdaki çatışma hattından, Rus milislerin ise eylüldeki 1. Minsk Anlaşması’nın hattından çekilmesini öngörüyor. Lavrov, “Ateşkes tüm cephe hattında uygulanıyor. Tek istisna cadı kazanı Debaltsevo” dedi. ABD Başkan Yardımcısı Joe Biden, “Rusya’nın anlaşmayı ihlal etmesini şiddetle kınama” açıklaması yaparken, Fransa hükümeti 2. Minsk Anlaşması’nın “ölmediğini”, hatta “ilerleme kaydedildiğini” söyledi. Bayram gibi açılış Organ kaçakçılığı iddiası Kadınlar dikkat Biden sarkabilir! ABD Başkan Yardımcısı Joe Biden, Savunma Bakanı Ashton Carter’ın yemin töreninde eşi Stephanie Carter’a aşırı samimi davranışlarıyla şimşekleri üzerine çekti. Carter kürsüdeyken, gerideki Biden Stephanie Carter’ın omuzlarına elini koyup yüzünü saçlarına değdirerek kulağına fısıldadı. Twitter’da 72 yaşındaki Biden hem “sokulgan” hem “tüyler ürpertici” anlamına gelen “creepy” sıfatıyla anılır oldu. Köşe yazarı Ben Shapiro “Tyson’ın Holyfield’in kulağını koparmasını” hatırlattığını söylerken, WPost’tan Chris Cillizza, “bide” sözünün “fırsatını kollamak” anlamına gelmesine atıfla “Biden punduna getirmeyi yeni zirvelere taşıdı” dedi. “Sokulgan Amca”nın başka kadınların dibine girme fotoğrafları paylaşıldı. Fox yorumcusu (REUTERS) Brit Hume “Hiçbir şey Biden’ı utandıramaz” dedi. C M Y B