Katalog

Pazar 25 Ekim 2015 EDİTÖR: CAN DOKER TASARIM: ŞÜKRAN İŞCAN Miting yok, taziye var! Diyarbakır’da seçim havası sadece seçim bürolarının önünde var. Kent içinde anons arabalarında müzik bile çalınmıyor bölgenin tuttuğu yastan dolayı. olis alanın dört bir yanını tutmuştu. Planlanan gösteriyi yaptırmamakta çok kararlı görünüyorlardı. Bundan tam 15 yıl önce, 2000 yılının Diyarbakır’ında eylem yapmak amacıyla toplanan yüzlerce kişi kenara çekilmiş, en uygun zamanı kolluyordu. İşte tam bu sırada bir genç fırladı yüzlerce polisin ortasına, başladı slogan atmaya. Bir anda çullandılar üzerine. Öylesine inançla, öylesine gür bir sesle, öylesine inatçı bağırıyordu ki neredeyse üzerinde kule kurmuş onlarca polisin saldırısı bile attığı sloganı durduramıyordu. Yaka paça karakola götürürlerken bile hâlâ susmamış, sloganını sürdürüyordu. Diyarbakır İHD’nin avukatları da peşinden karakola koştular. İşte R BAKI 7 Haziran e o avukatlardan biri de Selahattin R A Y seçimlerind Dİ Demirtaş’tı. Diyarbakır’daki Kulp İlçesi DeMHP HDP mirli Köyü Yas Evi tıklım tıklım %1.2 %77.7 doluydu. O yılların ateşli bir eylemcisi, CHP %1.3 son iki seçimdir de HDP’nin Giresun milletvekili adayı olan Abdullah Erol’un taziyesinde, onun fotoğrafı önünde anlatıyordu bu anısını Demirtaş. Çünkü yüzlerce polisin ortasında çıkıp tek başına slogan atma cesareti gösteren, Giresun gibi bir yerde HDP’den milletvekili adayı olacak kadar gözüpek bir kişiliğe sahip olan Erol, Ankara katliamında yaşamını yitiren 102 kişiden biriydi ve memleketi Diyarbakır’da taziyesi vardı. İşte bu tablo bile Diyarbakır’da, Mardin’de, Batman’da, Siirt’te, Şırnak’ta 1 Kasım seçimlerinin karakteristik özelliğini yansıtıyordu. Buralarda miting yok, taziye vardı; seçim yok, yas vardı. Diyarbakır’ın merkez ilçesi Sur, diğerleri; Lice, Silvan, Bismil, Hani, Mardin’in Nusaybin, Dargeçit; Şırnak’ın hem kent merkezi, hem Cizre ve Silopi ilçeleri sokağa çıkma yasaklarıyla, yapılan operasyonlarla, sivillerin, askerlerin, polislerin, YPGH militanlarının, PKK gerillalarının ölümleriyle; top atışına tutulan evleriyle, sokak aralarına giren tanklarla alev alev yanıyordu. Seçime birkaç hafta kala daha da yoğunlaşan bu durum kimseyi seçim konuşamaz hale getirmişti. Taziye evinden çıkarken yolumuzu kesen yaşlı bir Diyarbakırlı, içinde bulundukları ruh halini çok net ifade etmişti: “Bu etle tırnak hikâyesi koca bir yalan. Onlar et, biz tırnak. Bu yüzden hep bizi kesip kesip atıyorlar. Biz artık tırnak ol haber 15 Diyarbakır’dan Mardin’den doğuya doğru gittikçe bölgeye hâkim olan seçim değil, ölüm havası P HDP olmasa bölgede kadının adı yok üneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yer alan Gaziantep, Kilis, Adıyaman, Şanlıurfa, Mardin, Diyarbakır, Batman, Siirt, Şırnak illerinin çıkardığı milletvekili sayısı toplam 55. 7 Haziran seçimlerinde bölgedeki 9 kentteki 55 milletvekilliğinden 28’ini HDP, 22’sini AKP, 3’ünü MHP, 2’sini CHP kazanmış. Bu seçimde dokuz kentten seçilen kadın milletvekili sayısı 55’te 15. 2’si AKP’den, 13’ü HDP’den. Ancak 7 Haziran’dan 1 Kasım seçimine varıncaya kadar yapılan liste değişiklikleriyle AKP’den seçilebilecek yerde olan kadın milletvekili sayısı 2’den 1’e düşecek. G AKP kaybederse Partilerin 7 Haziran’da kazandıkları milletvekili sayılarını 1 Kasım’da da koruması durumunda AKP’nin bölgedeki 9 ilden sadece Gaziantep ve Şanlıurfa’da çıkardığı 1’er kadın milletvekilinden 1’ini kaybedecek. 7 Haziran seçimlerinde Gaziantep’ten Canan Candemir Çelik’i, Şanlıurfa’dan da Hamide Sürücü’yü AKP kadın milletvekilleri olarak Ankara’ya göndermişti. Ancak yapılan liste değişikliklerinden dolayı AKP’nin seçilebilecek yerde olan kadın milletvekili sayısında 1 eksilme olacak. AKP’nin Gaziantep listesinde Canan Candemir Çelik yerini korurken, Şanlıurfa’dan seçilen Hamide Sürücü yeni yapılan AKP listesinde yer almadı. Erol’un taziye evi AKP %14.8 HDP’den milletvekili adayı olan Abdullah Erol, Ankara katliamında hayatını kaybeden 102 kişiden biriydi. Erol’un memleketi Diyarbakır’da Kulp İlçesi Demirli Köyü Yas Evi tıklım tıklım doluydu. şimi bağımsız aday olduklarını ilan ettiler. İşte AKP içinde o bir milletvekilini bile kaybetme tehlikesi bu noktadan sonra başladı. Salim Ensarioğlu bağımsız girdiği 2011 seçimlerinde 30 bin dolayında oy almıştı ve Haşim Haşimi de bölgede dini açıdan çok önemli bir aktördü. AKP adayı Ensarioğlu “Üst üste iki seçimde herkes enerjisini tüketti. Bu kadar ölüm varken şenlik olmaz” diyor: “PKK’nin ateşkesi bozması HDP’ye oy verenleri hayal kırıklığına uğrattı.” Elini öpmeye gelenlerin başını avuçlarının içine alıp alnının iki yanından öpen bağımsız aday Haşimi’ye göre bölgedeki seçmen HDP’ye kırgın ama AKP’ye fena halde kızgın. Seçim bürosunun önünde oturan diğer bağımsız aday Salim Ensarioğlu, yeğeni Galip Ensarioğlu’nun kendisine rakip olup olmayacağına ilişkin sorulara “Benim 187 tane yeğenim var, rakibim değil, siyaseten farklıyız” karşılığını veriyor. HÜDAPAR seçimlere katılmama kararı aldı. Kentteki 30 bine yakın seçmenini de serbest bıraktı. Ancak genel görüş HÜDAPAR oylarının bu seçimde AKP’ye gideceği yolunda. Zaten HÜDAPAR Diyarbakır İl Başkanı Şeyhmus Tanrıkulu ile parti binasında konuşurken, arkalarındaki amblemleri de olmasa kendimi bir AKP’li ile konuşuyor sanabilirdim. Diyarbakır’da CHP’nin adayı ise 30 yılı aşkın süredir bu kentte gazetecilik yapan Naci Sapan. Kâğıt üzerinde hiçbir şansı görünmüyor. Ancak Sapan en azından bu kentte partisinin oylarını arttırma gayretinde. Bir de HDP’ye kırgın, AKP’ye kızgın olanlara üçüncü bir seçenek sunma amacında. HDP Diyarbakır Milletvekili İdris Baluken kentin atmosferini anlatırken üç başlığı öne çıkartıyor: “Mevcut savaş gündemi ve AKP’nin her gün devreye soktuğu sokağa çıkma yasağı, ikincisi özyönetim ile ilgili taleplerin geniş kitleler tarafından siyasetin gündemine taşınmış olması, üçüncüsü de seçim gündemi. Her gün taziyeler, her gün cenazeler, her gün acı var. Bu acılar içinde olan insanlardan oy istemeye dönük bir etkinlik bize çok ahlaki gelmiyor.” Bölgede bir sorun da çatışma yaşanan, sokağa çıkma yasağı ilan edilen ilçelerden ciddiye alınacak ölçüde bir göç olması. Ancak kimse “geri dönüp oy kullanırlar mı” endişesi taşımıyor. Çünkü geçmişte olduğu gibi Mersin’e, Antalya’ya, İzmir’e, İstanbul’a gitmemişler. En fazla Mardin’e, Diyarbakır’a kadar gelmişler. Bunun nedeni de 7 Haziran’dan sonra HDP binalarının, Kürtlerin evlerinin ve işyerlerinin batıda saldırıya uğraması. Görünen o ki, seçim havası yerine yas tutan, miting yerine taziye yapan bölge halkı artık ülkelerinin bir bölümünde kendilerini güvende hissetmiyorlar. mak istemiyoruz.” Siyasi açıdan bakınca kentte ilk bakışta göze çarpan bir durum vardı. Diyarbakır’daki AKP’liler de HDP’ye karşı ağır bir yenilmişlik duygusu yaşıyordu. 2011 seçimlerinde yüzde 32 oy alan AKP, 11 milletvekilliğinden 6’sını kazanmıştı. HDP çizgisindeki bağımsızlar da seçmenin yüzde 56’sının kendilerini tercih etmesine rağmen, parti olarak seçime girmedikleri için 5 milletvekilliğiyle yetinmişlerdi. 7 Haziran’da AKP’nin oyu yüzde 32’den yüzde 14’e düştü. HDP ise yaklaşık yüzde 56 olan oyunu yüzde 79’a fırlatmıştı. Futbolun diliyle söylersek HDP, AKP’yi 101 gibi ağır bir hezimete uğratmıştı. İşte bu yenilgi AKP’yi 1 Kasım seçimleri için köklü bir liste değişikliğine itmişti. Ancak yaptığı değişiklikler de başka handikapların doğmasına yol açmış. AKP’nin 7 Haziran listesinin 2. sırasında Salim Ensarioğlu gibi siyasetin çok deneyimli ve kişisel oyu hayli fazla olan bir aday vardı. 3. sırasında ise yine bölgenin saygın isimlerinden, deneyimli bir politikacı olan Haşim Haşimi vardı. AKP, 1 Kasım seçimleri için bu listeyi tümüyle silip liste başına bu kez Salim Ensarioğlu’nun yeğeni, eski milletvekili Galip Ensarioğlu’nu getirmişti. Ancak Salim Ensarioğlu ve Haşim Ha AKP’ye ağır hezimet ‘Ölüm varken şenlik olmaz’ HDP 14’e yükseltecek Buna karşılık HDP, 7 Haziran’daki milletvekili sayısını koruması durumunda bölgedeki 9 ilden çıkardığı kadın milletvekili sayısını 13’ten 14’e yükseltecek. Gaziantep’te 2 milletvekili çıkartan HDP, Celal Doğan’ın İstanbul’a kaydırılması üzerine, kentteki listesine Van’dan seçilen Yurdusev Özsökmenler’i 2. sıraya yerleştirdi. 7 Haziran’da HDP’den milletvekili seçilen kadınlardan Batman’da Ayşe Acar Başaran, Saadet Becerikli, Diyarbakır’da Çağlar Demirel, Feleknas Uca, Nursel Aydoğan, Sibel Yiğitalp, Mardin’de Enise Güneyli, Gülser Yıldırım, Siirt’te Hatice Seviptekin, Şanlıurfa’da Dilek Öcalan, Leyla Güven, Şırnak’ta Aycan İrmez “seçilebilecek” yerlerini korudular. Güvende hissetmiyorlar HDP’nin amacı AKP’yi sıfırlamak nkara katliamı olunca tarafından onandığını fark HDP’li Mardin BelediyeMARDİN 7 Haziran edince Bölünmez’in adaylısi kentteki bütün partilere olğını reddetti. Bunun üzerine seçimlerinde duğu gibi AKP’ye de bir öneri MHP AKP, Bölünmez’in kızı Ceyda %1.3 götürüyor: Bölünmez’i 2. sıradan aday HDP “Bütün billboardları siyah gösterdi. %72.1 yapalım, üzerine de ‘Katliamı Bölünmez’in, bir yandan AKP Kınıyoruz’ yazalım.” Mardin’e çok yardım ettiği %19.9 CHP AKP Mardin İl Başkanlığı %1.4 söyleniyor, diğer yandan da nın gösterdiği tepki hiç de geçmiş dönemlerdeki adaylıkbeklendiği gibi olmuyor: larında parayla oy satın alma “Siz bu Ankara meselesini çok kullayöntemini yaygın biçimde kulnıyorsunuz. Seçim yapmayalım mı yani? landığı, şimdi de aynı yönteme kızı için Seçim daha önemli...” başvurduğu iddia ediliyor. AKP’nin 7 Haziran seçimlerinde en Ancak kentteki AKP yöneticileri ve ağır yenilgileri yaşadığı kentlerden biri adayları görüşme taleplerini kabul etmede Mardin. dikleri için bu iddiaları sorma fırsatımız 2011 seçimlerinde AKP kentteki 6 milolmadı. letvekilliğinden üçünü yüzde 32 oyla kaKente gittiğimizde HDP’li milletvekillezanmış. HDP çizgisindeki bağımsızlar da rinin bir taziye için Dargeçit’te olduklarıtoplam yüzde 50’den fazla oyla üç milletnı öğrendik. vekili çıkarmışlar. Mardin’in ilçeleri Nusaybin’de ve Dargeçit’te ilan edilen sokağa çıkma yaBölünmez’in kızı aday sakları, çatışmalar, baskınlar, yükselen alevler, neredeyse hiç siyasal olay olmaAncak 7 Haziran seçimlerinde HDP yüzde 73’ten fazla oy alarak beş milletve yan, bir protesto gösterisine bile rastlayamayacağınız Mardin’de derin etkiler bıkilli elde etmiş. AKP ise yüzde 20’nin alrakmıştı. tında kalarak 1 milletvekilliğiyle yetindi. Kentte büyük bir ekonomik çöküntü de Bu yenilgiden sonra AKP liste başı olan yaşanıyordu. Zaten Suriye olaylarından, Orhan Miroğlu’nu değiştirmedi ama lisIrak’taki ekonomik krizden dolayı kenttenin geri kalanına yeni adaylar koydu. teki sanayi üretimi, ticaret, nakliye dibe İkinci sıraya, geçen dönemlerde adayvurmuştu. Mardin Ticaret ve Sanayi Odalığı AKP içersinde hayli tartışma konusı Başkanı Mehmet Ali Tutaşi uluslarasu olan iş insanı Süleyman Bölünmez gerası nakliyeci. Ancak “Dört aydır tek bir tirildi. Ancak YSK, akaryakıt kaçakçılımarşa basmadık” diye anlatıyordu içinde ğından verilen hapis cezasının Yargıtay A bulunulan durumu. Mardin’den, HDP milletvekili Ali Atalan’ın çalışma yaptığı Midyat’a geçiyoruz. HDP Midyat İlçe Başkanlığı binasındaki partililer AKP’nin devlet eliyle 220 milyon lira dağıttığını, hemen herkese kimlik listeleri üzerinden iki defa 150’şer lira ödendiğini anlatıyor. Muhtarlara bir yandan baskı yapıldığını, diğer yandan 10 bin lira değerindeki tabancaların muhtarlara bin liradan verildiğini söylüyorlar. Ali Atalan 7 Haziran’da Batman’dan milletvekili seçilmiş. Ancak bu seçimde Mardin’e kaydırılmış. Partinin “Ezidi kontenjanı”ndan aday gösterilmiş: “Cumhurbaşkanı Erdoğan’a çok kızgın. ‘Bu adamı indirin’ derken adını bile anmıyorlar.” HDP Midyat İlçe Başkanı Hüseyin Alper, Atalan’ın çizdiği tabloya son fırça darbesini vuruyor: “Mardin’de 60 yaparak AKP’yi sıfırlamak istiyoruz.” 220 milyon lira ödendi HDP Mardin Milletvekili Ali Atalan, HDP Midyat İlçe Başkanı Hüseyin Alper ve partililerle konuştum. Mardin, AKP’nin en ağır yenilgi yaşadığı kentlerden biri. BİLGİ Gaziantep, Şanlıurfa, Diyarbakır ve Mardin’de seçim izlenimlerinin daha geniş halini ve Kilis, Adıyaman, Batman, Siirt, Şırnak’taki seçimlere ilişkin değerlendirmeleri cumhuriyet.com.tr’den okuyabilirsiniz. YARIN: AKDENİZ BÖLGESİ L ERDEM GÜ C M Y B