Katalog

Pazar 25 Ekim 2015 EDİTÖR: PELİN ÜNKER TASARIM: SERPİL ÜNAY ekonomi 11 Beton ekonomisi AKP seçim çalışmalarında verimli üretimi vaat etse de son 13 yıllık iktidarında imalat ve tarımın GSYH’deki payı azalırken inşaat ve gayrimenkul tarımı üçe katladı iyasaların en güvendiği isim Ali Babacan başta olmak üzere AKP yetkilileri, büyümenin sağlıklı bir yapıya dönüştürülmesi için adım atacaklarını ifade ederken, veriler büyümedeki çarpık yapının mimarının 13 yıl boyunca yürüttüğü politikalarla AKP’nin kendisi olduğunu gösteriyor. PİYASA NOTLARI AKP’nin seçim beyannamesine göre, yurtiçi tasarrufların artırılması ve daha üretken alanlara yönlendirilmesi, özel Pelin sektör yatırımlarının artırılmaÜnker sı yoluyla imalat sanayiinin gayrisafi yurtiçi hasıla (GSYH) içindeki payının yükseltilmesi ve iş gücü verimliliğinin geliştirilmesi suretiyle istikrarlı büyüme devam ettirilecek. Ancak AKP iktidarlarında GSYH’nin yüksek oranda arttığı dönemler de dahil imalat sanayii ve tarımın payı düşerken, büyümenin asıl kaynağı inşaat ve inşaatın alt sektörleri oldu. Türkiye 2004 yılında yüzde 9.4 ile rekor büyümeyi yaşamış, bu da P Tarım ve imalat azaldı, inşaat payını artırdı Tarım 2002 2005 2006 2007 2010 2011 2012 2013 2014 2015 (ilkyarı) 10.3 10.3 8.0 7.4 8.3 7.8 7.9 7.4 7.1 5.1 İmalat sanayii 17.6 20.8 17.2 16.5 15.7 16.2 15.5 15.3 15.8 16.5 İnşaat 4.2 4.4 4.7 5.0 4.2 4.5 4.4 4.4 4.6 4.6 Gayrimenkul faaliyetleri 3.7 4.0 4.8 4.7 10.1 9.9 9.8 10.2 nayinin payı 2002 yılında yüzde 17.6’daydı, 2013’te yüzde 15.3’e düştü. Yılın ilk yarısında ise yüzde 16.5 pay sahibi oldu. Yani henüz 2002 seviyesine ulaşamadık. Tarımda tablo daha vahim. Tarımın GSYH’den aldığı pay yarı yarıya azaldı. 2002 yılında tarımın katkısı yüzde 10.3 iken, 2014 sonunda yüzde 7.1, bu yılın ilk yarısında da yüzde 5.1’e düştü. Diğer yandan inşaatın payına gayrimenkul faaliyetleri de eklendiğinde oran yılın ilk çeyreğinde yüzde 14.8’i buluyor. Tarımı neredeyse üçe katlayan bu oran imalat sanayii payına da yaklaşıyor. İnşaat sektörü çok üretken bir sektör değil. Türkiye dış fonlamaları bugüne kadar üretim ve sanayiye kullanmadı. İnşaatta krediye dayalı bir büyüme yaşandı. Bu nedenle ABD Merkez Bankası Fed’in faiz kararı Türkiye için kritik önemde. Türkiye sermaye kaçışı riskiyle karşı karşıya iken, kredi derecelendirme kuruluşlarından da kırılganlık uyarıları sürüyor. Fed’in para politikası toplantısı haftaya 28 Ekim’de sonuçlanacak. Bankanın faiz artırımı tarihiyle ilgili vereceği sinyaller yakından takip edilecek. Öte yandan siyasi gelişmeler de piyasaların gündeminde olacak. Emisyon oranlarını düşük gösteren yazılım kullanan Volkswagen, her geçen gün yeni bir suçlamayla karşı karşıya kalıyor. Tarım yarıya indi Volkswagen’de yeni şüphe lman otomotiv devi Volkswagen’in ürettiği EA189 motora sahip araçların emisyon testlerinde hile yapıldığının saptanmasıyla patlak veren skandal büyüyor. Şimdi de Volkswagen’in bir önceki dizel modeli olan EA288 motora sahip araçlar için emisyon manipülasyonu şüphesiyle soruşturma başlatıldı. Şirket, söz konusu araçların incelendiğini ve telafi edici bir onarımdan sonra yeniden satışa çıkarılacağını duyurdu. Testlerde kullanılan yazılımın emisyon oranlarını düşük gösterdiği anlaşılınca sadece Avrupa Birliği’nde (AB) 8.5 milyon Volkswagen aracın satışı durdurulmuştu. EA 288 motorlu araçlarda da gaz emisyon değerlerinde manipülasyon yapıldığı saptanırsa bu sayı artacak. Volkswagen toplamda 11 milyon aracı geri çağıracağını duyurmuştu. Almanya, Volkswagen’in manipüle edilmiş araçların gönüllü olarak tamir edilmesi önerisini kabul etmeyerek, 2.8 milyon aracın şirket tarafından zorunlu olarak geri çağrılmasına karar vermişti. l Ekonomi Servisi A % *Seçilmiş sektörlerin GSYH’den aldıkları pay KAYNAK: TÜİK AKP iktidarlarında imalat sanayii ve tarımın payı azalırken, inşaat ve gayrimenkul faaliyetleri toplamı bu iki sektörü de geride bıraktı. AKP’nin karnesine bir başarı olarak yansımıştı. Bunun yanında aynı yıl inşaat sektörü, yüzde 14.1 ile toplam GSYH’nin oldukça üzerinde büyüdü. Yine aynı şekilde Türkiye 2010 yılında yüzde 8.9 büyürken, inşaat sektörü 17.1, 2011’de yüzde 8.8 büyürken, inşaat yüzde 11.5 büyüdü. Bu yılın ilk yarısında ise inşaat sektörü cari fiyatlarla yüzde 5.4 büyürken, sabit fiyatlarla yüzde 0.3 daraldı. Bu da bu yapının sonuna gelindiğine işaret ediyor. İnşaat sektörünün GSYH içindeki payı 2002 yılında yüzde 4.2 iken, 2007’de bu oran yüzde 5’e kadar çıktı. 2010’daki gerilemenin ardından yine yükselişe geçen inşaat 2015’in ilk yarısında GSYH’den yüzde 4.6 pay aldı. Gayrisafi yurtiçi hasıla içinde sanayinin payı 2002 yılında yüzde 25.2 idi, 1997, 98’lerde bu oran yüzde 26 civarındaydı. Sanayinin payı 2013 sonu itibarıyla yüzde 23.6’ya geriledi. Bu yılın ilk yarısında ise payı yüzde 24.5 oldu. Sanayinin alt kalemi olan imalat sa Yolun sonuna gelindi Bursa Fabrikası’na ödül Anadolu Grubu’nun ana hissedarı olduğu Türkiye, Ortadoğu, Orta Asya ve Pakistan’da 10 ülkede 25 fabrika ve 10 bini aşkın çalışanıyla faaliyet gösteren CCİ, Bursa Fabrikası ile Avrupa Kalite Yönetimi Vakfı (EFQM) Ödüllerinde “Kurumsal Yetkinliklerin Geliştirilmesi” alanında ödüle layık görüldü. 14 üretim hattı olan Bursa fabrikası, CCİ’nin portföyündeki tüm içecek kategorilerini üretiyor ve en büyük operasyonlarından biri. Fabrikada 200 kişi çalışıyor. Türkiye’de EFQM Mükemmellik Modeli uygulamaları Türkiye Kalite Derneği’nce yürütülüyor. Bu yıl EFQM’de finale kalan 15 firmanın 3 tanesi Türkiye’den. 4 bankaya toplam 110 milyon ceza ümrük ve Ticaret Bakanı Cenap Aşcı, 30’a yakın bankada tüketici kanunu ve yönetmeliklerine ilişkin denetimler yaptıklarını, 4 bankaya da 110 milyon lira ceza tebliğ edildiğini söyledi. Yıl sonuna kadar denetimlerin bitirileceğini belirten Aşçı, “Kredi kartı, tüketici kredisi, konut kredisi işlemlerinde bakanlık olarak bir anlamda rehberlik hizmeti veriyoruz. Bunu yaparken de gördüğümüz aykırılıklara kanuni sınırlarımız çerçevesinde cezalarımız da var” dedi. Tüketici hakem heyetlerine 2014 yılında 5 milyon 445 bin başvuru yapıldığını, bunların 2 milyon 727 bininin karara bağlandığını, bu yıl ise 20 Ekim itibarıyla 1 milyon 426 şikâyet aldıklarını bildiren Aşcı, “Tüketici Kanunu geçen sene yürürlüğe girdiği için bankalar tam uyum sağlamamıştı, ondan kaynaklanan bir durum vardı” diye konuştu. Aşçı, bu yılki başvuruların 1 milyon 161 bininin, kredi kartları, konut finansman sözleşmeleri gibi bankacılık sektörüyle bağlantılı şikâyetlerden oluştuğunu da belirtti. l Ekonomi Servisi G EFQM’nin Bursa Fabrikası’na verdiği ödülü CCİ Türkiye Genel Müdürü Lisani Atasayan ve fabrika çalışanları birlikte aldı. CocaCola İçecek son 9 yılda sürdürülebilirlilik yönetim çerçevesinde enerji yönetimi, iklim koruma, su yönetimi, atıklar konusundaki tedbirleriyle tasarruf miktarını artırdı ocaCola İçecek AŞ (CCİ) görüldü. Ödül töreninde gazeTürkiye Genel Müdütecilerin sorularını yanıtlayan rü Lisani Atasayan, son 9 yılAtasayan, Türkiye’de içecek da enerji, su ve diğer sürdükategorisinde 11 ürünlerinin rülebilirlilik çalışmalarıyla bulunduğunu, satış cirolarının 40 milyon dolar tasarruf sağsatış hacimlerinden daha hızlı ŞEHRİBAN KIRAÇ ladıklarını söyledi. CCİ’nin büyüdüğünü aktardı. Türkiye’de 9 fabrikasının buCCİ, Türkiye’de 1 litre ürün lunduğunu ve buralarda üretiüretmek için 2006’da 1.74 litlen tüm ürünlerin iç piyasada tüketil re su kullanırken su verimliliği kapdiğini anlatan Atasayan, “Türkiye’de samında yaptığı çalışmalarla 2014’te kişi başı gazlı içecek tüketimi yıllık bu miktarı 1.41 litreye indirdi. Dünya 40 litre. Meksika Türkiye’nin 3, Avru ortalaması ise aynı dönemlerde 2.56 pa ise 2 katı” dedi. litreden 2.03 litreye indi. CocaCola İçecek’in Kurumsal İlişkiAvrupa Kalite Yönetimi Vakfı’nın ler Direktörü Atilla Yerlikaya’nın ver(EFQM) Brüksel’de düzenlediği Müdiği bilgilere göre Türkiye’de kullanıkemmellik Ödüllerinde CCİ Bursa labilen su miktarı toplam 112 milyar Fabrikası “Kurumsal Yetkinliklerin m3. CCİ’nin Türkiye’deki operasyonlaGeliştirilmesi” alanında ödüle layık CocaCola’dan 9 yılda 40 milyon dolar tasarruf IMI SU KULLAN EN D E 1.74 LİTR E 1.41 LİTREY İNDİ rı 0.0038 milyar m3 su kullanıyor. Yerlikaya, yaptıkları verimlilik iyileştirmeleriyle 2014’te 21 bin 400 evin yıllık su tüketimi kadar tasarruf yaptıklarını söyledi. CCİ’nin Türkiye genelinde 300 bin civarında soğutucusunun bulunduğunu, bunları enerji tassarufu olan ürünlerle değiştirdiklerini, bu sayede 14.6 milyon ağacın bir yıl içinde emdiği karbondioksit tutarında emisyonu önlemeyi başardıklarını aktardı. Yerlikaya, CCİ’nin aralarında Türkiye, Pakistan, Kazakistan, Irak’ın da olduğu 10 ülkede faaliyet gösterdiğini, 9’u Türkiye’de olmak üzere 25 fabrikada üretim gerçekleştirdiğini söyledi. Yerlikaya, CocaCola Sistemi’nin satış hacmine göre 5. büyük şişeleyicisi olan CCİ’nin, genel merkezinin Türkiye’de olduğunu Türkiye fabrikalarında 3 bin kişinin çalıştığını ifade etti. Yerlikaya, CocaCola Şirketi olarak, çocukların beslenme alışkanlıkları ile ilgili kararları ebeveynlerinin alması gerektiğine inandıklarını belirterek “Bu yaklaşımdan yola çıkarak, şirket olarak dünya çapında ‘Okullarda Satış İlkesi’ni oluşturduk. Bu kapsamda, 20102011 eğitimöğretim yılından itibaren ilköğretim okullarında ürünlerimizi satmama kararı aldık. Bizim suyumuza ve yüzde 100 meyve sularımıza talep olmadığı sürece ilkokul kantinlerinde yer almıyoruz” dedi. l BRÜKSEL Kredi kartıyla alışverişte 2014’ün 9 ayına kıyasla büyüme oranı yüzde 14 oldu. C Okullarda yokuz Kartlı alışverişte AVM’ler ilk sırada redi kartı ve banka kartı ile bu yılın ocakeylül döneminde 387 milyar TL tutarında ödeme gerçekleştirilirken, kartlar en çok market ve AVM’lerde kullanıldı. Bankalararası Kart Merkezi (BKM) verilerine göre, bu yılın 9 aylık döneminde kartlı harcamaların yüzde 19.4’ü ‘market ve AVM’, yüzde 9.3’ü ‘akaryakıt istasyonları’, yüzde 8.1’i ‘giyim’ ve yüzde 6.7’si ‘elektronik/bilgisayar’ alanında gerçekleştirildi. Ocakeylül döneminde yapılan toplam 387 milyar TL ödemenin 360 milyar TL’si kredi kartları ile yapılırken, 27 milyar TL’lik kısmında banka kartları kullanıldı. Banka kartlarıyla yapılan işlemlerin yüzde 50’sinde tutar 100 TL’nin altında. l Ekonomi Servisi K C M Y B