Katalog

SAYFA CUMHURİYET 20 HAZİRAN 2014 CUMA 14 EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr Eskiden İstanbul, Ankara ve İzmir konut kredilerinin yüzde 60’ını kullanırken, oran yüzde 40’a geriledi Kredi Anadolu’ya kaydı OLCAY BÜYÜKTAŞ Büyüme Hızı Ekonomide yüksek bir büyüme hızı açıklanmasını, ekonomik verilere, gelişmelere bakarak değil, yaklaşan Cumhurbaşkanlığı seçimi nedeniyle bekliyordum. Her şeyin baştankara gittiği bir dönemde bir başarı iletisinin gelmesi bekleniyordu. TÜİK, bekleneni yaptı, yılın ilk üç aylık dönemi için yüzde 4.3’lük bir büyüme hızı açıklaması yaparak her şeye rağmen ekonomik olarak büyüyoruz, başarılıyız iletisini kamuoyuna verdi. İnanmıyorsan, kanıtla... Bizde TÜİK milli gelir tahminleri, Nasrettin Hoca’nın gökte yıldız sayma öyküsüne benziyor. İnanmayan 76 milyonun yarattığı katma değeri ayrı ayrı hesaplar. Büyümenin nereden kaynaklandığını, ekonomik verilerin tahminleri destekleyip desteklemediğini irdelemek gerekir. Yılın ilk çeyreğinde, bir önceki yıla göre hızla büyüyen alt sektörlerin bir listesini yaparak tahmini irdelemeye çalışayım. Büyüme Hızları (Yılın İlk Çeyreği) (%) Alt Sektörler 2013 6.5 5.7 3.8 4.5 0.7 6.4 2014 13.9 11.5 6.9 6.0 12.3 16.7 Finans ve Sigorta Mesleki, Bilimsel Faaliyetler İdari ve Destek Hizmetleri Eğitim KültürSanat Dolaylı Mali Aracılık Kaynak: TÜİK Artık yeter! Selimoğlu Grup Yönetim Kurulu Üyesi Hızır Seli moğlu, Fikirtepe’de ciddi birokratik engellerle karşılaştıklarını belirterek, firmaların artık yeter demeye başladığını söyleri. 9 aydır hak sahiplerine ayda 1 milyon TL civarında kira ödemek durumunda kaldıklarını ifade eden Selimoğlu, Fikirtepe’deki ruhsat sorununun da devam ettiğini, ruhsat alanların dahi işe başlamadığını, işin içinden çıkamayan firmaların yavaş yavaş işlerini devrettiğini aktardı. Öte yandan sek törde yazın yaşanan durgunluğu yeni yatırımlarla fırsata çevirdiklerini belirten Selimoğlu, Çeşme’de 80 milyon TL’lik bir yatırımla, 240 villadan oluşan Selimoğlu, Çeşme projesine başladıklarının haberini verdi. Anadolu’da konut kredisi kullanım oranlarının arttığını söyleyen Garanti Mortgage Üst Yöneticisi (CEO) Murat Akay, önceki yıllarda İstanbul, Ankara ve İzmir’de kullandırılan konut kredilerinin toplamdaki payının yüzde 60 civarındayken, bu rasyonun şimdi tam tersi olduğunu dile getirdi. “Yani sektörün yüzde 60’ı, üç büyük şehir dışındaki Anadolu şehirlerinden geliyor. Bu da sektörde daha sağlıklı bir yapının oluştuğunu gösteriyor” diyen Akay’a göre, burada en önemli konu, değişimi gören markalı konut üreticilerinin, gelişmekte olan kentlere yönelik konut üretimi yapmasından kaynaklanıyor. Artık Anadolu’da ciddi anlamda yeni konut projeleri yapılıyor. Eskiden Anado Bir yandan markalı konut üreticilerinin gelişmekte olan kentlere yönelik üretim yapması, bir yandan vadelerin uzaması konut kredilerindeki kullanım ağırlığını Anadolu lehine değiştirdi. lu’daki insanların gelir seviyesi büyük şehirlere göre daha düşüktü, faizlerin düşüp vadelerin uzamasıyla Anadolu’da da hareket başladı. sel sorunlar yaşandığına dikkat çeken Murat Akay, toplam konut kredilerinin GSMH’ye oranının önemli bir gösterge olduğunu dile getirerek “Konut kredilerinin GSMH’ye oranı yüzde 7’lerde. Avrupa ülkelerinde bu oran yüzde 5055. Kriz yaşayan ülkelere baktığımızda İspanya’da yüzde 75, ABD’de yüzde 85. Hatta bazı ülkelerde yüzde 100’ü geçmiş durumda” diye konuştu. “Konutta balon var mı” sorusuna, “Orta gelir ve altı gelir grubuna yönelik üretilen konutlarda böyle bir problem yok. Hatta ihtiyaç var. Geçen ay KİPTAŞ bir projesinden satış yaptı. 474 konut için 70 bin kişi başvurdu. Bu da Ortanın altında gereksinim var Garanti Anadolu Sohbetleri çerçevesinde Dersim’de sorularımızı yanıtlayan Akay, Anadolu insanının genelde borçlanmayı sevmediğini ancak Tunceli’de 2014 Nisan sonu TÜİK verilerine göre, bu sene 209 konutun el değiştirdiğini ve bunun 37’sinin banka kredisiyle yapıldığını Garanti’nin konut kredisindeki payının da yüzde 43 düzeyinde olduğunu dile getirdi. Konutta bilinen anlamda bir balon olmadığını ancak bölge özellikle orta gelirin altında bir ihtiyacın olduğunu gösteriyor” yanıtını veren Akay, metrekare fiyatları 2 bin 500 lira olan bir bölgede, bunu 3 bin liraya satmak isteyen proje sahibinin sıkıntı yaşandığını, balondan ziyade bölgesel sorunlar yaşandığını ancak bunların genellikle üst gelir grubuna yönelik projelerde olduğunu Murat Akay söyle di. Dönüşüme 884 milyar TL lazım Yenilenecek binalar yeşil bina standartlarında inşa edilebilirse 25 milyar dolar enerji ve su tasarrufu sağlanır. Cushman&Wakefield’in, Kentsel Dönüşüm Raporu’na göre, gelecek 20 yıl içinde 6.7 milyon konut yıkılıp yeniden yapılacak. Bunun için 465 milyar dolar harcanacak. SEKTÖRDEN 4 Karavil Grup ve Ceylan Grup ortaklığıyla, 4 bin kişi istihdam eden ve 150 milyon dolarlık yatırımla hayata geçen Ceylan Karavil Park Diyarbakır’da kapılarını açtı. 4 Asansör ve yürüyen merdiven sektöründe faaliyet gösteren Schindler Türkiye, yeni eğitim merkezini açtı. 1200 metre kare açık alan ile 700 metrekare kapalı alandan oluşan merkez yılda yaklaşık 10001200 kişiye eğitim imkânı sunacak. 4 Kadıköy Belediyesi, Fikirtepe Eğitim Mahallesi’nde 143 pafta 3057 ada 9, 10 ve 11 parsellere ilişkin 1/1000 ölçekli imar planını bugün askıya çıkarıyor. ‘Yanlış anlaşılıyoruz’ İstanbul İnşaatçılar Derneği (İNDER) Yönetim Kurulu Başkanı Nazmi Durbakayım, inşaat sektöründe sıkıntıların dile getirilmesinin zor olduğunu belirterek “Çünkü hepimizin gocunduğu bir taraf var” açıklamasını yaptı. İNDER’in sektör temsilcileriyle gerçekleştirdiği toplantıda konuşan Durbakayım “Biz meslek erbapları, inşaatçılar olarak işlerimizi hakkıyla yaptığımız taktirde dertlerimizi ifade edebilir, haklarımızı arayabiliriz. Hangi konuyu götürürsek götürelim, birtakım şeyleri eksik beyan ettiğimiz, istediğimiz gibi kılıfına soktuğumuz ve hakkıyla yapmadığımız gibi bir kanaat var” diye konuştu. Türkiye’de istihdamın yüzde 20’sini sağlayan inşaat sektörüne herkesin gözü gibi bakması gerektiğini savunan Durbakayım, buna karşılık belediyeler başta olmak üzere birçok kurumda inşaatçıların gördüğü muameleyi eleştirdi. Durbakayım “Vur abalıya misali herkes bu sektöre vurursa, bu iş olmaz. Belediyeye gittiğinde rantçı muamelesi görüyor. Onlardan icazet ya da borç para almaya git Gayrimenkul danışmanlık şirketi Cushman&Wakefield’e göre kentsel dönüşümün sağlıklı bir şekilde tamamlanabilmesi için kamu ve özel sektör işbirliğine ihtiyaç var. Cushman&Wakefield’e nin hazırladığı Kentsel Dönüşüm Raporu Cushman&Wakefield Yönetim KuAltın rulu Başkanı Haluk Sur tarafından saklama açıklandı. Raporda şu tespitlere yer verildi: merkezi * Yılda 44 milyar TL finansmana ihtiyaç duyan kentsel dönüşümün kuruluyor sağlıklı yürütülebilmesi için alternatif finans kaynaklaGayrimenkul prorına ihtiyaç var. Tüm süjeleri geliştirmek için harecin tamamlanabilmesi miyoruz. Bu işi yapyata geçirilen Kuyumcukent için yaklaşık 884 milyar Gayrimenkul Yatırımları AŞ (KUmaktan keyif duymaYAŞ) yeni projelere odaklandı. ŞirTL harcanmalı. dığımızı ve gerekirketin bu yıl gerçekleştireceği proje* 2023’e kadar yese sektörden çekileler arasında Türkiye’nin ilk altın saklanilenecek binalar yeceğimizi bildirmeli ma merkezi de bulunuyor. Gayrimenşil bina standartlarınyiz” dedi. kul projeleri geliştirmek üzere 9 yıl önAşçıoğlu İnşa ce kurulan KUYAŞ bölünerek gayrimen da inşa edilebilirse 25 at Yönetim Kurulu kul yatırım ortaklığı oluşumu çalışmalarını milyar dolar enerji ve Başkanı Yaşar Aş başlattı. KUYAŞ Yönetim Kurulu Başkanı su tasarrufu sağlanır. Erdal Metiner, Basın Ekspres Hattı * İstanbul’da çıoğlu da “Benim Sait üstünde yer alan Kuyumcukent, İstanbul kentsel dönüşüme param var, ben inVizyon Park Ofis ve Merkez Plaza Blokihtiyaç duyan en büşaat yaparım diyor. ları projelerine imza attıklarını söyleyük alan 392 hektar ile di. Metiner, KUYAŞ’ın aynı bölgede Bunu hangi akılla, Borsa İstanbul Kıymetli Madenler Gaziosmanpaşa, burahangi hizmetle, hanve Kıymetli Taşlar Piyasası Sakyı sırasıyla 146 hektar gi fikirle önleriz billama Merkezi ve bünyesindeki ile Pendik ve 134 hektar miyorum. Ama bunu ‘Altın Saklama Merkezi’ni ile Kadıköy izliyor. mutlaka önlememiz gehayata geçireceğini rekir” dedi. aktardı. TÜSİAD’dan videoyla kariyer önerisi Ekonomi Servisi Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği (TÜSİAD), gençlerin meslek seçimi ve kariyer süreçlerine katkıda bulunmak amacıyla “Ne Okusam Ne Olsam” adlı bir proje hayata geçirdi. Proje kapsamında girişimci, yönetici ve sanatçıların kariyer hikâyelerini anlattığı videolar yayınlanacak. 2.5 dakikalık bu videolarla ayrı iş alanları ve mesleklerin tanıtılacak. Bu yönde ilk etapta 20 videonun, sene içinde de toplam 52 videonun projenin web ortamından yayınlanması planlanıyor. TÜSİAD Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı ve Sosyal Politikalar Komisyonu Başkanı Memduh Boydak, “TÜSİAD olarak toplumun gelişmiş ekonomik ve sosyal standartlara kavuşması yolunda Türkiye’nin temel meselelerine katkı vermeye gayret ediyoruz. Bu projede, meslek videoları aracılığıyla liseüniversite gençliğinin yanı sıra iş hayatının başında olan gençlere de hitap etmek istedik” dedi. Boydak ayrıca sloganı ‘Kendini keşfet, mesleğini seç’ olan bu projeyle yapmak istediklerinin, almak istediği eğitime ya da mesleğine karar verme aşamasında olan, “Ne Okusam, Ne Olsam?” diye düşünen gençlere yardımcı olmak, ilham vermek olduğunu belirtti. Hızlı harcıyor, az tasarruf yapıyoruz Özince: “Mademki genciz, genç topluma tasarruf et demek kolay değil. Akıllı telefonumuz, arabamız olsun istiyoruz. O zaman da birikim olmuyor” dedi Ekonomi Servisi İş Bankası Yönetim Kurulu Başkanı Ersin Özince, Türkiye’de genç nüfusun fazla olduğuna dikkat çekerek, artan bireysel borçlanma araçları ve tüketim alışkanlıkları nedeniyle gençlerin tasarruf yapmadığına dikkat çekti. Özince, İnegöl Genç İş Adamla rı Derneği’nin (İGİAD) davetlisi olarak İnegöl Ticaret ve Sanayi Odası’nda yaptığı konuşmada, son 10 yılda ticari kredilerin 10 kat, tüketici kredilerinin 19 kat büyüdüğünü belirtti. “Mademki genciz, genç topluma tasarruf et demek kolay değil” diyen Özince, şöyle devam etti: “9 milyar dolara sadece akıllı telefon almışız. Nasıl almayalım. Arabamız olsun istiyoruz. Evimiz olsun istiyoruz. Eskiden imkan yoktu. Bizim gençliğimizde bireysel kredi diye bir şey yoktu. Kefil bulsan ancak kredi alabiliyordun. Şimdi bireyin borçlanma imkânı çıktı. Gençken tasarruf etmiyorsun ve harcamak istiyorsun. Bana 60 yaşında tasarruf et dersen ediyorum tabii masraf yok. Ama genç insana sen tasarruf et dediğinde zaten diyor ki ‘nereden edeceğim’. Türkiye hızlı bir şekilde harcıyor. Harcayınca da daha az tasarruf ediyor.” Bankaların kârları azalıyor, krediler reel olarak daralıyor, tahsili gecikmiş krediler kabarıyor, ama bankacılık sektörü de hızlı büyüyor, büyüme hızı yüzde 13.9 olarak geçen yılın büyüme hızını katlamış, hatta aşmış. Herhalde halkımızın tüketim kalıbı da hızla değişiyor, halkımız zaruri maddeler üzerindeki harcamalarını kısıyor, borç ödemede zorlanıyor, ipotekle teminatlı konutlarını satmak zorunda kalıyor, ama kültürsanat, eğitim harcamaları artıyor. Kültürsanat alt sektörü geçen yıl binde 7 büyümüş iken bu yıl büyüme hızı yüzde 12.3’e yükselmiş. Eğitim alt sektöründe büyüme yüzde 4.5’ten yüzde 6.0’ya sıçramış. Toplumun mesleki ve bilimsel faaliyetlerindeki gelişme gerçekten göz kamaştırıcı, şaşırtıcı, mesleki ve bilimsel faaliyetlerde büyüme hızı yüzde 5.7’den katlanarak yüzde 11.5’e yükselmiş. Dolaylı mali aracılık en hızlı büyüyen alt sektör... Salt büyüme hızı kültürsanattan daha yüksek. Dolaylı mali aracılık büyüme hızı yüzde 6.4’ten yüzde 16.7’ye yükselmiş. Dolaylı mali aracılıkta büyüme nasıl hesaplanıyor? Bilmediğim için yorum yapamayacağım. Yalnız borçlarını ödemede zorlanan vatandaşlarımıza, belki alternatif yollar gösterici bir yararı olabilir. Öte yandan bakıyorsunuz, vatandaş ipotekli güvenceli kredi kullanarak satın almış olduğu konutları borç ödemek için satmak zorunda kalıyor. Bankaların ellerinde alacaklarını tahsil için almak zorunda kaldıkları gayrimenkullerin sayısı sürekli artıyor. Mizah gibi gelebilir, ama bunalan vatandaş konutunu satıyor, ama kültürsanat harcamalarını artırıyor gibi bir sonuç da çıkarılabilir. Vatandaşın reel geliri artmıyor, kredi kartı kullanımı ile alımı azalıyor, ama tüketim harcamaları, başta kültürsanat olmak üzere artıyor gibi bir sonuca da varabiliriz. 2014 yılının ilk çeyreğinde büyüme hızının çözümlemesini özetlemeye çalıştım. Bu denli büyüme hızı pek inandırıcı gelmemiş ki Dünya Bankası 2014 yılı için Türkiye’nin büyüme hızını 2.4’e indirmiş... Seçim yaklaşıyor, başka ekonomik başarı öykülerini de dinlemeye hazırlıklı olalım. İş Bankası tek şifreyle cepten bağlanacak Türkiye İş Bankası ile mobil bankacılıkta tek kullanımlık şifreyi ortadan kaldıran bir yeniliğe imza attı. Dünyada ilk kez İş Bankası’nda uygulanan Intel Doğrulama Teknolojisi ile sadece müşterinin belirlediği şifre bankacılık işlemleri için yeterli olacak. İşlem onayı için ayrıca şifre girilmesine gerek kalmayacak. İş Bankası Genel Müdür Yardımcısı Hakan Aran, bu teknolojinin güvenlikten taviz verilmeden zaman tasarrufu sağladığını belirterek “Müşterilerimizde güvenilirliğin yanı sıra ‘İş Bankası kullanım kolaylığını temsil eder’ algısı yaratmayı hedefliyoruz” dedi. Aran, İş Bankası’nda işlemlerin yüzde 17’sinin İşCep’ten yapıldığını, İşCep kullanıcı sayısının 1 milyona ulaştığını söyledi. SERBEST PİYASA ABD Doları Avro İngiliz Sterlini İsviçre Frangı 24 Ayar Altın Cum. Altını ALIŞ 2.1250 2.8960 3.6140 2.3710 88.25 585.45 SATIŞ 2.1290 2.9000 3.6300 2.3860 88.60 595.65 MERKEZ BANKASI CİNSİ 1 ABD DOLARI DÖVİZ ALIŞ 20 HAZİRAN 2014 EFEKTİF ALIŞ SATIŞ SATIŞ 2.1268 2.1306 2.1253 2.1338 1 AVUSTRALYA DOLARI 1.9989 2.0119 1.9897 2.0240 1 DANİMARKA KRONU 0.38812 0.39002 0.38785 0.39092 1 EURO 1 İNGİLİZ STERLİNİ 1 İSVİÇRE FRANGI 1 İSVEÇ KRONU 1 KANADA DOLARI 1 KUVEYT DİNARI 1 NORVEÇ KRONU 100 JAPON YENİ 2.8985 2.9037 2.8965 2.9081 3.6133 3.6321 3.6108 3.6375 2.3760 2.3912 2.3724 2.3948 0.31849 0.32179 0.31827 0.32253 1.9631 1.9720 1.9558 1.9795 7.5004 7.5985 7.3879 7.7125 0.34923 0.35158 0.34899 0.35239 2.0841 2.0979 2.0764 2.1059 1 S. ARABİSTAN RİYALİ 0.56704 0.56806 0.56279 0.57232