Katalog

SAYFA CUMHURİYET 14 MAYIS 2014 ÇARŞAMBA 12 EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr Elektrik, mazot ve gübre gibi yüksek girdi maliyetleriyle boğuşan çiftçi, gerekli desteği de alamıyor Çiftçi yalnızlaşıyor u Hem üretici hem tüketicinin kaybettiği düzen içinde arazi bölünmeleri gibi yapısal sorunların yanı sıra yüksek maliyetlerin üretimden uzaklaştırmaya ittiği çiftçi, kendilerine müjde olarak sunulan borç ertelemesinin de yüksek faizinden şikâyetçi. OLCAY BÜYÜKTAŞ EMRE DÖKER İZMİR CHP Manisa Milletvekili Hasan Ören, 14 Mayıs Dünya Çiftçiler Günü nedeniyle yaptığı açıklamada, ülkemiz tarım arazilerinin yüzde 47’sinin ipotekli olduğunu belirterek “14 Mayıs Dünya Çiftçiler Günü bu yıl da buruk kutlanmaktadır. Toplumun tüm kesimleri gibi borç batağında olan çiftçimiz, ürünü para etmediği için bu borcunu ödeyememektedir” dedi. AKP döneminde borçlu çiftçi sayısının 1.5 milyondan 13 milyona çıktığını, toplam borç tutarının da 6 milyar liradan 40 milyar liraya ulaştığını belirten Ören, “Bu feryadı duymayan AKP, çizdiği pembe ekonomik tablolarla çiftçinin çok kazandığını ve halinden oldukça memnun olduğunu söylemektedir” yorumunu yaptı. Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü verilerine göre, toplam tarım arazilerinin yüzde 47’sinin ipotekli olduğunu, Manisa’da bu rakamın yüzde 60’a ulaştığını belirterek, “Bu resmi rakamlar çiftçinin nasıl bir borç kıskacında olduğunu göstermektedir. Manisa’da ziyaret ettiğim köylerde çiftçi sürekli borçlarından yakınmaktadır. Hatta bir köyümüzde vatandaş, ‘Bizim köyün hepsini satsak, borçları ödemeye yetmez’ diyerek durumu en doğru şekilde açıklamıştır” dedi. Maliye Bakanı’nın Oğlu Olmak Bu ülkede, Maliye Hazinesi’ne ait arazi ihalelerine rahat rahat girebilmek demektir. Maliye Bakanı’nın oğlu olmak; babası bakan olduktan hemen sonra 20 milyar YTL ile kurulan şirket sermayesinin, 10 yıl sonra, 2 milyon 400 bin TL’ye çıkabilmesidir. Maliye Bakanı’nın oğlu olmak bu ülkede; babası bakanlıktan ayrıldıktan sonra, şirket ana sözleşmesini bütün kamu ihalelerine girebilecek şekilde değiştirme özgürlüğüne sahip olmak demektir. HHH Bu sıradan “başarı öyküsü”ne geçmeden önce dün gazetemizde Mustafa Çakır imzasıyla yayımlanan haberi hatırlatalım. Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, CHP milletvekili Aykut Erdoğdu’nun soru önergesini cevaplıyor. Şimşek’in aktardığı bilgilere göre, İstanbul Tuzla’da Maliye Hazinesi’ne ait taşınmazlardan “fuar alanı” imarlı arazilerin satışında en yüksek teklifi, 82 milyon TL ile Telemobil Bilgi İletişim Hizmetleri vermiş... HHH Şimşek, yazılı cevabında şirket ortaklarını elbette açıklamıyor. Telemobil; Maliye Bakanı’nın beş yıl önce, o makamı devraldığı selefi Kemal Unakıtan’ın çocuklarının şirketi... Süleyman Fatih Subaşı ile Mehmet Sarıbekiroğlu’nun kurduğu şirket, 10 yılda müthiş bir performans sergilemiş. Oğul Abdullah Unakıtan başlangıçta şirkette yer almıyor. Bir yıl sonra 2005’te giriyor. Ve ilk iş, 20 milyar liralık sermaye, 50 bin liraya (eski parayla 50 milyar) yükseltiliyor. Sekiz ay sonra da Kemal Unakıtan’ın en güçlü dönemleri Ağustos 2005’te altı kat artarak 300 bin TL’ye çıkarılıyor. HHH Başbakan Erdoğan ile Kemal Unakıtan’ın aralarının açılması, çocuklarının “serbest piyasa hürriyeti” adı altındaki “nepotizm” saltanatını sürdürmelerine engel olmamış... Tam tersine.. Şirket, Unakıtan bakanlığı devrettikten sonra deyim yerindeyse, atağa kalkmış. Mayıs 2009’daki görev değişiminden yedi ay sonra Aralık 2009’da Olağanüstü Genel Kurul’a giderek ana sözleşmesini değiştiriyor. Ve şirketin kurulduğu tarih olan 2004’te 19 maddeden oluşan “Amaç ve Konular” 52 maddeye yükseliyor. On yıl önce bilgisayar sistem ve programları kurmak ve ticaretini yapmak üzere kurulan şirkette beş yıl önce öyle bir ana sözleşme değişikliği yapılıyor ki; artık Telemobil, yaptığı ana sözleşme değişikliğiyle bütün kamu ihalelerine girebilir hale geliyor. Bakanlıklar, bakanlıklara bağlı resmi kuruluşlar, KİT’ler, kamu idareleri, belediyelerin her türlü ihalesi.. Öyle verimli biriki yıl geçiriliyor ki, baba Unakıtan bakanlıktan ayrıldığında, 300 bin lira olan şirket sermayesi Ocak 2012’de 1 milyon 200 bin TL’ye yükseltiliyor. Bu arada kardeşler, anne, gelindamatlar arasında değişik hisse alışverişleri yapılıyor. Telemobil ile Unakıtan kardeşlerin öteki şirketi AB Gıda, zaten iç içe bir ortaklık yapısı sergiliyor. 12 Aralık 2013’e geldiğimizde, Telemobil, kamu ihaleleriyle büyüye büyüye sermayesini ikiye katlayarak, 1 milyon 200 bin TL’den, 2 milyon 400 bin TL’ye çıkarıyor. Annesi, bir yıl önce polis şiddetiyle hayatını kaybeden oğlu Abdullah Cömert’i Anneler Günü’nde yüreği dağlanarak anarken; hayata bakan oğlu olarak 100 önde başlayan bir başka Abdullah’ın Hazine arazilerine 82 milyon TL ile en yüksek teklifi verecek “kapasiteye” ulaştığını açıklamak da Maliye Bakanı’na kısmet oluyor. Tarım arazilerinin yarısı ipotekli Bir yandan dünyanın en pahalı mazotunu kullanmak zorunda kalan, elektrik, gübre ve ilaç olmak üzere yüksek girdi maliyetleri ile baş etmeye çalışan çiftçi bir yandan da çözümlenemeyen yapısal sorunlar nedeniyle üretimden uzaklaşmaya itildi. Hükümet tarafından verilmesi gereken desteğin son 8 yıldır yalnız yarısını alabilen çiftçinin son dönemde don olayı ve kuraklık nedeniyle karşı karşıya kaldığı sorun ve borçları çığ gibi büyüdü. Çiftçiler Günü nedeniyle sorunlarını dile getiren, çözüm arayan ve çözümü başİklimsel değika ülkelerde bulmaya çalışan çiftçişimler nedeniyle görülye hükümetin verdiği tek müjdemeye başlayan sorunların denin bir yıllık borç ertelemesi olrinleşerek süreceğine dikkat çeken uzmanlar, hem üreticinin hem duğunu söyleyen Türkiye Zirade tüketicinin zorlanacağı görüşünde. atçılar Derneği Genel BaşkaTarımsal ürünlerdeki gerilemenin sonucu nı İbrahim Yetkin bunun da olarak ekmeğe gelen zam, kısa süre içinde çare olmadığını savundu. Tagelecek zamların habericisi gibi. Zira gerek rım ve Hayvancılık Bakanı tahıl, sebze ve meyvede gerek hayvancılıkMehdi Eker’in müjde olata pek de parlak bir tablo görünmüyor. Ekinlerin zarar görmesi başta saman olmak üzere rak duyurduğu bu sene yıl Ülkede yeterli üretim koşullarını bulamayan çiftçi çareyi maliyetlehayvancılıkta sıkıntı yaratacağa benziyor. Fiyatı boyunca yaşanan kuraklık ri düşük ülkelerde üretim yapmakta arıyor. Başta Çukurova bölgeartacak yem fiyatlarının hem azalan hayvan sasi olmak üzere aralarında büyük holdinglerin de yer aldığı pek çok dahil, don olayı, dolu, sel yısı hem de maliyetlerin artmasıyla et fiyatlarınüreticinin dışarıda üretimin yollarını aradığı belirtiliyor. her türlü doğal afetlerden da artışlara yol açacağı belirtildi. Tam da Çiftçiler Günü’nde Türkiye Sudan’da tarım arazisi kiraetkilenen 900 bin üreticinin Öte yöndan üretimde gerileme yılın ilkyarısınladığı duyuruldu. 99 yıllığına kiralanan 780 bin dönümlük arazide ve 17.6 milyon dekar arada da devam etti. Kırmızı et üretimi yılın ilk çeytropikal meyveler üretilecek. Anlaşmayla arazide yetişecek ananas, zide meydana gelen çeşitli reğinde, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde mango, avakado, pepino jambu, kanola, pamuk ve yağlı tohum gi11.3 gerileme ile 200 bin tonun altına düştü. düzeydeki hasarlar için Zibi ürünler artık Türkiye’ye daha ucuza girecek. İki ülkenin merkez TÜİK verilerine göre, geçen yılın ilk çeybankaları arasında yapılacak anlaşmayla para politikalarının uyguraat Bankası ve Tarım Kredi reğinde 209 bin ton olan kırmızı et üretimi, lanmasına yönelik adımlar da atılacak. Kooperatiflerine olan borçlabu yılın ilk çeyreğinde 24 bin ton gerileAfrika’da, Türk eliyle yetiştirilen ürünlerin, Avrupa’nın dışında Ortarının bir yıl süreyle ertelenmeme ile 185 bin tona geriledi. doğu ve Afrika’ya satılması planlanıyor. sinin üreticiyi rahatlatmayacaSığır eti üretimi, yüzde 9.3’luk düTürkiye ile Sudan arasında 2012 yılı Mayıs ayında imzalanan “Karma ğı belirtildi. Yetkin, zaten zarar şüşle 17 bin ton azalma ile 164 bin Ticaret ve Ekonomik İşbirliği Mutabakat Zaptı”ndan sonra Sudan’ın tona geriledi. Koyun eti üretimi gören üreticinin sıkıntılı olduğutarımsal potansiyelinden yaralanmak için çalışmalar başlamıştı. de yüzde 12.8’e karşılık genu ve borcun ayda yüzde 3 faizle Proje kapsamında TİGEM ve Tarımsal Araştırmalar Genel len 3 bin ton azalışla, 17 Müdürlüğü’nün çalışanlarından oluşan 13 kişilik teknik ekip Sudan’a ertelendiğini hatırlatarak bu ertelebin tona düştü. giderek incelemelerde bulunmuştu. menin çare olmayacağını dile getirdi. Ge r me sür e l i ü r yo Üretici Sudan’a kaçıyor Engelliye avantajlı tarife Ekonomi Servisi Turkcell, engelli vatandaşların yaşamlarını kolaylaştırmak “Engel Tanımayanlar” çatısı altında topladığı yeni projelerini tanıttı. Turkcell Genel Müdür Yardımcısı Burak Sevilengül’ün verdiği bilgiye göre, şu anda 500 engelliye istihdam yaratan Turkcell, engelli aboneleri için, avantajlı konuşma ve data tarifeleri sunuyor. Görüntülü Çağrı Merkezi, Turkcell Hayal Ortağım, Görme Engellilere Özel Özel Sesli Sözleşme, İşitme Engellilere Özel Çalarken Dinlet, Sesli Bilgi Servisi, Neredeyim Destek Servisi gibi ürün ve çözümler geliştiriyor. Öte yandan İngiltere Yüksek Mahkemesi (Privy Council), Turkcell hissedarlarından Çukurova Holding’in Sonera Holding aleyhine açtığı ve Çukurova’nın Sonera’ya 932 milyon dolar tazminat ödemesi gerektiğine hükmeden Cenevre Mahkemesi kararının temyiz davasında Çukurova Holding’in temyiz talebini reddetti. TeliaSonera’nın Dış İlişkilerden Sorumlu Yöneticisi Salomon Bekele, “Bu, hissedarların yönetim kurulunda temsili, genel kurulun toplanması ve temettülerin dağıtılması anlamına geliyor” dedi. Koç‘tan 562 milyon lira kâr Ekonomi Servisi Koç Holding, yılın ilk çeyreğinde 715 milyon TL vergi öncesi kâr ve 562 milyon TL ana ortaklık payları net dönem kârı elde etti. Holdingin konsolide bazda toplam geliri 15.7 milyar TL oldu. Koç Holding Üst Yöneticisi Turgay Durak, “İlk çeyrekte yaşanan zorlu ekonomik ortama karşın tüm faaliyetlerimizi sürdürmeye devam ettik. Ekonomik dalgalanmaların yaşandığı, yakın coğrafyamızda belirsizliklerin devam ettiği bu dönemde risk yönetimine ve tasarruf tedbirlerine ağırlık verirken, ülkemiz için yatırımlarımıza devam ediyoruz” dedi. Durak’ın verdiği bilgiye göre kasımda faaliyete geçmesi beklenen 2.7 milyar dolarlık Fuel Oil Dönüşüm projesi için toplamda 2.3 milyar dolar, ilk çeyrekte 240 milyon dolar harcandı. Yüzde 94’ü tamamlanan proje, faaliyete geçtiğinde Türkiye’nin enerji ithalatını yıllık 1 milyar dolar azaltacak. Ford Otosan’ın kapasitesini 330 bin araçtan 415 bin araca çıkaracak yatırımın da ikinci çeyrekte tamamlanması planlanıyor. Avea, abone rekoru kırdı u Avea, yılın ilk çeyreğinde 757 bin yeni abone kazanarak son 7 yılın en yüksek büyümesini kaydetti. Ekonomi Servisi Avea, yılın ilk çeyreğinde 757 bin aboneyle 2007’den bu yana en yüksek büyümeye ulaştı. Şirket abone büyümesini bu yıl 3 kat daha artırırken, toplam abone sayısı geçen yıla oranla yüzde 11 artışla 15.3 milyona ulaştı. Yılın ilk çeyreğinde numara taşımayla net 698 bin abone kazanan Avea, bu çeyrekte 109 milyon lira kâr ederken, gelir 957 milyon lira oldu. Avea Üst Yöneticisi (CEO) Erkan Akdemir şunları söyledi: l Bu yılın ilk çeyreğini yüzde 4 gelir büyümesiyle kapattık. Mobil data gelirimiz yüzde 65 büyüdü. l Servis gelirimizdeki mobil data payı bu yılın ilk çeyreğinde yıllık 8 puan artışla yüzde 22’ye çıktı. l Abone Başına Aylık Ortalama Gelir, arabağlantı etkisi hariç, geçen yılın ilk çeyreğine göre yüzde 4’lük bir artış gösterdi. Çukurova’ya ret Turgay Durak Sesli Fatura, Görme Engellilere Ülke eğitim sistemlerinin öğrencileri ne kadar iyi yetiştirdiğini ölçmek için OECD tarafından 3 yılda bir yapılan bir araştırma var. Adı PISA. PISA araştırmasının 2012 sonuçları aralıkta açıklanmıştı. Bu son araştırmada da Türkiye’nin matematik, okumaanlama becerisi ve fen bilgisinde OECD ülkelerinin gerisinde olduğu basında bir miktar yer almıştı. OECD bu sonuçlarla yetinmiyor, sonuçları değerlendirdiği raporlar da hazırlıyor. Toplam altı raporun beşincisi “PISA 2012 Sonuçları: Yaratıcı Problem Çözme Becerileri” başlığı geçen hafta TÜSİAD’ın ev sahipliğinde tartışıldı. Raporda, Türkiye’nin de dahil olduğu 44 ülkede, 15 yaş grubu öğrencilerin gerçek hayatta karşılaşabilecekleri problemleri çözme becerileri analiz edildi. 44 ülke arasında 34. sırada yer alıyor Türkiye. Öğrencilerin sadece yüzde 2.2’si en üst seviyede problem çözme becerilerine sahip. Diğer bir deyişle her 100 öğrenciden 98’i bu tür problemleri çözemiyor. Öğrencilerin OECD ortalaması ise yüzde 11 seviyesinde. Eğitim sistemimiz malum. Ama bir de en alt seviye var. “Günlük hayatta karşılaşılabilecek yaratıcılık gerektirmeyen basit problemlerle baş edebilme becerisini” temsil ediyor. Ve ne yazık ki en alt seviyedeki öğrencilerin oranı da ortalamanın altında. OECD içinde 15 yaş grubu öğrencilerin yüzde 92’si bu Toplum Problem Çözmede Başarısız Olduğunda... seviyede başarılı olurken Türkiye’nin ortalaması yüzde 36’larda... Bu işin bir yönü. Bir diğeri de, bir başka OECD araştırmasına göre Türkiye’nin, PISA verilerinden yola çıkarak en az politika üreten, ders çıkaran ülkelerden biri olduğu. Anlayacağınız ülkeyi yönetenlerin umurunda bile değil bu durum. TÜSİAD konuyu kamuoyunun gündemine taşıyabilmek için toplantı düzenledi. OECD’den önemli bir uzmanı davet etti, ancak yine devlet erkinden kimsenin kılı kıpırdamadı. krizler gibi olguların, ülkelerin nitelikli insan gücünün artması için çok daha fazla yatırım yapmalarına sevk etmesi gerektiği vurgulanıyor. Tabii onların kastettiği sadece FATİH projesinde olduğu gibi akıllı tablet dağıtmak değil... Raporu incelediğimizde problem çözmede en başarılı ülkelerin Asya’dan çıktığını görüyoruz. Kore, Japonya, Singapur problem çözmede en başarılı ülkeler. En karmaşık ve zor düzeyde soruları Singapur’da üç öğrenciden biri, Kore’de de dört öğrenciden biri çözebiliyor. Güney Kore gerçekten önemli bir örnek hem bize yakın nüfusu hem de aynı dönemde başlattığı kalkınma hamlesi ile. Ancak kendi yarattığı dev markası Samsung’dan aldığı parayı inşaata değil eğitime yatırıyor Güney Kore. Ve Kore mucizesi daha başlamadı bile. Başbakanları “Yaratıcı yeteneklerimizi artırmalıyız” kampanyası başlattı. Asıl bundan sonra göreceğiz neler olacağını... Türkiye’de ise eğitimle ilgili bir hedefin etrafında yapmadık şimdiye kadar hiçbir güdümünde Eğitim siyasetin Oysa eğitim toplumun en önemli silahı. Birey örgün eğitimde kazandığı bilgi ve beceri ile hayata tutunuyor; iş bulma sürecinden, tüm çalışma yaşamını, hatta evliliğini, karar alma süreçlerini, çocuk yetiştirme biçimini, kültürel ve siyasi bakışını biçimlendiren eğitim oluyor. Zaten OECD’nin raporunda da, küreselleşme ve ekonomik düzenlemeyi... Siyaset hep belirleyici oldu. Tıpkı AKP hükümetinin son eğitim icraatı 4+4+4 ve dershanelerle ilgili düzenleme gibi... Ama baktığımızda eskiden de öyle olduğunu görebiliriz. Panelde Gazi Üniversitesi öğretim üyesi Doç. Dr. Nurdan Kalaycı son derece başarılı bir sunum yaptı. “Bizler öğrencilerimize kolaycılığa kaçmadan eleştirel düşünmeyi öğretebildik mi ki problem çözme konusundaki beceriksizlikten yakınıyoruz. Bizdeki eğitim sistemleri eleştirel düşünen adam istemez” diyen Kalaycı, konuyu müfredattan felsefe derslerinin çıkarılmasına da getirdi “Eğer siz felsefeyi yok sayarsanız sorun nereden kaynaklanıyor diye soramazsınız. Eğitimde ektiğimizi biçemiyoruz, ekmediğimizden hasat bekliyoruz. Bu mönüden yaratıcılık ve problem çözme becerisi çıkmaz” diyerek... Neticede problem çözme, sorunları akılcı şekilde giderme becerisi olmayan bir toplumuz. Bu, trafikten tutun çocuk yetiştirmeye kadar her alanda karşımıza çıkıyor. Böyle olunca çözüm kabadayılıkla, “Ben yaptım oldu” tavrıyla ve öfke patlamaları ile ya bir şekilde hallediliyor ya da kafalar kuma gömülüyor. Bunu bu ülkenin başbakanı olarak sayın Recep Tayyip Erdoğan layıkıyla yaptığı için topluma da yol gösterici oluyor doğrusu... Başka ne diyelim?.. Ekonomi Servisi İstanbul Halk Ekmek büfelerinde satılan ekmek çeşitlerinin tümüne de yüzde 20 zam geldi. Yeni fiyatlara göre 300 gr’lık normal, kepekli ve tuz ilave edilmemiş ekmek 60 kuruş oldu. Pide 75 kuruş olurken 8’li Akdeniz ekmeği de 1 lira 10 kuruşa çıktı. Diğer taraftan Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu, tavan fiyat uygulamasında baz alınan İstanbul Avrupa yakasında 1416 Mayıs arasında benzinin litre fiyatını 4.91 lira, motorinin litre fiyatını ise 4.26 lira olarak belirledi. Benzinin litre fiyatına 1 kuruş zam gelirken motorinin fiyatı ise değişmedi. Zam yağdı SERBEST PİYASA ABD Doları Avro İngiliz Sterlini İsviçre Frangı 24 Ayar Altın Cum. Altını ALIŞ 2.0650 2.8330 3.4720 2.3150 86.00 570.60 SATIŞ 2.0710 2.8380 3.4870 2.3290 86.35 579.77 MERKEZ BANKASI CİNSİ 1 ABD DOLARI 1 AVUSTRALYA DOLARI 1 DANİMARKA KRONU 1 EURO 1 İNGİLİZ STERLİNİ 1 İSVİÇRE FRANGI 1 İSVEÇ KRONU 1 KANADA DOLARI 1 KUVEYT DİNARI 1 NORVEÇ KRONU 1 S. ARABİSTAN RİYALİ 100 JAPON YENİ DÖVİZ ALIŞ SATIŞ 14 MAYIS 2014 EFEKTİF ALIŞ SATIŞ 2.0712 2.0749 1.9316 1.9442 2.8451 2.8502 3.4836 3.5017 2.3255 2.3404 1.8962 9047 2.0698 2.0780 1.9227 1.9559 2.8431 2.8545 3.4812 3.5070 2.3220 2.3439 1.8892 1.9119 7.2055 7.5221 0.38058 0.38244 0.38031 0.38332 0.31465 0.31791 0.31443 0.31864 7.3152 7.4109 0.34890 0.35125 0.34866 0.35206 0.55225 0.55325 0.54811 0.55740 2.0202 2.0336 2.0127 2.0413