Katalog

SAYFA CUMHURİYET kultur@cumhuriyet.com.tr 25 ARALIK 2014 PERŞEMBE 14 KÜLTÜR ‘Belleksiz bir toplum oluyoruz’ CEREN ÇIPLAK ŞEHİR TİYATROLARI’NIN 100 YILLIK ARŞİVİNİN TALAN EDİLMESİNE TEPKİLER SÜRÜYOR Darülbedayi’den bugüne 100 yıllık bir sanat kurumu olan İstanbul Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatroları’nın (İBBŞT) 100 yıllık arşivinin talan edilmesinin ortaya çıkması üzerine sanatçılar tepki gösterdi. Şehir Tiyatroları’nın 100 bin materyalden oluşan arşivinin üçte birinin talan edildiği ile ilgili önceki gün yayımlanan haberimizin ardından kurumun eski Genel Sanat Yönetmeni Ayşenil Şamlıoğlu, arşivin büyük oranda kayıp olduğunu belirterek “Arşivi tekrar oluşturabilmek için kendi dönemimde büyük çaba sarf ettik. Bütün emekli duayen oyun cuları tek tek evlerinden arabayla aldırıp kişisel arşivlerini kuruma getirmelerini sağladım. Onların arşivlerini kopyaladık, çoğalttık... Hem canlı arşive dönüşmüş sanatçılarımıza özen göstermeliyiz hem de elimizdeki yazılı arşive. Geçmişimizi gelecek kuşaklara ancak böyle aktarabiliriz” dedi. Türkiye’de arşivlere sahip çıkamama gibi bir durum olduğunu söyleyen Şamlıoğlu, “Arşivlerimize yeterince özen göstermediğimiz için, böyle böyle belleksiz bir toplum oluyoruz” dedi. Eski Devlet Tiyatroları Genel Müdürü Yücel Erten ise “Genelde insana yatırım eksikliği, özelde de belediye kafası işte!” dedi. Ülkemdeki tüm sanat alanları adına üzücü zamanlardayız. Bir kara akıl yeşermeye yüz tutmuş sanat hayatımızı tarumar ediyor. Yetersizliğe teslim edilen kurumların ölüm fermanları TÜSAK ile ilan edilmişken, sansür ve otosansür kol gezerken şimdi de ülkemin yüz akı İBBŞT’nin 100 yıllık arşivinin bir bölümünün sahaflara satılmış olması yüz karası bir durumdur. İnanın bunun sorumlularını bulmak zor değildir. O arşivin dünden bugüne sorumluları kimlerse bu yağmanın talanın sorumluları da onlardır. Samimiyet işi çözer ve bu düşmanlık açığa çıkar. Şimdi yapılması gereken bir ödenek çıkarıp sahaflara düşen bu arşivi geri almak ve bir an önce bu 100 yıllık birikimi SANATÇILAR GİRİŞİMİ SÖZCÜSÜ, TİYATRO SANATÇISI ORHAN AYDIN: ‘Tiyatro Müzesi hayat bulmalı’ gün yüzüne çıkaracak bir düzenleme ile yeniden hayata katmaktır. Sayın Yazıcıoğlu’nun bu konudaki duyarlılığını bilen biri olarak bunu bir an önce halletmesini içtenlikle beklemekte olduğumu söylemek isterim. Yapılması gereken asıl şey ise tüm tiyatro dünyamızı içeren bir ‘Tiyatro Müzesi’ ça lışmasının acilen hayat bulmasıdır. Yoksa bu talan sürecek, tiyatro geçmişimiz yok edilecektir. İBBŞT’de yaşananların bir benzeri Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğü’nde daha vahim olarak yaşanmıştır. İyi anımsıyorum, kuruma teslim edilen Ankara Orhan Aydın Halk Tiyatrosu arşivi bitpazarına düşmüştü. Aynı durum istanbul AKM’de yaşandı, dekorkostüm arşivleri talan edildi, binanın tüm teknik aksamları, spotlar dahil piyasada satıldı. Hanımlar beyler bilmelidir, geçmişi olmayanın geleceği olmaz. ‘Kadın ‘Yasaklar yazar’lığın karşısında tarihi... dimdik durdu’ Kültür Servisi “Vurun Kahpeye”, “Ateşten Gömlek”, “Sinekli Bakkal” gibi eserlerin yazarı Halide Edip Adıvar, ölümünün 50. yılında, İstanbul Şehir Üniversitesi’nde bugün ve yarın yapılacak uluslararası sempozyumla anılacak. “Türkiye’de Kadın Yazarlığın Tarihi III” başlığıyla düzenlenen sempozyumda, Engin Sezer, Sibel Erol, Hülya Adak, Erol Köroğlu, Sevengül Sönmez ve Seval Şahin’in de aralarında olduğu 22 araştırmacı bildiri sunacak. Sempozyumda Halide Edip Adıvar’ın romanlarına, hikâyelerine, tiyatrolarına ve fikri eserlerine odaklanılarak yazarın İstanbul’daki hayatı, sömürgecilik karşısındaki tutumu, diğer kadın yazarlarla ilişkileri, cinsiyet politikası ve milliyetçilik konusundaki fikirleri incelenecek. HALİDE EDİP ADIVAR SEMPOZYUMLA ANILACAK GRUP YORUM’DAN RUHİ SU ALBÜMÜ VE KONSERİ ‘Boşaltın, rezidans yapacağız’ Kentin son kalan tarihi değerlerinden biri olan Narmanlı Han’da senaryo aynı ERK ACARER Kültür Servisi Grup Yorum 27 Aralık’ta İstanbul Bostancı Gösteri Merkezi’nde gerçekleştirilecek konserde Ruhi Su’yu anlatacak. Konserde amaçlarının Ruhi Su’yu bugünün müzikal zenginlikleriyle yeni kuşaklara anlatmak olduğunu dile getiren Grup Yorum, bunu da türkülerin tadını bozmadan, taklitçiliğe kapılmadan yapmaya çalıştıklarını belirtti. Ruhi Su’nun bestelediği veya derlediği şarkılardan oluşan yeni bir albüm hazırladıklarını belirten Grup Yorum, “1940’larda türküler yasaklanmışken, ozanlar bağlamalarını gizli gizli çalıyorken, Ruhi Su gümbür gümdür sesi ve yanından ayırmadığı bağlamasıyla meydanda dimdik duruyordu” diyor. ‘1. Dünya Savaşı’nda İttifak Cephesi’nde Savaş ve Propaganda’ sergisi İstiklal Caddesi’nin incisi Narmanlı Han’ın avlusundan girince, sizi geçmişin izleri selamlıyor. Jamanak gazetesinin manşetleri, Bedri Rahmi’nin “Karadut” şiiri, Ahmet Hamdi’nin “Huzur” yolculuğu ve Aliye Berger’in gravürleri... Bir süre önce kapanan 2. Beyoğlu Noteri’nin tabelası zamanda asılı duruyor. Altında otuz küsur kedi, kış güneşinin keyfini sürüyor. 1831 yılında inşa edilen hanın, yarım asır boyunca Rusya Büyükelçilik binaCihat Burak, gravür sanatçısı Aliye sı olarak hizmet verdiği, ardından da Berger’in portresini Narmanlı Han’daki atölyesinde yapmıştı. Rus hapisanesine dönüştürülüp 1914 yılına kadar mahkumları ağırladığı biliniyor. Han, daha sonu Kentteki son kalelerden ra Narmanlı ailesinin ükünü çeken y ın ’n lı n a rm a n N ücadele sözü a d ır d ın mülkü oluyor. biri olan Narmanlı’ya u 45 yıl in, ‘70 yıl h a Ş t a h it M Narmanlı Han’ın O tarihten bu yana si sahip çıkmak için bir bina görevli . Bizi binayı yıkmak için komşuları da süreci “Narmanlı Han” ya ız , araya gelenler var. Hanın beri buraday istiyorlar. Yıllardan beri yakından takip ediyorda “Narmanlı Yurdu” k avlusunda buluşanlar için olarak bilinen bina, bular. Hanı satın alan yetahliye etme da yaşayanlara, Bedri ra u b t e gün kültür birikimlerini e ni ortakların bir an önv m a iz y h iki otobüs çevik kuvvetin a bin Berger’lere u e y hiçe sayan, kente sadeli ce bir eylem planı yapA , re le taşınması dikkat çekiyor. Rahmi’ ve ailemi b i ce rant olarak bakan sern mak istediklerini aktae b i d im Ş n ta k a m Talana değil talana direnen etmişim. y o mayenin açgözlü hırsık rıyorlar. Bölge sakine apının önün soruyor. k e d na teslim edilmiş durumm si lerinden Gülsün Sani, 10 kişiye iki otobüs polis v e m nız’ diye sı k a c da. Para tutkusu ne mila a “Ya bir an önce sati m düşüyor. zevk ras, ne şair, ne tarih, ne mak ya da kendilede değer tanıyor. Açıkçari bir şey yapmak issı Narmanlı’nın yıkılarak ma görece olarak daha kolay. Ön tarafı tiyorlar. Bunun için tahliye şart” diAVM, residans ya da otel olarak yeni1. dereceden, avlunun bulunduğu arka yor. Sani, bina sahiplerinin mimarladen “değerlendirilmesi” planlanıyor. tarafı, 2. dereceden Anıtlar Kurulu’na rı Sinan Genim’e keşif yaptırdıklarını Tüm bölgedeki tassarrufunda bu oldukayıtlı olan binanın “istendiği gibi” eklerken hanın geleceğiyle ilgili endiğu biliniyor. Şimdilik, “Taksim’i tüm restore edilmesi amacıyla aracılar buşelerini de dile getiriyor: den yıkalım, yerine AVM yapalım” lunacak! “Avludaki ağaçları da kesecekdeme cüreti gösteremeyenler, işi peyler, hepsini işaretlediler. Binanın alşgalcisiniz çıkın’ derpey çözmeye çalışıyorlar. tı otopark olacak. Narmanlı Han’ın Narmanlı ailesinin geçen yıl elinden Narmanlı el değiştirdikten sonra, Nirestore edilmesine karşı değiliz. Ançıkardığı han, kozmetik işiyle uğraşan san ayında tahliye tebligatları göndecak burası amacına uygun bir şekilErkul ve tekstilci olan Esen ailelerinin rilen bina sakinlerinin işgalci olup olde değerlendirilmeli ve halka kapaortaklığında kötü huylu nihai kaderimadığının anlaşılması için kaymakamtılmamalı.” ni bekliyor. Ortaklar, 57 milyon dolara lık görevlilerinin geldiğine tanık oluyoBeyoğlu Kent Savunması temsilcileri satın aldıkları binayı bir an önce kârlı ruz. Kentteki son kalelerden biri olan ve çevreciler ise, Narmanlı Han’ın gebir yatırım merkezine dönüştürmek isNarmanlı’ya sahip çıkmak için bir araleceğinin Emek Sineması gibi olmamatiyorlar. Bunun için ilk etapta binanın ya gelenler var. Hanın avlusunda bulusı için sonuna kadar mücadele edecektahliye edilmesi gerekiyor. İkinci aşaşanlar için iki otobüs çevik kuvvetin ta lerini dile getiriyorlar. şınması dikkat çekiyor. Talana değil, talana direnen 10 kişiye iki otobüs polis düşüyor. Handa 4 ticari mekânın yanı sıra halihazırda ikamet edenler de buluyor. Onlardan biri, 45 yıldır Narmanlı’nın yükünü çeken, bina görevlisi Mithat Şahin. Şahin, Narmanlı’da yaşananları şöyle özetliyor: “70 yılından beri buradayız. Bizi binayı yıkmak için tahliye etmek istiyorlar. Yıllardan beri, binaya ve burada yaşayanlara, Bedri Rahmi’lere, Aliye Berger’lere hizmet etmişim. Şimdi beni ve ailemi bu mevsimde kapının önüne koymaktan zevk mi alacaksınız?” M ‘İ bölümlerinde. Sanat yoluyla savaş propaKültür Servisi Ömer M. Koç kolekgandası konusunda önemli bir örnek olasiyonundan seçilen belge, obje ve eserrak kabul edilen albüm, ziyaretçilerin delerin yer aldığı, küratörlüğünü Bahattaylı incelenebilmesi için tin Öztuncay’ın üstdijital ortama aktarıldı. lendiği “1. DünAlman Federal ya Savaşı’nda İttiArşivleri’nden edinilen, fak Cephesi’nde SaAlmanya İmparatoru Kayvaş ve Propaganzer II. Wilhelm’in 1917 da” sergisi Koç Üniyılında İstanbul’a yaptığı versitesi Anadolu Meziyareti belgeleyen video deniyetleri Araştırma ise serginin değerli parçaMerkezi’nde (ANAlarından. MED) açıldı. 22 Postada kullanım amaçlı Edhem Eldem ve SiMart’a kadar görülehazırlanmış “Üçlü ve nan Kuneralp’in makalebilecek sergide tabloDörtlü İttifak” propaganda lerinin yer aldığı sergi katalar, posterler, kartposkartlarından bir kartpostal. loğu Vehbi Koç Vakfı taratal ve sembolik ödül“Şark Aydınlanıyor” fından yayımlanırken sergi lerin yanı sıra döneme kapsamında Edhem Eldem, ışık tutan tarihi belgeAyhan Aktar, Sinan Kuneralp, Nazan ler sergileniyor. Maksudyan, Yiğit Akın, Sinan NiyaziWilhelm Viktor Krausz’un 1915oğlu, Erol Köroğlu ile Londra’dan Ben1916 yıllarında, içinde Mustafa Kemal jamin Fortna ve Eugene Rogan gibi taAtatürk’ün bilinen ilk portresinin de burih profesörlerinin konuşmacı olacağı bir lunduğu, tablolardan oluşan “Dünya Sakonferans düzenlenecek. Konferans 10 vaşında Türkiye’den Resimler ve ÇiOcak’ta ANAMED’de gerçekleştirilecek. zimler” albümü, serginin dikkat çeken Propaganda aracı olarak sanat “Sultan Mehmed Reşad”, Wilhelm Viktor Krausz’un yağlıboya çalışmalarından alınma tıpkıbasım, Krausz Albümü, Viyana, 191516. C M Y B