Katalog

SAYFA CUMHURİYET 5 KASIM 2014 ÇARŞAMBA 10 EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr Türkİş’in hesaplamasına göre, emekçinin gıda enflasyonu TÜİK’inkinden yüzde 20 fazla Mutfakta yangın çıktı Memurun kaybı aylık 240 lira u TÜİK verilerine göre gelirinin yüzde 29’unu gıdaya, yüzde 33’ünü konut ve ulaşıma harcamak zorunda kalan yurttaşın gıda enflasyonu, TÜİK’in 12.26’lık enflasyondan yaklaşık yüzde 30 daha fazla. u Enflasyondaki artış işçi ücretleri ve memur maaşlarındaki erimeyi hızlandırdı. Memurun kaybı iki katına çıkarken asgari ücretin en az 1205 lira olması istendi. MUSTAFA ÇAKIR ANKARA Artışa geçen enflasyon önce sabit gelirli çalışanları vurdu. Enflasyonla ortalama 2 bin 100 lira maaş alan memurun aylık kaybı 240 liraya kadar çıktı. Memur aldığı zammanı iki katını kaybetti. Yüksek enflasyon 891 lira alan asgari ücretliyi de zor durumda bıraktı. Hükümetle asgari ücret pazarlığına oturacak olan işçi kesimi, artan enflasyona dikkat çekerek, en düşük ücretin en az 1205 lira olmasını istedi. Ekimde enflasyon yüzde 1.90 artışla 9 ayın en yüksek seviyesine çıktı. Yıllık enflasyon yüzde 8.96 olarak gerçekleşti. Bu yıl için öngörülen yüzde 5.3’lük enflasyon tahmini yüzde 9.4 olarak revize edilmişti. Toplusözleşme gereği memurlara bu yıl için sadece seyyanen 123 lira zam yapıldı. Bunun memur maaşlarına yansıması yüzde 5.2 oldu. İlk altı aylık enflasyon yüzde 5.7 olarak gerçekleşirken temmuzdan itibaren memurlar enflasyon altında ücrete mahkum oldu. Doğalgaza, elektriğe, suya yüzde 9 zam yapıldı. Gıda fiyatları son 9 ayda yüzde 11 artarken, et ve ekmek yüzde 11, ulaşım yüzde 20, meyve yüzde 38 zamlandı. Ailenin zorunlu harcamaları 9 ay içinde 363 lira yükseldi. Türk BüroSen’in verilerine göre, enflasyondaki artışın bu şekilde devam etmesi halinde yılsonu itibarıyla 2 bin 100 lira maaş alan ortalama memurun aylık kaybı 240 TL’ye kadar çıkacak. Türk BüroSen Genel Başkanı Fahrettin Yokuş, kamu çalışanlarının kayıplarının telafisi için yüzde 12 ek zam yapılmasını istedi. Rönesans’ın Enflasyonu Açıklama en yetkili ağızdan geldi. Cumhurbaşkanı Erdoğan için yaptırılan “Hizmet Binası” maliyetinin, kamuoyunda dillendirilen bütün tahminlerin üzerinde olduğu ortaya çıktı. İnşaat künyesinde ve resmi evrakta “Başbakanlık Hizmet Binası” adıyla başlayan Cumhurbaşkanlığı Hizmet Binası, bütçeye 1 milyar 370 milyon TL’ye mal olmuş. Bütçe değil aslında. Doğrusu bütçeler olmalı. Çünkü hukuksuz inşaat 2012 yılında başladı. Dolayısıyla harcama ve ödemeler de. Şimşek’in aktardığına göre, bu tutarın 963.4 milyon TL’si Başbakanlık bütçesinden harcanmış. Maliye Bakanı’nın belirtmediğini tamamlayalım: Bu tutar bir değil üç yılın bütçesine yansıyan maliyet. Yanı sıra, kalan tutar olan 300 milyon TL için de 2015 bütçesine ödenek konulmuş. Etti mi size dört bütçe... Ve dikkatinizi çekerek: “Başbakanlık bütçesinden”! Kullanım amacı yarı yolda fiilen değiştirilen ve dünya medyasının da gündemine oturan hizmet binası için bazılarınıza detay gibi gelecek soruları da buradan yöneltelim: Bina harcamasının, Cumhurbaşkanlığı değil Başbakanlık ödeneklerinden ayrılması bütçe mevzuatına, hukuka uygun mudur? Cumhurbaşkanlığı hizmetindeki bir yapının ödeneklerinin Başbakanlık bütçesinden kullanılması, Başbakanlık’ın yapacağı hizmetlerde aksamaya yol açmaz mı? Müteahhit firma Rönesans Holding’e hakediş ödemeleri yapılsın diye, Başbakanlık’ın hangi harcama kalemlerinden kısıntıya gidiliyor? Tabii siz şimdi dudağınızda buruk bir tebessüm, “Nasıl sorular bunlar, hukuk en başında çiğnendi, sit alanına dikildi, yargı kararlarına uyulmadı, iskân belgesi sır diye saklandı” diye düşünmekte özgürsünüz. Kaldı ki, bu soruları herhalde önce, bütçesinden milyarlar aktarılan, mali manevra alanı kısıtlanan Başbakan Davutoğlu’nun sorması gerekiyordur. Kim bilir belki bütçe görüşmeleri sırasında Maliye Bakanı Şimşek, açıklama yapar. HHH Aslında, Rönesans Holding’in üstlendiği “Başbakanlık Hizmet Binası” proje bedelinde hesap başından bu yana hiç tutmadı. Kamu bütçesinde, inşaat yatırımları “sermaye gideri” adıyla geçiyor. Geriye doğru baktığımızda; 2013 yılı Başbakanlık bütçesinde binaya 250, 2014 bütçesinde de 401 milyon TL ayrıldığı görünüyor. 2015 tahmini ise daha önce 144.3 milyon TL olarak ilan edilmiş. (Devletin üç yıllık resmi bütçe tahminlerine göre.) Bakan Şimşek önümüzdeki yıl 300 milyon TL ayrılacağını açıkladığında, aslında tahminin iki katını geçen bir harcamayı kabul etmiş oluyor. Toplamda, 700 milyon TL ile başlanıp 1 milyar 370 milyon TL’ye çıkması da bunun kanıtı zaten. Tahminlerin tutmaması ise enflasyon tahmininin tutmamasından kaynaklanıyor. Malum, inşaat maliyetleri sürekli artıyor. Bunun demiri var, mermeri var, ince işçiliği var... Enflasyon sebebiyle artan inşaat maliyetleri, müteahhide gani gani ödenirken, aynı hassasiyet memur maaş artışlarında da gösteriliyor (!) 2015 yılı Program Eki’nde şöyle deniliyor bakın: “Memur maaşları ve memur emekli aylıklarının 2015 yılının Ocak ayında yüzde 3 ve oluşacağı tahmin edilen yüzde 0.63’lük enflasyon farkı nedeniyle temmuz ayında yüzde 3.63 oranında artırılması öngörülmüştür.” Rönesans’a gerçek, memurlara da yüzde 0.63’lük enflasyon farkı hayırlı olsun. Ekonomi Servisi Ülkenin sürekli değişen gündeminde değişmeyen tek konu, çalışanların içinde bulunduğu geçim şartları. Önceki gün açıklanan enflasyon verilerinin alt kalemleri bir kez daha bu durumu ortaya net bir şekilde koydu. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) daha belli aralıklarla yayımladığı hane halkı yaşam ve gelir araştırmalarıyla enflasyon verileri birlikte incelendiğinde istihamın yüzde 70’ini oluşturan ücretliler için hayat pahalılığının TÜİK verilerinin oldukça üzerinde olduğu görüldü. Türkİş’in ekim ayı enflasyonuyla 27 yıldır yaptığı açlıkyoksulluk araştırmaları, çalışanların mutfağına yangın düştüğünü gösterdi. TÜİK’in araştırmasında, enflasyon sepeti içinde yer alan ve en çok tüketilen ürünlere tek tek bakıldığında fiyat artışlarının ortalamanın yüzde 2030 fazla olduğu görüldü. Örneğin, normal ortalaması yüzde 12.56 olan gıda enflasyonu, sepetteki en ağırıklı olarak tüketilen gıda maddelerinde yüzde 40’ı aşıyor. Buna bir de yine TÜİK’in yayımladığı verilere göre nüfusun en yoksul yüzde 20’lik kesimin parasının yüzde 29’unu gıda harcamalarına ayırdığı eklendiğinde durumun ağırlığı iyice ortaya çıkıyor. Araştırmaya göre ücretli yüzde 33.4’ünü ulaşım, konut ve kira gideri olarak ayırıyor; yani kira, ulaşım ve gıda, düşük gelir elde eden ailelerin kazandıklarının üçte ikisini oluşturuyor. Dolayısıyla gıda fiyatlarının artması, düşük gelire sahip emekçiler için; hastalık, çocuk bakımı, sosyal yaşam ve diğer gereksinimler için yapılacak harcamaları daha da sınırlamak anlamına geliyor. Finansmanın yüzde 60’ı özsermayeden yüzde 40’ı bankalardan sağlanacak ‘Asgari ücret 1205 lira olmalı’ Seviyorduk aldık u Yıldız Holding CFO’su Cem Karakaş’ın “United Biscuits ve Yıldız Holding birbiri için yaratılmış iki sevgili” dediği anlaşmanın perde arkasını Murat Ülker anlattı. Murat Ülker toplantı çıkışında basın mensuplarına aşure dağıttı. Enflasyondaki yükseliş işçi ücretlerini de vurdu. Şu an asgari ücret 891 lira olarak uygulanıyor. 2015’te geçerli olacak asgari ücreti belirlemek üzere taraflar en geç aralık ayı başında masaya oturacak. Hükümet yıllık programında asgari ücrete yapılacak zammı yüzde 3+3 olarak öngördü. Asgari Ücret Tespit Komisyonu’na işçi kesimini temsilen katılacak olan Türkİş Genel Eğitim Sekreteri, TEKSİF Başkanı Nazmi Irgat hükümetin geçmiş yıllarda da yıllık programda bu tür öngörülerde bulunduğunu belirterek, “Asgari ücrete kurul karar vereceğine göre neden önceden yüzde 3 diye açıklama yapılıyor? Kurulun saygınlığına gölge düşürülüyor. Gülünç bir rakam. Talihsizlik” dedi. Irgat, asgari ücretin en az ne kadar olması gerektiği sorusu üzerine ise, “Türkİş’in rakamlarına göre 4 kişilik ailenin açlık sınırı 1205 lira. Asgari ücretin de en az bu kadar olması gerekiyor” dedi. Sendika güvence isteyecek The Guardian satış haberinin şirketin işçileri arasında ihtiyatlı bir iyimserlikle karşılandığını belirtti. Gazeteye göre, Unite Sendikası’ndan Rhys McCarthy, satışın United Biscuits çalışanlarının geleceğiyle ilgili belirsizliği ortadan kaldıracağını umduklarını söyledi. McCarthy “Gelecek haftalarda, United Biscuits’in pazar lideri olarak kalabilmesi için, şirketin yeni sahiplerinden işgücü ve yeni yatırımlar konusunda güvenceler isteyeceğiz. Ayrıca yönetimle olan saygıya dayalı ilişkimizin değişmeyeceği ve şirketin yeni Türk sahiplerinin United Biscuits’te bağımsız sendikaların oynadığı rolü bildikleri konusunda da güvence isteyeceğiz” dedi. Ekonomi Servisi Turkcell Superonline, yılın üçüncü çeyreğinde gelirlerini bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 38 artırarak 328 milyon TL gelire ulaştı. Şirket, amortisman, vergi ve faiz öncesi kârını (AVFÖK) da yüzMurat Erkan de 51 oranında yükseltti. Turkcell Superonline yıllık bazda bireysel segment gelirlerini yüzde 55, kurumsal segment gelirlerini yüzde 32 artırırken, bu iki segmentin toplam gelir içindeki payı yüzde 66 oldu. Turkcell Superonline Genel Müdürü Murat Erkan, 2015 başında temeli atılacak Gebze’deki yeni veri merkeziyle ilgili, “Yeni veri merkezimiz ile bu alanda hizmet kapasitemizi iki katın üzerine çıkaracağız” dedi. Superonline yüzde 38 büyüdü Ekonomi Servisi Dünyanın en büyük bisküvi üreticilerinden United Biscuits’i 3.2 milyar dolara satın alan Yıldız Holding, Türkiye tarihinin en büyük satın alımına da imza attı. Önceki gün atılan imzaların öyküsünü ise Yıldız Holding Yönetim Kurulu Başkanı Murat Ülker açıkladı. “United Biscuits’i parayla almadık. 184 yıllık şirketi 70 yıllık tecrübemizle aldık” diyen Ülker, ABD’li Kellogg K.N. ve Burton’s Biscuits’in de teklif verdiği İngiliz devini “10 günde şirketi devir alırız” taahhüdü ile ikna ederek rakiplerine fark attıklarını söyledi. Anlaşma sonrası 10 gün içinde satın almanın tamamlanacağını kaydeden Ülker, ödemenin yüzde 60’ının özsermayeden yüzde 40’ının ise bankalardan kullanılacak kredi ile ödeneceğini söyledi. United Biscuits’in aynı yönetim kurulu ile yoluna devam edeceğini de açıklayan Ülker, “United Biscuits fabrikaları dahil yıllık 200 milyon dolarlık yatırım planımız var” diye konuştu. Ülker, yaklaşık 7 yıldır bu markayı satın almak için uğraştıklarını söyledi. Daha önce satın aldıkları çikolata devi Godiva sürecinde de United Biscuits’in gündeme geldiğini açıklayan Ülker, “Ancak o dönem iş planlarımıza ve dişimize daha uygun olan Godiva idi. Bu satın alıma karar verdikten sonra ise Nijerya ve Hindistan’ın da içinde olduğu pek çok fabrikayı gezdim. Bu ay 100 saat uçtum. Yanlış bir şey yapmayalım diye bu kadar uğraştık” dedi. Murat Ülker, United Biscuits ile Cidde’deki Ülker fabrikasının başına geçtiği zaman tanıştığını anlattı. 1986’da en büyük rakiplerinin İngiliz devi olduğunu anlatan Ülker, “O dönem Suudi Arabistan’da çok popüler olan kaymaklı bisküvi üretiyorlardı. Sonra ben de aynısını yaptım. Kaymağını kre Yıllar önceden itiraf masını biraz daha fazla koydum ve neticede onlar Cidde’yi terk etmek zorunda kaldı. Ben ise hâlâ o pazardayım ve daha büyüğüm” dedi. Bisküvide 19. sırada yer alan Yıldız Holding bu satın almayla birlikte üçüncü sıraya yerleşti. Toplantıda müzakere grubunda yer alan Yıldız Holding Üst Düzey Finans Yöneticisi (CFO) Cem Karakaş da “Biz bu şirkete 2007 yılından bu yana bakıyoruz. United Biscuits ve Yıldız Holding birbiri için yaratılmış iki sevgili” dedi. Karakaş, şöyle devam etti: “Biz müzakereye girdik ve kapıları kapattık. Ya devir sözleşmesi imzalanacak ya da anlaşmaktan vazgeçip çıkarız dedik. 23 saatin ardından anlaşmayı imzalayıp sevgilimizle buluştuk.” Kraliçeden teklif gelirse pasta yaparız Kökleri 1830’a dayanan United Biscuits, doğup büyüdüğü İngiltere pazarının lideri. Şirket, İngiltere Kraliçe si Elizabeth’in doğum günü ve torunu Prens William’ın düğün pastasını yapan McVities gibi pek çok markayı elinde bulunduruyor. Murat Ülker, “Kraliçe isterse yine pasta yapılır. Hatta o pastada belki Ülker ürünleri kullanılır” dedi. Ekonomi Servisi Arçelik, “Türkiye’nin Lovemarkları” araştırmasının 2014 sonuçlarına göre beyaz eşya ve ev elektroniği kategorilerinde Türkiye’nin en çok sevilen markası seçildi. Şirket ayrıca bu yıl ilk kez gerçekleştirilen kategori bağımsız sorgulamada da Türkiye’nin en sevilen markası unvanına layık görüldü. Ödülü Koç Holding Dayanıklı Tüketim Grubu Başkanı ve Arçelik Genel Müdürü Levent Çakıroğlu, konferansa konuşmacı olarak da katılan dünyaca ünlü TV programcısı, Martha Stewart’tan aldı. Çakıroğlu; “Yıllardır pazarda güçlü liderliğimizi sürdürmemizin temel sebebi tüketicimizin bize duyduğu güven ve sevgi. Bu ödül de tüketicimizin bizi kalbinde kategoriler üstü bir yere koyduğunun somut bir göstergesi” dedi. En sevilen marka Arçelik Şekerbank’a sürpriz ortak Ekonomi Servisi Şekerbank’in ortaklık yapısında değişikliğe gidildi. BTA Bank hisselerini alan Kazkommertsbank ve Rakishev, BTA Securities üzerinden Şekerbank’ta dolaylı ortak konumuna geldi. Şekerbank’ın ana ortaklarından Samruk Kazyna yüzde 97.26 paya sahip olduğu BTA Bank hisselerinin yüzde 47.97’sini Kazkommertsbank’a, yüzde 46.5’ini K. Rakishev’e devretti. Şekerbank’tan Kamuyounu Aydınlatma Platformu’na gönderilen açıklamada, “Bankamızda yüzde 10.82 paya sahip BTA Securities’in, Migros ve Garanti Sürdürülebilirlik Endeksi’nde Ekonomi Servisi Migros ve Garanti Bankası, Borsa İstanbul (BIST) tarafından ilk kez kurulan Sürdürülebilirlik Endeksi’ne seçilen 15 şirket arasında yer aldı. Değerlendirme, halka açık şirketlerin çevre, sosyal sorumluluk, iş sağlığı ve güvenliği, kurumsal yönetim, şeffaflık gibi konulara yaklaşımı üzerinden yapıldı. BIST Sürdürülebilirlik Endeksi, BIST Başkanı Dr. M. İbrahim Turhan ve BIST Genel Müdür Yardımcısı Mustafa Kemal Yılmaz’ın katıldığı törende açıklandı. Garanti Bankası ayrıca, CDP’nin Türkiye İklim Saydamlık Liderliği Endeksi’nde değerlendirmeye tabi tutulan şirketler arasında en yüksek puanı alarak, “CDP 2014 Türkiye İklim Saydamlık Liderliği” ödülüne layık görüldü. u Kazakistan’ın en büyük bankası Kazkommertsbank ve Rakishev Şekerbank’ın yüzde 10.53’lük hissesini devraldı. BTA Bank’ın yüzde 100 iştiraki olması sebebiyle, Kazkommertsbank ve K. Rakishev söz konusu hisse devri ile bankamızın dolaylı ortağı konumuna geldiler. Konuyla ilgili Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu onay süreci devam ediyor” denildi. Şekerbank’ta, Şekerbank Personeli Munzam Sosyal Güvenlik ve Yardımlaşma Sandığı Vakfı’nın yüzde 35.16, Samruk Kazyna Kazakistan Devlet Varlık Fonu’nun yüzde 20.17 ve BTA Securities’in yüzde 10.82 payı bulunuyor. Bankanın yüzde 33.76’sı ise halka açık. Kazkommertsbank, aktif büyüklüğü açısından Kazakistan’ın en büyük bankası durumunda. Kazakistan’da 45 şube ile hizmet veren Kazkommertsbank’ın Kırgızistan, Tacikistan ve Rusya’da da iştirakleri var. Kazak işadamı Kenges Rakishev ise Forbes’a göre Kırgızistan’ın en etkili 50 insanı arasında.