Katalog

SAYFA CUMHURİYET 3 KASIM 2014 PAZARTESİ 10 iCloud hesapları hack’lendi iPhone 6 ve iPhone 6 Plus satışlarının Çin’de başlamasıyla ülkedeki Apple kullanıcılarının iCloud bilgilerinin çalındığı ortaya çıktı. Yönlendirmenin kullanıcı adı ve şifre bilgilerini toplayabilmek için yapıldığı söyleniyor. EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr Twitter’dan intihar alarmı Depresyonda olan ve intihar eğilimlisi kişilere destek sağlayan Samaritans, Twitter için ‘intihar önleyici’ uygulama yarattı. Uygulama ile kendimden nefret ediyorum, yalnızlıktan nefret ediyorum, gibi kalıplar saptanıyor. Arkadaşları konu ile ilgili uyarılıyor. WhatsApp’cılara kötü haber Akıllı telefonlarda en çok kullanılan uygulamaladan WhatsApp’ın sesli arama hizmetinin açılış tarihi, 2015’in ilk aylarına ertelendi. Akıllı telefonlarda en çok kullanılan uygulamalardan olan WhatsApp, geçen ay sesli arama özelliğini getireceğini duyurmuştu. G20 Kamu Sektörü Kadın Liderler Endeksi’nde dört basamak gerileyen Türkiye düşük düzeyde temsil kategorisinde Suudi Arabistan’ı geçtik Ekonomi Servisi Türkiye geçen yıl 12’nci olduğu G20 Kamu Sektörü Kadın Liderler Endeksi’nde bu yıl dört basamak birden düşerek 16’ncılığa geriledi ve “düşük düzeyde temsil” kategorisinde kaldı. Denetim ve danışmanlık firması Ernst & Young, “Dünya Kamu Sektöründe Kadın Liderler Endeksi 2014” raporu hazırladı. “Kamuda Çalışan Kadınlara Kapıları Açmak” altbaşlıklı raporda, dünyanın önde gelen sanayileşmiş ve gelişmekte olan ülkelerini bir araya getiren G20 ülkelerinde kadınların temel olarak devlet görevlerinde ayrıca parlamento ve özel sektör yönetimlerindeki ağırlıkları ölçüldü. Türkiye, 20 ülke içinde sadece Çin, Güney Kore, Japonya ve Suudi Arabistan’ı geride bırakabildi. Suudi Arabistan’da İyi Günlerimizdeyiz Doğalgaza ekimde yapılan yüzde 9’luk zammın sonuçlarını hissetmeye başladık. İki seçim nedeniyle ertelenmişti. Yüzde 9, enflasyonu çift haneye çıkarmaya yetti. Fakat bu bile yetmiyormuş. Daha zam lazımmış. Hafta sonu “mükerrer” Resmi Gazete’de yayımlanan 2015 yılı Ekonomik Programı ekinde öyle diyor. “Ek” deyip geçmeyin; 300 sayfalık belge, enerji ve tarım KİT’lerinin ilan edilmemiş iflasını kurum kurum belgeliyor. KİT’ler, bütçeden ve Özelleştirme Fonu’ndan yapılan büyük tutarlı transferlere rağmen bu yıl finansman açığı veriyor. Doğalgaz ithalatçısı BOTAŞ’ın öngörülemeyen döviz kuru nedeniyle bu yıl zarar ettiği açıklandı. Program Eki’nde, “Yüzde 9 zamma rağmen “dengelenme ihtiyacının” devam ettiği” belirtiliyor. “Dengelenme ihtiyacı”, tabii ki zam demek. Fakat büyük olasılık, 2015 genel seçimleri sonrasına kadar bu zam yine ertelenecek. BOTAŞ’ın bu yıl 5.3 milyar TL’lik vergi borcu varmış, bunun ancak 2.3 milyar TL’sini ödeyebilecekmiş. AKP iktidarının yoksullara bedava kömür yardımı, iki enerji KİT’ine görev zararı olarak geri dönmeyi sürdürüyor. Bu yıl sonuna kadar yoksullara dağıtılan kömür yardımı 2 milyon tona ulaşacak. Bunun karşılığında da Türkiye Kömür İşletmeleri ile Türkiye Taşkömürü Kurumu’na toplam 678 milyon TL görev zararı ödenecek. Elektrik Üretim A.Ş. de yıl içinde yapması gereken “fiyat ayarlamasını” yapamadığı için bu yılı zararla kapatacak. Fiyat ayarlaması dedikleri yine zam tabii. Sistem, eskiden beri borç zinciri üzerine kurulu. TEDAŞ, elektrik tahsilatı yapamadığı için, EÜAŞ’a borcunu ödeyemiyor. EÜAŞ da BOTAŞ’a. Program’da TMO’nun, piyasa fiyatlarının yüksekliği nedeniyle bu yıl buğday alım fiyatını açıklayamadığı belirtiliyor. TİGEM ise kuraklık ve don olayları nedeniyle, bu yıl üretim ve satış hedefini gerçekleştirememiş. Dönem kârında 160 milyon TL azalma bekleniyor. Bu da sulama yatırımlarını olumsuz etkileyecek. KİT’lere bu yıl nakit olarak 11.9 milyar TL sermaye transferi, 1.9 milyar TL de görev zararı ödenecek. Çaykur’da da durum iç açıcı değil. Satış miktarı artmasına rağmen, personel ve stok maliyetlerini karşılayamıyor. Yine Hazine’den sermaye transferine devam edilecek. Yanı sıra, KİT bölümünde kayda değer bir bilgi daha yer alıyor. 2013’te tamamlanıp devredilen özelleştirme uygulamalarının toplam tutarı 12.5 milyar dolarken, bu yılın OcakEkim döneminde 1.7 milyar dolar olarak gerçekleşmiş. İmza aşamasındaki sözleşmeler (9 milyar dolar) tamamlansa bile, geçen yılki gelire ulaşmak hayal. İktidarın korkulu rüyası haline gelen Sayıştay denetiminin de gelecek yıl sona ereceği anlaşılıyor. Program’ın 2015 hedefleri bölümünde, KİT’lerin gelecek yıldan itibaren, bağımsız denetime tabi olacağı vurgusu var. Sayıştay devreden çıkarılıyor. “Güvenlik paketi” ve iktidarın son dönem refleksleri, bir “90’lara dönüş” tartışmasını yeniden başlattı. KİT’lerin bozulan finansman dengesi, bu tartışmanın güvenlik konseptiyle sınırlı kalmadığını gösteriyor. KİT sistemi finansman darboğazında. “Eski tas, eski hamam” desek yanlış değil. Bir yanda, “oya tahvil” güdüsüyle kullanılan kötü politika sonucunda bir türlü yama tutmayan delikler, diğer yanda 1 milyar harcanan saraylar. Evlere kömür gidiyor gitmesine de, Hazine’den döke saça... Bu enflasyon, bu zamlar daha başlangıç. İyi günlerimizdeyiz. u Kamuda kadın temsilinde 20 ülke içinde 16. sıraya düşen Türkiye, G20 üyesi ülkelerden sadece Çin, Güney Kore, Japonya ve Suudi Arabistan’ı geride bırakabildi. Suudi Arabistan’da kadın üst düzey devlet yönetici oranı yüzde 0. Japonya’da ise üst düzey yöneticilerin yüzde 2’si kadın. kadın üst düzey devlet yönetici oranı yüzde 0. Japonya’da ise üst düzey yöneticilerin yüzde 2’si kadın. G20 ülkeleri, kadınların devlet sektöründeki üst düzey görevlerine göre sırasıyla şöyle: Kanada, Avustralya, Güney Afrika, İngiltere, Brezilya, ABD, İtalya, Avrupa Komisyonu, Arjantin, Fransa, Rusya, Meksika, Almanya, Endonezya, Hindistan, Türkiye, Çin, Güney Kore, Japonya, Suudi Arabistan. Kadınların devletteki üst düzey konumları yanında, parlamentoda temsil ve özel sektör yönetim kurullarında al dıkları görevleri de ölçen rapordan notlar şöyle: Kadına kamuda en fazla yönetim hakkı veren G20 ülkesi Kanada. Kanada’da kamu sektörü liderlerinin yüzde 46’sı kadın. Kanada, kadınların parlamentoda temsili ve özel sektör yönetim kurullarındaki temsilleri itibarıyla ise G20 8’incisi. Türkiye’de devlet sektöründe lider konumundakilerin yüzde 9’u kadın. Türkiye kadınların parlamentoda temsili açısından da G20’de 16’ncı. G20 ülkelerinde özel sektör yönetim kurullarında en fazla kadın Fransa’da bulunuyor. Fransa’da özel sektör yöne tim kurulu üyelerinin yüzde 27’si kadın. Türkiye’de özel sektör yönetim kurulu üyelerinin yüzde 13’ü kadın. Türkiye bu listede 10. sırada. Raporun “Endişelenmek için nedenler” bölümünde iki ülke, Türkiye ve Güney Kore’de kadınerkek eşitliğine ilişkin son verilerin toplandığı 2013’ten bu yana önemli düşüş görüldüğü belirtilerek “Türkiye’de kadınların emek piyasasına katılım oranı 1980’deki yüzde 48 düzeyinden 2010’da yüzde 27’ye geriledi. Çocuk bakımında zayıf seçeneklerle kadınların oldukça iyi temsil edildiği geleneksel zirai ekonomiden uzaklaşması bu düşüşte etkili oldu. 2010’dan itibaren biraz artış var fakat kadınların emek piyasasına katılım oranı yüzde 29 ile diğer G20 ülkelerinin önemli derecede altında” denildi. BOTAŞ zararda 678 milyon görev zararı Akbank’a özel ödül Akbank Private Banking, 2014 Uluslararası Özel Bankacılık ödüllerinde (Global Private Banking Awards 2014) “Türkiye’nin En İyi Özel Bankacılık Kuruluşu” seçildi. The Banker ve Private Wealth Management (PWM) tarafından düzenlenen yarışmanın ödül töreninde konuşan Akbank Private Banking’den sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Saltık Galatalı, “Uluslararası bankacılık çevrelerinde büyük önem verilen bu prestijli ödüle bir kez daha layık bulunmaktan gurur duyuyoruz. Cumhuriyetimizin kuruluşunun 91. yılında düzenlenen ödül töreni bize çifte bayram yaşattı” dedi. EÜAŞ da zam yapamıyor Tarlada 44 kuruş markette 2.54 lira Ekonomi Servisi Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, üretici ile market fiyatı arasındaki farkın bir türlü kapanmadığını belirterek “Üreticinin 44 kuruşa sattığı ıspanak markette 2 lira 54 kuruş, 13 kuruşa sattığı maydanoz 70 kuruş, 50 kuruşa sattığı mandalina 2 lira 33 kuruş oluyorsa bunda sorumluluğu üreticiye bağlamak yanlış” dedi. Üreticimarket fiyat farkında yüzde 481.68 farkla ıspanağın ilk sırada geldiğini ifade eden Bayraktar, ıspanağı yüzde 434.62 ile maydanoz, yüzde 390.4 ile mandalina ve yüzde 366.67 ile marulun izlediğini söyledi. Öte yandan TÜİK tarafından açıklanan 2014 yılı bitkisel üretim tahminlerine göre 19 milyon ton olması beklenen Türkiye buğday üretimini, Uluslararası Hububat Konseyi (IGC) 15.5 milyon ton olarak öngördü. IGC’ye göre makarnalık buğday üretimi 900 bin ton azalacak olsa da 2.1 milyon tonluk rekolteyle Türkiye, dünyanın 4. büyük üreticisi konumunda olacak. Bridgestone, Lassa, Bandag, Firestone ve Dayton markaları ile Türkiye lastik pazarının lideri olarak faaliyet gösteren Brisa, OcakEylül 2014 döneminde; geçen yılın aynı dönemine göre satış adedini yüzde 6.7; toplam satış gelirlerini yüzde 10.7 artırdı. Şirketin üçüncü çeyrek satış gelirleri 1.2 milyar TL olarak gerçekleşirken, 9 aylık net dönem kârı yüzde 22 artışla 133.2 milyon TL oldu. Brisa’nın kârı yüzde 22 arttı Tarım KİT’leri farklı değil Otomotiv ihracatı frene bastı Ekonomi Servisi Ekonominin lokomotifi konumundaki otomotiv sektörünün, ihracatta 18 aydır kesintisiz sürdürdüğü artış trendi, ekim ayında kırıldı. Buna rağmen otomotiv ocakekim döneminde, geçen yılın aynı sürecine göre yüzde 6.8’lik artışla 18 milyar 642 milyon 982 bin dolarlık dış satıma ulaştı. AA’nın Türkiye İhracatçılar Meclisi kayıtlarından derlediği bilgilere göre, otomotiv, 2013’ün ocakekim döneminde 17 milyar 463 milyon 363 bin dolar olan dış satımını, bu yılın aynı döneminde yüzde 6.8 yükselişle 18 milyar 642 milyon 982 bin dolara taşıdı. Otomotiv sektörünün, geçen yıl ekimde 1 milyar 749 milyon 418 bin dolar olan ihracatı bu yılın aynı ayında yüzde 2.1’lik düşüşle 1 milyar 713 milyon 229 bin dolara geriledi. Böylece, 18 aydır sürdürdüğü artış trendi ekimde kırılan otomotiv yıl başından bu yana da aylık bazda ilk kez düştü. Sektör, mayısta yüzde 11.5; haziranda 12.8; temmuzda yüzde 2.1; ağustosta yüzde 0.4; eylülde yüzde 0.2 büyümüştü. Türkiye Sınai Kalkınma Bankası (TSKB) yılın ilk dokuz ayında 14.7 milyar TL aktif büyüklüğe ulaşırken, bankanın toplam kredi büyüklüğü 10.5 milyar TL olarak gerçekleşti. Banka aktifleri yıllık bazda yüzde 20.2 artarken, kredileri yüzde 26 büyüdü. TSKB, yılın ilk dokuz ayında özkaynaklarını yüzde 14 artışla 2.1 milyar TL’ye taşırken, yıllık bazdaki ortalama özkaynak getiri oranı yüzde 19 oldu. Bankanın ilk dokuz aylık net dönem kârı, bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 17.7 artışla 288 milyon TL’ye çıktı. TSKB’den 10.5 milyar TL kredi Sayıştay denetimi bitiyor Fed bitirdi, Japonlar yetişti Geçen hafta piyasaların en önemli gündemi ABD Merkez Bankası’nın (Fed) para politikası toplantısıydı. Fed’in Mayıs 2013’te ilk kez dile getirdiği tahvil alımlarını sonlandırma kararı sonunda gerçekleşti. Bu piyasalar için hem bol para döneminin sona erdiği hem de faiz artışına bir adım daha yaklaşıldığı anlamına geliyor. Fed’in faizleri yükseltmesi demek sıcak paranın Türkiye gibi gelişen piyasalardan çıkıp daha güvenilir olan ABD piyasasına yönelmesi demek. Bu nedenle kararla dolar hem gelişmiş hem de gelişen para birimlerine karşı yükseldi, emtia fiyatlarında da gerileme kaydedildi. Buna karşılık Japonya Merkez Bankası (BOJ) sürpriz bir şekilde ekonomik teşvikleri artıracağını duyurarak ABD’den gelen varlık alımlarının sonlandığı ve ABD ekonomisinin büyümeye devam ettiği yeni dönemde Fed’den ayrışan ilk büyük merkez bankası oldu. BOJ yıllık 6070 trilyon yenlik alımları yıllık 80 trilyon yene çıkardığını duyurdu. Japon yeni dolar karşısında hızla değer kaybına uğradı. Buna karşılık, gelişmekte olan para birimlerine yönelik risk iştahı da arttı. Japon borsası Nikkei’de kazançlar bir anda yüzde 5’e yaklaştı. Brezilya ve Rusya faiz artırdı. Brezilya’nın politika faizi yüzde 11.25, Rusya’nın yüzde 9.5 oldu. Avrupa tarafında ise yavaşlama endişeleri devam ederken, Avrupa Merkez Bankası’nın (ECB) stres testi sonuçları bankalar öncülüğünde piyasalarda stres yarattı. TÜRKİYE’DE NE OLDU? Büyümede son çeyrek de umutsuz KUR VE FAİZ gERİlEDİ Türkiye’de tüketici Cumhuriyet Bayramı nedeniyle iç pigüven endeksi, ekimyasalar geçen hafta bir buçuk gün kade bir önceki aya göpalı kaldı. Haftaya 2.2325 seviyesinre yüzde 4.9 azaladen başlayan dolar/TL 31 Ekim akşamı rak 74.0’dan 70.3 de2.2265’ten kapandı. Avro’nun satış fiyağerine düştü. Kapatı yüzde 1.97’lik düşüşle 2.78 liraya gesite kullanımı veririledi. İngiliz sterlininin satış fiyatı 3.610 leri ise eylülde yüzliradan 3.5500 liraya geriledi. Fed sonde 74.4’e geriledi. İki rası dolar/TL ve faiz yükselişe geçerken veri de büyüme taJaponya Merkez Bankası’nın kararlarafında gözlenen sırı Türkiye piyasalarına da olumlu yansıkıntıların son çeyredı. 13 Temmuz 2016 itfalı gösterge tahğe de taşınabileceğivilin bileşik faizi yüzde 8.83 düzeyinden ni işaret ediyor. Mer8.56’ya indi. Kapalıçarşı’da işlem gören kez Bankası Başkanı 24 ayar külçe altının gram satış fiyatı yüzErdem Başçı enflasde 6.08 değer kaybederek 83.40 liraya yon raporunu açıkladüştü. Cumhuriyet altınının satış fiyatı dı. Rapordaki ilginç yüzde 5.98 düşerek 566 liraya geriledi. nokta, bankanın yüzde 8.9 olan 2014 enfGeçen hafta yatırım araçlarından altın ve lasyon tahmininin Or BORSA KAZAnDIRDI döviz yatırımcısına kaybettirirken, borsa kata Vadeli Program’dazandırdı. En fazla yükselen hisse Flap Kongre Toplantı oldu. Şirket hisseleki yüzde 9.4’lük orana ri yüzde 30.3 değer kazanırken, onu yüzde 25.64’lük artışla Euro Yatırım Holgöre daha düşük olding hisseleri, yüzde 23.23’lük kazançla da Katmerciler Ekipman hisseleri izması. Başçı, bu kez de ledi. Hafta kapanışında en çok değer yitiren hisse ise yüzde 15.63’lük düşüşle petrol ve gıda fiyatla Ansa Yatırım Holding oldu. Bu hisseyi yüzde 10.87’lik kayıpla Koza Altın, yüzrında meydana gelen de 10.22’lik düşüşle de Link Bilgisayar takip etti. düşüşten umutlu. 2.5 milyon işsiz İŞKUR kapısında Ekonomi Servisi Türkiye’de sayıları milyonlarla ifade edilen işsizler ordusunun büyük bir çoğunluğunun Türkiye İş Kurumu’nun (İŞKUR) kapısında iş sırası beklediği belirlendi. İŞKUR’a kayıtlı 2 milyon 515 bin işsiz bulunurken, bunlardan 510 bininin üniversite mezunu olduğu tespit edildi. Bağımsız SağlıkSen’in Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ve İŞKUR verilerinden yaptığı belirlemeye göre, İŞKUR kayıtlarında 2 milyon 515 bin 320 işsizin kaydı bulunuyor. Eğitim durumlarına göre en fazla işsizin 1 milyon 97 bin kişi ile ilkokul mezunları arasında olduğu gözlenirken, üniversite mezunu işsiz sayısı da yüz binleri buldu. İŞKUR’a kayıtlı üniversite mezunu sayısı 509 bin 684 kişi olarak gerçekleşti. Yine bunlardan 10 bininin yüksek lisans mezunu, 391’inin ise doktorasını veren işsizlerden oluştuğu görüldü. Dolar yükseldi, emtia düştü HAFTAYA BAKIŞ Türkiye’de enflasyon bu haftanın temel gündem maddesi. Bugün ekim ayı enflasyon oranları açıklanacak. Doğalgaz ve elektrik fiyatlarına yapılan zamların etkisiyle ekimde enflasyonun yüzde 1.5 civarında olacağı tahmin ediliyor. Enflasyon verileri, gelecek dönemlerde para politikasında olası değişiklikler hakkında ön bilgi verebileceğinden piyasanın yakın takibinde olacak. Enflasyonda beklentilerden yüksek gelebilecek bir Gözler enflasyon ve Moody’s’te veri kur ve faiz tarafında yükselişe yol açabilir. Bunun dışında, petrol fiyatlarındaki düşük seyir de TL’yi desteklemeye devam edebilir. Ancak Fed’in son kararlarından sonra TL’deki düşüş eğiliminin sınırlı kalacağı öngörülüyor. Bu hafta dolar/ TL paritesinin 2.19 2.24, gösterge tahvilin bileşik faizinin ise yüzde 8.408.90 aralığında hareket etmesi bekleniyor. Diğer yandan kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s, 5 Kasım’da İstanbul’da Türkiye ekonomisinin ele alınacağı toplantı yapacak. Toplantıda, Türkiye’nin kamu borcu, Türk bankaları, Türk şirketleri gibi konular ele alınırken, Türkiye’nin kredi notunun geleceğiyle ilgili de ipuçları verilecek. Moody’s Türkiye’nin not görünümünü negatifte tutuyor. Yurtdışında ise Avrupa Merkez Bankası’nın 6 Kasım’da para politikası toplantısı var. Burada yeni bir karar beklenmemekle birlikte yapılacak açıklamalar önem taşıyor. Sonuçta, uluslararası piyasalarda dolar, bu hafta da Avro ve yene karşı yükselmeye devam etti. Avro/dolar paritesi 1.2510, dolar/yen paritesi 112.25’e geldi. Petrol ve altın fiyatları dolardaki yükselişle birlikte değer kaybetti. Brent ham petrolünün varili 85 dolar; ABD hafif ham petrolünün varili 80.15 dolar, altının onsu ise 1167 dolar düzeyine geriledi.