Katalog

SAYFA CUMHURİYET 1 KASIM 2014 CUMARTESİ 10 EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr Merkez yıl sonu enflasyon tahmininde büyük revizyona gitti. Yıl sonu tahmin yüzde 7.6’dan yüzde 8.9’a çıktı Merkez’in tahmini şaştı u Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı, enflasyonun yüzde 70 olasılıkla, 2014 sonunda orta noktası yüzde 8.9 olmak üzere yüzde 8.49.4 aralığında; 2015 sonunda ise orta noktası yüzde 6.1 olmak üzere yüzde 4.67.6 aralığında olacağını söyledi. Ekonomi Servisi Merkez Bankası (TCMB) yıl sonu enflasyon tahminini yüzde 7.6’dan yüzde 8.9’a yükseltti. TCMB Başkanı Erdem Başçı, yüzde 2 reel faizle enflasyonun düşebileceğini söyledi. Başçı, yılın son enflasyon raporunu İstanbul’da düzenlediği toplantıda açıkladı. Enflasyon 2014 sonunda orta noktası yüzde 8.9 olmak üzere yüzde 8.47.6 aralığı tahmin ediliyor. Hükümetin Orta Vadeli Program’da yıl sonu tahmini ise yüzde 9.4 düzeyindeydi. Enflasyon 2015 sonunda ortak noktası yüzde 6.1 olmak üzere yüzde 4.6 ile yüzde 7.6 aralığında öngörülüyor. Başçı, orta vadede enflasyonun yüzde 5 düzeyinde gerçekleşmesinin öngörüldüğünü anlatarak “Bunu yapabilmenin ön şartı cari açığın da yüzde 5’li seviyelere inmesi. Enflasyonda beklenen bu belirgin düşüşte birikimli kur etkilerinin azalmaya devam edeceği, gıda enflasyonunun geçmiş yıllar ortalamasına döneceği ve başta petrol olmak üzere düşen emtia fiyatları öngörüleri belirleyici olmuştur. Sıkı maliye politikası da enflasyondaki düşüşü destekleyecek” açıklamasını yaptı. Başçı’nın enflasyon raporuyla ilgili yaptığı sunumun satır başları şöyle: l 2015 topyekun enflasyonla mücadele yılı olacak. Başarı sağlama imkânımız da bu defa çok yüksek. 2015 başlarından itibaren enflasyonda belki de bizleri bile şaşırtan bir başarı elde edebiliriz. l Enflasyonla ilgili belirgin düşüş, sizlerin enflasyonun düşeceğine ikna olmanızdır. Yani bütün analistlerin, ekonomistlerin, vatandaşların, herkesin enflasyonun düşeceğine ikna olmasıdır ve anketlerde sorduğumuz zaman cevapların artık aşağı gelmesi lazım. l Enflasyondaki düşüş bizim için çok önemli. O yüzden attığımız adımın döviz kurlarını bozucu yönde etki yapmadığı, kredilerde aşırı bir artışa yol açmadığı konusunda emin olmalıyız. u Başçı: Yüzde 2 civarında bir reel faizle enflasyonu düşürebiliriz. Para politikasında sıkı duruşumuzu sürdüreceğiz. Bu kısa vadeli faizlerle uzun vadeli faizlerin birbirine yakın seyretmesi anlamına gelir. Uzun vadeli faizler gerilerse biz de kısa vadeli faizleri buna göre ayarlayabiliriz. Pavyon Usulü Madencilik “İşçilerimizden rica ediyorum, kendi haklarının takipçisi olsunlar. Hiçbir şekilde onlara tanınan hakların ihlal edilmesine izin vermesinler.” Ermenek’teki 18 canın, saplandığı balçık deryasından ne vakit, hangi vaziyette çıkarılacakları daha meçhulken Başbakan Davutoğlu’nun yaptığı bu çağrı karşısında dillerin tutulmaması imkânsız. Haklarının ihlal edilmesine nasıl izin vermeyecek, kime karşı takipçi olacak maden işçisi? Her polis baskınından adamını bulup kurtulmayı başardığı an, kapısına köle ettiği şarkıcıları tehditle tekrar sahneye çıkaran pavyon sahibi misali, karın tokluğuna çalıştırdığı işçileri borçlandırıp tekrar o cehenneme gönderen patrona karşı mı? Pavyon düzeninin, yağmacı talan ekonomisinin versiyonuna dönüşen bu rezil maden hayatından onu çekip kurtaracak bir umudu mu var? Kime gidecek? “Eksik var kapatılmalı” raporu verdi diye işinden kovulan müfettişin bakanlığına mı? 80 darbesinin çökerttiği sendikal sistem üzerinde tepinen AKP hükümetine mi? HHH Artık çok iyi biliyoruz: İster taşeron işçi, ister Kürt, ister Alevi... Hangi yüksek mikrofondan bir “kardeş” lafı edilse, orada ezilen ve ötekileştirilen bir kitle vardır. Hangi kasabanın bir düzlüğünde, ayaklarında çizme, yan yana dizilmiş üç bakan zuhur etse, sayıları çift haneli olmak kaydıyla sağken köle muamelesi yapılan işçiler de toprağın altında... Ölmüşlerse “şehit”tir, henüz kesinleşmemişse de “kardeş...” Başa sarıp iki üç kez dinleseniz, okusanız bile hiçbir şey anlayamadığınız hamasi laflar, mütevekkil görünümlü eveleyip gevelemeler... HHH Soma’da paraya kıyıp yaşam odası kurmazsınız. Ermenek’te su baskınını önleyici sensör için eliniz cebinize gitmez. Dışınız saygın işadamı, ruhunuz aç gözlü, yağmacı. Tapıyorsunuz paraya... Sizin yağmacı birikimi tamamlamak için çok aceleniz; fermuarı sımsıkı çekili siyah ceset torbalarının da çıkması pahasına, yaşam odasını mecbur tutmayan, sensör alınsın diyen müfettişi kovan sizi yönetenlerin ise paraya tapan bu güruha ihtiyacınız var. Paris’te, Strazborg’da, Washington’da, kerameti kendinden menkul bir “büyüme masalı”nı sürdürmek için. İktidarınızı tahkim etmek için. Asya tipi diktatörlüklerin saraylarına özenip yaptırdığınız Ak Saraylarınızın merdivenleri için mermer ocaklarını boşaltmak, bin vatlık binlerce ampulünü sürekli yakabilmek, “Tuna Nehri akmam diyor” ile 1 Mayıs Marşı intihalleri arasında gezinen, içinde kadın sesi olmayan Mehter Marşı formundaki sözde İstiklal Marş’ları ile gözleri boyamak için.... Arkadaşlarınıza 40 milyon TL’lik adrese teslim TOMA ihalesi parası ödemek için... HHH Bizim talihsizliğimiz, bu açgözlü yağmacı güruh ile o güruhu kollayarak iktidarını tahkim edenlerle aynı döneme denk düşmek oldu. Başbakan’ın sözüyle başladığımız yazıyı, Cumhurbaşkanı’nın sözüyle bitirelim. Dün Paris’e iner inmez, mevkidaşı Hollande’a “Türkiye’nin AB kapısında bekletiliyor olması, izahı mümkün olmayan bir süreçtir” diyen Erdoğan’a aradığı “izah”ı fısıldayarak: Hiçbir AB ülkesinin bakanı; nadiren gerçekleşen iş kazasından “fıtrat”, ölen işçilerden de “şehit” diye söz etmiyor. Enflasyon ikna ederse faiz inecek ammer Kömürcüoğlu, “Global piyasaların desteklemesi halinde TCMB, yüzde 9.5 civarında olan para piyasası faizlerini repo faizi olan yüzde 8.25’e yakınlaştırmaya eğilimli görünüyor. Ancak TCMB’nin verdiği görece iyimser görünüme karşın çekirdek göstergelerin hızlı bir dezenflasyon sürecini desteklemediğini ve zayıf TL’nin geçişkenlik etkisinin enflasyonist baskı yarattığını düşünüyoruz” dedi. Kömürcüoğlu, yıl sonu enflasyon beklentilerini yüzde 9.4 olarak koruduklarını söyledi. Garanti Yatırım Başekonomisti Gizem Öztok Altınsaç, Türk Lirası ve enflasyondan emin olduğunda Merkez Bankası’nın faiz indirimine gideceğini kaydederek “Enflasyon beklentilerimize paralel 2015’in ilkyarısında şu anda yüzde 8.25 olan politika faizinin yüzde 7’ye gerilemesini bekliyoruz” öngörüsünde bulundu. Tek başımıza çözemeyiz l Merkez Bankası’nın tek başına çözmeyeceği konular var. Bunlar finansal istikrar, büyüme ve gıda fiyatlarıdır. Gıda enflasyonu konusunda bizim yapabileceğimiz fazla bir şey yok. Ama hükümetin hem yapısal hem de konjonktürel olarak yapabileceği çok iş var. l Şu anda yüzde 8.25’te olan politika faizi kesinlikle değişmez diye bir görüşümüz yok. Uzun vadede faizlere bakarsanız, öyle bir küresel gelişme olur ki uzun vadeli faizler ciddi bir şekilde düşer. Bizim de yatay bir getiri eğrisi için bir miktar ölçülü bir indirime ihtiyacımız olabilir. Olursa onu da kurul toplantısında değerlendirebiliriz. Esnekliğimizi kaybetmedik, aşağı yönlü esnekliğimiz var. Ama çok fazla değil ölçülü bir esnekliğimiz var. l Üçüncü çeyrekte dış talepte gözlediğimiz zayıflamanın iç talepteki toparlanmayla bir miktar telafi edilmesini beklediğimizi belirtirken üçüncü çeyrek büyümesi üzerinde tarım sektörü kaynaklı aşağı yönlü risklerin bulunduğunu vurgulamak istiyorum. l Gıda fiyatlarındaki güncellemeler, 2014 ve 2015 sonu enflasyon tahminlerimize sırasıyla yüzde 0.8 ve yüzde 0.3 puan artırıcı etki yaptı. Elektrik ve doğalgaz fiyat artışları, 2014 sonu enflasyon tahminimizi yüzde 0.2 puan yukarı yönlü etkiledi. Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı, yılın üçüncü Enflasyon Raporu’nun taErdem nıtımında yaptığı koBaşçı nuşmada, önümüzdeki dönem faiz politikasına ilişkin ipuçları verdi. Ekonomistlere göre Başçı, yeni faiz indirimlerine gidecek ama önce enflasyonda belirgin düşüşü görmek istiyor. “Başçı enflasyonla savaşının süreceğini belirtti” diyen Odeabank Ekonomisti İnanç Sözer, “Bu olana kadar faiz indirimine gitmeyeceği mesajını verdi. Ancak bizim şu anda bu durumdan çok uzak olmadığımızı düşünüyorum” değerlendirmesinde bulundu. Merkez Bankası’nın enflasyon tahminlerini “iyimser” olarak nitelendiren İş Yatırım Ekonomisti Mu Moody’s: Türkiye’de politik riskler var Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s, Türkiye’de parasal politika ve makro ihtiyati tedbirlerin piyasayı emlak balonu riskine karşı koruduğunu belirtti. Moody’s Investor Service’den yapılan açıklamada, teminatlı mortgage tahvillerinin varlıkların risk değerlendirmesinden kaynaklanabilecek şekilde daha geniş risklere maruz kalması şüphesinin de mevcut olduğuna dikkat çekilerek “Yerel politik ve jeopolitik riskler, Batılı ülkelere kıyasla gelire oranla yüksek borçlanma rasyosu gibi riskler geniş kapsamlı riskler arasında düşünülebilir” denildi. Açıklamada, Türkiye’de satın alınan konutların deprem riskine karşı sigortalanması gerektiği ifade edilerek olası bir deprem sonrasında konut kredilerinin ödemesinin birkaç ay süreyle gecikebileceği kaydedildi. Öte yandan Moody’s 5 Kasım’da İstanbul’da, Türkiye ekonomisinin ele alınacağı “8. Yıllık Türkiye’nin Kredi Riski Konferansı”nı düzenleyeceğini açıkladı. Bankalara 97 milyon çağrı Ekonomi Servisi Yılın üçüncü çeyreğinde, müşteri temsilcilerine gelen çağrı sayısı yılın ikinci çeyreğine göre 3 milyon 834 bin adet arttı. Eylül 2014 döneminde 23 bankaya yaklaşık 97 milyon çağrı gitti. Türkiye Bankalar Birliği, 2014 yılı 3’üncü çeyreğine ait verilere göre çağrıların yüzde 90’ı karşılandı. Eylül 2014 döneminde çağrı merkezlerinden giden çağrı sayısı bir önceki döneme göre 1 milyon 884 bin adet artarak 13 milyon 715 bin olarak kaydedildi. Dış ticarette açık 61 milyar dolar u Eylülde, geçen yılın aynı anda göre yüzde 4.6 artan ihracat 13 milyar 600 milyon dolara yükselirken ithalat binde 2 azaldı. Dış ticaret eylülde 7 milyar dolar açık verdi. Ekonomi Servisi Yılın ilk 9 ayında ihracat yüzde 5.5 oranında artışla 118 milyar 542 milyon dolar, ithalat yüzde 4.2 oranında gerilemeyle 179 milyar 681 milyon dolar düzeyinde gerçekleşti. TÜİK eylül ayı dış ticaret verilerini açıkladı. Verilere göre, dış ticaret eylül ayında yüzde 8.4 azalışla 6 milyar 925 milyon dolar, yılın ilk 9 ayında yüzde 18.8 azalışla 61 milyar 139 milyon dolar açık verdi. Verilere göre; ihracat 2014 yılı Eylül ayında, 2013 yılının aynı ayına göre yüzde 4.6 artarak 13 milyar 660 milyon dolar, ithalat yüzde 0.2 azalarak 20 milyar 585 milyon dolar olarak gerçekleşti. Eylül ayında dış ticaret açığı yüzde 8.4 azalarak 7 milyar 560 milyon dolardan 6 milyar 925 milyon dolara düştü. 9 aylık açık 61.14 milyar dolar olarak gerçekleşti. İh Rusya faizi 150 puan artırdı Ekonomi Servisi Politika faizini 50 baz puan artırması beklenen Rusya Merkez Bankası, 150 baz puanlık artışa giderek politika faizini yüzde 9.5’e çekti. Rusya Merkez Bankası, faiz artırımına gerekçe olarak, yüksek enflasyona ilişkin endişeleri gösterdi. Kararın ardından ruble dolara karşı değer kazanmaya başladı. Öte yandan Brezilya Merkez Bankası da gösterge faiz oranlarını sürpriz bir hamleyle son üç yılın en yüksek düzeyine yükseltti. Banka gösterge faiz oranını 25 baz puan artırarak yüzde 11.25’e çıkardı. racatın ithalatı karşılama oranı 2013 Eylül ayında yüzde 63.3 iken, 2014 Eylül ayında yüzde 66.4’e yükseldi. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre; 2014 Eylül ayında bir önceki aya göre ihracat yüzde 4.8 arttı, ithalat yüzde 1 azaldı. Takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre ise; 2014 yılı Eylül ayında önceki yılın aynı ayına göre ihracat yüzde 1.4 arttı, ithalat yüzde 4.1 azaldı. Avrupa Birliği’nin ihracattaki payı 2013 Eylül’de yüzde 42.9 iken, 2014 Eylül ayında yüzde 43.9 oldu. AB’ye yapılan ihracat, 2013 yılının aynı ayına göre yüzde 7.1 artarak 6 milyar 2 milyon dolar olarak gerçekleşti. Almanya’ya yapılan ihracat 2014 yılı Eylül ayında 1 milyar 321 milyon dolar oldu. MERKEZ BANKASI CİNSİ 1 ABD DOLARI 1 AVUSTRALYA DOLARI DÖVİZ ALIŞ 2.2027 1.9373 SATIŞ 2.2067 1.9499 1 KASIM 2014 EFEKTİF ALIŞ 2.2012 1.9284 SATIŞ 2.2100 1.9616 0.37372 2.7754 3.5402 2.3062 0.30137 1.9773 7.7684 0.32942 0.59260 1.9883 Fitch’ten Basel uyarısı Ekonomi Servisi Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch Ratings, yeni Basel piyasa risk kurallarının, işlem likiditesini azaltabileceğini açıkladı. Fitch açıklamasında, küresel ölçekte önemli olan Avrupa’nın önde gelen 16 bankasının 2011’de itibaren işlem risklerini dikkate değer şekilde azalttığı vurgulanırken söz konusu bankaların piyasa risk sermayesini 2012’de yüzde 24, 2013’te ise yüzde 12 azalttığı belirtildi. Finans piyasasındaki bazı eylemlerin zaman içerisinde ‘gölge bankacılık’ sistemi içerisine kaymaya başladığı uyarısında bulunan Fitch, bu durumun denetleyici kuruluşlar için yeni zorlukları ortaya çıkardığına dikkati çekti. Açıklamada “Azalan likidite olası bir stres senaryosundaki fiyat volatilitesini körükleyebilir” uyarısı yapıldı. Halkbank’ın sorunlu kredileri üçüncü çeyrekte yüzde 50 arttı Ekonomi Servisi Halkbank’ın, 2014 üçüncü çeyrek verilerine göre takipteki alacakları bir önceki çeyreğe göre 1.1 milyar lira, başka bir ifadeyle yüzde 50 oranında artarak 3.6 milyar lirayı aştı. Böylece bankanın sorunlu kredilerinin toplam brüt kredilerine oranı 104 baz Ali Fuat puan artarak yüzde 3.7’ye çıktı. Taşkesenlioğlu Halkbank üçüncü çeyrekte net kârı da bir önceki çeyreğe göre yüzde 5 oranında düşerek 601 milyon lira oldu. İlk 9 aydaki kârı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 15 düşüşle 1 milyar 764 milyon lira seviyesine indi. Halkbank Genel Müdürü Ali Fuat Taşkesenlioğlu, “Halkbank olarak 2014 yılını hedeflerimize uygun sonuçlarla tamamlayacağımıza inanıyoruz” dedi. 1 DANİMARKA KRONU 1 EURO 1 İNGİLİZ STERLİNİ 1 İSVİÇRE FRANGI 1 İSVEÇ KRONU 1 KANADA DOLARI 1 KUVEYT DİNARI 1 NORVEÇ KRONU 1 S. ARABİSTAN RİYALİ 100 JAPON YENİ 0.37104 0.37286 0.37078 2.7662 3.5165 2.2880 2.7712 3.5349 2.3027 2.7643 3.5140 2.2846 0.29760 0.30068 0.29739 1.9609 7.5547 1.9698 7.6536 1.9536 7.4414 0.32646 0.32866 0.32623 0.58713 0.58819 0.58273 1.9678 1.9808 1.9605