Katalog

10 EKİM 2014 CUMA CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ [email protected] 11 Hükümetin sıcak para, özelleştirme ve imar rantına dayalı büyüme politikası çöktü AKP’nin planı iflas etti Yabancı eylülde sattı Ekonomi Servisi Yabancı yatırımcılar küresel tarafta Fed’in beklentilerden hızlı faiz artıracağı endişeleri, içeride ise enflasyon kaygılarının etkisiyle eylülde Borsa İstanbul’da 498.6 milyon dolarlık net satış gerçekleştirdi. Yabancılar eylülde Borsa İstanbul’da 2014’ün en yüksek aylık net satış tutarına ulaşırken eylülde satışlarda bankacılık hisseleri öne çıktı. Borsa İstanbul’dan dün akşam KAP’a yapılan açıklamaya göre, yabancılar Eylül’de 6.19 milyar dolarlık alıma karşın, 6.68 milyar dolarlık satış gerçekleştirdi. Yabancıların en fazla net alım yaptığı hisseler 24.9 milyon dolar ile THY, 22 milyon dolar ile Vestel ve 20.2 milyon dolar ile Pegasus oldu. Yabancılar eylülde en çok net satışı 104.4 milyon dolar ile Garanti Bankası 103.6 milyon dolar ile Vakıfbank, 99 milyon dolar ile de Halkbank’ta gerçekleştirdi. Garanti Yatırım’dan yapılan değerlendirmede, “Global tarafta Fed, lokal tarafta ise enflasyon kaygılarıyla ağustosun ardından eylülde de etkili olan satış baskısı, yabancı yatırımcıların 2014’ün en yüksek aylık satış tutarına ulaşmalarına neden oldu” denildi. Haluk Dinçer 4 2006’dan bu yana Orta Vadeli Program (OVP) açıklayan AKP hükümeti bugüne kadar istihdamda, enflasyonda, döviz kurunda, GSYİH’de hedeflediği hiçbir rakamı tutturamadı. Yeni açıkladığı programda ise 2015, 2016 ve 2017 hedeflerini sil baştan değiştirdi. 4 Prof. Aziz Konukman ve Prof. Erinç Yeldan’a göre, AKP ekonomide gerçek resmi gördü. Ancak büyüme için hâlâ sıcak parada ısrar ediyor. Hesaplarını hâlâ ucuz döviz üzerine yapıyor. Yatırımcı, yatırımlarda OVP’yi örnek alsa kepenk indirmek zorunda kalır. TÜSİAD’dan sağduyu çağrısı u Tüm toplum kesimlerini ve tüm kurumları sağduyulu olmaya ve her türlü şiddet eylemiyle söylemine karşı durmaya davet eden TÜSİAD, çözüm sürecinin akamete uğramadan ilerlemesi konusunda sorumluluğu olan tüm tarafları uyanık davranmaya ve provokasyonlara karşı dikkatli olmaya davet etti. Ekonomi Servisi Türk Sanayici ve İşadamları Derneği (TÜSİAD), Kobani protestoları nedeniyle yaşanan olaylarla ilgili yaptığı açıklamada sağduyu çağrısı yaptı. TÜSİAD, Kobani’deki gelişmelerle ilgili açıklama yayımladı. Açıklamada dayanışma hissinin anlaşıldığını ancak can kayıplarına uzanan eylemleri üzüntü ile karşıladıkları ifade edildi. “Kobani’nin IŞİD terör örgütünün eline geçmesi olasılığı karşısındaki dayanışma hissini ve IŞİD’in sergilediği vahşet karşısında insanlarımızda uyanan tepkiyi anlıyoruz. Bununla birlikte, bu durumun ülke içinde şiddet yoluyla dışavurulmasını ve ülkemizin eski karanlık günleri anımsatan manzaralara sahne olacak şekilde can kayıpları yaşanmasını, milli değerimiz olan Atatürk büst ve heykelleri ile bayrağımıza yapılan çirkin saldırıları, eğitim kurumlarına kadar uzanan yakıp yıkma eylemlerini üzüntü ile karşılıyor ve şiddetle kınıyoruz” denilen açıklamada, Kobani ve komşumuz olan ülkelerdeki olayların uluslararası çözüm bulunması gereken olaylar olmakla birlikte Kobani’deki gelişmeler ile çözüm süreci arasında doğrudan bağlantı kurulmasını sorumlu bir davranış olarak görülmediği belirtildi. “Kobani’de yaşanan insanlık dramına ve sınırımızdaki IŞİD varlığına kayıtsız kalınamaz; bu olağanüstü belirsizlik içeren dönemin uluslararası işbirliği anlayışı içinde yönetilmesi ve 76 milyon vatandaşımızı iç ve dış terör ve şiddetten koruyacak tedbirlerin demokratik ilke ve teamüller çerçevesinde alınması esastır” ifadelerinin yer aldığı açıklamada, tüm toplum kesimleri ve tüm kurumları sağduyulu olmaya, her türlü şiddet eylem ve söylemine karşı durmaya çağrılarak, çözüm sürecinin akamete uğramadan ilerlemesi konusunda sorumlu davranmaya ve provokasyonlara karşı dikkatli olmaya davet edildi. Tatilde akraba tercih edildi Ekonomi Servisi Türkiye Otelciler Federasyonu (TÜROFED) Başkanı Osman Ayık, Kurban Bayramı’nda tur izm hareketinin beklentileri karşılamadığını belirterek, “Tatil süresinin kısa olması nedeniyle insanlar bu bayramda daha çok aile ve akraba ziyaretlerini tercih etti” dedi. Ayık, yaptığı açıklamada, geçen yıl 9 gün olan Kurban Bayramı tatilinin bu yıl 5 gün olmasının turizm rakamlarına yansıdığını söyledi. Yerli turistlerin bu mevsimde tatil için iç kesimleri, Karadeniz’i ve özellikle kültür turlarını sıklıkla tercih ettiğini anlatan Ayık, kıyıları da yabancı turistlerin doldurduğunu vurguladı. Gelecek ay tesislerin de bahar aylarında açılmak üzere kapanmaya başlayacağına dikkati çeken Ayık, kasımda turizmcilerin tur ve tatil paketi satışlarına başlayacaklarını, 2015 için yurtiçi ve yurt dışı kampanyalarına hız verileceğini belirtti. AKP, önceki gün açıkladığı Orta Vade diye bakılırdı. Artık bu da yok. li Program (OVP) ile artık Türkiye ekonol Programın başarısı kur tahminini doğru misinin büyüme gücünü yitirdiğini kabul yapmaktan geçiyor. Eğer bu tutmuyorsa tüm etti. Ekonomi çevrelerine göre bir progra göstergeleri sil baştan değiştirmek durumunmın başarısı kur tahminini doğru yapmak dayız. Hükümet 10. kalkınma programında tan geçiyor. Hükümetin 2014 dolar kuru kur hedefini 1.97’ye göre yapıyor. Hükühesabı 2.18’e göre yapılıyor. Ancak kurun met hâlâ ucuz dövizle sıcak para geleceğiBilkent Üniversitesi Pro2.25’e demirlediği bu dönemde tüm hedef ne inanıyor. Son yaşanan Fed kararlarını ve fesörü Erinç Yeldan, AKP’nin lerin sil baştan yapılması gerekijeopolitik riskleri düşündüğümüzekonomide gerçeklerle yüzleşmeye yor. 2006’dan bu yana üçer yılde hükümetin bu planının çoktan başladığını ancak büyümenin nelerin lık OVP açıklayan AKP hükümeçöktüğünü görürüz. AKP’ye göre üzerine kurulması konusunda hâlâ ders ti, hemen her OVP’de revizyona ciddi bir fon ve likidite bolluğu almadığını söyledi. AKP’nin hâlâ sıcak gitmek zorunda kaldı. Ancak en var ve bunlar Türkiye’ye geparadan medet umduğunu ve günü kurson açıklanan OVP’de AKP, helecek diye hesaplıyor. Ama tarma planları yaptığını dile getiren Yeldan, “Ulusal büyüme modeline olan ihtiyaç ortaya deflerin hiçbirinin tutmayacağını politik ve jeopolitik riskleri çıktı. Dışarıdan gelen paraya, imar rantına ve kabul etti. Bugüne kadar enflashiç hesaba katmıyor. Esözelleştirmeye dayalı büyümenin sonuna gelindi. yonu 5, 5.5 bandına oturtan hükisi kadar paranın gelHükümet kamuoyunda bir makyaj malzemesi olakümetin enflasyon hedeflememediği bir sürece girrak kullandığı 2023 hedeflerinin de tutmayacağını si 2014 için yüzde 9.4, 2015 hedik. İç piyasa ciddi bu programla tescilledi. 2023’ün gerçekleşmesi için deflemesi için yüzde 6.3 olarak daraldı. Büyümesabit yatırımların yapılması ve bunun için belirlendi. İşsizlikte de hedefler de sert düşüş var. Aziz Konukman kaynak tahsisi gerekiyor” dedi. neredeyse çift haneye demirlendi. Enflasyon tarafında CHP Milletvekili Umut Oran da OVP ile Gazi Üniversitesi’nde İktisat film koptu. Enflasilgili şu değerlendirmeyi yaptı: Profesörü Aziz Konukman’a göre, 2006’dan yonda sadece gıdaya bağ4 Başbakan Yardımcısı Ali Babacan’ın bu yana OVP’ler açıklanıyor ama hiçbiri de lı değil, büyük bir eneraçıklamaları, AKP hükümetlerinin bugüne tutmuyor. Bu hedeflerin niye tutmadığını so ji açığı da var. Aslında kadar açıkladığı 9’uncu OVP’nin de fos ran da yok, sorsak yanıtını verecek de yok. OVP’ye baktığımızda çıktığının itirafı. Yanlış hesap Bağdat’tan 20152016 hedeflerinin sil baştan değiştiği OVP cephesinde dedönmüştür… ne işaret eden Konukman’ın konuşmasının ğişen bir durum yok. 4 Küresel likidite bolluğu ile çakışan AKP satır başları şöyle: CHP Kocaeli Mildöneminde aşırı bağımlı hale getirilen Türkiye l OVP’nin hükümetin açıkladığı 5 yıl letvekili Prof. Dr. ekonomisi, rekor boyuttaki dış kaynak girişleri lık kalkınma planlarına uyumlu olması ge Hurşit Güneş’ e tüketime pompalanarak çark döndürüldü, rekiyor. Orada da bir uyum görmüyoruz. göre ise düşen tüsıcak para ve borçla ekonomide canlılık Sürekli tutmayan planlar hazırlamak kime ketici güveni, arsürdürüldü. Üretmeden tüketen bir hizmet ediyor? İş insanları bu hedeflere ba tan döviz kuru ve ekonomik yapı ortaya çıktı. 4Geçmişte küresel likidite bolluğukarak plan program yapsa rezil rüsva olur. daralan ihracat nu yaratan parasal merkezlerin şimHedefler sürekli revize edildiği için iş dün pazarları ile artık di ise bunu kısmasıyla tersine bir yası önünü de göremiyor. AKP yüksek büfinansal iklime geçildi. Ekonomide yüme rakamlarısıcak para dışında bir oyun planı edefler sil baştan nı yakalayamayabilmeyen AKP’nin “sürdürülemez” l Eskiden kalkınma planlarında bir prati cak ve yeni açıkolduğunu söylediğimiz, bu büğimiz vardı. Yeni hazırlanan plan için geç lanan OVP geryüme modeli de artık iflas etti. miş analiz edilirdi, hedefler niye tutulmadı çekçi değil. Ranta dayalı büyümenin sonu H Erinç Yeldan Benzin ve otogaz satışları düştü DSF’den Dora Ağustosta geçen yılın aynı ayına göre, benzin satışları yüzde 4.35 azalarak 266 bin 48 metreküp, otogaz satışları yüzde 0.34 azalarak 297 bin 603 ton oldu. Motorin satışları da yüzde 11.43 artışla 2 milyon 92 bin 484 metreküp oldu. Bu yılın ocakağustos döneminde toplam satış miktarı, benzinde 1 milyon 724 bin 709 metreküp, motorinde 13 milyon 771 bin 255 metreküp, otogazda 1 milyon 908 bin 411 ton, 359 bin 583 ton oldu. Rapora göre ağustos boyunca 4.98 liralık benzin fiyatında değişiklik olmadı. Motorin fiyatları yüzde 0.2 artarak 4.41 liraya yükseldi. LPG pompa fiyatları yüzde 2.5 düşüşle 2.75 liraya geriledi. işçisine destek kısa... kısa... kısa... l Okul sütü ihalesinin tarihi belirlendi. İhale, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından “açık ihale” usulüyle 6 Kasım 2014 Perşembe günü saat 14.00’te gerçekleştirilecek. l Dünya gıda fiyatları eylülde dört yılın en düşük seviyesine geriledi. Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü’ne göre küresel gıda fiyatları endeksi ağustosa göre yüzde 2.6, Eylül 2013’e göre ise yüzde 6 düştü. l Almanya’da ağustos ayı ihracatı yüzde 5.8 ile 2009’daki küresel finans krizinden bu yana en büyük düşüşü kaydetti. l Eylülde Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi ve Tüketici Fiyat Endeksi ile indirgendiğinde yüzde 2.15 ile en fazla reel getiriyi dolar sağladı. Külçe altın yüzde 2.26, BIST 100 Endeksi yüzde 1.23, Avro yüzde 1 kaybettirdi. l Türkiye genelinde havalimanlarını kullanan yolcu sayısı ocakeylül döneminde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 11.5 artışla 128.3 milyon oldu. Küresel finansın istikrarı tehlike altında Ekonomi Servisi Uluslararası Para Fonu (IMF), gelişmiş ülkelerde uygulanan gevşek para politikalarının küresel büyüme için büyük rol oynamasına karşın finansal istikrar için ciddi riskler oluşturduğuna dikkat çekti. Fon, dün yayımladığı Küresel Mali İstikrar Raporu’nda küresel ekonominin hâlâ gelişmiş ülkelerde uygulanan destekleyici para politikalarına dayandığını belirterek, ABD ve Japonya ekonomilerinin daha iyi göründüğü ancak Avrupa ve gelişmekte olan ülkerin halen beklenen performansı yakalayamadığını ifade etti. IMF, küresel ekonomideki bu dengesizliğin kanun yapıcıların yeni mücadelesi olması gerektiğinin altını çizdi. Hane halkı harcamalarını, yatırımları ve istihdamı artırmak amacıyla uzun süredir düşük tutulan faizlerin, finansal riskler almayı teşvik ettiği eleştirisine yer verilen raporda, bunun mali varlıkların gereğinden fazla değerlenmesine ve kredi marjlarının temerrüt riskinin altına düşmesine neden olduğu anlatıldı. Gelişmiş ülkelerdeki 300 büyük bankanın incelenmesiyle hazırlanan raporda, toplam finansal varlıkların yüzde 40’ını oluşturan bu bankaların ekonomik iyileşmeyi desteklemek için yeterli krediye sahip olmadığı ortaya kondu. Bankalara, çalışma yöntemlerini gözden geçirme tavsiyesinde bulunan IMF, özellikle Avrupa Merkez Bankası’nın Avrupa bankalarının bilançolarını kapsamlı şekilde denetlemesi gerektiğini belirtti. Raporda, Avrupa bankalarının kredi büyümesini sağlayacak kâr oranına sahip olmamasının büyümeyi sınırlandırdığına işaret edildi. IMF, portföy yatırımlarının varış yerine dönüşen gelişmekte olan piyasaların, gelişmiş ülkelerde ortaya çıkabilecek şoklardan hızla etkilenebileceği uyarısını yaptı. ABD Merkez Bankası’nın ekonom iyi tehdit eden unsurlar nedeniyle para politikasını öngörülenden dah a geç sıkılaştırmaya başlayacağı izlenim i veren açıklamaları sonrası BIST100 endeksi yüzde 3’ü aşkın keskin bir yük selişle 75 bin puanın üzerine çıktı. Ban kacılık endeksi yüzde yüzde 4.1 yükseli rken borsa yüzde 3.1 yükselişle 75 bin 208 puandan kapandı. Eylül ortasınd an beri düşüş eğiliminde olan hisse sen etleri önceki günkü kapanışa kadar geçen dönemde yüzde 11.2 gerilerken Fed açıklamaları endeksin nefes alm asını sağladı. Küresel piyasalarda dol ar iki haftanın en düşüğüne geriledi. Avro/ dolar paritesi 2.27’yi geçti. ABD ralli yaptı, Asya yükseldi. Altın fiya tları iki haftanın zirvesine çıktı. Fed dopingi Piyasalara Ekonomi Servisi Dünya Sendikalar FederasyonuDSF (World Federation of Trade Uninon WFTU) Tüm Emek Sen üyesi oldukları için işten atılan Dora Otel işçilerine destek ve dayanışma mesajı yolladı. İşçi sınıfı mücadelesinde uluslararası dayanışmasının önemini bilen Dora işçileri işten atılmalar üzerine uluslararası sendikal kuruluşlara destek çağrısı yayımlamışlardı. DSFWFTU, işçi sınıfının enternasyonel dayanışmasına verdiği önemi göstererek bu çağrıya yanıt verdi. Federasyon tarafından yayımlanan mesajda, İstanbul’daki Dora Hotel işverenlerinin korku yayan sendika karşıtı politikalarına karşı, bu işletmenin işçileri ve onların sendikası ile tam bir sınıf dayanışması içinde ve onların yanında olduğunu açıklayarak, Dora Hotel yönetiminin, Turizm Otel Spor Emekçileri SendikasıTüm Emek Sen’e üye olarak örgütlendikleri için 11 işçiyi işten attığını hatırlattı. Dünyadaki 90 milyon üye işçi adına yapıldığı belirtilen açıklamada, “DSFWFTU, geçmiş yıllarda işçilerin zorlu mücadelelerden sonra elde ettikleri bir hak olan ve şu an uluslararası düzeyde kabul edilen sendikalı olma hakkını ihlal eden İstanbul’daki Dora Hotel’in sendika karşıtı politikasını kınıyor. DSFWFTU, bu olayın gelişimini yakından takip edecek” denildi. Tuzla marinada 3 bin kişilik istihdam Ekonomi Servisi Türkiye’nin yat kapasitesi bakımından en büyük üçüncü marinası Tuzla Marina’da yapılıyor. Tuzla Marina’da AVM, tema park ve otel konsepti aynı çatı altında sunalacak. Belediye tarafından yapılan marinın yaklaşık 3 bin Tuzlalıya farklı işkollarında istihdam sağlayacağı belirtildi. 185 bin metrekare yeşil alanı ile yeşil ve mavinin buluştuğu Tuzla Marina içinde 840 yat parkı, 200 kapasiteli balıkçı barınağı, alışveriş, hizmet ve servis alanları, su oyunları eğlence parkı, seyir terasları, kafe ve restoranlar, parklar, çocuk oyun alanları, açık spor sahaları, yürüyüş yolları, gösteri alanları, konaklama alanı, kent meydanı ve 5 bin araçlık otopark yer alacak. Marinaya yıllık 25 milyon ziyaretçi bekleniyor.