Katalog

CUMHURİYET 28 EYLÜL 2013 CUMARTESİ kultur@cumhuriyet.com.tr 16 KÜLTÜR DÜN YİTİRDİĞİMİZ TUNCEL KURTİZ’İN GEZİ PARKI DİRENİŞİ İLE İLGİLİ SON SÖZLERİ: ‘Çok güzelsiniz çocuklar’ Kültür Servisi Sinema ve tiyatro oyuncusu, yönetu Sanatın başkaldıran men, senarist Tuncel Kursesi Tuncel Kurtiz için tiz (77) dün yaşamını yitirbugün saat 11.00’de di. Tuncel Kurtiz’in, sabah yürüyüşünü yaptıktan sonHarbiye Muhsin Ertuğrul ra döndüğü Etiler’deki evinSahnesi’nde anma de fenalaşarak düştüğü ve töreni düzenlenecek. kafasını duvara çarptığı beKurtiz’in ani ölümü lirtildi. Kurtiz’in ani ölümü sanat dünyasını yasa boğdu. sanat dünyasını Tuncel Kurtiz için bugün sayasa boğdu. Gezi at 11.00’de Harbiye Muhsin Parkı Direnişi’ne de Ertuğrul Sahnesi’nde anma töreni düzenlenecek. Kurtiz, destek veren Kurtiz, pazar günü Balıkesir’in Güre gençlere seslendiği ilçesinde toprağa verilecek. konuşmasında “Diren Üniversitede kısa bir süre hukuk fakültesinde, daGezi Parkı diren. ha sonra ise filoloji, felseÇok güzelsiniz, çok fe, psikoloji ve sanat tarihi güzelsiniz çocuklar...” bölümlerinde eğitim gören demişti. Kurtiz bu bölümlerden mezun olmadı. İlk kez 1959 yılında Dormen Tiyatrosu’nda oyunculuğa başlayan sanatçı, pek çok sinema filminde de rol aldı. Kurtiz, ilk olarak, Yılmaz Güney’in senaryosunu yazdığı “Sürü” filmiyle ünlendi. Kurtiz, 2009’da “Ezel” adlı dizide Ramiz Karaeski karakterini canlandırmış ve tanınırlığı daha da artmıştı. Kurtiz, 2010 yaz döneminde Edremit’in Çamlıbel kasabasında işlettiği Zeytinbağı adlı butik otelde dostlarını ağırlayarak “Tuncel Kurtiz ve Dostları” adlı bir program yapmıştı. Kurtiz, aynı yıl BBC’nin Hayat (Life) belgeselini seslendirmişti. 1981’de Antalya Altın Portakal Film Festivali’nde “En İyi Senaryo” ödülünü Nurettin Sezer ile birlikte kaleme aldığı “Gül Hasan” filminin senaryosuyla kazanmıştı. Kurtiz, 1986’da da “Hiuch HaGdi” filmiyle Berlin Film Festivali’nde Gümüş Ayı (En İyi Erkek Oyuncu) Ödülü’ne değer görüldü. Sanat yaşamına onlarca ödül sığdıran Kurtiz son olarak da 2011 Ekim’inde 48. Altın Portakal Film Festivali’nde “Yaşam Boyu Onur Ödülü” aldı. Kurtiz en son, popüler televizyon dizisi “Muhteşem Yüzyıl”da Ebu Suud Efendi’yi canlandırıyordu. Gezi Parkı Direnişi’ne de destek veren Kurtiz, gençlere seslendiği konuşmasında şunları söylemişti: “Apolitik diye bilinen gençlerimizin demokratik haklarına sahip çıkmak için verdikleri mücadeleyi yürekten destekliyorum. Onların üzerindeki ölü toprağının kalkması ile artık bir şeylerin daha güzel olacağı umudunu taşıyorum. Diren Gezi Parkı diren. Çok güzelsiniz, çok güzelsiniz çocuklar...” TUNCEL KURTİZ’DEN ‘ÖLÜM’ ÜZERİNE ‘Mezarıma sevdiğim kitapları ve filmleri koysunlar’ Tuncel Kurtiz Cumhuriyet gazetesindeki bir röportajında, “Siz nasıl hatırlanmak istersiniz?” sorusuna şöyle yanıt vermişti: “Hiç umrumda değil, ne derlerse desinler... Bakın en çabuk Türkiye’de gömerler ölüyü. Ben ölüme inanmıyorum. Belki bahar ülkesine açılan kapıdır ölüm. Hepimiz bu kapıdan geçeceğiz. Nedir ki bu dünya? Daha bunu yanıtlayamıyoruz ki, ölümün yok oluş olduğunu nereden bileceğiz? Şamanların yaptığı gibi ölünce mezarıma iki şişe şarap, sevdiğim filmlerimi ve bitiremediğim kitaplarımı koysunlar. O yolculukta onları bitireyim.” SOSYAL MEDYADAN YANKILAR ‘Oyunculuğun kitabını yazdı’ Kurtiz’in oynadığı bazı tiyatro oyunları şöyle: “Şahane Züğürtler” ( Dormen Tiyatrosu 1962), “Çok Tuhaf Soruşturma” (Ferhan Şensoy Orta Oyuncular 1998), “Yolcu” (Nâzım Hikmet Genar Tiyatrosu 1967) “Keşanlı Ali Destanı” (Haldun Taner Berlin Schaubühne Tiyatrosu 1984), “Mahabaratta” (Hint Destanı Peter Brook 1985). Rol aldığı bazı sinema filmleri ise şöyle: “At Avrat Silah” (1966), “Umut” (1970), “Sürü” (1978), “Silahların Kanunu” (1966), “Kıran Kırana” (1966), “Krallar Ölmez” (1967) “Hudutların Kanunu” (1966), “Çirkin Kral” (1966), “Otobüs” (1974), “Zeit der Rache” (1990), “Täcknamn Coq Rouge” (1989), “Yaşamın Kıyısında” (2007). ‘Mekânı cennette bir sahne olsun’ Sırrı Süreyya Önder: Sinema ve tiyatronun büyük ismi Tuncel Kurtiz yaşamını yitirdi! Yolun açık olsun. Yılmaz Güney’le unutulmaz sahnesi: Nasılsın Cabbar gardaş? İyi diyelim iyi olalım... Halimiz belli... Sabahat Akkiraz: Birlikte yol yürüdüğüm, gurbet ellerde türkü söylediğim Tuncel Kurtiz Hakk’a yürüdü. Çok üzgünüm. Ölen tendir, canlar ölesi değil Tuncel Usta.. Yılmaz Erdoğan: Mekânı cennette bir sahne olsun. Bedri Baykam: Büyük sanatçı Tuncel Kurtiz’i kaybetmiş olmanın büyük üzüntüsünü yaşıyoruz. Onu daima cesareti, dik duruşu ve usta oyunculuğuyla hatırlayacağız. Sungu Çapan Sahnede ya da kamera karşısında olsun her zaman oyunculuğun kitabını yazmış, hak ettiği ilgiyi ancak son yıllarında çekildiği Kaz Dağları’nda bulabilmiş büyük bir aktör. Türkçe, İngilizce, İtalyanca, Arapça, Fransızca, Kürtçe oynamış uluslararası çapta bir değerdi Tuncel Kurtiz. Tiyatro ve sinemamızda son 40 yılın kuşkusuz en iyi oyuncularındandı. Yılmaz Güney’den Peter Brook’a kadar uzatılacak büyük isimlerle çalıştığı yarım yüzyılı aşkın kariyerinde hep oyuncunun hası olageldi. 1987’de Arapça oynadığı bir İsrail filmindeki performansıyla Berlin Festivali’n de en iyi aktör seçildiğinde bile yeterince alkış ve övgünün esirgendiği kendi yurdundan çok Avrupa ülkeleri onun ustalığını takdir etmişti. Ödün vermeyen özgür aklı, coşkusu, çalışma disiplini ve yetenekleriyle hep hatırlanacak, unutulmaz filmleriyle hep aramızda olacak büyük bir oyuncuyu kaybettik. Ertuğrul Günay: Bugün acı haberini aldığımız Tuncel Kurtiz büyük sanatçılarımızdan biriydi. Rahmet ve sabır dileklerimle ve sevgiyle selamlıyorum. Antalya Altın Portakal Film Festivali’nde “En İyi Senaryo” ödülünü Nurettin Sezer (sağda) ile birlikte kaleme aldığı “Gül Hasan” filminin senaryosuyla kazanmıştı. Kurtiz, Yılmaz Güney ile birlikte “Umut” filminde rol almıştı. ‘Sesi hep gür çıktı’ Tarık Akan Çok kötüyüm, gözyaşlarımı tutamıyorum. Benim için dünyanın ve Türkiye’nin en büyük aktörüydü... Bu kadar doğru ve dürüst bir dostum olduğu için mutluyum... Fatoş Güney Dünyanın en güzel ve en geniş yürekli bir insanıydı. Yılmaz Güney’le “Umut”, “Sürü” ve “Duvar” filminde birlikte çalıştı. Dostlukları çok sağlamdı. Yılmaz, ona hep “moruk” derdi ama o bir genç olarak Yılmaz’dan 28 sene daha fazla yaşadı. Umarım öteki dünyada Yılmaz’la Tuncel karşılaşır... sı vardı. Yönetmenliğimin ilk yıllarında hep yanımda durdu. Keşke birlikte daha çok üretseydik. Sevgiyle anacağım. Ferhan Şensoy Ortaoyuncular’da beş yıl karşılıklı oynadık, ilk kez komedi oynuyordu ama çok başarılıydı. Ondan çok şey öğrendik. Dik duruşunu ve dünya görüşünü savunuşunu çok sevdim. Hiç taviz vermedi. Üzüldüğüm bir şey var: Türkiye onu Ramiz diye tanıdı giderayak... Tunca Arslan Çok büyük bir sanatçıyı, kaya gibi sağlam bir karakteri, kabına sığmayan bir arkadaşımızı kaybettik. Tuncel Kurtiz’le tanışmış, sohOrhan Alkaya bet etmiş ya da yalnızca dinlemiş Kurtiz’e dokunan herkes, çok olmak gerçekten büyük bir ayrıcasayıda Kurtiz hatırasına sahiptir. lıktı. Hep dimdik durdu, bu düzeHakkâri’de, sabahın köründe ağzıne asla boyun eğmedi, Sesi hep gür ma elma tıkıştırıp üstüne şarap döçıktı. Rol aldığı her film, önemken ve “Kalk, yürüyeceğiz” diyen li önemsiz ayrımı yapmadan, bir bir adamı nasıl anlatayım... “UniKurtiz, Ayşe Emel Mesci ile kez de Kurtiz’in benzersiz oyuncuque” oyuncular sınıfındandı, Türk“Kurban” adlı oyunda. luğu için seyredilmelidir. Gençleçesi “yegâne” bir adamdı. Yalanri çok sever, önem verir, güvenirdi sız oyuncuydu. Her zaman herve gençlere her anlamda çok büyük bir miras bıraktı. kesi şaşırtmıştır Kurtiz, Peter Brook’u da şaşırtmışAnısı önünde saygıyla eğiliyorum. tır, Mahabharata seçmelerinde, Peter Stein’ı da Ki Schaubühne’de birlikte çalıştığı Beklan Algan’la Ayşe Emel Mesci ölüm gününü denk getirmesi de ayrı bir başlık. TarifDuvar filminde birlikte oynamıştık. Çok büyük bir siz üzgünüm. Menend’in, yoldaşlarının, arkadaşlarıboşluk var içimde. Gerçek bir aktördü. Bilge bir kinın başı sağ olsun. şiydi. Biraz da çılgın bir adamdı. Hayatı dolu dolu yaşadı. Sahnede insanı yücelten bir aktördü. Sanat yoErden Kıral lumda büyük bir yeri var, unutmayacağım ve izini sü“Bereketli Topraklar Üzerinde” filminin senaroreceğim. yusunu birlikte kaleme almıştık. Zengin bir iç dünya