Katalog

SAYFA CUMHURİYET 11 EKİM 2012 PERŞEMBE dishab@cumhuriyet.com.tr 14 DIŞ HABERLER 14 Ekim’de beklenen Rusya Devlet Başkanı gelemeyeceğini bildirirken resmi bir gerekçe açıklanmadı Putin’den sürpriz erteleme BAHADIR SELİM DİLEK ANKARA Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in 1415 Ekim tarihlerinde Türkiye’ye yapması öngörülen ziyaret, sürpriz bir şekilde kasım ayına ertelendi. Erteleme talebinin Rus tarafından geldiği belirtilirken resmi bir gerekçe de açıklanmadı. Rusların ziyareti ertelemesine gerekçe olarak, Akkuyu nükleer santralına ilişkin sürecin hâlâ Türk tarafından belli bir noktaya getirilememiş olması, Güney Akım’a ilişkin yine Türk tarafındaki bürokratik işlemlerin uzaması ve Başbakan Tayyip Erdoğan’ın AKP kongresinde yaptığı konuşmada Rusya’yı hedef alması gösteriliyor. Türkiye Rusya arasındaki en üst düzey siyasi mekanizma toplantısı olan ve iki ülke arasında ortak bakanlar kurulu gibi çalışan Üst Düzey İşbirliği Konseyi için Putin’in yapmayı ? Vladimir Putin, son dakika kararı ile Türkiye ziyaretini kasım ayına erteledi. Başbakan Erdoğan’ın AKP kongresinde yaptığı konuşmada Rusya’yı hedef almasının kararda etkili olabileceği belirtilirken, Akkuyu nükleer santralıyla ilgili Türkiye’deki bürokratik sürecin uzaması üzerinde de duruluyor. planladığı ziyaretin kasım ortası ya da sonuna ertelenmesi soru işaretlerini de beraberinde (EPA) getirdi. Çünkü, gerek Türk tarafı gerekse Rus tarafı ziyarete ilişkin dosyaların hazırlığını tamamlamıştı. Hatta, ay başında Rusya’dan gelen ön hazırlık heyeti, temaslarda ele alınacak dosyalara son şeklini vermişti. Ancak Moskova yönetimi bir son dakika kararı ile ziyaretin ertelenmesini talep etti. Rus tarafının bu talebine bağlı olarak ziyaretin ertelenmesi, Başbakan Erdoğan’ın Putin’le pazartesi günü yaptığı telefon görüşmesinde kesinleşti. Ziyaretin ertelenmesine gerekçe olarak ilk önce akıllara iki ülkenin Suriye konusundaki derin görüş ayrılığının giderilememiş olması geldi. Ancak kaynaklar, böyle bir durumda erteleme değil iptalin söz konusu olduğuna işaret ederek Suriye sıkıntısının kolay kolay aşılamayacağının iki ülke yetkilileri tarafından bilindiğine, bu nedenle böyle bir konunun ikili ilişkilerde kritik gündem maddesi yapılmayacağına işaret ederek Mos kova yönetiminin ziyaretten geri adım atmasına gerekçe olarak, iki önemli konu başlığının bulunduğunu dile getirdi. Aynı kaynakların verdiği bilgiye göre Putin’in ziyareti sırasında Akkuyu nükleer santralına ilişkin temel atma töreni gibi somut ve siyasi “gösteri” özelliği de taşıyacak bir programın yapılması bekleniyordu. Ancak nükleer santrala ilişkin Türkiye’deki bürokratik süreç uzayınca, Moskova yönetimi bundan rahatsız oldu. İkinci olarak da yine aynı şekilde Güney Akım konusunda Türk tarafının ağırdan alması, Moskova’da sıkıntıyı artırdı. Cumhuriyet Değerleri Bitti “Türkiye Değerler Araştırması” çalışmalarıyla fark yaratan Prof. Yılmaz Esmer, göz önünde cereyan etmekte olan olgunun adını sonunda koydu ve “Cumhuriyet değerleri bitti” dedi. Hafta başında üst üste iki gün Vatan’da yayımlanan tam sayfa söyleşisinde Prof. Esmer, Mine Şenocaklı’nın “Peki yerine ne geldi” sorusuna şu karşılığı veriyor: “Bakın etrafa, söylemleri, nutukları dinleyin, neyin geldiğini görürsünüz. Neydi Cumhuriyetin değerleri? Tek ulus değil mi? O pek yok… Ulusun da üzerine etnisite, din, mezhep çıkabilir… Laiklik ve dinin vicdani bir mesele olması ve onun ötesinde topluma, devlete, özellikle siyasete, ekonomiye karışmaması Cumhuriyetin üzerinde durduğu sütunlardan biriydi. Orada da önemli değişimler var.” “Biten Cumhuriyet değerlerinin yerine ne geldi” sorusu yaşamsal bir soru. Nedense uzun boylu tartışılmıyor. Cumhuriyet değerlerinin günden güne tükenişini izliyoruz. Ama o değerlerin yerini neyin aldığını konuşmuyoruz… İnternet forumlarında bazıları “biten değerleri” kastederek, “Yıllarca insanlar Türkiye İran olacak, Malezya olacak diye korkutuldu. On yıllık AKP iktidarına bakın gördünüz mü? Türkiye’yi ne İran yaptı, ne Malezya… Şeriat falan da gelmedi. Demek ki korkular yersizmiş” destanları döşeniyor… Ancak yeni “araf”ın ne olduğu tanımlanmıyor. Soru bana yöneltilse yaşadığımız yeni düzenin adını “İslam demokrasisi” diye tarif ederim. Malezya ya da İran tarzı şeriata halihazırda geçmedik ama artık “ucu açık bir İslam demokrasisinde” yaşıyoruz. Epeydir Obama başta olmak üzere pek çok Batılı lider, Türkiye’deki sistemi zaten bu etiketle adlandırıyor. Başbakan Erdoğan’ın nam salan baskın otoriter eğilimleri ve Çin, İran gibi ülkeleri bile sollayan hapisteki gazeteciler nedeniyle eskisi denli artık sık telaffuz edilmese de, “Arap baharı ülkelerine model” gösterilen Türkiye’den söz edilirken her seferinde “Müslüman demokrasi” ifadesi kullanılıyor. Şeriat gelmedi. Ama İslam demokrasisi dendiğinde de bir demokrasiden farklı olarak uçurum kertesinde yaşanan “cinsiyet eşitsizliği değerlerinin” örneğin doğal karşılanması hiç yadırganmıyor… Başbakan’ın “Kadınerkek eşitliğine inanmıyorum” dediği ülkede, Yılmaz Esmer araştırmasına göre; kadınlar yüzde 71 çoğunlukla “Aile reisi erkek olmalı” diyor. Yüzde 59, “Kadın her dem kocaya itaat etmeli, sözünden çıkmamalı” fetvası veriyor. “İşe almada erkeğe öncelik verilmeli” diyenlerin oranı yüzde 60’a dek çıkabiliyor. Evde, işte… her yerde “kadını ikinci sınıf yurttaş konumuna indirgeyen” uygulamalar, artık böyle serbest atış ölçülerinde hoş karşılanıyor… Normal bir demokraside isyan çıkaracak, yer yerinden oynatacak “kadınerkek ayrımcılığı”; “made in Türkiye” “İslam demokrasisinde”, “muhafazakârlık” kontenjanından devamlı kendini yineleyip sürdürüyor... Cumhuriyet ideolojisinde, hiç olmazsa söylem bağlamında “kadını” öne çıkaran ve “eşitlik modelini vurgulayan” pozitif bir rol vardı. Bugün o modelin yerinde yeller esiyor… Varsa yoksa muhafazakârlık… Yılmaz Esmer’in bu yılki “Değerler Atlası”, birkaç gün arayla Açık Toplum Vakfı ve Boğaziçi Üniversitesi’nden Prof. Hakan Yılmaz tarafından sunulan bir başka değerler araştırması ile çakıştı… Muhafazakâr Türkiye’ye öteden beri “modernlik payesi” biçmeye hevesli olan medyada her iki araştırma gürültü patırtıyla önce; “Muhafazakârlığımız ılımlılaştı”, “Muhafazakârlığımız yumuşuyor”… gibi abartılı yorumlarla sunuldu. Efendim neymiş? “Alkollü içki içenlerden rahatsız olanların oranında” düşüş olmuşmuş. Alkollü içki içilen yer mi kaldı ki, içenden rahatsız olup/olmamak kriter oluştursun… “En önemli değer özgürlük” diyenlerin oranı aynı çerçevede “eşitlik” diyenleri geride bırakmış… Ama gelin görün ki “dünyanın en dindar toplumları” arasında yer alan Türkiye’de “özgürlükten ne anlaşıldığı” deneklere sorulmamış… Kadın konusunda “özgürlük” dendiğinde sadece “başörtüsünün” anlaşıldığı bir yer burası… Özgürlük dendiğinde siyasi iktidarların da bol miktarda atıp tuttuğu şekilde sade “dini özgürlükler” anlaşılıyor bizde… Söz edilen araştırma Hakan Yılmaz araştırması! kapsamında nitekim, “aile yapısı, sosyal yapı, siyasal rejim alanlarında” değişim talebinde hiçbir ilerleme kaydedilmediği, tersine bu alanda gerileme olduğu görülüyor. “Özgürlük” talebi artan halk nedense “değişime” damardan karşı çıkıyor… “Sağcı” ve “dindar”, “güçlü lider sever” profil sergileyen bu verileri “Muhafazakârlık ılımlaşıyor” temennileriyle karşılayan yorumlar sonucu Yılmaz Esmer nihayet konuştu. Ve Mine Şenocaklı’nın sorularına verdiği yanıtlarda özetle “Ilımlılaşmadan eser yok!” anlamına gelen sözlerle; “22 yıl önce Türkiye ne kadar muhafazakârsa, bugün de o kadar muhafazakâr. 22 yılda benim en çok dikkatimi çeken, Türkiye’de değerler açısından çok az şeyin değişmesi!” dedi. Buradan devam. Kongre konuşması Bir başka gerekçe olarak da Erdoğan’ın AKP kongresinde Suriye konusunda Rusya’yı hedef alan konuşması gösteriliyor. Moskova yönetimi, Erdoğan’ın bu çıkışından da rahatsız olup, araya zaman girmesini istedi. SURİYE’YE ‘ÖZEL’ MESAJLAR Şeriat yerine ‘İslam demokrasisi’ Davutoğlu: Uluslararası kurallara aykırı Suriye uçağının Ankara’ya indirilmesinin ardından açıklama yapan Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, yolcu uçaklarının silah taşımasının uluslararası havacılık kurallarına aykırı olduğuna işaret ederek Türkiye’ye gelen bir istihbarat doğrultusunda uçağın indirildiğini söyledi. Davutoğlu, “Türk hava sahasının askeri uçuşlarda kullanılmasını yasaklamıştık. Uçakların sivil nitelikli taşıma yapması gerekiyor. Bu uçakla ilgili mahiyeti itibarıyla sivil uçakta taşınması mümkün olmayan malzeme bilgisi geldi. Bu uçağın indirilmesi kararı verdik. Konuyu Başbakan’a da arz ettik. Bizim hava sahımızı kullanarak silah taşınmasına müsaade etmeyiz. Uçakta silah çıkarsa uluslararası hukuk neyi gerektiyorsa o uygulanır” dedi. Davutoğlu istihbaratın gizli olduğunu belirtti. ‘Buradayız, dimdik ayaktayız’ nı öğrenince, “Evlerin boşaltılmasına karşıyım” dedi. AKÇAKALE Suriye’den Yurttaşların sevgi gösterileri düşen top mermisiyle geçen ve kendisine “babasın” diye hafta 5 kişinin öldüğü Şanlı seslenmesi üzerine yanlarına urfa’nın Akçakale ilçesini zi giden Özel, herkesle tek tek yaret eden Genelkurmay Baş tokalaştı ve hatırlarını sordu. kanı Orgeneral Necdet Özel, Yurttaşlar da Özel’i alkışladı. Türkiye’nin yaptığı misilleSuriye tarafından atılan top meyi anımsatarak “Gereken mermisinin isabet etmesi sokarşılığı verdik, zayiatları nucu 3’ü çocuk 5 kişinin yaoldu” dedi. Halkın yoğun il şamını yitirdiği Ceylanpınar gi göstermesi üzerine “Helal Caddesi’ndeki evde inceleolsun size, bravo” diyen melerde bulunan Özel, daha Özel, ardından yumruğunu sonra 3 çocuğunu ve eşini havaya kaldırarak “Burada kaybeden Ömer Timuçin’e yız, dimdik ayaktayız” dedi. Bolatlar köyündeki evinde taSınır birliklerini denetle ziye ziyaretinde bulundu. mek üzere Suriye Timuçin ile sohsınırında incelebet eden Orgeneral melerde bulunan Özel, Türkiye’nin Genelkurmay Başmisilleme yaptığını kanı Orgeneral anımsatarak “GereNecdet Özel, geken karşılığı verceyi Şanlıurfa’da Özel, Akçakale’yi dik, zayiatları olgeçirdikten sonra ziyaret etti. (AA) du” dedi. Geneldün Kara Kuvvetkurmay Başkanı leri Komutanı Hayri Kıvrı Özel, daha sonra yanında otukoğlu, 2. Ordu Komutanı Or ran Kara Kuvvetleri Komutageneral Galip Mendi ve 20. nı Orgeneral Hayri KıvrıkoğZırhlı Tugay Komutanı Tuğ lu’na dönerek “Tekrarı dugeneral İhsan Başbozkurt rumunda daha şiddetlisini ile birlikte Akçakale’de ince yaparız değil mi?” diye sorlemelerde bulundu. 5. Sınır du. Özel ve komutanlar yurtBölük Komutanlığı’nı ziyaret taşlarla birlikte dua ettikten eden Özel, geniş güvenlik ön sonra köyden ayrıldı. lemleri altında sınır hattına giÖzel daha sonra, Marderek incelemelerde bulun din’in Nusaybin ilçesindeki du. Askeri yetkililerden bilgi Korgeneral Kenan Dalbaalan Orgeneral Özel, bölge şar Kışlası’nda da inceledeki bazı evlerin boşaltıldığı melerde bulundu. MUSTAFA K. ERDEMOL Hac uçağı Adana’ya iniş yaptı Bursa Yenişehir Havalimanı’ndan kalkan ve Cidde’ye hac seferi yapan THY uçağı Suriye hava sahasının kapanma bilgisi ulaştığı için Adana’ya saat 18.30’da inmek zorunda kaldı. THY uçağı yakıt ikmali yaptıktan sonra yeniden Cidde’ye hareket etti. Suriye uçağı indirildi MoskovaHalepŞam seferini yapan yolcu uçağı ‘silah taşındığı’ şüphesiyle F16’ların eşliğinde Esenboğa’ya inişe zorlandı ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Türkiye ile Suriye arasındaki gerginlik bu kez havaya taşındı. Suriye Havayolları’na ait bir yolcu uçağı, Türkiye hava sahası üzerindeyken içinde silah bulunduğu bilgisi üzerine Dışişleri Bakanlığı’nın talimatları doğrultusunda Ankara Esenboğa Havalimanı’na indirildi. Uçakta bulunan koliler tek tek açıldı. Kolilerden silah parçası sistemleri olduğu değerlendirilen malzemeler çıktığı iddia edildi. Malzemelere el konulurken incelemelerin ardından uçak Ankara’dan ayrıldı. Edinilen bilgilere göre yerel saatle 15.00’te Moskova (Vnukovo) HalepŞam seferini yapan Suriye Havayolları’na ait A320 Airbus tipi bir yolcu uçağının kargosunda silah bulunduğu istihbaratı Ankara’ya ulaştı. Bunun üzerine Dışişleri Bakanlığı’nda yapılan toplantıda uçağın indirilip inceleme yapılması kararlaştırıldı. Uçak Türk hava sahası üzerindeyken telsiz teması kuruldu ve pilotun Esenboğa’ya inmesi istendi. Dev koliler tek tek açıldı Suriye uçağının pilotu rotasını Esenboğa’ya çevirirken Akıncı Üssü’nden kalkan Türk F16 savaş uçakları olası bir sıkıntıya karşı önlem almak üzere havalandı. Suriye uçağı saat 17.15’te Esenboğa Havalimanı’na indirildi. Mürettebatla birlikte 37 kişinin bulunduğu uçakta inceleme yapılmaya başlandı. Uçakta 1213 adet dev koliye rastlandı. Koliler incelenmek için tek tek açıldı. Kolilerden silah parçası sistemleri olduğu değerlendirilen parçalar çıktığı ileri sürüldü. İncelemeler dün gece saat 23.00 sıralarında tamamlandı. Arama işleminin ardından yolcular uçakla Ankara’dan ayrıldı. Üst düzey bir Dışişleri yetkilisi uçak tan askeri malzeme çıktığını, alıcısınında Suriye Savunma Bakanlığı olduğunu belirtti. Çıkan malzeme için “İçinde sinyal karıştırma cihazı Jammer ve başka askeri malzemeler var” diyen yetkili malzemenin füze parçası olduğu iddiasına ise “Füze yapımında kullanılıp kullanılamayacağını araştırıyoruz” dedi. Rusya, Ankara’dan acil bilgi isterken diplomatlar olayın Rusya’yla ilişkilerde gerginliğe yol açabileceğini belirtti. Özgürlük denince… Uçaklara ‘Geri dönün’ çağrısı Bu gelişmeler yaşanırken Türk Dışişleri Bakanlığı Suriye’nin missilleme yapa yapma olasılığına karşı acil bildiri yayınladı. Türk sivil uçaklarının bu bölgedeki uçuşları durduruldu. Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü Suriye hava sahasını kullanan tüm sivil uçakların derhal geri dönmesini istedi. GİZLİCE GÖNDERİLDİ ABD’den Ürdün’e özel askeri birlik Dış Haberler Servisi Suriye’deki çatışmaların bölgeye sıçramasına yönelik kaygılar sürerken ABD’nin Ürdün’e gizlice özel askeri birlik gönderdiği belirtildi. ABD’li bir yetkili Amerikan gücünün görevinin Ürdün silahlı kuvvetlerine, Suriyeli sığınmacılar konusunda ve aralarında Şam’ın kimyasal silahların kontrolünü kaybetmesinin de bulunduğu diğer senaryolara ilişkin, yardımcı olmak olduğunu söyledi. Amerikan New York Times gazetesi, ABD’nin SuriyeÜrdün sınırına özel eğitimli 150’den fazla asker gönderdiğini yazdı. ABD gücünün ayrıca TürkiyeSuriye sınırında yaşanan çatışmanın benzerinin yaşanmaması için önlemler aldığı belirtildi. Amerikan birliğinin Suriye sınırına 55 km. uzakta başkent Amman yakınlarında konuşlandığı belirtilirken haberde Ürdün ve ABD’li yetkililerin Suriye içinde bir tampon bölge oluşturulması konularını görüştükleri savunuldu. ABD Savunma Bakanı Leon Panetta da bir grup askerin Suriye’deki kriz nedeniyle ihtiyaten Ürdün’e gönderildiğini doğrulayarak, krizin insani boyutuyla ilgili Türkiye’ye yardımcı olduklarını söyledi. Kimyasal ve biyolojik silahlardan kaygılı olduklarını belirten Panetta, durumu gözetlemek için Ürdün’ün yanı sıra Türkiye ile de çalıştıklarını ve sorunun çözümünde ihtiyaç duyulan her türlü yardımı sağladıklarını bildirdi. Son dönemde Kral Abdullah iktidarına karşı ülkede Müslüman Kardeşler’in tepkileri dikkat çekiyor. Geçen hafta Kral Abdullah, Temsilciler Meclisi’nin feshi ve genel seçime erken gidilmesi yönünde karar almıştı. Başbakan Fayiz Taravne’nin dün krala istifasını sunmasının ardından Dr. Abdullah enNasur yeni hükümeti kurmakla görevlendirildi. nan mevkidaşı Avramopulos ile bir araya geldi. Davutoğlu, Atina’da Yu YARALILAR DEVLET HASTANESİNE GETİRİLİYOR (Fotoğraf: AP) Esir askerler Urfa’da tedavi ediliyor MUSTAFA K. ERDEMOL Ocakta zirve var Dış Haberler Servisi Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu dün gerçekleştirdiği Atina ziyaretinde Yunanistan Başbakanı Antonis Samaras ve Yunanistan Dışişleri Bakanı Dimitris Avramopulos ile bir araya geldi. DavutoğluSamaras görüşmesinde, TürkYunan ilişkileri, Suriye özelinde bölgesel gelişmelerin ele alındığı, Samaras’ın yasadışı göçle mücadele konusunu da gündeme getirdiği bildirildi. Davutoğlu, Avramopulos ile düzenledikleri ortak basın toplantısında ise Türkiye ve Yunanistan hükümetleri arasında ilki Mayıs 2010’da Atina’da yapılan Yüksek Düzeyli İşbirliği Konseyi’nin (YDİK) ikincisinin gelecek yıl ocak ayında yapılmasının kararlaştırıldığını söyledi.Dışişleri Bakanı, “Ocak ayında muhtemelen inşallah her iki başbakanın eşbaşkanlığında Türkiye’de bu (YDİK) toplantı gerçekleşecek” dedi. AKÇAKALE Suriyeli muhaliflerin, esir aldıkları askerleri Şanlıurfa Devlet Hastanesi ile Akçakale’de muhaliflere ait bir sahra hastanesine getirerek tedavi ettirdikleri iddia edildi. Akçakaleli bir minibüs şoförü, muhaliflerin oluşturduğu Özgür Suriye Ordusu’na bağlı güçlerin esir aldıkları iki Suriyeli askeri Şanlıurfa’ya getirerek tedavi ettirdiğini anlattı. Güvenlik gerekçesiyle isminin açıklanmasını istemeyen minibüs şoförü, yaklaşık 3 hafta önce aracına binen Suriyeli muhaliflerin esir aldıkları iki Suriyeli askeri “kelimei şahadet” getirdikleri gerekçesiyle hastaneye götürdüklerini kendilerine anlattığını belirtti. Akçakale’de muhaliflerin oluşturduğu bir sahra hastanesinde de Suriye ordusuna bağlı yaralı askerlerin tedavi edildiği ileri sürüldü. Tammam el Esaad isimli Suriyeli bir doktor da muhaliflerin oluşturduğu hastanede doktorluk yaptığını, esir alınan askerlerin burada tedavi edildiğini belirtti. Okullar açıldı Suriye’deki çatışmalar nedeniyle eğitimöğretimin aksadığı Akçakale’deki okullarda dün ders başı yapıldı. Ancak bazı veliler güvenlik endişesiyle çocuklarını okula göndermedi. Bu arada muhaliflerin Tel Adyap’taki komutanlarından Halid Ömer’in, muhaliflere gelen paraları zimmetine geçirdikleri gerekçesiyle bazı muhalif komutanları infaz ettiği bildirildi. Suriye Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Cihad Makdisi, yaptığı açıklamada, Türkiye ile savaşa girmek istemediklerini ancak meşru müdafaa haklarının saklı olduğunu belirtti. Makdisi, Akçakale’de yaşananların saldırı değil kaza olduğunu vurguladı. Şam yönetimi BM Genel Sekreteri Ban Kimun’un tek taraflı ateşkes çağrısını reddetti. Avrupa’da ilk başörtülü başkan ? Dış Haberler Servisi Bosna Hersek’te geçen hafta sonu yapılan yerel seçimlerle Visoko kentinde belediye başkanlığına seçilen Amra Babic, Avrupa’da bu göreve gelen ilk başörtülü kadın oldu. Fransız haber ajansı AFP’ye konuşan Amra Babic, “Bu Avrupa için, hatta Avrupa’nın ötesi için bir model. Hiçbir zaman dini siyasete alet etmeyeceğim” dedi. ? BERLİN (AA) Almanya’da yaşayan Yahudi ve Müslüman ailelerin çocuklarını yasal olarak sünnet ettirebilmesi için hazırlanan yeni yasal düzenleme kabul edildi. Düzenlemeyle çocukların en az şekilde acı çekerek sünnet olması öngörülüyor. C MY B C MY B Almanya’da sünnete yasal güvence