Katalog

SAYFA CUMHUR YET 3 TEMMUZ 2011 PAZAR [email protected] 12 EKONOMİ Kamu kurumlarının sert bir dille eleştirildiği DDK raporunda yürek burkan saptamalar yer aldı İşsize iş güvenliği lüks FIRAT KOZOK ANKARA Maden ocaklarının denetiminde devlet kurumlarının koordinasyon halinde çalışmadıklarına işaret edilen, “keyfi ve plansız” bir şekilde yapılan denetimlerin etkinlikten uzak olduğunu ve “zafiyet alanı” oluşturduğunu gözler önüne seren Cumhurbaşkanlığı DDK raporunda kazaların ortaya çıkardığı vicdani boyut ortaya konulurken alınması gereken önlemler de sıralandı. Rapora göre yaşanan sorunların temellerine inildiğinde, toplumda ve daha dar anlamda çalışanlar arasında iş sağlığı ve güvenliği talebi yeterli seviyede değil. İşsizlik sorununun bir türlü çözülemediği Türkiye’de iş talebi sağlık ve Cumhurbaşkanlığı Devlet Denetleme Kurulu’nun (DDK) maden kazalarıyla ilgili raporunda işsizlik tehdidinin, insanların canlarını düşünemez hale getirdiğini ortaya koydu. Rapora göre madenlerdeki iş talebi, sağlık ve güvenlik talebinden çok daha önde geliyor. güvenlik talebinden çok önde geliyor. Yaşanacak kazalara karşı korumasız bir şekilde işe başlayan madencilere yeterli mesleki eğitim de verilmiyor. Cumhurbaşkanlığı raporunda bu konuda “İş sağlığı ve güvenliği bakımından en riskli sektörler arasında yer alan maden ocaklarında eğitim seviyesi nispeten düşük işçilerin çalıştırıldığı ve işbaşı eğitimi ve hizmet içi eğitim şartının mevzuatta öngörüldüğü ölçüde yerine getirilmediği; işverenlerce eğitimin zaman kaybı ve gereksiz yere katlanılan bir maliyet olarak algılandığı görülmüştür” denildi. ‘AB şartları geçerli olsun’ Raporda, iş sağlığı ve iş güvenliği konularındaki başıbozukluk da ele alındı. Türkiye’de bu iki önemli konuda görev ve yetkilerin hâlâ net olarak belirlenemediğine değinilen rapora göre, aynı sorun madenlerin denetimi konusunda da yaşanıyor. İlgili kurumların bünyesindeki de netim birimleri, aynı alan ve mevzuda bazen birbirinden farklı idari işlem ve tasarruflarda bulunabiliyor. Raporda, toplum vicdanını derinden yaralayan kazalara ilişkin alınması gereken önlemler de sıralandı. Türkiye’de diğer birçok alanda olduğu gibi, madencilik sektörü işletmelerinin sayısı, türü (yeraltı/yerüstü) ve çeşidi (kömür/metal/diğer) ile iş sağlığı ve güvenliği alanında da istatistiki veri sorunu yaşandığına değinilen raporda, bu konularda acilen kurumsal hafızaların oluşturulması gerektiğine işaret edildi. Raporda ayrıca iş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili olarak ILO sözleşmelerinin ve AB Konsey direktiflerinin ülke şartları dikkate alınarak iç mevzuata aktarılması gerektiğinin altı çizildi. Emekliye beş yıllık promosyon müjdesi Ekonomi Servisi Ankara 10. Sulh Hukuk Mahkemesi’nden emeklilere geriye dönük 5 yıllık promosyon müjdesi geldi. Yargıtay’ın kararına yerel mahkeme de uyunca emeklilere geriye dönük 5 yıllık promosyon ödemesinin yolu açıldı. Bankalardan gelecek promosyon ödemesine ilişkin bilgilere göre bilirkişi rapor hazırlayacak ve emeklilerin ne kadar promosyon ücreti alacağını belirleyecek. Yargıtay 3. Hukuk Dairesi, Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan (SGK) emekli aylığı alan Sedat Vural’ın, aylık aldığı bankadan kendisine de “promosyon” parası ödenmesi talebiyle açtığı davada, “idari yargı görevlidir” gerekçesiyle ret kararı veren yerel mahkemenin kararını bozdu. Ankara 10. Sulh Hukuk Mahkemesi de Yargıtay’ın bozma ilamına uyunca emeklilere geriye dönük 5 yıllık promosyon ödemesinin yolu açıldı. Ette gümrük vergisi yüzde 75’e çıktı Ekonomi Servisi Yerli besiciyi korumak amacıyla bu yılın mayıs ayında yüzde 60’a çıkarılan et ithalatındaki gümrük vergisi, bugünden itibaren de yüzde 75’e yükseltildi. Et ithalatında gümrük vergisinin yükseltilmesine yönelik ithalat rejiminde değişiklik yapılmasına ilişkin Bakanlar Kurulu kararı, Resmi Gazete’nin bugünkü sayısında yayımlanarak yürürlüğe girdi. Bugünden itibaren, karkas ve yarım karkas, eşit olarak bölünmüş çeyrek karkas, karkasın ön çeyrekleri ve arka çeyrekleri ithalatında yüzde 75 gümrük vergisi uygulanacak. Çayda 12 kuruşluk destek “Türkiye Tarım Havzaları Üretim ve Destekleme Modeline Göre 2011 Yılı Yaş Çay Ürünü Fark Ödemesi Desteğine Dair Karar”ın yürürlüğe konulmasına ilişkin Bakanlar Kurulu kararı, Resmi Gazete’nin bugünkü sayısında yayımlandı. Bu kararla ruhsatlı çay üreticilerine, 2011 yaş çay ürünü için kilogram başına 12 kuruş fark ödenecek. Lopez’in evi Lazzoni’nin tasarımcısına emanet MURAT GÜLDEREN Vodafone’dan 5.5 milyar dolarlık hisse alımı Ekonomi Servisi İngiliz cep telefonu şirketi Vodafone, Hindistan’da Essar ile ortak olduğu cep telefonu şirketi Vodafone Essar’daki Essar hisselerini 5.46 milyar dolara satın alıyor. Satın alma anlaşmasıyla, gelirleri bakımından dünyanın en büyük cep telefonu şirketi olan Vodafone, Essar’ın, Vodafone Essar’daki yüzde 33 hissesini üzerine alacak ve bu şirketteki payı yüzde 74’e ulaşacak. Kalan yüzde 26 oranındaki hisseler ise Hindistanlı yatırımcıların elinde bulunuyor. Şu anda Vodafone Essar’ın abone sayısı 140 milyona ulaşmış bulunuyor. Dünyaca ünlü pop yıldızı Jennifer Lopez’in ABD’deki evini Lazzoni mobilyanın dünyaca ünlü tasarımcısı Jennifer Post tasarladı. Mobilyada olduğu gibi iç mimari alanında da iddialı olan Lazzoni’nin ünlü Türk müşterileri arasında ise Seda Sayan, Şahan Gökbekar, Oğuz Çetin ve Gizem Özdilli de var. ABD’ye 3 mağaza Artvinli olması nedeniyle lazlığı çağrıştırması için ‘Lazzoni’ markasıyla mobilya sektöründe faaliyet gösteren Yaşar Kababulut, “Jennifer Post, Hollywood yıldızlarından Wall Street’in en ünlü işadamlarına kadar birçok ünlünün evini ve rezidanslarını tasarlayan bir iç mimar. Post, Jennifer Lopez’in Miami’deki evini tasarlayarak Lazzoni Mobilya ile tanışmasını sağladı. Lopez’in evinde bizim Dudi isimli köşe koltuğumuzu kullandı” dedi. Yurtiçinde 9 ilde 20 mağazası olan Lazzoni, bu yıl bu rakamı 30’a çıkarmayı planlıyor. Türkiye dışında KKTC’de, Girne ve Lefkoşa’da, ABD’de New York Manhattan’da ve Senegal Dakar’daki mağazalarıyla dört kıtada faaliyet gösteren firma ABD’de kısa sürede 3 mağaza daha açacak. Kababulut “ABD’de beklenenin üzerinde ilgi gördük. Tek bir mağazadan aylık 250 bin dolar ciro yapıyoruz. Amerika’da açacağımız yeni mağazalar ile grup olarak yılda 50 milyon dolar ciroya ulaşmayı hedefliyoruz. Kısa sürede üretimin yarısını dünyanın dört bir kıtasına ihraç edeceğiz. Şu an 500’ün üzerinde çalışanımız var. Yeni yatırımlarla bu rakamı katlayacağız” diye konuştu. Güneydoğuluya özel çay şinin 10 bin ton civarında olduğunu ancak kaçak yollarla giren yaRİZE Çaykur Genel Müdürü İmbancı menşeli çayların tamamında dat Sütlüoğlu, Doğu ve Güneydoğu yer alan kimyasalların insan sağlıAnadolu bölgelerinde yaklaşık 15 ğını tehdit ettiğine dikkat çekti. milyon nüfusun kaçak çay içtiğini beSütlüoğlu şunları söyledi: “Kalirterek, “Bu bölgede 5060 bin ton çak çayların içinde karbonat, çay tüketiliyor. Çaykur olarak bölboya ve renklendirme adına haygenin damak tadına özvan kanı kullanıldığı idgü tat oluşturma peşinÇaykur Genel Müdürü mdat Sütlüoğlu, Güneydoğu ve diası var. Ne olduğu bedeyiz. Bunun için fizilirsiz, insan sağlığına Doğu Anadolu bölgelerinde ağırlıklı kaçak çay bilite çalışmalarımız dezararlı kaçak çaylardan vam ediyor” dedi. uzak durmalıyız. Bizim tüketildiğini belirterek bölge halkının damak zevkine Sütlüoğlu, kurumun çok doğal ve sağlığa faygöre çay üretimi için kolları sıvadıklarını söyledi. üreticiden 189 bin ton dalı bir milli içeceğimiz, yaş çay aldığını, 1. sürgün Rize çayımız var. Yerli döneminde 230 bin ton yaş çay almayı gü tat oluşturma peşindeyiz. Bunun çayımız varken vatandaşımızın hedeflediklerini söyledi. için fizibilite çalışmalarımız de kendi parası ile kendi sağlığını Sütlüoğlu, fabrikaların kapasitele vam ediyor. O bölge için farklı ça tehlikeye atması çok anlamsız. rini zorlayacak derecede alım yap lışmalarımız olacak” dedi. Sadece sağlık açısından demiyotıklarını belirterek üreticinin mağruz. Ekonomik anlamda da çok duriyetinin giderilmesi için kotanın büyük rakamlar, bu kaçak çayKaçak çayda yok yok dönüm başına 425 kilograma çıkalar nedeniyle ülke dışına çıkıSütlüoğlu, Türkiye’ye gıda ko yor. Ülke olarak çok büyük zarıldığını ifade etti. Güneydoğu ve Doğu Anadolu böl teksine uygun yıllık ithal çay giri rarlar görüyoruz.” ÖMER ŞAN Turizmde de büyüyecek Sütlüce’de aldığı arazide yapacağı otelle turizm sektörüne de girmeye hazırlandıklarını da söyleyen Kababulut, “20 milyon dolara mal olacak otel 2013 yılında hizmete girecek ve en az 150 odaya sahip olacak. İstanbul’un konsept ve kongre otelleri açısından ciddi açığı var. Biz de bunu görüp bu alanda da gelişmeyi hedefliyoruz. Kısa sürede Sultanahmet ve Haliç’te iki otel daha açmak istiyoruz” dedi. gelerinde yaklaşık 15 milyon kişinin kaçak çay içtiğine dikkati çeken Sütlüoğlu, “Bu bölgedeki insanların damak tadı farklı. Bölge için Diyarbakır ve GAP’a çay üretilse de içindeki ürün tadı o bölgenin damak tadına uygun değildi. Çaykur olarak bölgenin damak tadına öz 3 bin ayakkabıcı aranıyor Ekonomi Servisi Türkiye’de yüzde 10’u aşan işsizlik rakamları tartışılırken ayakkabı sektörüne İş ve İşçi Bulma Kurumu (İŞKUR) eleman yetiştiremiyor. Sektörün en yoğun çalıştığı yaz sezonunda 3 bin ayakkabı işçisi ihtiyacı olduğuna dikkat çeken Ayakkabıcılar Derneği (AYAD) Yönetim Kurulu Başkanı Alpaslan Selçuk, “Her yıl bu sorunu yaşıyoruz, İŞKUR yetkilileriyle görüşmeler yaptık fakat netice alamadık. Bu alanda eleman yetiştirecek kurs ve okulların sayısı arttırılmalı” dedi. Eleman olsa hemen bugün işbaşı yaptıracaklarını kaydeden Selçuk, “İŞKUR’a geçen haftalarda acil eleman aradığımızı ilettik. İŞKUR’un bu hantal yapısı yüzünden ne eleman arayanlar ne de iş arayanlar sağlıklı fayda göremiyor. Türkiye’de istihdam arttırılmak isteniyorsa İŞKUR da yeniden yapılandırılmalı” diye konuştu. H A FTA NI N NE OLDU? Yunanistan ile ilgili gelişmeler haftanın en önemli gündem maddesiydi. Tasarruf tedbirlerinin Yunan meclisinde kabul edilmesi IMFAB yardım diliminin serbest bırakılmasının önünü açarak piyasaları rahatlattı. Ancak İngiltere, İtalya, Portekiz gibi diğer zayıf Avro ülkeleriyle ilgili endişeler sürdü. ABD ekonomik verileri yine olumsuz görünüm sergilerken Fed yeni bir parasal gevşemeye gitmedi. Çin ve Hindistan’dan da yavaşlama işaretleri geldi. Küresel toparlanma hakkındaki soru işaretleri arttı. İçeride ise veriler Türkiye ekononmisinin ısındığını teyit etti. Türkiye 2011’in ilk Ç İ ZELG ES İ Yardım düğümü çözüldü çeyreğinde yüzde 11’lik büyüme yakalarken dış ticaret açığı mayısta yüzde 104.2 artarak rekor kırdı. Dış ticaret açığı cari açığın hâlâ arttığını gösterirken TCMB ve kamu kuruluşlarının kısa ve orta vadede ek önlemlere başvurması gerektiğine işaret etti. TBMM’deki boykot krizi devam ederken yaşanan siyasi gerilime piyasaların tepkisi sınırlı oldu. Yunanistan’daki gelişmeler risk iştahını arttırarak iç piyasaları destekleyen gelişmeler arasında yer aldı. Hazırlayan: PEL N ÜNKER NE OLACAK? Yunanistan piyasaların gündeminde olmayı önümüzdeki hafta da sürdürecek. Eurogroup bugün toplanıyor. Toplantıda yardım diliminin serbest bırakılması beklenirken ek yardımın niteliği konusu açıklığa kavuşacak. Dolayısıyla piyasalar haftaya toplantıdan çıkacak sonuçların etkisinde başlayacak. ABD’de ise Fed’in yeni bir program açıklayıp açıklamayacağı merak konusu. Ülkede salı günleri fabrika siparişleri; perşembe ADP istihdam verisi ve işsizlik maaş başvuruları; cuma tarım dışı istihdam ve işsizlik oranı duyurulacak. Avrupa’da ise faiz kararı açıklanacak. ECB’nin yükselen enflasyon tehdidi karşısında faizi Avrupa’da faiz kararı yükseltmesi bekleniyor. İç piyasalara baktığımızda enflasyon ve sanayi üretimi verileri öne çıkıyor. TÜİK, haziran ayı enflasyon verilerini pazartesi açıklayacak. Enflasyonda aylık bazda gerileme olması beklense de artan döviz ve petrol fiyatları düşüşü sınırlayacak. Bu durum yıl sonunda enflasyonun yüzde 6’ya inip inmeyeceği konusunda soru işaretleri yaratıyor. Sanayi üretiminde ise son dönem gelen yüksek ithalat verisinden sonra artış bekleniyor. Mayısa ait sanayi üretimi cuma günü açıklanacak. TCMB TÜFE beklenti anketi ve hazine nakit dengesi de cuma açıklanacak veriler arasında. Kur ve faizin ise Yunanistan’daki gelişmelere göre şekillenmesi bekleniyor. En çok karpuz ve üzüm yiyoruz ANKARA (AA) Türkiye’de kişi başına yılda 45 kilogramdan fazla karpuz, 35 kilogramdan fazla üzüm tüketiliyor. TÜİK verilerine göre Türkiye’nin üretiminde dünya ikincisi olduğu incir ise en az tüketilen meyveler arasında yer alıyor. Yıllık incir tüketimi kişi başına 250 gramı geçmiyor. Elma halkın en çok tercih ettiği meyveler arasında yer alırken yılda kişibaşı tüketim yaklaşık 30 kilogram. Turunçgil tüketiminde ise portakal başı çekiyor. Türkiye’de yılda 18.6 kilogram portakal, 6.5 kilogram mandalina tüketiliyor. BORSADA Y MSER HAVA MKB haftayı 63 bin 265 seviyesinde tamamladı. Geçen haftayı 62 bin 073 puandan tamamlayan endeks, küresel piyasalardaki yükselişe paralel pozitif bir görünüm sergiledi. DOLAR/TL Z RVEDEN DÖNDÜ Cari açık endişeleri ve siyasi alanda belirsizlikler nedeniyle dolar kuru, hafta başında 1.65’e yaklaşarak son iki yılın zirvesini yaptı. Yunanistan’da tasarruf paketinin onaylanmasının ardından oluşan iyimserlik ve gelen satışlarla 1.61 seviyelerine gevşedi. Altın ise olumsuz Çin ve Hindistan verileriyle 1486 dolar civarına indi. Avro/dolar 1.45’e çıktı Hafta başında Yunanistan endişeleriyle 1.41’e gerileyen Avro/dolar, tasarruf önlemlerinin kabul edilmesi sonrasında AB/IMF yardımının çıkacağı beklentisiyle 1.45 seviyelerinden kapandı. Petrol geriledi Brent petrolün varili 110 dolar, ABD petrolü ise 94 dolar civarına indi. C MY B C MY B