Katalog

SAYFA CUMHURİYET 2 ŞUBAT 2011 ÇARŞAMBA [email protected] 10 DIŞ HABERLER Muhalif lider Baradey kimdir? Mısır’ın başkenti Kahire’de dün hem rejim karşıtları, hem de rejim yanlıları gösteri yaptı. Sayılarının iki milyonu bulduğu söylenen muhalifler Tahrir Meydanı’nı doldururken (solda) Barolar Birliği önünde de 50 kadar Mübarek yanlısı (sağda) gösterici Mısır Devlet Başkanı lehinde sloganlar attı. (Fotoğraflar: EPA/AP) Dış Haberler Servisi Mısır’daki muhalefetin en popüler adlarından biri olan Muhammed el Baradey, 1997 yılında, 1980’de girdiği Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu’nun başkanlığına getirildi. Başkanlığı sırasında İran’ın gizli nükleer programı gündeme gelmiş ve Baradey’in adı dünya kamuoyunda duyulmaya başlamıştı. 2005 yılında Nobel Barış Ödülü’ne layık görülen Baradey, 2010 Şubatı’nda döndüğü Mısır’da muhalif saflara geçmiş ve gençler ile orta sınıfların desteğini kazanmıştı. Baradey, geçen haziran ayında demokratik süreci başlatacak bir anayasa değişikliği için taraftarlarına kampanya başlatma çağrısı yapmış, ayrıca BM’ye çağrıda bulunarak Mübarek’in görevden ayrılması konusunda baskı yapılmasını istemişti. Kendisiyle söyleşi yapan, İngiliz medyasının önde gelen uzmanlarından Robert Fisk’in “Mısır’daki eylemlerin öne çıkan kişisidir ama halkın gözdesi midir kuşkuluyum” dediği Baradey, Uluslararası Atom Enerjisi Başkanı olarak kazandığı ününü, Mısır iç politikasındaki değişim için kullanıyor. Rejim yanlısı Mısır medyasının, ülke gerçeklerini bilmediği ve politik deneyimi olmadığı gerekçesiyle alay konusu yaptığı Baradey, Irak’ın ABD ve müttefiklerince Muhammed el işgal edilmesinden Baradey önce, işgalin dayandırıldığı, Irak’ta kitlesel imha silahları var iddiasını, bu silahların aslında hiç olmadığını söyleyerek yalanlamasıyla dönemin ABD Başkanı George W. Bush’un hedefi haline gelmişti. Ancak, öne çıkan kişi olmasına rağmen ülkedeki dinamiklerin asıl belirleyicisi olan güçlerin yaydığı kanıyla boğuşmak gibi zorlu bir görevi var. Her şeyden önce, Mübarek sonrası kurulacak yeni yönetimin, “İsrail düşmanı olmayacağı, İran benzeri bir ruhani liderliğin de oluşturulmayacağı” konusunda güvence vermesi gerekecek. “Bu iddialar, kurgulanmış bir eski zaman hikâyesidir. Batılılar, bu kurmacayı akıllarından söküp atmalıdır” deyişi bundan. Bilim insanı, Mısır rejimine olan muhalifliğini çok eskilere götürerek ülke kaynaklarını “millileştiren” Cemal Abdülnasır’ı da “Mısır’ın en kötü diktatörü” olarak değerlendirmesiyle ve Mısır’da diktatörlük dönemini Nasır’ın açtığını savunmasıyla da tanınıyor. İstifa baskısı artıyor Mübarek gitmiyor Mısır’da muhalefet birleşerek ‘ulusal cephe’ kurarken Tahrir Meydanı’na akan Mısırlılar ‘ülkeyi terk et’ sloganları attı. Devlet Başkanı ise seçimlerde aday olmayacağını açıklamakla yetindi Mısır yorumu ANKARA: ZAMANINI DOLDURDU BAHADIR SELİM DİLEK ANKARA Mısır’daki olayları yakın takibe alan Ankara, bu ülkeye ilişkin değerlendirmelerini büyük ölçüde netleştirdi. Ankara’da, Mısır lideri Hüsnü Mübarek’in fiziksel ve siyasal olarak zamanını doldurduğu görüşü öne çıkıyor. Ankara’da öne çıkan resmi değerlendirmeler, saptamalar ve izlenimler şöyle: Mübarek ömrünü tamamladı  Mübarek hem fiziksel hem de siyasal olarak ömrünü tamamlamıştı. Bu nedenle olanlar bizi şaşırtmadı. Olaylar, Mübarek’in siyaset sahnesinden çekilmesi ile son bulur. Mübarek’in halefi olacak yönetimin meşruiyetini mutlaka halktan alması gerekiyor.  Sokaktaki isyan ağırlıklı olarak eğitimli ve orta sınıfa ait gençler tarafından dışa vuruluyor. Teknolojik imkânlardan yararlanıyorlar, mücadele aracı olarak Facebook’u, Twitter’ı kullanıyorlar. Herkesin üzerinde birleştiği kanaat; artık hiçbir ülkenin kendi içine kapalı baskıcı bir rejimle yönetilemeyeceği ve dünyada olup bitenlerden herhangi bir ülkeyi yalıtmamın mümkün olmayacağı. Dış Haberler Servisi Mısır’da Devlet Başkanı Hüsnü Mübarek’in istifasını isteyen muhalif hareketin “1 milyon yürüyor” çağrısı için, Kahire’deki Tahrir Meydanı’nda dün uluslararası ajanslara göre yüz binlerce, muhalefete göre iki milyon kişi toplandı. Mübarek, akşam saatlerinde bir açıklama yaparak eylül ayındaki seçimlere kadar görevinin başında olduğunu ancak seçimde aday olmayacağını açıkladı. Mübarek’in eylemcileri hedef alan sözleri ve istifa etmeyeceğini açıklaması göstericilerin büyük tepkisini çekti. Hüsnü Mübarek rejimine karşı yürütülen protestoların 8’inci gününde göstericiler, “Devrim” sloganlarıyla şu ana kadarki en geniş katılımlı halk yürüyüşü için seferber oldu. Dağıtılan bildirilerin bir kısmında, “Mübarek rejimi sona erinceye kadar durmak yok, mücadeleye devam” ifadeleri kullanılırken, bazı gruplar ellerinde idam cezasını sembolize eden iplerle alana girdiler. Hüsnü Mübarek’e karşı birleşerek “ulusal cephe” kuran muhalefet, Mübarek rejiminin artık “meşru olmadığını” savundu. Muhalif lider Muhammed el Baradey, El Arabiya kanalına yaptığı açıklamada, Hüsnü Mübarek’e ültimaton vererek “Hüsnü Mübarek cumaya kadar iktidarı terk etmeli” derken Mısır’ın en büyük muhalif örgütü Müslüman Kardeşler’in sözcüsü Essam el Erian gazetemize yaptığı açıklamada, Mübarek cumaya kadar istifa etmezse parlamentoya, yüksek mahkemeye ve devlet başkanlığı sarayına yürüyeceklerini açıkladı. Mısır’daki 50 insan hakları örgütü, ülkenin kan gölüne dönmemesi için, Mübarek’i iktidardan çekilmeye davet etti. (Fotoğraflar: EPA/ AP) T ahrir Meydanı’ndaki dünkü gösteri yoğun güvenlik önlemleri altında, ancak barışçıl geçti. Protestocuların kimlikleri tek tek kontrol edildi, başkentin dört bir yanına da kontrol noktaları kuruldu. Meydana tanklar yerleştirildi. Mısır’ın ikinci büyük şehri İskenderiye de yine gösterilerin bir diğer adresiydi. Gösterilere kimi imamların ve papazların da destek verdiği gözlendi. deki Mübarek devlet televizyonunda konuştu. Bir sonraki seçimlere dek görevinin başında olacağını söyleyen Mübarek “tekrar aday olmayacağım” dedi. Ülkedeki şiddet olayları nedeniyle muhalif grupları suçlayan mübarek, “Ben hiçbir zaman iktidar peşinden koşmadım. Önümüzdeki seçimlere katılmak istemiyordum. Aday olmayacağım. İktidarı meşru yollarla devredeceğim. Meclisten seçim sürecini hızlandırmalarını istedim. İktidarı halkın taleplerini karşılayacak şekilde devredeceğim” dedi. Mübarek ile müzakere yok Mübarek’in gösterilerin ertesinde atadığı yardımcısı Ömer Süleyman, “anayasal reformları görüşmek üzere muhalifelerle müzakerelere hazır olduklarını” açıklarken Müslüman Kardeşler, muhalif grupların oluşturduğu koalisyonun, Hüsnü Mübarek ile müzakerelerde bulunmayacaklarını söyledi. Örgüt, Mübarek istifa etmeden demokrasiye geçiş konusunda görüşmeler de yapmayacaklarını açıkladı. Gazetemize konuşan Essam el Erian, Mübarek ile görüşmeler için Muhammed el Baradey’i sözcü seçtikleri iddialarını da reddede rek, “O sadece koalisyonun bir parçası” dedi. Bu arada muhalefetin; Müslüman Kardeşler’i, El Baradey’in önderliğini yaptığı Değişim İçin Ulusal Birlik’i, siyasi partileri ve Kıptilerin önderlerini kapsayan bir şemsiye altında toplanarak “ulusal cephe” kurdukları öğrenildi. ABD yönetimi, görüşmeler yapmak üzere eski Kahire Büyükelçisi Frank Wisner’i Mısır’a gönderdi. Wisner ve ABD’nin Kahire sefiresi Margaret Scobey El Baradey’le görüştü. CNN’e konuşan Barack Obama yönetiminden üst düzey yetkili, Mübarek’e seçimlerde tekrar aday olmaması yönünde “en üst düzeyde” haber gönderildiğini bildirdi. New York Times da mesajın özel temsilci Frank Wisner tarafından iletildiğini yazdı. Bu gelişmelerin ardından protestoların hedefin ‘First Lady’ İngiltere’ye kaçtı İngiliz basını, Mübarek’in eşi Suzanne Mübarek’in (69) İngiltere’ye kaçtığını yazdı. Suzanne Mübarek’in oğulları Alaa ve Cemal ve gelini Hatice ile İngiltere’de bulunduğu kaydedildi. Müslüman Kardeşler’in tarihi Dış Haberler Servisi Müslüman Kardeşler örgütü 1928 yılında Hasan el Benna tarafından kuruldu. İsrail’in kurulmasının ardından, Mısır rejimini, “Siyonizme karşı pasif” olmakla suçlayan ve Filistin safında mücadele veren örgüt, kuruluşunu takip eden 20 yıl içinde büyük gelişme gösterdi. Gerçekleştirdiği eylemler nedeniyle Mısır yönetimi tarafından faaliyetleri yasaklanan örgüt, 1948 yılında Başbakan Mahmud Fehmi Nukraşi’yi öldürdü. Örgütün kurucusu Benna da 1949 yılında öldürüldü. Mısır hükümeti, örgütü 1948 yılında sadece dini bir organizasyon olarak yasal kabul etti ancak 1954 yılında, Mısır’da şeriat yasalarında ısrar ettiği gerekçesiyle yeniden yasaklandı. Aynı yıl, dönemin başkanı Nasır’a suikast girişiminde bulunan Abdül Munim Abdul Rauf ve beş arkadaşı idam edildi. Dört yüz bin sempatizan tutuklandı, binlercesi de Suriye, Suudi Arabistan, Ürdün ve Lübnan’a kaçtı. Nasır’ın başbakanlığa atadığı Enver Sedat’ı, Mısır hukukuna şeriat maddeleri ekleyeceği sözü vermesine ve örgüt üyesi binlerce mahkumu serbest bırakmasına rağmen, 1979 yılında İsrail’le barış anlaşması imzaladığı için suikast sonucu öldüren örgütün, resmi olarak 1954 yılından bu yana faaliyetleri yasak olmasına rağmen Mısır parlamentosunda 17 sandalyesi var. Müslüman Kardeşler’in yedi ülkede temsilciliği bulunuyor. Arap dünyasına yansıyacak  Demokratik seçimler olursa bu, 350 milyonluk Arap dünyasına çok kuvvetli şekilde yansıyacaktır. Suudi Arabistan’ın özel bir yapısı var. Orada gücünü, bir aşiretler koalisyonundan alan kraliyet var ve halkla arasında ara kademeler bulunuyor. Onun için bu gelişmelerin Suudi Arabistan’a yansıması biraz zaman alabilir. Onun dışında bütün Arap dünyası Mısır’da olup bitenlerden doğrudan etkilenir.  Müslüman Kardeşler, Mısır siyasetinde mutlaka bir rol oynayacak. Gelecek dönem korku projeksiyonlarının arkasında yatan Müslüman Kardeşler yönetime el koyacak ve kendi tarzını dayatacak diye bir beklenti var. Bunun Mübarek rejiminden farkı olmaz. Dünya muhaliflerin arkasında ‘ABD KAZANAN ATA OYNAYACAK’ ELÇİN POYRAZLAR Türkiye bir model  Geniş kesimlerin beklentisi, adam yerine konmak. Dünyada totaliterizmin tasfiye sürecinde sıra Ortadoğu’ya geldi. Halkın beklentisinde Türkiye bir model. Türkiye, bölgedeki bütün insanlar için, genç insanlar için ulaşmak istedikleri bir hayali temsil ediyor. C MY B C MY B WASHINGTON Mısır’daki isyanla ilgili net bir tutum almaktan kaçınan ABD yönetimi, ülkede “laik olmayan unsurların da” demokratik temsili sisteme dahil edilmesi gerektiği mesajını verdi. Beyaz Saray Sözcüsü Robert Gibbs günlük basın toplantısında, ABD’nin Mısır Devlet Başkanı Hüsnü Mübarek’in görevde kalıp kalmaması konusunda neden açık bir tutum belirlemediğine yönelik bir soru karşısında, “Biz sokaktakilerle hükümet arasında seçim yapmıyoruz” dedi. Gibbs, Mısır halkının öz gürlüklerinin sağlanması, adil ve özgür seçimlerin yapılması, daha açık ve demokratik bir süreci başlatacak anayasa değişiklikleri gibi adımların, ülkenin “daha demokratik bir yönetime geçmesi için gerekli” olduğunu dile getirdi. ABD yönetiminin Mısır’da belli bir gruba açık destek vermemesinin ardında isyanın sonunda kimin galip geleceğini bilmemesinin yattığı görüşü öne çıktı. Washington’daki kaynaklar, ABD’nin Mısır’la ilgili “kazanan ata oynamak istediği” ve politikasını ona göre şekillendirmeyi hedeflediği yorumunu yaptı. Dış Haberler Servisi Mısır’da 30 yıldır ülkeyi demir yumrukla yöneten Devlet Başkanı Hüsnü Mübarek’e yönelik protestolar sekizinci gününü tamamlarken dünya çapında da Mısırlı muhaliflere destek gösterileri düzenleniyor. Mısır bayraklarının taşındığı ve Mübarek aleyhine sloganların atıldığı dün yanın dört bir yanındaki gösterilerin merkezi çoğunlukla Mısır büyükelçiliklerinin önü. Olayların patlak verdiği Tunus’ta Mısırlı muhaliflere destek için protesto gösterileri düzenlenirken gösterilerin yayılması ihtimali olan Fas’ta Mısırlı göstericilere destek için Che Guevara posterleri taşındı. Protesto gösterilerinin bir diğer adresi ise 24 yıl diktatörlük altında yaşayan Irak’tı. Avrupa’nın Londra, Berlin ve Paris şehirlerinde, yurtdışında yaşayan Mısırlılar, Mısır büyükelçilikleri önünde toplandı. Asya kıtasında Hindistan, Filipinler ve Endonezya’nın başkentlerinde de Mısırlı muhaliflere gösterilerle destek çıkıldı. New York’ta Mısır’ın BM misyonu binasının önünde toplanan bir grup gösterici, ABD’den Hüsnü Mübarek’e verdiği desteği çekmesini istedi. Batı Şeria ve Gazze Hindistan’ın başkenti Yeni Delhi’de Şeridi’nde Mısırlılara destek öğrenciler Mısırlı protestoculara dün gösterileri yasaklandı. destek için toplandı. (Fotoğraf: AP)