Katalog

12 ŞUBAT 2011 CUMARTES CUMHUR YET SAYFA ekonomi@cumhuriyet.com.tr EKONOMİ 13 İŞÇİNİN EVRENİNDEN ŞÜKRAN SONER Dış ticaret açığına paralel yükselen cari açık 2010’da, önceki yıla göre yüzde 247 artarak yıllık bazda rekor kırdı Bu açığa dağ dayanmaz İç talepteki canlanma ve buna paralel dış ticaret açığındaki artış ile genişlemeye devam eden cari açık, 2010’da 48.56 milyar dolar oldu. Orta Vadeli Program’da 2010 yılı için öngörülen 39.3 milyar dolarlık cari açık hedefi de böylece aşılmış oldu. Analistlere göre cari açık ve finansmanı konusu, önümüzdeki dönemde önemini korumaya devam edecek. Ekonomi Servisi İç talepteki canlanma ve buna paralel dış ticaret açığındaki artış ile genişlemeye devam eden cari açık, 2010’da bir önceki yıla göre beklentilere paralel gerçekleşse de yıllık bazda rekor kırdı. Cari açık, 2010’da yüzde 247.1 artışla 48.56 milyar dolar oldu. Orta Vadeli Program’da (OVP) 2010 yılı için öngörülen 39.3 milyar dolarlık cari açık hedefi de böylece aşılmış oldu. Merkez Bankası (TCMB) verilerine göre cari açık 2010 yılı Aralık ayında ise 2009 yılının aynı ayına göre yüzde 131.9 artışla beklentilerin üzerinde 7.53 milyar dolar olarak İş Cinayetlerinde Patlama.. Ankara OSTİM’de 8 saat arayla gerçekleşen iki büyük patlamada 20 işçi hayatını kaybetti, 42’si yaralandı.. Araya, facianın eşiğinden dönüldüğü belirlenen Diyarbakır’daki patlama sıkıştı. Aynı hafta içinde bu kez Afşin Elbistan’da 4 gün arayla yaşanan iki göçük olayında 2 ölü, sağ kurtarılma olasılığı çok zayıf 9 işçi kaybımız var.. Geçen hafta kötü bir şans eseri çok fazla iş cinayeti yaşadık deyip geçiştirebilir miyiz? Bizi de sonuçları ile çok yakından ilgilendiren, etkileyecek Mısır halkını, milyonları sokağa döken olayların sıcağında, bu büyük iş cinayetlerinin haber olarak bile gereken yeri aldığını söyleme olanağımız yok. Siyasi gündem, polemik vurgunu ülkemizde, olayın dehşet anlarında bile yeterince işlenmemiş haberlerin sonradan fikri takibinin yapılması, sorgulanması pek olası değil... Türkiye’de neden bu kadar çok iş cinayeti yaşandığı, kayıtları saklanamayan iş kazalarında dünyada olumsuz anlamda rekor kıran ülke olduğumuzun sorgulanması, bir kez daha yaşanması kaçınılmaz başka büyük facialara, katliam içerikli toplu iş cinayetlerine kadar tartışma gündemimizden çıkacak.. Oysa yasalar gereği, polisiye işlemler, uzmanlık soruşturmaları sonuçlandığında, OSTİM patlamaları, Afşin Elbistan göçükleri özellerinde çok farklı nedenler sayılsa da, işçilerin ölüm ve yaralanma nedenlerinin kaçınılmaz kaza değil, yasaların çiğnenmesi, alınması gereken önlemlerin alınmamış olması bağlantılı iş cinayeti içerikleri ortaya çıkacak.. OSTİM patlamaları üzerinden yapılan bir tartışmada, işletmelerin ne üretip ne üretmedikleri dahil, sistemin tümü ile kuralsız, kayıt dışına oturmuş olmasının çarpıcı sonuçları üzerinde duruluyordu.. ‘ARTMAYA DEVAM EDECEK, YEN ÖNLEMLER GEL R’ TSKB ekonomisti Başar Yıldırım, veri sonrası yayımladığı notta, aralık ayında da iç talepteki canlanmanın ithal mallara olan talebi artırdığı ve bu anlamda gözlenen büyük dış ticaret açığı ile cari açık rakamının genişlemeye devam ettiğini belirtti. “Mevcut durumda cari açık finansmanı konusunda bir sıkıntı görülmese de önümüzdeki dönemde ekonomideki toparlanmanın sürmesi ile birlikte artmaya devam edeceğini düşündüğümüz iç talep ve Avrupa ülkelerine ilişkin sıkıntıların, cari açık ve finansmanı gerçekleşti. Reuters anketine göre, cari açığın aralıkta 7 milyar dolar, 2010’da ise 48.55 milyar dolar olması bekleniyordu. konusunu gündemde tutacağını bir kez daha vurguluyoruz” diyen Yıldırım değerlendirmesine şöyle devam etti: “Bunu dikkate alan TCMB’nin cari açıkla mücadele kapsamında bu ay nette sıkılaştırıcı Bir önceki yıl 8 milyar 965 milyon dolar önlemlerine devam edeceğini net sermaye girişi gerçekleşen finans düşünüyoruz. Bu anlamda şubat ayı hesaplarında 2010’da 44 milyar 263 milyon PPK toplantısında politika faizlerinde dolar tutarında net giriş oldu. 25 baz puan daha indirim beklerken, Doğrudan yatırımlar kaleminde 2010 yılında zorunlu karşılık oranlarında artışın gerçekleşen net sermaye girişi 2009 yılının aynı sürmesini öngörüyoruz.” dönemine oranla yüzde 3.9 arttı ve 7 milyar 122 milyon dolar oldu. Geçen yıl portföy yatırımlarındaki yüzde 7.062 Yurtdışında yerleşik kişilerin yurDaha önce bankadüzeyindeki artış dikkati çekti. 2009’da 227 milyon tiçinde yaptıkları net yatırımlar (FDI), ların yabancı para ve dolar net sermaye girişi olan portföy yatırımlarında, 2009 yılında 8.41 milyar dolar iken, Türk Lirası cinsinden 2010’da 16 milyar 259 milyon dolar net giriş 2010’da yüzde 5.8 artışla 8.9 milyar efektif ve döviz yügerçekleşti. dolar oldu. kümlülüklerinin kayTicari ve nakit krediler ile mevduatlardan oluşan TCMB verilerine göre 2009’da dedildiği bankalar/yurt“diğer yatırımlar” kaleminde bir önceki yıl 1 8.97 milyar dolar net sermaye girişi dışı bankalar kalemine milyar 993 milyon dolar net giriş gerçekleşmişken, gerçekleşen finans hesaplarında, yabancı ve Türk Lirası 2010’da 33 milyar 681 milyon dolar net giriş 2010 yılında 44.26 milyar dolar net olarak iki alt kalemin ekoldu. giriş oldu. Yurtdışında yerleşik ki lendiği belirtilen TCMB Net hata noksan kaleminde, 2009’da 5 şilerce TCMB ile yurtiçinde yerle açıklamasında, yurtdışı milyar 68 milyon dolar olan döviz fazlası, bu şik bankalarda tutulan mevduat bankaların yurtiçinde sayıl 4 milyar 328 milyon dolar olarak hesaplarından oluşan mevduatlar hip oldukları yabancı para hesaplandı. kaleminde, 2009 yılında 4.09 mil mevduatlarının 2010 yılında Net hata ve noksan kaleminde 2010 yar dolar net giriş gerçekleşmişken, 5.77 milyar dolar, Türk Lirası Aralık ayında 74 milyon dolar çıkış 2010 yılında 13.89 milyar dolar net mevduatlarının ise 8.37 milyar doyaşandı. Kasım ayında bu rakam, lar arttığı kaydedildi. giriş gözlendi. 2 milyar 377 milyon dolar düzeyindeydi. SERMAYE GİRİŞİNDE BÜYÜK ARTIŞ Dış ticaret açığındaki artışın etkisi büyük TCMB tarafından yapılan yazılı açıklamada, dış ticaret açığının 2009’un Aralık ayına göre yüzde 107.5 oranında artarak 7.2 milyar dolara ulaşmasının, cari açığın artışında etkili olduğu belirtildi. Aralık 2009’da 3.25 milyar dolar olan cari açık, 2009 yılının tamamında 13.99 milyar dolar olmuştu. 3. köprü için onay tamam, gözler ihalede YPK’nin onayı 414 kilometEkonomi Servisi Ulaştırma Bakanlığı’nın İstanbul Boğa re uzunluğunda olan ve Garipzı’na 3. köprü yapılmasını da çePoyrazköy güzergâhında yer içeren Kuzey Marmara Otoyo alacak projeyi kapsıyor. İhalelu Proje ihalesi için Yüksek ye YİD modeliyle çıkılacak. Proje kapsamında İstanbul Planlama Kurulu (YPK) Boğazı’na yapılacak onayı alındı. Köprüde üçüncü köprüde dedemiryolu bulunÜçüncü miryolunun da buması ve projenin köprü lunmasını planlayapım ve işletiyapılmasını da yan ve bu konuminde Karayoliçeren Kuzey da fizibilite çaları Genel MüMarmara Otoyolu lışmaları yapan dürlüğü’nün Ulaştırma BaProjesi için bu ay hisse sahibi olkanlığı, öte yanmasına yönelik ihaleye çıkılması dan projenin yaçalışmaların kebekleniyor. pım ve işletiminde sinlik kazanmasıyla Karayolları Genel Mübu ay ihale ilanına çıdürlüğü’nün de hisse sahibi olkılması bekleniyor. YİD ihalelerinde ikinci masına yönelik bir çalışma yüYPK onayını ortadan kaldıran rütüyor. Ancak yetkililer, yaklaşık 6.5 maddenin yer aldığı “torba yasanın” yürürlüğe girme milyar dolarlık projede, hisse siyle ihalenin sözleşmesi doğ için gereken kaynağa nasıl ularudan Ulaştırma Bakanlığı’nca şılacağı konusunda çözüme ulaşılamadığını dile getiriyor. onaylanacak. İlk aşamada 718 yaş arasındaki öğrencileri hedefleyen Turkcell, ‘okul.com.tr’yi hizmete soktu. Turkcell Genel Müdür Yardımcısı Bayrakdar, 3 yılda 1 milyon kişiye uzaktan eğitim hizmeti hedeflediklerini belirtti. Merter büyük tekstil yangınını, son yılın maden kazaları, göçüklerindeki ölümleri bir anımsayın.. Özet sonuç, ucuz, kayıt dışı, taşeron eliyle üretim, işçi sağlığı iş güvenliği önlemlerinin alınmaması.. Yasaların çiğnenmiş olması, cinayet ve kazalara gidişe yol açan önlemlerin alınmamış olmasının bedelini ölenler, yaralananlar dışında kimler ödüyor? Diyelim ki iş cinayetinin büyüklüğü bağlantılı, kimi suçüstülerden kaçılamaması sonucunda kimi iş cinayetlerinde sorumlu kimi işveren, başka yetkililer de ceza alıyor, bedel ödüyor. Sonucun sonucuna bakalım.. Türkiye’de kayıt dışı, kuralsız çalıştırma, ucuz emek arayışlarında olumlu bir gelişme var mı? En son gelişmelere göre, AKP’nin iki iktidar döneminde bile kayıt dışı çalıştırma, taşeronlaştırma, kuralsızlaştırma artmış. AfşinElbistan örneği... Benim bildiğim, madenlerde üretim ağırlıklı kamu elinde, toplusözleşmeli, sendikalı işçiler eliyle olurdu. Önce özelleştirildiler, sonra taşeronlar eliyle üretim sürecine geçtiler. En çok güvenlik önlemi gereken bir üretim alanında, en ucuz yatırımla, en ucuz işçilikle en çok maden çıkarılması kuralı egemen bir üretim biçiminde işte böyle sık sık göçükler, cinayet niteliğinde iş kazaları ancak olur... OSTİM’in var oluş biçimi yine kurallı üretimden kuralsız üretime, ucuz emeğe, kayıt dışına kaçışın aracı değil mi? Organize sanayi bölgelerinin, serbest piyasa düzeni, kutsal rekabet adına pazarlandığı ilk yıllarda göreceli güçlü olan işçi sendikalarının anlamlı karşı duruşlarını, direnişlerini anımsıyorum. Bir dizi kampanya ile işçinin sömürüsünden, iş cinayetine uzanan bir halkada, vergi kaçırma da dahil yaşanacak olumsuzluklar sayılmış, kamuoyu uyarılmıştı.. Kulak asan olmadı.. AKP iktidar sürecinde bile bu ülkede ucuz emek, kuralsız çalıştırmaya kayış, taşeronlaştırmalarda.. sürekli artışlar yaşanıyor. İş Yasası kapsamında, kurallı çalışmanın olduğu işyerlerinde bile ucuz emeğe yönelik, esnek çalıştırma gündemde. AKP’nin ilk önemli iktidar icraatı esnek çalışmayı, angarya çalıştırma olarak da uygulamaya elverişli İş Yasası değişiklikleri olmuştu. Şimdi son torba yasası ile iktidarın ikinci döneminin sonuna doğru hızla yeni yasal kaçışlara yol açılmak amaçlanıyor. Daha da ağır bir emek sömürüsü ile birlikte iş kazası, meslek hastalıklarını arttıracak yeni hak kayıplarına karşı direnen işçilerin üzerine polis Ankara sokaklarında acımasız saldırırken, OSTİM patlamaları aslında çarpıcı bir ders... Siz Erdoğan iktidarından ders alındığına ilişkin bir adım görüyor musunuz? Sendikalar, meslek örgütleri bir kez daha iş cinayetlerinin nedenlerini bir bir sayıyor, kölelik düzenindeki çalıştırma koşullarına karşı iktidarı, önlem alınmamasını eleştiriyorlar. Haberler içinde bir iki cümle ile bu gerçekler insanların bilinçlerine yerleşemeden sabun köpüğü gibi akıp gidiyor. Medya sansasyon haber içeriğinde iş cinayetlerinin bol bol edebiyatını yaptıktan, cinayetlerde ölenler, yaralananlar için timsah gözyaşları akıttıktan sonra, ucuz emeğe, kuralsız, esnek çalıştırmaya yönelik piyasalar düzenin yanındaki yerini alıyor... İş cinayetlerinin kurbanları öteki dünyadan bize ses verseler, oylarını hangi kaygılarla hangi partilere, iktidarlara verdiklerini bir açıklasalar.. Kendi ölüm fermanlarını kendileri yazmış olabilirler mi?.. soner@cumhuriyet.com.tr Turkcell’den dijital okul Bayrakdar’ın verdiği bilgilere göre, ders çalışabilecek. Ekonomi Servisi Turkcell, ilk aşaÜyeliğin ücretsiz olduğu ve Facebomada 718 yaş arasındaki öğrencileri he okul.com.tr’de yaratılan puan sistemi sadefleyen, sonrasında da sertifika prog yesinde öğrenciler derslerde gösterdiği ok hesabı aracılığıyla da girilebilen ramları, dil eğitimleriyle bir yaşam bo performansı, sosyalliği ve platforma “okul”da, üyeler Başöğretmenim, Eğiyu öğrenme platformu haline getirilecek davet ettiği arkadaşları sayesinde puanlar timOnline, NED Dershaneleri ve Okulistik online eğitim içeriklerini 2 liolan web ve mobil tabanlı biradan başlayan fiyatlarla satın alareysel eğitim platformu bilecek. Platform, içeriğini bura‘okul.com.tr’yi hizmete sundu. Yaşam boyu öğrenme platformu haline Turkcell Ürün ve Servis Yö getirilecek olan web ve mobil tabanlı bireysel ya taşımak isteyen diğer içerik sağlayıcılara da açık olacak. netiminden Sorumlu Genel Müeğitim platformu okul.com.tr hizmete girdi. Öğrencinin testlerde gösterdiği dür Yardımcısı Cenk BayrakTurkcell’in dijital okuluna üyelik ücretsiz. performans, zayıf ve güçlü yönleri dar, yaptığı konuşmada, dünya ile yoğunlaşılması gereken konuuzaktan eğitim pazarının 30 milyar doların üzerinde bir büyüklüğe kazanacak. Bu puanlarla, iş ortağı Pi lar hakkında bilgiler, velilerin cep tesahip olduğunu belirterek, bu rakamın xofun ile birlikte “okul”a özel gelişti lefonlarına iletilecek. Böylece aileler ge5 yıl içinde ikiye katlanmasının öngö rilen ve eğlendirerek öğretmeyi amaç rekli yönlendirmeleri yapabilecek. Öğrüldüğünü söyledi. Bayrakdar, “He layan Mucit Köy oyununu oynayabile renciler cep telefonu üzerinde de ders videfimiz 3 yılda 1 milyon kişiye uzak cek. Öğrenciler, siteye entegre çalışan deolarını izleyebilecek ya da testleri çötan eğitim hizmeti ulaştırmak” dedi. gncPlay modülü ile müzik dinleyerek zebilecek. TMSF medya satışından 1.2 milyar dolar kazandı Ekonomi Servisi TMSF (Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu) 13 adet medya sektörü ticari ve iktisadi bütünlük satışından toplam 1.2 milyar dolar elde etti. TMSF son olarak Show Radyo’yu 11 milyon dolara satışa çıkardı. İhale 15 Şubat 2011’de 11 milyon dolar muhammen bedel üzerinden yapılacak. TMSF, Eylül 2005’ten bu yana satışa çıkan 13 adet medya sektörü ticari ve iktisadi bütünlük satışından toplam 1 milyar 267 milyon 409 bin 463,17 dolar gelir elde etti. Satışların 8’ini Uzan Grubu’ndan, 2’sini Merkez Grubu’ndan, 3’ünü Aksoy Grubu’ndan borçlarına karşılık devralınan medya sektörü ticari ve iktisadi bütünlükleri oluşturdu. ‘KOBİ’lerin hocasından Ekonominin Binbir Yüzü’ Ekonomi Servisi Dünya gazetesi yazarı Rüştü Bozkurt’un “Ekonominin Binbir Yüzü” adlı kitabı, çarşamba akşamı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’nin (TOBB) Levent yerleşkesinde düzenlenen bir etkinlikle tanıtıldı. Basın ve iş dünyasından çok sayıda etkin ismin katıldığı toplantıda konuşan Bozkurt, kitabın, “dokuz Amerikan makalesinden çevrilmiş 10. Türk makalesi olmadığını” söyleyerek bu duyguya kapılanların kitabı hemen çöpe atmalarını istedi. SomKitap tarafından yayımlanan 250 sayfalık eser, Rüştü Bozkurt’un TOBB’un dergisi Ekonomik Forum’da Ocak 2006 ile Aralık 2009 tarihleri arasında yayımlanmış 50 makalesinden oluşuyor ve yeteneklerimiz nelerdir, çalıştığımız alan içinde kendimizi nasıl tanımlamalıyız, niteliğimizi, global dünyada duruşumuzu nasıl daha açık ve net görebiliriz gibi soruları cevaplıyor. Nokia ve Microsoft, Google ile Apple’a karşı güç birliği yaptı Ekonomi Servisi Mobil telefon üreticisi Nokia ile Microsoft, Google ile Apple’a karşı güç birliği yapacak. Nokia’nın akıllı telefonlarında “Windows Phone” işletim sistemini kullanacağı bildirildi. Microsoft’un arama motoru Bing, Nokia’nın arama servisini güçlendirirken, Nokia Maps da Microsoft’un harita servisinin çekirdeğini oluşturacak. Nokia’dan yapılan açıklamada, sadece bir üst düzey yöneticinin şirketten ayrılacağı, bunun dışında mevcut yönetim ekibinin korunacağı da belirtildi. Nokia’nın CEO’su Stephen Elop şirketin durumunu, “etrafında pazar payını ele geçiren yenilikçi rakiplerle çevrili yanan bir platform üzerinde” olarak tarif etmişti. Yeni strateji, Nokia’nın mevcut akıllı telefon işletim sistemini aşama aşama bir tarafa bırakacak. İki şirketin işbirliği açıklaması, Google ve Apple’ın dahil olduğu akıllı telefon piyasasında artan baskıya bir cevap olarak görülüyor. Deniz ortasında internet keyfi Ekonomi Servisi İstanbul Deniz Otobüsleri İşletmesi (İDO), Türk Telekom ve TTNET, yolculara deniz ortasında kablosuz internet hizmeti sunmak üzere “OnSealine” projesini hayata geçirmek üzere anlaştılar. OnSealine Projesi’nin tanıtım toplantısı, Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş, İDO Genel Müdürü Ahmet Paksoy, Türk Telekom CEO’su K. Gökhan Bozkurt ve TTNET Genel Müdürü Tahsin Yılmaz’ın katılımıyla dün yapıldı. Başlatılan yeni proje kapsamında, dünyada bir ilk olan uygulamayla 33 İDO iskelesine ve hızlı feribotlarına kurulan TTNET WiFi altyapısı ile yolcular, deniz ortasında TTNET WiFi ile kablosuz internet hizmetinden yararlanacak. Feribot ve iskelelere yerleştirilecek olan “Akılmatik” adlı kiosk’lardan doğalgaz, su ve elektrik faturaları ödenecek, internet bankacılığı yapılabilecek. İlk etapta 8 hızlı feribot ve İDO terminallerine kurulacak Akılmatikler, yakında İstanbul’un önemli merkezlerine yerleştirilecek. Nokia CEO’su Stephen Elop (solda) ve Microsoft CEO’su Steve Balmer düzenledikleri ortak toplantıda işbirliğini duyurdu. C MY B C MY B