Katalog

12 ŞUBAT 2011 CUMARTES CUMHUR YET SAYFA dishab@cumhuriyet.com.tr DIŞ HABERLER 11 Sokaklar Mübarek’i gönderdi Mısır Devlet Başkanı Hüsnü Mübarek’in 30 yıllık iktidarına, ordunun “eve dönün” çağrılarına uymayan Mısırlılar nokta koydu... Yönetimin orduya devredildiği bildirildi Dış Haberler Servisi Mısır’ı 30 yıldır yöneten Devlet Başkanı Hüsnü Müberek, halk isyanının 18. gününde istifa çağrılarına boyun eğdi. Ülkede yönetimin orduya devredildiği bildirildi. Önceki gün istifa edeceğine yönelik güçlü beklentilere karşın televizyondan yaptığı ulusa sesleniş konusunda görevini eylül ayına kadar sürdüreceğini açıklayan Mübarek, dün ülke içi ve dışından gelen tepkiler üzerine geri adım attı. Gerek ordu, gerekse Mübarek ve yardımcısı Ömer Süleyman’ın “artık evinize dönün” çağrılarına uymayan yüz binlerin ülke genelinde düzenlediği dev protestoların sürmesi üzerine dünyanın beklediği açıklama dün akşamüstü saatlerinde geldi. Devlet Başkanı Yardımcısı Süleyman, devlet televizyonundan yaptığı açıklamada, Mübarek’in ülkenin içinde bulunduğu zor koşulları göz önüne alarak istifa kararı aldığını ve yönetimi orduya devrettiğini belirtti. Mübarek’in istifa ettiğini açıklaması üzerine, 25 Ocak’ta başlayan rejim karşıtı gösterilerin merkezi ve sembolü başkent Kahire’deki Tahrir Meydanı’nda büyük kalabalık sevinç gösterilerine başladı. Kalabalıktan “Rejimi biz yıktık” sloganları yükselirken bazı göstericiler gözyaşlarını tutamadı. Eylemciler birbirleriyle kucaklaştı. Muhalif lider Muhammed el Baradey, olayı “bir düşün gerçekleşmesi” olarak niteledi. Mısır’ın artık istikrara kavuşması gerektiğini dile getiren El Baradey, ordu, muhalefet ve diğer kesimleri içeren bir geçiş hükümeti kurulabileceğini ifade etti. Tahrir Meydanı’ndaki demokrasi yanlısı eylemci Dina Magdi, uzun süredir halkın gücünü görmeyi beklediğini söyleyerek “Bu sadece Mübarek’in gidişi değil, bu halkın gücünün kimsenin mümkün olamayacağını düşündüğü bir değişikliği getirmesiyle ilgili” diye konuştu. Mısır’ın ikinci büyük şehri İskenderiye’de de yüz binlerce kişi sokaklara döküldü. Mübarek’in önceki akşam, beklenenin aksine istifa etmeyeceğini duyurmasıyla dün yüz binlerce kişi “veda cuması” için sokaklara döküldü. Kalabalıklar “Ne Hüsnü Mübarek’i ne de Ömer Süleyman’ı istiyoruz” sloganları arasında, devlet televizyonu ve başkanlık sarayına doğru yürüyüşe geçti. Askeri liderler, Mısır Genelkurmay Başkanı ve Savunma Bakanı Mareşal Hüseyin Tantavi’nin başkanlığında düzenledikleri toplantının ardından yaptıkları açıklamada, “şu andaki şartlar ortadan kalkar kalkmaz ülkede 30 yıldır yürürlükte olan olağanüstü hal yasasının kaldırılacağı” sözünü verdi. Ordu açıklamasına karşın, başkanlık sarayı önünde önceki gece başlayan eylemler dün de SAĞNAK NİLGÜN CERRAHOĞLU Mübarek İran Devrimi Yıldönümünde Düştü Korku duvarını aşan, görkemli bir halk ayaklanması ardından, “firavun” Mübarek de tarihe nihayet yenildi. Mısır sokaklarındaki sevinç çığlıkları ve kutlamalarını gördükçe; kıpır kıpır, insan coşku duymadan edemiyor… Tunus’tan sonra ve işte Ortadoğu’nun en sert “güç ilişkileri” ile anılan ve “reel politik” hesapları içine kilitlenip kalan bir ülkede daha.. “halkın gücü” gözlerimizin önünde zincirlerinden boşalarak dünya sahnesine girdi… Ortadoğu reel politiğinin ortasına birdenbire düşen bu halklar bundan böyle acaba, TV ekranlarını dolduran yığınlar olmaktan öte.. seslerine kulak verilen seçmenler ve yurttaşlara dönüşebilecekler mi? Can alıcı soru bu: Ekranda izlediğimiz Mısır’ın coşkulu gençleri özlem duydukları, peşine takıldıkları özgürlük mücadelelerini, yarım yamalak da olsa, demokrasiye adım atarak mı sürdürecekler? Yoksa bir diktatörün gittiği, yerine beter diktatörlerin; beter baskı rejimlerinin geldiği yeni kâbus serüvenlere mi sürüklenecekler? Mübarek boyunduruğundan kurtulan kitlelerin, “rock festivalini” andıran kutlamalarını izlerken insan sürekli bu soruların sarmalında kayboluyor. Mısır devrimi hangi yönde ilerler? Garip rastlantı; Mübarek diktatörlüğünün düşüşü, Humeyni devriminin “32. yıl kutlamalarına” denk düştü... Çiçeği burnundaki Mısır devrimi, bundan böyle acaba hangi yöne gidecek? 32 yıl önce İran’da “Şahin Şahı” alaşağı eden halk devrimine “el koyarak” İslam devrimine dönüştüren “Humeyni yönünde” mi seyredecek? Yoksa; devrim fitilini ateşleyen “internetFacebook hareketi” üzerinden.. aynı yöntemlerle.. son iki yıldır.. İran’da da “Humeyni dönemini” kapatmanın mücadelesini veren, bir yeni seküler çizgi üzerinden mi ilerleyecek? Bölgeyle ilgili herkesi tereddütte bırakan bu yaşamsal soru, olayın doğrudan içinde bulunan İranlıları, Mısır’da Mübarek isyanının patlak verdiği ilk günden beri tutkuyla meşgul ediyor. İran’da; gerek rejimin sahibi Ahmedinejad cephesi, gerek.. hüsranla sonuçlanmasına karşın unutulmayan muhalif “Yeşil İsyan” cephesi.. Mısır’daki gelişmeleri kendilerine mal etmek istiyor ve aralarında “Mısır devrimini” paylaşamıyorlar. Ahmedinejad’ın sandık hilesiyle aldığı 12 Haziran 2009 seçimleri akabinde; “Benim oyum nerede?” diye sokaklara dökülen muhalifleri düşünülebilecek en acımasız yöntemlerle bastıran Tahran rejimi; “Tahrir halk hareketini” “sokağın sesine kulak vermek gerekir” diye şimdi bağrına basıyor! Göğsünü gere gere bizde burada.. Mısır sokağına sahip çıkan AKP iktidarı gibi tıpkı... Tahran’da da “Mısır sokağının sesi”; “davaya yarayan” bir gerçek olarak baş tacı ediliyor. Baş tacı edilme ötesinde; “Humeyni devrimi, Mısır’a örnek olmuştur!” deniyor. Batı medyasında irdelenen, gündeme getirilen “İslamcı demokrasi Türk modelinden”, İran’da söz açan hiç yok gibi… İran anayasasını hazırlayan ayetullahlar ekibinde yer alan Nasır Makarem Şirazi sözgelimi; “El Ezher çevrelerinin, Mısır devrimci hareketini yakından izlemesi gerektiğini” söylüyor ve sözlerini “Zira” diyerek tamamlıyor: “Mısır ulusu; fukaralıkla mücadele, adalet, Müslümanların kaderine yabancıların müdahale etmemesi ve artık ‘mantıklı özgürlükler’ gibi İslami ilkeleri talep etmekte!” Şirazi’nin “mantıklı özgürlükler” olarak tanımladığı “özgürlükler” haliyle, sınırları “şeriatla” çizilen özgürlükler oluyor… Önceki gün görevini eylül ayına kadar sürdüreceğini açıklayan Mübarek, ülke içi ve dışından gelen tepkiler üzerine geri adım attı. Ordunun ve Süleyman’ın eve dönün çağrılarını dinlemeyen yüz binlerin sokağa dökülmesi istifa getirdi, meydanlar sevince boğuldu. (Fotoğraflar: EPA /AFP) devam etti. Gözler askere çevrilirken devlet başkanlığı sarayını korumakla görevli Cumhuriyet Muhafızları olarak bilinen özel askeri birliklerin sarayı tanklar ve tellerle çevrelediği ancak göstericilere müdahale etmediği dikkat çekti. İskenderiye kentinde yüz binler cuma namazından sonra sokağa dökülürken İsmailiye, Suveyş, Mahala ve Tanta’da da halk Mübarek’in istifası talebiyle meydanlarda toplandı. Bazı askerler silah bırakıp, üniformalarını çıkarıp göstericilere katıldı. Önce Kahire’yi terk etti Bu arada Dubai merkezli El Arabiya televizyonu, Hüsnü Mübarek’in ve ailesinin Kahire’yi helikopterle terk ederek Şarm el Şeyh’teki malikânesine gittiğini öne sürdü. İlerleyen saatlerde de istifa açıklaması geldi. Oğlunu yerine geçirecekti 30 yıl içinde pek çok lider eskiten Mübarek, son yıllarda demokrasiyi geliştirmesi için hem içerden hem dışardan baskı altındaydı ısır’da 18 gündür süren pro yana 6 suikast girişiminden kurtuldu. reve seçildi. Mübarek, 2005’teki son testo gösterilerinin ardından Hüsnü Mübarek, 1987’de 6 yıllık genel seçimlerde ABD’nin de baskıdün görevinden istifa eden ve 1981 yı ikinci bir dönem için, oyların yüzde sıyla başka adayların seçime girmesine lından beri Mısır devlet başkanı ola 97’sini alarak devlet başkanlığına ye izin verdi. rak görev yapan Muhammed Hüsnü niden seçildi ve 1989’da, Enver Sedat Mübarek görevde olduğu yıllar boSaid Mübarek 4 Mayıs 1928’de Ka döneminde İsrail’le yaptığı barış an yunca olağanüstü hal uygulamasını hire yakınlarında, Menufiya’daki Kafr tlaşması yüzünden Arap Birliği’nden sürdürdü, polisin gözaltı yetkisini artel Meselha’da doğdu. çıkarılan ülkesi tekrar örgüte kabul tırdı, temel hak ve özgürlükleri kısıtladı. Liseden sonra Kahire’deki Mısır edildi, merkezi de Kahire’ye taşındı. İslamcılarla mücadelede sert yönAskeri Akademisi’ni (1949) bitiren ve Enver Sedat’a yapılan suikastın ar temlerin şart olduğunu savunan Mü1950’de hava kuvvetlerine pilot ola dından devlet başkanlığı görevinin ya barek, son yıllarda demokrasiyi gerak katılan Mübarek, Sovyetler Birli nı sıra Ulusal Demokratik Parti’nin li liştirmesi yönünde hem ülke içinden ği’nde ileri uçuş ve bombardıman derliğine de seçilen Mübarek, 1987, hem de ABD’den baskılarla karşılaşteknikleri konusunda öğrenim gördü. 1993, 1999 ve 2005 yıllarında yapılan tı. Mübarek iktidarına yönelik ülkede Hüsnü Mübarek, Mısır Hava Kuv ve muhalefetin katılımının kısıtlandı ilk ciddi direniş geçen ay patlak vervetleri’nde çeşitli görevler üstlen ğı seçimlerde arka arkaya dört kez gö di ve göstericiler sokağa çıkma yasadikten sonra 196669 arasında ğına direnerek Mübarek’in Hava Akademisi Komutanlıistifa etmesi çağrısıyla soğını yürüttü ve 1972’de Devlet kaklara döküldü. Başkanı Enver Sedat tarafından Protestolar Tunus devlet hava kuvvetleri komutanlığına başkanının halk ayaklanmagetirildi. Ekim 1973’te İsrail’le sıyla devrilmesinden birkaç yapılan Yom Kippur Savaşı’nın gün sonra başladı ve Mübailk günlerinde Mısır Hava Kuvrek 17 gün sonra iktidarı bıvetleri’nin elde ettiği başarılarda rakmak zorunda kaldı. önemli rol oynayan Mübarek, Oğlu Cemal Mübarek’i ertesi yıl mareşal oldu. yerine geçirmeye hazırlanan Mübarek, Nisan 1975’te DevHüsnü Mübarek, 1981’de let Başkanı Yardımcılığı’na atanilan edilen sıkıyönetim ile masının ardından Fas, Cezayir elde ettiği olağanüstü yetkive Moritanya arasında Batı Sahleri muhalif sesleri bastırra’nın geleceğiyle ilgili anlaşmak için kullandı. mazlıkta arabuluculuk yaptı. 1950’den beri Kahire’deki 6 Ekim 1981’de Enver SeAmerikan Üniversitesi medat’ın İslamcı militanların düzunu, yarı İngiliz Suzanne zenlediği bir suikast sonucunda Genç Mısırlılar Enver Sedat’ın öldürülmesinin Sabet ile evli olan Hüsnü ardından iktidar koltuğuna geçen Mübarek Mübarek’in Alaa ve Cemal öldürülmesi üzerine devlet başdışında bir liderle tanışamadı. isimli iki oğlu bulunuyor. kanı olan Mübarek o tarihten bu ‘Yeşil syancılar’ da devrime talip İran’daki “halk devrimine” el koydukları gibi, Mısır devrimine de el atan mollaların karşısında bir de, sesleri solukları iki yıldır pek çıkmayan muhalif “Yeşil Hareket”in mensupları var. Mısır başkaldırısını yakından izleyen ve bu fırsatı işbaşındaki molla rejimine karşı yeni bir muhalefet fırsatı olarak değerlendirmek isteyen “Yeşil İsyan” liderlerinden Musavi de tam tersine.. Mübarek’i deviren olaylar zincirinin temelinde… Humeyni devrimi değil, Ahmedinejad zulmüne başkaldırı cesareti gösteren ve reformlar talep eden.. “Yeşil Hareket”in olduğunu söylüyor. “Tunus.. Kahire.. İskenderiye.. Süez… sokaklarındaki görüntülerin başlangıç noktasında Tahran isyanı vardır!” diye konuşan Musavi; “İran’da oyum nerede diye sokaklara uğrayan insanların karşılığı, Mısır kentlerinde Mübarek rejimini devirmek amacıyla yollara düşen kalabalıklarda bulunmuştur!” diyor ve “Mısır ve Tunus devrimlerinin zaferlerini kutlamak amacıyla” şimdi, taraftarlarıyla birlikte hafta başında yeniden yollara dökülmeyi planlıyor... Ortadoğu’nun kalbinin attığı Mısır, Tunus gibi değil! Mübarek’in devrilmesi, Ortadoğu’yu mutlaka bu iki yönden birine itecek… Devrim çok daha örgütlü “İslamcıların” elinde mi kalacak; yoksa genç nüfus ve dijital devrimle beraber, yeni dinamikler ateşleyen “Facebook”un farklı mecrasına mı devşirilecek.. birlikte göreceğiz. nilgun@cumhuriyet.com.tr M Piyasalar istifayı satın aldı Mübarek’in görevinden istifa etmesi haberi dünya piyasalarında da olumlu karşılandı. Hisse senedi piyasalarında yükselişler görüldü. Dow Jones Sanayi Endeksi, yüzde 0.27 oranında değer kazanırken Standard&Poor’s 500 Endeksi’nin yüzde 0.35, Nasdaq ise yüzde 0.27 oranında yükseldi. Avrupa borsaları dünü artıda kapattı. Haberle birlikte petrol fiyatlarında da düşüş yaşandı. ABD ham petrolün fiyatı, varil başına 86.16 dolara, Avro/dolar paritesi ise 1.35’in altına geriledi. Mübarek’in istifasının yatırımcıların risk alma iştihanı arttırmasından dolayı gün içinde değerlenen altın ve ABD hazine tahvilleri değer kaybetti. C MY B C MY B