Katalog

9 KASIM 2011 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA kultur@cumhuriyet.com.tr KÜLTÜR 15 Björk’ün ‘Biophilia’ konserinde hem okyanusta hem de konser salonunda fırtınalar koptu Doğayla müzik arasında ? Atlantik Okyanusu’nu kasıp kavuran fırtınaya karşın uzay üssünü andıran binadaki konser salonu tamamen doluydu. Björk doğa ile müzik arasındaki bağı ortaya koyarken bir yandan da sesin oluşumunu görsel olarak anlatıyor, müziğin 3D resmini çekiyordu. uyumlu şimşeği andıran çizimler beliriyor. “Mutual Core”da tektonik tabakalar arasındaki ilişkiyi anlatmak için korodaki kızlar farklı konumlar alıyor. “Hollow”da insan DNA’sının oluşumu ve proteinler arasındaki karışık ilişkiler, yazıyla anlatılması olanaksız, büyüleyici görseller eşliğinde sunuluyor. Konserin “Biophilia” albümüyle ilgili en etkileyici dakikaları, “Crystalline” ve “Mutual Core” olsa da Björk’ün çok sevilen eski şarkılarını da seslendirmesi güzel bir sürprizdi. “Venus as a Boy”, “Pagan Poetry” ve bis için tekrar geldiğinde ayakkabılarını çıkarıp sahne kenarına oturarak hang eşliğinde tek başına söylediği “One Day” büyük alkış aldı. Bir saat 45 dakikalık konserin kapanışını herkesten ayağa kalkmasını isteyerek korodaki kızlarla çılgınca dans ettiği “Declare Independence” ile yaptı. Björk’ü üçüncü kez konserde izledim. Yakında 46 yaşını tamamlıyor ve hâlâ günümüzün en enerjik, en yenilikçi müzisyenlerinden. Sesi hiç yıpranmadı; hâlâ o kendine özgü çocuk saflığıyla söylüyor. Yaratıcı yönetmenliğini üstlendiği “Biophilia”, dehasının en güçlü kanıtı. O kadar ki konserden çıktığımda, “Björk sahnede fırtına gibi esmek için gerekli doğal gücü de herhalde ülkesinin bu meşhur fırtınalarından aldı” dedirtti bana. www.zulalkalkandelen.com Jackson’un doktoru suçlu bulundu ? Kültür Servisi Michael Jackson’un özel doktoru Dr. Conrad Murray, şarkıcının ölümünde kusurlu olduğu iddiasıyla yargılandığı davada suçlu bulundu. 12 kişilik jüri, iki gün süren müzakerelerin ardından Murray’in istemeden ölüme sebebiyet vermekten suçlu olduğuna hükmetti. Jackson, 25 Haziran 2009’da aşırı dozda güçlü bir sakinleştirici olan propofol iğnesi sonunda hayatını kaybetmişti. 58 yaşındaki Murray’in dört yıl ağır hapis cezasına çarptırılması ve meslekten men edilmesi de olasılıklar arasında. Kararın okunması sırasında duruşma salonunda çığlıklar, mahkeme binası dışında da coşkulu sloganlar duyuldu. Associated Press haber ajansına konuşan şarkıcının kardeşi LaToya Jackson, karardan büyük memnuniyet duyduklarını belirterek “Michael bizi izliyordu” dedi. ZÜLAL KALKANDELEN REYKJAVİK İzlanda’nın başkenti Reykjavik’te ortalığı yıkıp geçen, Atlantik Okyanusu’nu kasıp kavuran fırtınalı bir günün akşamında Björk’ü kendi memleketinde izledim. Son üç yıldır üzerinde çalıştığı ve bu yıl yayımladığı “Biophilia” adlı albümünün İzlanda turnesine yoğun talepten dolayı eklenen dokuzuncu konserdi benim gördüğüm. Fırtınaya karşın Harpa adlı, uzay üssünü andıran muhteşem güzellikte bir binadaki konser salonu tamamen doluydu. “Biophilia” her ne kadar albüm olarak yayımlansa da bir müzik albümünden çok daha boyutlu bir proje. İçindeki her şarkı, iPad üzerinde App olarak geliştirilmiş. Müzik, teknoloji ve doğa arasındaki ilişkiyi bugüne kadar işlenmeyen bir derinlikte ve çok çarpıcı bir görsel malzemey le sunuyor. Konser öncesinde gördüğüm basın fotoğraflarından etkileyici bir sahne tasarımı olduğunu anlamıştım, ancak düşündüğümün ötesinde olağanüstü bir performanstı. Björk, saat tam sekizde üzerinde yine sıra dışı bir elbise, platform topuklu kocaman ayakkabılar ve başında afro benzeri dev bir kırmızı perukla karşımızdaydı. İzlandalı kadınlardan oluşan 24 kişilik The Graduale Nobili korosu ve üç müzisyen ile birlikte aynı anda selamladı izleyicileri. Sahnede tanıdık enstrümandan daha çok ilk kez gördüklerimiz vardı. ‘Dinleyin, öğrenin ve...’ Klavsen, org, bateri, klavye ve synth gibi bilinenlere ek olarak “Biophilia” için özel olarak tasarlanan tellerin içine yerleştirilmiş Tesla bobinleri, Celeste ile Gamelan’ın birleşiminden oluşan Gameleste, tahta ve metalden yapılan dev bir sarkaç görünümündeki arp ve birbirine yapıştırılmış iki kavisli çelikten oluşan hang ile karşılaştık. Elbette Björk’ün kendisinin dokunarak sesler yarattığı iPad de bir enstrüman olarak sahnedeydi. Işıklar karardığında ortadaki büyük ve iki yanındaki küçük video ekranlarında “Biophilia” için tasarlanan App ekranı belirdi. Aynı anda David Attenborough’nun sesi duyuldu: “Dinleyin, öğrenin ve yaratın.” Albümdeki her parçasını doğadan aldığı ilhamla yazan Björk, böylece doğa ile müzik arasındaki bağı ortaya koyarken bir yandan da iPhone ve iPad için tasarlanan App’lerle de müziğin yapısını, sesin oluşumunu görsel olarak anlatıyor; bir başka deyişle müziğin 3D fotoğrafını çekiyor. Yıldırımı anlattığı “Thurderbolt”ta Tesla bobinlerinden elektrik akımı boşalırken ekranlarda sesle Müziğin 3 boyutlu resmi Yazar Hal Kanter yaşamını yitirdi ? Kültür Servisi Elvis Presley’in “Blue Hawaii” filmi de dahil olmak üzere pek çok filme imza atan, Emmy ödüllü yazar Hal Kanter 92 yaşında öldü. Kanter’ın kızı, Los Angeles Times’a yaptığı açıklamada ünlü yazarın zatürreden yaşamını yitirdiğini belirtildi. Suu Kyi’den Besson’a teşekkür ? Kültür Servisi Myanmar’daki muhalefet lideri, Nobel Barış Ödülü sahibi Aung San Suu Kyi, hayatını konu alan bir film çektiği için yönetmen Luc Besson’a teşekkür etti. 15 yıl ev hapsinin ardından geçen yıl özgürlüğüne kavuşan Suu Kyi, filmin ülkesine ışık tutacağını söyledi. “The Lady” isimli film, 30 Kasım’da Fransa’da gösterime girecek. Johnny Depp Fransa’yı terk ediyor PARİS (AA) Ünlü Amerikalı film yıldızı Johnny Depp, vergi sorunu yüzünden Fransa’yı terk etme kararı aldı. Fransız şarkıcı ve oyuncu Vanessa Paradis ile birlikte olan Depp, turist vizesi için belirlenen sürelerden fazla kaldığı gerekçesiyle Fransız vergi dairesinin peşini bırakmaması üzerine ABD’ye dönme kararı aldı. Fransız yasalarına göre, bu ülkede yılda 180 günden fazla yaşayan kişilere, vergi ödeme zorunluluğu getiriliyor. Hollywood’un en çok kazanan yıldızları arasında yer alan Depp, son olarak “Karayip Korsanları” serisinin 4. filminde 350 milyon dolar para kazanmıştı. Şirin Pancaroğlu ve öğrencisi Meriç Dönük ‘Elişi’ albümünde farklı coğrafyalardan türküleri harmanlandı Türküler arp ile buluşunca MELTEM YILMAZ Melancholia’ya sekiz adaylık ? Kültür Servisi 24. Avrupa Film Ödülleri (European Film Awards) adayları açıklandı. Lars Von Trier’in “Melancholia” adlı filmi en iyi yönetmen ve en iyi film adaylıkları da dahil olmak üzere sekiz dalda ödüle aday gösterildi. Avrupa Film Akademisi tarafından dağıtılacak ödülleri kazananlar 3 Aralık’ta Berlin’de düzenlenecek törenle açıklanacak. Arp sanatçısı Şirin Pancaroğlu ve öğrencisi Meriç Dönük’ün türküleri arp ile harmanladıkları “Elişi” albümleri, raflardaki yerini aldı. Türkiye’nin farklı coğrafyalarından 11 türküyü arp ile dinleyicilerle buluşturan albümlerini, “Elişi, kadın emeği, göz nuru” olarak tanımlayan ikili, albüm ve son dönem çalışmaları ile ilgili sorularımızı yanıtladı. “Elişi”nin ortak bir albüm çalışması olması fikri nasıl oluştu? Şirin Pancaroğlu: Aslında böyle bir proje benden 11 yıl önce istenmişti ancak kendimi yeni hazır hissettim. Meriç Dönük’le 10 yıldır beraberiz, önceleri öğrencimdi, şimdi de birlikte çalışıyoruz. Jarrod Cagwin gibi usta bir perküsyoncu ile de tam bir üçlü gibi yaklaştık müziklere. Birlikte, neşeli, dramatik, hareketli, sakin gibi temel karakterlerin albüm içerisinde oluşturacağı akışı gözettik, onları doğaçlamalarla genişlettik. Bir iç içe geçme durumu var ki hiçbiri ? “Elişi’nde geleneksel sanatlara gönderme yaparak müzikte varolan motiflerle Anadolu elişi sanatları arasında bir bağlantı kuruyoruz” mizin diğerinden daha baskın olmak istemediği demokratik bir yaklaşım. “Elişi”nde yer verdiğiniz çalışmaları nasıl tanımlıyorsunuz? Ş.P: Albümde geleneksel sanatlara bir gönderme yaparak müzikte varolan motiflerle Anadolu elişi sanatları arasında bir bağlantı kuruyoruz. Sadece geleneksel müziklere yer vermesi ve ağırlıklı olarak doğaçlamalardan oluşması benim için de bir ilk. Albümün ilk konseri Gaziantep’teydi. Tepkiler nasıldı? Ş.P: Arpı türkülerle onlara tanıttığımız için takdir dolu sözler duyduk dinleyicimizden. Bu proje ile Türkiye’nin dört bir yanını gezmek, üniversitelerde, güzel sanatlar liselerinde dinletiler sunmak, workshoplar vermek istiyoruz. “Elişi”nin devamı niteliğinde bir albüm daha düşünüyor musunuz? Ş.P: Evet. Kürtçe bir eser çalmayı çok isterim. Bu albüm için düşündüğümüz “el qajîye” adında bir Dersim parçası vardı, Erkan Oğur ile yapacaktık. Ancak Oğur rahatsızlanınca yapamadık. İkinci albümde umarım... Bu albümün öncesi ve sonrasında nasıl bir müzikal süreç geçirdiniz? Bundan sonraki hedefleriniz neler? Meriç Dönük: Arp üzerine aldığım klasik müzik eğitiminin ardından, arp, saksafon, kontrbas ve davuldan oluşan “Meriç Dönük Quartet” olarak ilk konserlerimizi vermeye başladık. Bir yandan Türk Müziği üzerine yüksek lisans yapıyorum, ayrıca Indiana Üniversitesi Müzik Fakültesi’nde 1 yıl sürecek bir Performans Diploma Programı’na katılacağım. Yakın zamanda kariyerimle ilgili baş sıraya koyduğum konu bu. Paris’te ‘çalıntı’ bir tablo ? Kültür Servisi Fransa, Londra Weiss Galerisi tarafından Paris’teki bir festivalde sergilenen Nicolas Tournier’e ait tablonun çalıntı olduğunu ileri sürerek eserin yurtdışına çıkarılmasını yasakladı. Fransız hükümeti, 17. yüzyılda yaşamış Fransız Barok ressam Tournier’nin “Çarmıhın Taşınışı” (The Carrying of the Cross) adlı tablonun Tolouse kentindeki bir müzeden 1818 yılında çalındığını açıkladı. Fransız Kültür Bakanlığı, tablonun bir an önce Fransa’ya iade edilmesini talep ediyor. 200 yıl boyunca nerede olduğunu belirlenemeyen tablo, Weiss Galerisi tarafından 2010 yılında Maastricht’teki bir sanat fuarında 550 bin dolara satın alınmış ve Fransa’daki bir sanat festivalinde sergilenmek üzere Paris’e gönderilmişti. Berlin Duvarı’nın yıkılışının yıldönümünde 6. CONTEMPORARY İSTANBUL’DAN AÇIKLAMA ‘Duvarsız büyüyen’ yönetmenlerden filmler isimli kurmaca Kültür Servisi İsfilmlerin yanı sıra tanbul Modern SineRusya Federasma, 50 yıl önce inşa yonu’ndan “Öledilen Berlin Duvaçekli” , Letonrı’nın yıkılışının yıldöya’dan “Kurbanümü olan bugün “DeKurbağayı ğayı Yutmak” mir Perde” ülkelerinYutmak ve Polonya’dan den bir kısa film seçki“Aşağıdaki Yaşam” isimli canlansi sunuyor. Festival yönetmeni Tuna Yılmaz’ın hazırladığı seç dırma filmleri izlenebilir. Berlin Duvarı’nın yapımına Doğu kinin gösteriminde doğu bloku ülkelerinin genç yönetmenlerinin yapıtları Almanya vatandaşlarının Batı Almanbir araya geliyor. Bugün saat 15.00’te ya’ya geçişini önlemek için 13 Ağustos başlayacak gösterimde Ukrayna’dan 1961 yılında başlanmış ve 9 Kasım “Sağırlık”, Litvanya’dan “Büyükba 1989 yılında yıkılmıştı. Duvar, Batı’da ba”, Bulgaristan’dan “Ses Aranıyor” yıllarca “utanç duvarı” olarak anıldı. ‘Fuarda onur konuğu yok’ Kültür Servisi 6. Contemporary İstanbul’un onur konuğu olduğu açıklanan ünlü ressam Komet’in önceki gün Sabah gazetesinde yer alan haberde “onur konuğu” unvanını reddettiğini açıklamasının bir yanlış anlaşılmaya dayandığı ortaya çıktı. Bu yıl 24 27 Kasım tarihleri arasında yapılacak 6. Contemporary İstanbul’un Yönetim Kurulu Başkanı Ali Güreli, sanatçının adının basın bülteninde yanlışlıkla “onur konuğu” olarak geçtiğini, fuarda sadece Komet sergisi yapmak istediklerini ve serginin sanatçının 70. yaşına denk gelmesiyle daha da anlam kazandığını söyledi. Komet ise onur ödüllerine prensip olarak karşı olduğunu belirterek kendisine de onur konuğu olduğuna dair bir bildirim yapılmadığını söyledi. C MY B C MY B