Katalog

22 EK M 2011 CUMARTES CUMHUR YET SAYFA dishab@cumhuriyet.com.tr DIŞ HABERLER 11 Libya’nın devrik lideri Muammer Kaddafi’nin öldürülmesine ilişkin vahşet görüntüleri tepki yarattı Yeni dönem linçle başladı Dış Haberler Servisi Libya’da yeni dönem, lkenin yeni hâkimi UGK’ye göre sağ ele geçirilen Kaddafi ‘iki ateş arasında kalınca’ öldü. Kaddafi’nin Yakalandıktan sonra çekilen eski lider Muammer Kaddafi’nin nasıl öldügörüntülerde ise Kaddafi yakalandıktan hemen sonra slogan atan askerler tarafından canlı halde bir araca bindirilerek götürülüyor. rüldüğüne dair gelen çelişkili haberler, cep teDövülürken “Siz günah işliyorsunuz evlatlarım” diyor. Daha sonra bir UGK askeri cesedinden Safiye 1970 yazılı alyansını çıkarıyor.... lefonuna kaydedilen kanlı görüntüler ve öldürülme şekline yönelik tepkiler arasında başladı. Ülkenin yeni hâkimi Ulusal Geçiş (Fotoğraflar: AFP) söyledi. Uluslararası Af Örgütü Konseyi’nin (UGK) oluşturduğu geçici hüde Kaddafi’nin ölümüyle ilgili kümetin, Kaddafi’nin sağ olarak ele geçiril“kapsamlı, bağımsız ve tarafsız diği, daha sonra “iki ateş arasında kalarak” bir soruşturma” çağrısı yaptı. ağır yaralandığı açıklaması soru işaretleri doesetlerin başında ğurdu. UGK açıklamasında, Kaddafi’yi vutekbir ran kurşunun kimin silahından çıktığının belli olmadığı bildiriliyor. Kaddafi’nin defnedilmesi, ölüKaddafi’nin son dakikalarını gösteren ve mü etrafındaki sorular aydınlatıcep telefonuyla çekilen görüntülerde ise lıncaya ve nereye gömüleceğine Kaddafi’nin yüzü ve elbiseleri kan içinde ama karar verilinceye kadar ertelendi. sağ olarak UGK savaşçıları tarafından bir AA ekibi, Misrata’ya yaklaşık kamyonette dolaştırıldığı, eski liderin bu sı25 kilometre uzaklıktaki bir siterada karşı koyduğu ve bağırdığı, daha sonra nin içinde yiyecek satılan Afrika ise cesedinin yerlerde sürüklendiği görülüyor. pazarındaki soğuk hava deposunda tutulan Kaddafi’nin cesedini ana yaptığınız haramdır’ görüntüledi. Cesedi görmek isteYaralı olarak yakalanması ve dövülerek ölyen Misratalıların, deponun önünde ve sitenin dürülmesine ilişkin başka görüntülerde de, duğunu söyleyen UGK savaşçısı Adel Busamir rumaları, araçtan çıkıp, anayolun altından ge dışında kuyruklar oluşturduğu görüldü. YakKaddafi öldürülmeden önce “Bana yaptığınız de birinin 9 mm’lik tabancayla Kaddafi’yi ya çen kanalizasyon borularına saklandı. NATO, laşık 10 kişilik gruplar halinde içeri alınan Libharamdır, siz günah işliyorsunuz evlatlarım kın mesafeden vurduğunu söyledi. Cesedin Sirte yakınlarında Muammer Kaddafi’nin kon yalılar, Kaddafi’nin yerde yatan cansız bedeben sizin babanızım, bu olamaz, haram ne konduğu ambulansta bulunan Dr. Abdülcelil voyunu hedef alırken araçlarda kimlerin bu nini izleyerek sloganlar atıyorlar. Libyalıların, Abdülaziz eski liderin göğsünden ve başından lunduğundan haberi olmadığını duyurdu. dir bilmiyorsunuz” diyor. burada en fazla 5 dakika kalmasına izin veriGörüntülerde önce bir grup ayakkabıları ile aldığı iki kurşun yarasıyla öldüğünü bildirdi. liyor. Bazı Libyalılar cesetle birlikte fotoğraf oruşturma yapılsın’ Kaddafi’nin kafasına vuruyor. Kaddafi’nin çektirip görüntü kaydı alıyorlar. ATO: Konvoyda olduğunu Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Ko“Bana yaptığınız haramdır, siz günah işliUGK yetkililerine göre adli tıp incelemesi yamiserliği Sözcüsü Rupert Colville, Kadda pıldıktan sonra UGK Başkanı Mustafa Abyorsunuz” gibi sözlerine rağmen muhalifler ka bilmiyorduk fasına öldüresiye vurmaya devam ediyorlar. Kaddafi’ye DNA testi yapan doktor eski li fi’nin canlı yakalanarak, daha sonra öldüğünü dülcelil’in vereceği kararla Misrata’dan başka derin sağ yakalandıktan sonra öldürüldüğünü, gösteren amatör videoların “çok rahatsız edi bir bölgeye götürülerek defnedilecek. Kaddaüzüğü kimseye verme, 1 başından ve midesinden iki kurşun yarası aldı ci” olduğunu ve öldüğü koşullarla ilgili so fi’nin oğlu Mutassım Kaddafi’nin cesedi ise milyon dolardan fazlaya satarsın’ ğını bildirdi. New York Times gazetesine ko ruşturma yapılması gerektiğini söyledi. Ağır it başka bir askeri alanda soğuk hava konteynıDiğer bir görüntüde ise bir muhalif Kad nuşan bir adli tıp patoloğu da olayın infaz gibi hamlar altında bulunan kişilerin yargılanmasının rının içinde tutuluyor. Mutassım’ın cesedinin dafi’nin üstünden kanlı ceketini ve parma göründüğünü belirtti. Bazı haberlere göre, ön uluslararası hukukun temel prensibini oluş bulunduğu konteynıra giren AA ekibi devrik ğından eşi Safiye 1970 yazılı evlilik yüzü ceki gün Sirte’nin muhaliflerin eline geçmesi turduğunu, yargısız infazın yasadışı olduğunu Libya liderinin oğlunun boğazından ve karğünü çalmış olarak gözüküyor. Arkadaşla nin ardından 75 araçlık bir konvoyla kentten kaç vurgulayan Colville, Kaddafi’nin 42 yıllık nından aldığı yaralarla öldüğünü gördü. rı “Sakın bunu kimseye verme gelecekte maya çalışırken, Fransız ve Amerikan uçakla yönetiminin kurbanlarının, yasal süreçlerin Konteynırın içine alınan, aralarında kadın ve 1 milyon dolardan fazlaya satarsın” diyor. rının konvoya saldırısı sırasında Kaddafi’nin düzgün bir şekilde işlediğini ve sorumlularının çocukların da bulunduğu bazı Libyalıların ceKaddafi’nin yakalanması sırasında orada ol içinde bulunduğu araç vuruldu. Kaddafi ve ko yargı önüne çıkarıldığını görmeyi hak ettiğini sedin yanında tekbir getirdikleri gözlendi. Ü Arap Baharı’ndaki Son Sahne: Linç Kaddafi’nin son fotoğrafları ve videolarını gördüğümde “Bu mu?” demekten kendimi alamadım: “Arap Baharı’nın geldiği son nokta bu mu?” Tunus’ta “Yasemin Devrimi” adı altında çok romantik bir isim ve kendiliğinden gelişen bir halk hareketiyle başlayan süreç, geçen on ayın sonunda Libya’daki bu vahşet ve iğrenç manzaraya dönüştü. Kısaca anımsayalım… Tunus’ta işsiz bir gencin kendisini tutuşturmasıyla başlayan ve dijital devrimin hızıyla yayılan “devrim rüzgârları”, Tunus’un eski sömürge gücü Fransa başta olmak üzere, Batı’yı gafil avlamıştı. Öyle ki, 2011 başında Dışişleri Bakanlığı koltuğunda oturan Fransız Bakan Michele AlliotMarie, Bin Ali’ye kol kanat germek amacıyla Paris’ten “destek güvenlik güçleri yollamayı” önermiş; “Fransız polisinin, Tunus isyanını bastırmak için diktatöre her türlü desteği verebileceğini” söylemişti. İsyancılara karşı, nefret edilen 24 yıllık bir dikta rejimine arka çıkan Fransa ve Avrupalı güçlerin cümlesi, başta Arap âleminde “tabandan gelen bir protesto eyleminin” böyle dallanıp budaklanmasına ihtimal vermemiş, bu nedenle ters köşeye yatmıştı. Ezber bozan bu ayaklanmalara karşı, Avrupa kançılaryalarındaki ilk tepkiler, “Bu da nereden çıktı?” şeklinde oldu. Hızla Tunus diktatörünü koltuğundan eden “Yasemin Devrimi”, daha sonra Mısır’da genişleyerek “Arap Baharı” adını aldı. Tahrir’in kadınlı erkekli, farklı inanç gruplarından gelen rengârenk kalabalıklarının kırılmayan dirençle “Mübarek’i istifaya çağırmaları”, tarihi bir kırılma noktası oldu. Baskıya uluorta meydan okuma cüretini bulan Araplar, “Tahrir Meydanı’ndan” bakıldığında, “özgürlüğe” hiç bu denli yakın olmamışlardı. C ‘B N ‘S ‘Y ‘Bahar’ Libya’da şekil değiştirdi İlk aşamada “Yasemin Devrimi” tecrübesini “nevi şahsına münhasır Tunus” örneği ile sınırlı tutmak eğiliminde olan Batılı güçler, derken Mübarek’i feda etmek konusunda da direndiler. Obama, Mübarek’i kollamanın isyancılar nezdinde hiçbir sonuç vermeyeceğini günler süren protestolar sonunda idrak etti ve son firavunun biletini büyük bir isteksizlikle kesti. 11 Şubat’ta Mübarek de koltuğundan ayrılmak zorunda kalınca oyunun kuralları hepten değişmiş, Kuzey Afrika’da yeni bir satranç başlamıştı. Şubat ortası Libya isyanı patlak verdiğinde Batılılar, Tunus ve Mısır örneklerinden gereken dersleri çıkarmış olarak satranç masasına yeniden oturdular. “Yasemin Devrimi’nin” Tunus sınırlarını aşıp Mısır’da “Arap Baharı” şeklini almasıyla, “domino etkisinin” artık önlenemeyeceği kesinkes anlaşılmıştı. “Yasemin Devrimi’nin” Batı’da tongaya bastırdığı ilk lider olan Sarkozy, bu defa herkesten önce önlem almak gereksinimi hissetti ve Libya’daki ilk kalkışmalar baş gösterir göstermez isyancılardan yana taraf oldu. Fransa, uluslararası camiadan destek aramaya gerek duymaksızın kendini Libya’nın tek temsilcisi ilan eden “Ulusal Geçiş Konseyi’ni” tanıdı. Ardından da, BM Güvenlik Konseyi’nden hava harekâtı kararı aldırtmak için tüm gücüyle gaza bastı. Sonrası çorap söküğü gibi geldi… KADDAF LE SARMAŞ DOLAŞ Batılı liderlerin ‘utandıran’ pozları lerinden yararlanmaya başlayan Trablus yollarına dökülmüştü. Tabii ki çadırında diktatörle sarmaş dolaş poz veren dönemin İngiltere Başbakanı Blair, Kaddafi’yle dost tek Batılı lider değildi. Kaddafi’yi, Aralık 2007’de Paris’te ağırlayan Fransa Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy, bir Fransız gazetesine verdiği mülakatta “Kaddafi Arap dünyasında diktatör gibi algılanmıyor” diyordu. Kaddafi, Bedevi çadırını Elysee Sarayı yakınındaki resmi konukevinin bahçesine kurarken kırmızı halıyı seren Sarkozy, Libya liderinin ziyaretini eleştirenleri kınıyordu. Sarkozy’nin yakın danışmanları 6 günlük ziyaretin bilançosunu 10 milyar Avro’luk savaş jeti ve Airbus olarak açıklamıştı ki, bu da “Fransa’da 30 bin kişiye iş olanağı yaratılması” demekti. Rakam daha sonra 3 milyar Avro olarak düzeltildi. Avrupa’ınn zengin demokrasileriyle, Kuzey Afrika’nın baskıcı lideri arasındaki “karşılıklı sırt kaşıma” ilişkisinde İtalya’nın Blair ve Sarkozy, Kaddafi ayrı bir yeri var. Libya, İtalile yakın ilişki kurmuştu. ya’nın en büyük petrol te(AP / REUTERS) darikçisi. Diktatörün hükümeti, Milano borsasında önemli bir paya sahipti ve İtalya’nın Libya’da 5 milyar dolarlık yatırım kararından sonra Kaddafi, gemiyle Akdeniz’e açılmaya çalışan kendi vatandaşları ve öteki Afrikalı göçmenler üzerindeki denetimi sıda, petrol ve gaz anlaşmalarının nasıl iptal edile kılaştırmıştı. Sömürgecilik ceği yönünde Kaddafi reji tarihinin de birbirine bağlaminden gelen tehditleri içe dığı bu iki ülke arasındaki riyordu. Ama Kaddafi’nin ilişkiler Başbakan Berlusdüzelen imajı, 2009’da coni döneminde ayrı bir saBM’de konuşmak üzere mimiyet kazandı. Kaddafi, çağrılmasını bile sağlamış İtalya’yı ziyaret ettiğinde tı. Kaddafi aynı yıl iktidarı onur konuğu olmuş, 2009’da nın 40. yılını kutlarken Ba G8 zirvesinde masaya oturtılı liderler ve iş adamları, muştu. Berlusconi diktatörün yeni alışveriş merkezleri ve elini öperken çekilmiş bir otelleriyle petrolün nimet kare bile mevcut. Dış Haberler Servisi Batılı liderler, önceki gün vahşice öldürülen diktatör Muammer Kaddafi ile kısa süre öncesine kadar kameralar önünde dostane pozlar veriyordu. İngiliz Daily Mail gazetesi, 7 yıl önce Tony Blair’in Trablus’a yaptığı ziyaretle Kaddafi’nin, kitle imha silahları programını bırakmak karşılığında, uluslararası topluma dahil edilmesinin yolunu açtığı yorumunu yaptı. Bu ziyaretin yaptırımların kaldırılmasını ve Batılı şirketlerin kârlı petrol işine girmesini sağladığını aktaran gazete en tartışmalı kararın da Lockerbie sanığı Abdülbasit el Megrahi’nin bırakılışı olduğunu vurguladı. Geçen ay Trablus’ta ortaya çıkan belgeler, El Megrahi’ye İskoç hapishanesinde bir şey olması durumunKaddafi’nin memleketi Sirte, günler süren çatışmaların ardından hayalet kent görünümünde. (Fotoğraf: REUTERS) Dünyadan birlik çağrıları gelirken Venezüella UCK’yı tanımayacağını bildirdi Chavez: Kaddafi şehit oldu mayacağını da yineledi. Dış Haberler Servisi Chavez, NATO’yu LibLibya’nın devrik lideri Muya’nın petrolünü kontrol ammer Kaddafi’nin öldüedebilmek için ülkedeki krirülmesinin ardından, liderzi kendi çıkarına kullanlerden Libya’da yeni dönemakla suçlamıştı. me ilişkin mesajlar gelirken, ABD Dışişleri Bakanı tek farklı ses Venezüella Devlet Başkanı Hugo Cha Clinton’ın tepkisi: Ooo... Hillary Clinton ise Kaddafi’nin yakalandığı havez’in açıklaması oldu. Chavez, Kaddafi’nin “şehit” olduğunu söyledi. berini, ziyaret ettiği Afganistan’ın başDubai merkezli El Arabiya televizyo kenti Kâbil’de, danışmanlarının uyarınunun haberine göre Chavez, kanser te sı üzerine cep telefonundan öğrendi. davisi gördüğü Küba’dan dönüşünde, Clinton, haber karşısında şaşkınlığını Kaddafi’nin öldürülmesini “Bu bir zor gizleyemeyerek, “Ooo. Kaddafi’nin balık. Kaddafi’yi bütün hayatımız bo yakalandığına dair doğrulanmamış yunca büyük bir savaşçı, devrimci ve şe haberler var” dedi. Çin Dışişleri Bahit olarak hatırlamalıyız” diye değer kanlığı, Libya’da hoşgörülü bir siyasi lendirdi. Chavez, Libya’da muhaliflerin geçiş sürecinin en kısa zamanda başlakurduğu Ulusal Geçiş Konseyi’ni tanı tılmasını ve ulusal dayanışma ile milli bütünlüğün korunmasını istediklerini belirtti. Resmi Şinhua haber ajansının yorumunda ise dünyanın Kaddafi sonrası dönemi kutlamak için “acele etmemesi” gerektiği kaydedildi. ‘Demokrasi’ için beter bir kare olamaz! “Kendiliğinden” gelişen dinamikler üzerinde yükselen “Arap Baharı”, Libya’da bu niteliğini yitirerek emperyalizmin maşasına dönüştü, ama bu arada çok iddialı olan“demokratikleşme” söylemleri ve retorikleri bire bir aynı kaldı. Söz gelimi TV ekranlarında arzı endam eden silahlı milis/eşkıyalardan, özgürlük mücadelesi veren “muhalif güçler” deyimiyle söz edilmekteydi… Fransız, İngiliz uçakları, isyancıların geçeceği noktaları önceden bombalayarak bu “isyancı güçlere” doğrudan yol açıyordu... Irak ve Afganistan bataklarından sonra Libya serüveninde en ön sıralarda sahne almak istemeyen ABD de sürekli olarak “arka koltuktan” devreye giriyordu. Öyle ki, bu aşamadan itibaren Obama’nın “Arap Baharı’na liderlik etme tarzına”, “geri plandan liderlik” adı verilmişti. Vahşi bir diktatör olan Kaddafi, sonuçta bu kolonyal yöntemlerle ele geçti. Bahardan bu yana, Batılı güçlerin denetimi / gözetimiyle yönetilen “Libya’nın özgürleştirme sürecinde” (!), sivil halk öte yanda çok ağır kayıplar verdi. Diktatörün infazı, bu kayıpları öyle anlaşılıyor ki ağırlaştıracak… Ortak düşman Kaddafi’nin yok olmasıyla; klanlar, aşiretler arası düşmanlıklar devreye girerek şiddetlenecek. Ama buna karşın hiçbir devlet geleneği, siyasi partiler, kurumların olmadığı bir ülkede; “toplumsal barışın”, “hukukun üstünlüğünün” sağlanması, “demokrasinin yeşermesi” beklenecek! Bizden şimdi bu tabloyu “Arap Baharı” ve “demokrasi” adına sevinçle karşılamamız ve alkışlamamız isteniyor! Reytingi yüksek bu büyük “etiketler” adına oysa bundan beter bir sonuç elde edilemezdi. Yarına buradan devam. Suriye ilgi göstermedi Fransa Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy, Libya halkına “affetmesini bilmesi”, “uzlaşı ve ulusal birlik” arayışı içine girmesi çağrısında bulunurken, Dışişleri Bakanı Alain Juppe, NATO’nun Libya’daki askeri operasyonlarının sona erdiğini duyurdu. Suriye basını ise Kaddafi’nin ölümü haberiyle fazla ilgilenmedi. Televizyon kanalları haberi, son dakika şeklinde alt yazı ile verirken, resmi haber ajansı SANA’nın internet sitesinde haber yer almadı. Şilili öğrenciler senatoda eğitim reformu Şili’de Santiago’da isteyen öğrenciler başkent senatoyu işgal etti. 60 kişi eğitim bütçesi görüşmelerinin ele alındığı sırada polisin müdahalesine karşın senato binasına girdi. Eğitim bakanının yanı sıra milletvekillerinin de katıldığı toplantının yapıldığı salona ulaşan öğrenciler başta eğitim politikası olmak üzere sosyal sorunların çözümüne ilişkin referanduma gidilmesini talep etti. Bazı eylemciler masalara çıkarak protestolarını sürdürürken grup ücretsiz eğitim çağrısı yaptı. Bir saat süren eylem sonucu oturuma ara verildi. Öğrenciler, muhalif vekillerin taleplerini meclise taşıyacakları yönündeki vaatlerinin üzerine kendi istekleriyle senato binasını terk etti. (Fotoğraf: REUTERS) C MY B C MY B