Katalog

SAYFA CUMHURİYET 15 OCAK 2011 CUMARTESİ [email protected] 16 KÜLTÜR Esin Afşar, ‘Büyük Türk Şairi, Dünya Şairi: Nâzım Hikmet’ ve ‘Odeon Yılları’ adlı iki albüme imza attı Nâzım’a Afşar yorumu AYŞEGÜL ÖZBEK Nâzım Hikmet ve Bedri Rahmi Eyüboğlu bir arada. Eyüboğlu arşivindeki Nâzım’ın kendi sesinden şiirleri 17 Ocak’ta piyasada (Fotoğraf: VEDAT ARIK) 50 yıl sonra ‘üstat’ ve ‘reis’ Kültür Servisi “Yalnız patırtı yapma şimdi” diyen Bedri Rahmi Eyüboğlu’nun sesiyle başlıyor kayıt. Daha sonra “Yeşilden mordan pembeden” şiiriyle devam edip kaydı Nâzım Hikmet’e bırakıyor Bedri Rahmi. “Başlayayım mı üstat” diyor Nâzım, Bedri Rahmi ise, “Başla reis”... Tarih 25 Nisan 1961. Yer Paris. Bedri Rahmi daha sonra ülkeye dönerken yasaklı şair Nâzım’ın ses kayıtlarına el konulmaması için özel önlemler alıyor ve makara bandını oğlu Mehmet ve gelini Hughette Eyüboğlu’na veriyor. Kayda kendi sesiyle başlamasının nedeni de bu önlemlerden biri. Bant kimi zaman yüklükte, kimi zaman merdiven altında saklanıyor: “Bu kaydı çok iyi saklayın, aman ha!” Aradan yaklaşık 50 yıl geçiyor ve Hughette Eyüboğlu bu özel kaydı “artık vakti gelmiştir” diyerek Türkiye İş Bankası Yayınları’na teslim ediyor. Bu kayıtlar ilk kez Türkiye İş Bankası Yayınları ve Yapı Kredi Yayınları ortaklığında “Büyük İnsanlık Kendi Sesinden Şiirler” ismiyle kayıtların toplandığı bir CDkitap projesine dönüştürüldü. Projenin editörleri ise Rüken Kızıler ve M. Melih Güneş. CD, Bedri Rahmi arşivinden gün yüzüne çıkan Nâzım’ın kendi sesinden 57 şiirinin dışında bugüne kadar hiç yayınlanmamış iki şiiri, Nâzım’ın annesinin yaptığı bir Nâzım portresi ve iki de röportajını içeriyor. “Bütün yolculuk boyunca hasret ayrılmadı benden” dizesiyle başlayan şiir Türkçe ya da Rusça hiçbir kaynakta yer almazken; “Bir ucu bir kuyuda kaybolan rüzgârlı bir şosede” dizesiyle başlayan şiir ise yalnızca Rusça yayımlanan “Seçme Eserleri”nde bulunuyor. CDkitap, geçtiğimiz hafta ortaya çıkan Nâzım’ın gerçek doğum tarihi 17 Ocak Pazartesi satışa sunulacak. Ses kaydının peşinde... Uzun yıllar, 1969’da çıkardığı 45’likten sonra “Bayan Yoh Yoh” olarak anıldı. İlk kez “diplomatik sanatçı” unvanıyla Macaristan’da sahneye çıktıktan sonra kendi deyimiyle “birbirine açılan pencereler” gibi dünyanın pek çok yerinde konserler verdi. İlk plağı Fransa’da basıldı. Dünyaca ünlü şair, müzisyen Jacques Brel ile Fransa’da “Dario Moreno Ödülü”nü paylaştı. 1980’de TRT’de Nâzım Hikmet şiirinden bestelediği parçaları okuduğu için yasaklı sanatçılar arasına katıldı. Pop müzik söylerken Ruhi Su ile tanıştıktan sonra folk müziğine yöneldi. Anadolu popun kadın sesi denirken o, dünya müziği yaptığını söyledi. Tiyatro oyunları, sinema, kitaplar, çevirilerin dışında hep müzikle anıldı Esin Afşar. Sesinden yıllarca büyük halk ozanları Yunus Emre, Mevlana ve Âşık Veysel’i dinlediğimiz Esin Afşar, Nâzım Hikmet şiirleri bestelerinden oluşan “Büyük Türk Şairi, Dünya Şairi: Nâzım Hikmet” albümüyle dinleyenleriyle buluştu. Nâzım bestelerini 25 yıldır hem dünyada hem de Türkiye’de seslendiren fakat bir türlü bu besteleri bir albümde toplayamayan Afşar, ilk Nâzım konserini şairin kız kardeşi Samiye Hanım’ın da davetli olduğu AKM’de vermiş. Sesinden yıllarca büyük yıllarca büyük halk ozanları Yunus Emre, Mevlana ve Âşık Veysel’i dinlediğimiz Esin Afşar, “Nâzım şiirlerinde ritim ve müzik var. Zaten bu nedenle ‘dünya şairi’ olarak anılıyor” diyor. raya getirelim tartışmalarını da gereksiz buluyorum. Gelmemeli bence. Mezarına da rahat vermezler burada. Biz değerini bilemedik. Moskova’da hâlâ mezarı taze karanfillerle dolu.” Nazım albümüne ek olarak yakın zamanda Odeon Müzik’in 1971, 1976, 1977’de 45’liklere kaydettiği 12 Esin Afşar şarkısı dijital ortamda temizlenerek “Odeon Yılları” isimli bir albüm haline geldi. Müzisyenlerin, yorumcuların stüdyoya girip sayısız şarkı kaydettikleri dönem. Yıllar sonra akılda kalmayanlar bile olmuş. Albümde yer alan “Diley Diley” şarkısı da bunlardan biri Afşar için. “Odeon’un arşivinden çıkardığı Diley Diley şarkısını söylediğimi unutmuşum ben. Yıllar sonra dinleyince bir tuhaf geldi kendi sesim. Daha ince bir sesle söylemişim sanki...” Dünya şairi Nâzım ıllar önce Fransa’da konser verdiği bir dönem Afşar’la Eve Grilinquez isimli bir şiir yorumcusu röportaj yapar. Röportaj sırasında Grilinquez Afşar’a vaktinde Nâzım Hikmet’le bir Fransız radyosunda program yaptıklarını anlatır. Afşar’ın isteği üzerine bu röportajın bir kopyasını verir Grilinquez Afşar’a. Aradan yıllar geçer İstanbul’da Adalet Ağaoğlu’nun evinde bir yemek veri Y lir. Nâzım’ın sevgilisi Vera Tulyakova ve Esin Afşar da davetlidir o yemeğe. Nâzım’ın ses kaydını yanında getirmiştir Afşar. Yıllar sonra sevgilisinin sesini duyan Vera duygulanır ve Afşar’a yanındaki Rus atkısını hediye eder. İş Bankası Yayınları ve Yapı Kredi Yayınları’nın ortak çıkardığı “Nâzım Hikmet Büyük İnsanlık Kendi Sesinden Şiirler” isimli kitapta bu kaydın çevirisi bulunuyor. 45’likten CD’ye Üç yıldır konser verdiği Gaziantep’ten bir işadamının desteğiyle çıkan albüme Aslıgül Ayas, Tarık Öcal ve kendisinin bestelerinin yanı sıra bir de Zülfü Livaneli’nin “Karlı Kayın Ormanı” eklenmiş. Tek piyanoyla söylediği şarkıların aralarına Nâzım’la ilgili hikâ yecikler de sıkıştırmış Afşar: “Nâzım şiirlerinde ritm ve müzik var. Zaten bu nedenle ‘dünya şairi’ olarak anılıyor. Paris’te 1969’da beni bir Fransız bestecisiyle tanıştırdılar. Adamın büyüklüğünün Nâzım bestecisi olmasından geldiğini söylediler. Çok şaşırmıştım. Za manında biz Nâzım’ın adını bile ağzımıza alamazken sahnede şiirlerini bile söyleyemezken o, sahnede Nâzım şiirini okuyordu. Yurtdışında bir konserde ‘Nâzım’ı tanır mısınız’ diyerek bir gaf yaptım. İnsanlar ayağa kalktı, ‘tanımaz olur muyuz’ diye. Mezarını bu M. Karaca Tiyatrosu otel mi olacak? İstanbul Haber Servisi İstanbul Büyükşehir Belediyesi, tiyatro sanatçısı Muammer Karaca’nın adını taşıyan ve pek çok tiyatro sanatçısının yetiştiği Muammer Karaca Tiyatrosu’nu turizmin hizmetine açıyor. İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisi, Büyükşehir Belediyesi’nin mülkiyetinde bulunan Beyoğlu İstiklal Caddesi’ndeki ünlü Muammer Karaca Tiyatrosu’nun bulunduğu arazi ile ilgili imar planı değişikliği teklifini görüştü. Büyükşehir Belediyesi, sosyal kültürel tesis alanında bulunan söz konusu yerin turizm alanına alınmasını istedi. İmar planı değişikliği teklifiyle ilgili olarak CHP’li meclis üyesi Mehmet Yıldız ise söz konusu yerin kültürel tesis olarak kalmasını istedi. Usta şair şiirlerle, şarkılarla anılıyor İZMİR (Cumhuriyet Ege Bürosu) Nâzım Hikmet, doğumunun 109. yıldönümünde, bugün İzmir’de çeşitli etkinliklerle anılacak. Usta şair için saat 16.00’da İzmir Büyükşehir Belediyesi’nce Kültürpark’taki Nâzım Hikmet Heykeli önündeki bir etkinlik düzenlenecek. Saat 20.00’de ise tiyatro sanatçısı Genco Erkal, Nâzım Hikmet’in şiirlerinden derlediği tek kişilik gösterisini Kültürpark İsmet İnönü Sanat Merkezi’nde sahneleyecek. Karabağlar Belediyesi’nin etkinliği saat 14.00’te Çalıkuşu Sergi ve Kongre Salonu’nda gerçekleştirilecek. Seferihisar Belediyesi’nin “Nâzım Hikmet’i Şiirli Anma Gecesi” ise saat 20.00’de Seferihisar Belediyesi Kültür Merkezi’nde gerçekleştirilecek. ‘Sinemacılar diken üstünde’ Kültür Servisi Sinema Meslek Birlikleri Güç Birliği, sendikal haklar, telif hakları ve RTÜK Yasası’nda yapılan çalışmaların AB standartlarında olgunlaştırılması konusunda ‘Sinemacılar Kaygılı, Sinemacılar Diken Üstünde’ başlıklı bir duyuru yayımladı. RTÜK’ün “tarihi kişiliğin mahremiyetine hassasiyet gösterilmediği” gerekçesiyle “Muhteşem Yüzyıl” dizisine uyarı cezası vermesi üzerine yayımlanan duyuruda, dizi film endüstrisinin öneminin her geçen gün arttığı belirtilirken, “RTÜK’ten çağdaş ülkelerin normlarını gözetmesini, 3 milyar liralık küçük ama katma değeri açısından ölçülemeyecek kadar büyük endüstrimizi gözetmesini istiyoruz” deniliyor. Bedri Rahmi ve Nâzım’ın karşılıklı kısa konuşmalarını da içeren CD kayıtlarının dışında yine Bedri Rahmi arşivinden daha önce ortaya çıkmayan Nâzım’ın annesi Celile Hanım’ın yaptığı bir Nâzım portresi de kitabın ön kapağında yer alıyor. Cumhuriyet Kitapları’nca önceki akşam Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi’nde düzenlenen etkinliğe katılanlar arasında Egemen Berköz, Aydın Cumalı, Rekin Teksoy, Müfide Çalık, İsa Çelik de vardı. Aydınlığın ozanı Necati Cumalı Kültür Servisi Şair, roman, öykü, oyun yazarı Necati Cumalı, önceki akşam Cumhuriyet Kitapları tarafından düzenlenen anma etkinliğiyle Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi’nde anıldı. Necati Cumalı’nın kardeşleri Müfide Çalık ve Aydın Cumalı’nın da katıldığı törenin açılış konuşmasını Doğan Hızlan yaptı. Hızlan; “Ben bütün dünyayı yazarlarla gezmeyi severim. Necati Cumalı Ege’nin yazarıdır. Ege insanından yola çıkıp bütün Türkiye’nin, Balkanlar’ın insanını anlatması çok önemlidir” sözleriyle başlayan konuşmasında, Cumalı’nın bugünkü kuşakların tanıması gereken önemli bir edebiyatçı olduğunu belirtti. İsa Çelik’in hazırladığı, Necati Cumalı’nın çocukluğundan yetişkinliğine uzanan fotoğraflarıyla noktalanan saydam gösterisinin yanı sıra Tilbe Saran, Cüneyt Türel ve Gülsen Tuncer etkinlik boyunca Necati Cumalı’nın şiirlerini yorumladılar. Cumalı’nın “Nalınlar” oyununun unutulmaz oyuncusu Yıldız Kenter ise sağlık sorunu nedeniyle etkinliğe katılamadı. Şair Eray Canberk ve yazar Konur Ertop Cumalı’nın edebi kişiliğini ele aldığı etkinlikte, Canberk, Fahir Onger’den bu yana Cumalı şiiri hakkındaki değerlendirmelerle karşılaştırmalı olarak ortaya koyduğu düşüncelerini Behçet Necatigil’in “Şiirimize kalın, aydınlık bir Cumalı çizgisi çizdi” cümlesiyle özetledi. Konur Ertop ise kitaplarından örnekler vererek Cumalı’nın aydınlanmacı, hümanist, insanları anlayışla karşılayan yanının altını çizdi. Cumalı’nın kayınbiraderi ve dostu, sinema yazarı Rekin Teksoy ise sinemaya uyarlanan Cumalı eserleri hakkında bilgi vererek “Duyarlı, lirik ve görsel anlatımıyla Necati Cumalı sinemanın beslendiği edebiyatçılar arasında en aranan yazarlardan biriydi” dedi. Necati Cumalı’nın Cumhuriyet Kitapları’ndan çıkan eserleri arasında “Şiddet Ruhu”, “Zeliş (Tütün Zamanı 1)”, “Değişik Gözle”, “Ay Büyürken Uyuyamam”, “Viran Dağlar”, “Makedonya 1900”, “Susuz Yaz”, “Acı Tütün (Tütün Zamanı 2)”, “Yağmurlarla Topraklar (Tütün Zamanı 3)”, “Necati Cumalı Bütün Oyunları 12”, “İki Şair İki Dünya”, “Bütün Şiirleri1” yer alıyor. ÇUKUROVA KİTAP FUARI’NDA BUGÜN Konferans Salonu I Saat: 11.0011.45 Söyleşi: “Rıfat Ilgaz 100 Yaşında” Konuşmacılar: Ahmet Telli, Aydın Ilgaz Düzenleyen: Çınar Yayınları Saat: 15.4516.45 Söyleşi: “Halide Edip Adıvar” Konuşmacı: İpek Çalışlar Düzenleyen: TÜYAP Saat: 17.0018.15 Konferans Salonu III Saat: 11.0011.45 Söyleşi: “Latife Hanım ve Atatürk Hakkında Merak Edilenler” Konuşmacılar: Mehmet Sadık Öke, Faruk Bayhan Düzenleyen: Pegasus Yayınları Saat: 12.0013.00 Panel: “Balbay” Yöneten: Çetin Yiğenoğlu Konuşmacılar: Ataol Behramoğlu, Ümit Zileli, İlhan Taşcı Düzenleyen: Cumhuriyet Kitapları Saat: 19.2020.30 Belgesel Gösterimi: “Oğlunuz Erdal” Konuşmacı: Tevfik Taş Düzenleyen: Türkiye Yazarlar Sendikası Sosyal Araştırmalar Vakfı Evrensel Basım Yayın Necati Cumalı C MY B C MY B