Katalog

SAYFA CUMHURİYET 21 NİSAN 2010 ÇARŞAMBA 16 KÜLTÜR DEFNE GÖLGESİ TURGAY FİŞEKÇİ Sosyalizm Tartışmaları Geride bıraktığımız yirminci yüzyılın en çok konuşulup tartışılan konularından biriydi sosyalizm. Hemen her toplumda bu geçiş sürecinin nasıl yaşanacağı üzerine kafa yoruluyor, devrimin seçimler yoluyla mı, yoksa zor kullanılarak mı gerçekleşeceği üstüne kuramlar üretiliyordu. 1989’da önce Berlin Duvarı’nın yıkılışı, ardından da Sovyetler Birliği’nin çöküşü, sosyalizmi bir anda insanlık gündeminin üst sıralarından düşürdü. Çöktüğüne göre işe yaramaz bir sistemmiş duygusu uyanmış olmalı bir anda. İnsanoğlu ölen bir kuşunu ya da kedisini bile hemen unutamazken, sosyalist düşünceden bu denli hızla soğuması kolay açıklanabilir bir olgu değil. Ardında kişisel, toplumsal, ruhbilimsel binlerce neden olmalı. Yine de asıl anlaşılmaz olanın insanların bir düşünceyi savunmaktan tam karşıtına geçerken, bırakın başkalarını, kendilerine bile bir açıklama yapma gereği duymamaları. Bu tavır değişikliği üzerinde düşünme ve tartışmayı gereksiz bulmaları. Romancı Kaan Arslanoğlu, bu anlamda ülkemiz düşünce hayatı bakımından bir sıra dışı tutumun temsilcisi. Yayımladığı düşünce kitaplarında insan-sosyalizm ilişkisi üzerine özgün düşünceler geliştirdi. Bu düşüncelerin temelinde, “insan doğası”nın yapısı ile sosyalizm düşüncesi arasındaki karşıtlık yer alıyor. İnsanın yeryüzündeki evrim sürecini tamamlayamamış bir varlık olduğunu, bu nedenle kendisi için iyi olanla kötü olanı ayıramadığını öne sürüyor. Kaan Arslanoğlu’nun geçen günlerde yayımlanan yeni kitabı Evrim Açısından Devrim (İthaki Yayınları), sosyalizm tartışmalarına ilişkin yazarın son dönem çalışmalarını bir araya getiriyor. Bu yeni kitapta yazarın ilgisi insan doğasının yapısından daha güncel tartışmalara kaymış. Kitapta bir geçmiş, iki de günümüz yazarının sosyalist düşünce ve eyleme ilişkin görüşleri irdeleniyor. Birinci bölümde ülkemiz sol tarihinin önde gelen kişiliklerinden Hikmet Kıvılcımlı’nın kitaplarından yola çıkılarak görüşleri yazarın bakış açısıyla yeniden değerlendiriliyor. İkinci Bölümde güncel bir çalışmanın, Kemal Okuyan’ın ‘Stalin’i Anlamak’ (Yazılama Yayınları) adlı çalışması çevresinde, sosyalist uygulamanın belki de en tartışmalı ismi Stalin üstüne düşünülüyor. Üçüncü Bölüm ise Marksizmi günümüz deneyimleriyle yorumlamasıyla dünya çapında öne çıkan Japon düşünür Kojin Karatani’nin ‘Transkritik’ (Metis Yayınları) adlı yapıtındaki görüşler üzerine eleştirel bir yaklaşım. Kitabın son bölümlerinde de güncel sosyalizm tartışmalarına ilişkin yazarın yeni yazıları yer alıyor. Böylesi düşünce ve tartışma kitapları neden önemli? Sonunda yaşayabileceğimiz yeryüzünden başka bir alan yok. Ve bu alan artık bütün insanlığın ortak malı. Sınırlar, diller, ırklar giderek hiçbir önem taşımıyor. İşte İzlanda’da patlayan yanardağ, koca bir kıtayı felç edebiliyor. Nükleer silahlardan, çevre yıkımlarına, yoksulluktan savaşlara, dünyanın ve insanoğlunun başında binbir bela dönüp duruyor. Bu yüzden dünyanın ve insanlığın geleceğini düşünmek, bireysel kaygıların çok ötesinde yakıcı, güncel bir sorun. Hem dünyayı yıkıma sürükleyen kapitalizmden kurtulmak, hem de insanların kendilerini özgür ve mutlu hissedecekleri yeni bir toplum düzeni yaratmak zorundayız. Bunun yolunu bulmak için de daha çok düşünmek, tartışmak, denemek gerek. turgay@fisekci.com kultur@cumhuriyet.com.tr HAKAN DERMAN T ürk karikatürünün en büyük ustala- rõndan Turhan Selçuk, bundan böy- le doğduğu Muğla’nõn Milas ilçe- sinde de yaşayacak. Turhan Selçuk Karikatürlü Ev ve Turhan Selçuk Parkõ, 23 Nisan’da açõ- lõyor. Ustamõzõ kuşaktan kuşağa yaşatacak olan ve Türkiye’de bir ilk olarak gerçekleşen ‘Karikatürlü Ev’ projesine öncülük eden ga- zetemiz çizeri Kamil Masaracı ile konuştuk. - Türkiye’de bir ilke imza attın. Bize ‘Ka- rikatürlü Ev’ projesini anlatır mısın? - Karikatürlü ev fikri İzmir Karaburun’da çõktõ. Ütopya toplantõlarõ için gittiğim Kara- burun’da, gençler ve çocuklar için kültür nok- tasõ olsun istedim. Bu da benim açõmdan en olabilir karikatür çalõşmalarõnõn yapõldõğõ bir ortam oluşturmaktõ. Ülkemizin değişik nok- larõnda etkinlikler düzenleniyor ama bu et- kinlikler kültür odaklõ olmayõp, yörenin ürü- nünü tanõtmak amacõyla yapõlõyor. Bu eksik- liği yõllardõr önemsiyordum. Karaburun Be- lediye Başkanõ Serdar Yasa ve eski Konak Belediye Başkanõ Muzaffer Tunçağ bu fik- rimi desteklediler. Karaburun’da Rumlar- dan kalma eski bir taş evi restore ederek, Tür- kiye’nin ilk Karikatürlü Ev’ini açtõk. Düzenli olarak bu evde karikatür çalõşma- larõ yapõlõyor. Bunun yanõ sõra periyodik ola- rak sergiler açõlõyor, karikatürcülerle söyleşiler düzenliyor. Çocuklarõn karikatürleri kart- postal haline getirildi ve çocuklar kendi ka- rikatürlerinden oluşan bu kartpostallarõ sata- rak harçlõklarõnõ çõkarmaya başladõlar. Bu yõl da, önümüzdeki aylarda 1. Karaburun Kari- katürlü Ev Mizah Şenliği düzenleyeceğiz. - Turhan Selçuk Karikatürlü Ev projen vardı, bu ne aşamada? - Turhan Selçuk yaşarken, onun doğdu- ğu yer olan Muğla’nõn Milas ilçesinde bir Karikatürlü Ev açma projesini paylaşmõş- tõm. Onun bu projeye sõcak baktõğõnõ öğ- rendikten sonra, Milas Belediye Başkanõ Muhammet Tokat’tan destek istedim. Restore edilmiş bir tarihi konak olan Hacõ Ali Ağa Konağõ’nõ, “Turhan Selçuk Ka- rikatürlü Ev” olarak verdi. - Turhan Selçuk’la ilgili neler buluna- cak bu Karikatürlü Ev’de? - Karikatürlü Ev iki bölümden oluşuyor. Birinci bölümde Tur- han Selçuk’un eserle- rinden oluşan kalõcõ bir sergi olacak. Gene bu bölümde Turhan Selçuk’un kişisel eş- yalarõ, çizim malze- meleri ve orijinal el yazõlarõ, fotoğraflarõ sergilenecek. Konağõ ziyaret eden sanatse- verler, ayrõca Turhan Selçuk’la ilgili hazõr- lanan belgeselleri de izleyebilecekler. Konağõn ikinci bö- lümü, gençlerin ve ço- cuklarõn karikatür ça- lõşma alanõ olacak. Yi- ne buraya her ay bir karikatürcü gelerek ço- cuklarla atölye çalõşmalarõ yapacak. Ayrõca bu- raya gelen konuk karikatürcü bir sergi de aça- cak. Bu bölümde ayrõca gençlerin ve çocuk- larõn kendilerini karikatür konusunda gelişti- rebilmeleri, Türk ve dün- ya karikatürünü daha iyi tanõyabilmeleri için bir de kitaplõk oluşturuyo- ruz. Önümüzdeki yõllar- da Turhan Selçuk adõna Karikatür Şenliği dü- zenlemeyi düşünüyoruz. - Bu fikri Turhan Us- ta’ya açtığında tepkisi ne oldu? - Kendi doğduğu ilçe- de olmasõ ve özellikle de gençlerin ve çocuklarõn karikatür çalõşmasõna yö- nelik bir proje olmasõ fikri onu mutlu etti. Pro- je uygulamasõnda sürek- li ustanõn desteğini gör- düm. Onu kaybettikten sonra ise ailesinin deste- ğiyle projeyi tamamla- dõk. 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramõ’nda açacağõz. Yeni düzenlenen bir parka, Turhan Sel- çuk’un adõ verildi ve ayrõca bu parkõn du- varlarõna değerli ustanõn karikatürleri çizildi. Bu parkõn da açõlõşõ Turhan Selçuk Karikatürlü Ev’le aynõ gün gerçekleşecek. ‘Turhan Selçuk Karikatürlü Evi’ 23 Nisan’da Muğla’nõn Milas ilçesinde açõlõyor Kültür Servisi - Türkiye’nin kültürel değerlerini yerli ve ya- bancõ turistlere tanõtmak ama- cõyla çalõşmalarõnõ sürdüren Bilkent Kültür Girişimi (BKG), Topkapõ Sarayõ’nõn birinci av- lusunda yer alan müze ma- ğazasõnõ dün açtõ. BKG, Kültür ve Turizm Bakan- lõğõ Döner Sermaye İşlet- mesi Merkez Müdürlüğü (DÖSİMM) ile işbirliği içinde yõl sonuna kadar 55 müzede toplam 95 müze mağazasõ ve “Müzenin Kahvesi”ni açacak. Konuya ilişkin dün düzenle- nen toplantõda bu girişimin bir işletme girişimi değil, kültür girişimi olduğu vur- gulanarak kültürel değer- leri yaşatmamõz için onlarõ tüketmemiz gerektiği söy- lendi. Mağazalarda, geleneksel Türk el sanatõ ürünleri, replika, lokum, Türk kahvesi, kitap ve hatõra eş- yalarõ satõşa sunuluyor. Ürünlerin çeşidinin yõl sonuna kadar 10 bine ulaşmasõ hedefleniyor. Çini ve sera- mik sanatçõsõ Sıtkı Olçar, gölge ti- yatrosu karakterleri üreten Suat Veral, beykoz camõ üreten Cezayir Yurdakul, hat ve tuğra sanatõ üze- rine çalõşan İsmet Keten’in eserle- ri de satõşa sunulan eserler arasõnda. Önümüzdeki dönemde ise Kültür ve Tu- rizm Bakanlõğõ ile beraber “Anado- lu Belleği”, “Müze İçinde Müze”, “Türk Mutfağı” ve “Yemek Kül- türü” gibi toplam 16 kültür projesi hayata geçecek. Bu yıl yaklaşık iki buçuk milyon ziyaretçi ağırlayan Topkapı Sarayı’nın birinci avlusunda yer alan müze mağazası. Kültür Servisi - Tarih ve Toplum Bi- limleri Enstitüsü tarafõndan Kadõköy Belediyesi’nin katkõsõyla düzenle- nen Uluslararasõ İstanbul Şiir Fes- tivali “Şiirİstanbul”un be- şincisinin açõlõşõ dün Aya İrini’de yapõldõ. Bu yõl “Şi- ir Her Yerdedir” sloganõyla yola çõ- kan festival; çok sayõda kültür mer- kezi, toplantõ salonu, tarihi mekân ve okul- da, farklõ ülkelerden birçok şairin katõlõmõyla yapõlacak. Festivalin dün Taksim Hill Otel’de ya- põlan basõn toplantõsõnda konuşan enstitü başkanõ Salih Zeki Tombak, bir protokol festivali olmadõklarõna dikkat çekerek “Biz üzerinde tereddüt olanın, yasaklananın, unutturulmak istenenin, sesi çıkmayanın festivali olmayı tercih ediyoruz. Amacı- mız ötekileştirilenleri normalleştirmek” dedi. Toplantõda Ermeni, Kürtçe, Türkçe, Arapça, Ukraynaca ve Romence şiirler okundu. Geçen günlerde İzlanda’da meydana ge- len yanardağ patlamasõnõn havayollarõnda neden olduğu aksaklõk dolayõsõyla, daha ön- ce geleceği duyurulan 20 davetli şairin bir bölümü festivale katõlamõyor. Bu yõl İs- kandinav şiirine odaklanacak olan festiva- lin İskandinav konuklarõ da yetkililere yol- ladõklarõ yazõlõ bildiride festivale katõla- madõklarõ için üzgün olduklarõnõ ve hep bir- likte Stockholm’de “Kül Bulutları Festi- vali” adõ altõnda bir araya gelip şiir okuya- caklarõnõ bildirdi. Bir bölümü de ağustosta Prens Adala- rõ’nda yapõlacak festival, beş gün boyunca yaklaşõk kõrk şairi çok sayõda okuma et- kinliğinde şiirseverlerle buluşturacak. Öz- kan Mert ve Ece Ayhan’õn şiirlerinin ti- yatro sahnesine de taşõnacağõ festival kap- samõnda, “Kadın Şairler Buluşması” ve “Küçük İskender ve Yeni Renkler” adlõ okuma etkinlikleri düzenlenecek. (Ayrõntõ- lõ bilgi için www.siirfestivali.org) İstanbul’dan İskandinavya’ya Şiir Her Yerdedir Bugün başlayan ve İskandinav şiirine odaklanan “Şiirİstanbul”a katõlamayan İskandinav konuklar da Stockholm’de ‘Kül Bulutlarõ Festivali’ni düzenliyor Topkapı Hançeri replikası. Kültür girişimi olarak müze mağazalar Ehliyetimi kaybettim, hükümsüzdür. Zuhal FOCAN CMYB C M Y B