Katalog

CMYB C M Y B SAYFA CUMHURİYET 17 NİSAN 2010 CUMARTESİ 10 HABERLER Prof. Dr. İSA EŞME T ürk Eğitim Devriminin “yarım ka- lan projesi” olan Köy Enstitüleri- nin kuruluşunun üzerinden 70 yõl geçti. 162 yõlõ bulan öğretmen yetiştirme geçmişimizde, birçok özgün model en verim- li aşamasõnda yok edilmekle birlikte, bunlar- dan hiçbiri Köy Enstitüleri kadar iz bõrakma- mõş, adõ bunca yõl kalõcõ olamamõştõr. Bu du- rum, Köy Enstitülerinin, köye öğretmen ye- tiştirmenin ötesinde, çok farklõ bir misyon üstlenmiş olmalarõndan kaynaklanmaktadõr. Hasan Âli Yücel, “Biz, istiklal mücadele- sinden itibaren sosyal hayatımızda yaptı- ğımız büyük devrimleri köylere götürecek adam yetiştirmek isteriz” diyerek bu mis- yonu daha işin başõnda işaret etmiştir. Tari- hin bir cilvesi, bu misyon Köy Enstitülerinin açõlõş gerekçesi olduğu gibi, kapatõlõş gerek- çesi de olmuştur. Yazgıyı belirleyen üç olay İnönü, 1942’de, enstitülerin sayõsõnõn 60’a çõkarõlmasõnõ istediğinde, Yücel ve İ. Hakkı Tonguç bunun imkânsõz olduğunu söyler. İnönü’nün onlara söylediği şu sözler ilginç- tir: “Çok büyük fırsat kaçırıyorsunuz. Bu savaş yıllarından yararlanarak bunları yapmalı idiniz. Savaştan sonra ne olacağı belli değildir, bunların hiçbirini bize yap- tırmayacaklardır.” Zaman İnönü’yü haklõ çõkardõ. Köy Ensti- tüleri ve ülkenin geleceği açõsõndan, savaşõn hemen sonrasõnda yaşanan üç gelişme, belir- leyici olmuştur. Birincisi, 25 Nisan 1945’te toplanan San Francisco Konferansõ, ikincisi, ilk kez 1945’te gündeme gelmeye başlayan Sovyetler’in Türkiye’ye yönelik, “tehdit içe- rikli” politikalarõ, üçüncüsü de 12 Mart 1947’de açõklanan ve Sovyet tehdidi altõnda- ki ülkelere yardõm öngören Truman Doktrini. Bu üç olay, önemli sonuçlarõ beraberinde ge- tirmiştir. İlki, 1945’te çok partili düzene ge- çiş kararõ verilmesi ve bu kararõn üzerinden bir yõl bile geçmeden, 21 Temmuz 1946’da serbest seçimlere gidilmesidir. ‘Büyük olay’ 1946 kavşağõnda yaşanan üç olayõn en önemli yansõmasõ, asõl sorunu yoksulluk ve eğitim olan Türkiye’nin gündemini farklõ bir eksene kaydõrmasõdõr. Özellikle Sovyet teh- didiyle başlayan süreç, demokrasinin nimet- lerini fõrsat bilen bazõ kişi ve gruplarõn gücü- nü doruğa çõkararak onlara, “komünistlik suçlaması” denilen çok etkili bir silah ka- zandõrmõştõ. Bu silah, her fõrsatta her muhalif görülene karşõ kullanõlõyordu. Öte yandan, yõllardõr suskun kalan devrim karşõtlarõ, de- mokrasi ortamõnõ, Türk Devrimine saldõrõ için bulunmaz bir fõrsat olarak değerlendiri- yordu. Bu dumanlõ havadan yararlanan bazõ sorumsuzlar, ülkede cereyan eden yangõn ve benzeri olaylarõ bile “komünist kundakçıla- rın işi” olarak açõklayabiliyordu. Olanlarõ, “Türkiye’de Köy Enstitüleri” araştõrmasõ ile Columbia Üniversitesi’nden doktora unvanlõ Fay Kirby’den öğrenelim: “Kim en üst perdeden ve en güçlü şekil- de ‘komünist’ diye bağırabilirse, Batı’nın en candan ve en iyi dostu oluyordu. Savaş yılları boyunca Batı’nın en amansız düş- manlarından biri olan yazar Peyami Safa bile şimdi demokrasinin ve Batı’nın en ateşli bir âşığı olmuştu. Sıcak savaşın tra- jedilerinden dışarıda kalmayı ustalıklı bir politika ile başaran Türkiye, soğuk sava- şın buz gibi dondurucu dalgalarına bek- lenmedik bir zamanda itilivermişti. İşte Köy Enstitülerinin alınyazısını saptayan büyük olay budur.” Hasan Âli dönemi bitiyor 21 Temmuz 1946’daki ilk genel seçimde 61 milletvekilini DP’ye kaptõran CHP için, bu koşullarda artõk enstitüler “Cumhuriyetin eserleri içinde en kıymetlisi ve en sevgilisi” olabilir miydi? Partinin, Köy Enstitüsü faktö- ründen zarar görmesini önlemek üzere, bu kurumlara karşõ yürütülen saldõrõlarõ etkisiz kõlacak önlemler alõndõ. En etkili önlem, Yü- cel ve Tonguç’un saf dõşõna çekilmesi ve Mil- li Eğitim’in daha õlõmlõ bir kişiye bõrakõlma- sõydõ. Bu õlõmlõ kişi, Sõvas milletvekili Reşat Şemsettin Sirer’di. 5 Ağustos 1946’da Yü- cel’in görevden ayrõlmasõyla Milli Eğitim’de bir devir kapandõ ve yeni bir devir başladõ. Yücel-Öner davası Köy Enstitüsü karşõtlarõnõn asõl hedefi Yü- cel’den intikam alarak, “Köy Enstitüsü” ef- sanesini tarihten tümüyle kazõmaktõ. Bu işin öncülerinden biri, DP İstanbul İl Başkanõ Kenan Öner’di. Avukat Öner’in, 11 Şubat 1947’de Yeni Sabah’ta dayanaksõz suçlama- lar yönelterek kavganõn fitilini ateşlemesi üzerine Yücel yargõya başvurdu. İki yõl süren davada Yücel aklanmõştõ. Ancak öne sürülen iddialar ülkeyi kargaşa ortamõna sürüklemiş- ti. En büyük zararõ da Köy Enstitüleri gör- müştü. Yücel’in karşõsõndakiler, yõpratma kampanyasõ sõrasõnda iki tekniği çok kullan- dõlar. Kirby’ye göre bu iki teknik, yazõ ya da belgelerin asõllarõnõ göstermeden, değiştire- rek yorumlamak ve anlamlar çõkarmak ile o zaman çok kullanõlan bir montaj yöntemiydi. Birbiriyle ilgisiz parçalar yan yana getilerek bundan istenilen anlam çõkarõlõyordu. Köy Enstitüleri, Türkiye’nin ekonomik yönden en sõkõntõlõ olduğu İkinci Dünya Savaşõ döneminde yapõlandõrõldõ. 1946 kavşağõnda yaşanmaya başlanan olaylar, enstitü karşõtlarõna önemli silahlar verdi. Karşõtlar, Köy Enstitülerini “komünist yuvasõ” olarak görüyordu. Sovyet tehdidinin yaşandõğõ bir dönemde, bu çok ağõr ve etkili bir suçlamaydõ. 21 Temmuz 1946’da yapõlan ilk genel seçimde 61 milletvekilini DP’ye kaptõran CHP için, yaşanan bu koşullarda artõk enstitüler “Cumhuriyetin eserleri içinde en kõymetlisi ve en sevgilisi” olabilir miydi? 5 Ağustos 1946’da Hasan Âli Yücel’in görevden ayrõlmasõyla Milli Eğitim’de bir devir kapandõ ve yeni bir devir başladõ... Demokrasiye geçişle enstitü düşmanları çoğalıyordu. Peyami Safa gibi dönemin güçlü kalemleri, Ahmet Emin Yalman gibi bazı solcu yazarlar ve Kızılçullu Köy Enstitü- sü’nün ilk müdürü Emin Soysal da bu grupta yer almıştı. Soysal’ın içinden geldiği kurumla- rı, “ahlaksızlık, yıkıcılık ve ihanet yuvaları” olarak nitelendirmesi, kamuoyunu etkilemişti. Bu, enstitüleri, kuruluş felsefesindeki işlevinden uzaklaştırarak klasik bir köy öğretmen oku- lu yapılanmasına dönüştürmek isteyen Sirer’in işini kolaylaştırıyordu. Enstitüler “hizaya ge- tirilmeye” başlanmıştı. Sirer’in ilk icraatı, adı Köy Enstitüleriyle bütünleşen İlköğretim Ge- nel Müdürü İsmail Hakkı Tonguç’u görevinden almak oldu. Ardından çıkarılan genelge ile Köy Enstitülerini özgün eğitim kurumları yapan uygulamalar, birer birer kaldırıldı. Böylece 1947 yılı sonunda, Köy Enstitüleri büyük oranda klasik okullara dönüştürüldü. İlk icraat Tonguç’u görevden almak İsmail Hakkı Tonguç, Hasan Âli Yücel ve Reşat Şemsettin Sirer birlikte... Hedef tahtası Köy Enstitüleri, 1946 kavşağõnda he- def tahtasõna konulmuş, kuruluş amaçla- rõndan uzaklaştõrõlmõştõ. 1950’ye gelin- diğinde Köy Enstitüleri DP iktidarõnõn eline düşmüştü. Yeni iktidarõn politikasõ doğrultusunda, önce enstitülerde karma eğitme son verildi. 27 Ocak 1954’te ya- yõmlanan 6234 Sayõlõ Kanunla, adlarõ da tabelalardan silindi. Böylece DP, muha- lefetteyken hõrpaladõğõ Köy Enstitülerini, iktidara gelince tarihten silmişti. Yıllar sonra gelen itiraf 1946 kavşağõnda, Köy Enstitüleri ve kurucularõnõn başõna gelenler şunu bir kez daha göstermektedir: Köy Enstitüle- ri, demokrasiye geçişte, demokrasinin olanaklarõ bir fõrsat olarak kullanõlarak, acõmasõz bir saldõrõya uğramõş ve sonun- da hoyratça feda edilmiştir. Enstitülere yönelik suçlamalarõn dayanaksõz olduğu ve bambaşka amaçlarla ortaya atõldõğõ, yõllar sonra, “itiraf edilmiş” ve öğrenil- mişti. Ama artõk iş işten geçmişti. 70. yõlda bir kez daha yinelemekte ya- rar görüyoruz. Köy Enstitüleri, demok- rasi ile yönetilecek ülkenin seçmeni ola- cak olan yurttaşõ eğiterek ona hakkõnõ aramayõ öğreten, onu biat kültüründen uzaklaştõrarak özgür düşünceli birey yapmayõ hedefleyen bir projeydi. Yapa- rak, yaşayarak ve üreterek eğitimi öngö- ren enstitüler, köy çocuklarõnõ sanat ve klasiklerle buluşturmuştu. Cumhuriyetin en õşõltõlõ bu eğitim atõlõ- mõ yarõm bõrakõlmakla, devrimci düşün- cenin sözcülerini yetiştiren kaynak kuru- tuldu. 1946 kavşağõ ile başlayan sürecin bugünkü göstergeleri bu kaynağõn kuru- tulmasõnõn ülkeye neler kaybettirdiğini açõkça göstermektedir. Köy Enstitülerini kuranlara, gelişti- renlere, omuz verenlere, 70. yõldönü- münde bir selam uçuralõm. ‘Tarihten sildiler’Köy Enstitüleri için 1946 bir kavşak noktasõ oldu. 1950’lere gelindiğinde DP muhalefetteyken hõrpaladõğõ bu devrim projesini iktidara gelince ortadan kaldõrdõ Köy Enstitüsü mezunu yazarlar bir araya geldi Paneli Ataol Behramoğlu (solda) yönetti. İstanbul Haber Servisi - Kuruluşu- nun 70. yõlõ kutlanan Köy Enstitüsü mezunu yazarlar bir araya gelerek ens- titülerin Türk edebiyat tarihi için öne- mini masaya yatõrdõlar. Beykent Üni- versitesi Ayazağa Yerleşkesi’nde dün düzenlenen “Köy Enstitüleri ve Ede- biyat” konulu panelin oturum başkan- lõğõnõ gazetemiz yazarlarõndan Ataol Behramoğlu yaptõ. Behramoğlu, Köy Enstitülerinin yok edilmesini “Cum- huriyet devrimlerine son verilmesi” olarak değerlendirdi. Köy Enstitü me- zunu ve eleştirmen Emin Özdemir de Köy Enstitülerinde edebiyat eğitimine verilen öneme değinerek “Orada, hem iyi okurlar hem de iyi yazarlar yetiştiriliyordu” diye konuştu. Köy Enstitüsü ilkelerinin günümüz eğitim sorunlarõna da çözüm getirebilecek il- keler olduğunun altõnõ çizen yazar Pa- kize Türkoğlu, “En önemli ilke pa- rasız eğitimdir” dedi. Yazar Osman Şahin Köy Enstitülerinde aydõn biriy- lerin yetiştirildiğini belirtirken Yrd. Doç. Dr. Musa Sapıtmaz da Köy Enstitüsü’nde her öğrencinin müzik aleti çaldõğõnõ anõmsatarak enstitü yõl- larõnda çalmayõ öğrendiği akordeonu ile kõsa bir dinleti sundu. Kastamonu’dan Eskişehir’e KASTAMONU/ ESKİŞEHİR (Cumhuriyet) - Kastamonu Üniversi- tesi’nce düzenlenen “Kuruluşunun 70. Yılında Bir Toplumsal Değişim Projesi Olarak Köy Enstitüleri” sempozyumunun son gününde gazete- miz yazarõ Işık Kansu, “Unutulmuş bir eğitim devrimcisi: Nafi Atuf Kansu” konulu bir bildirisini dönem fotoğraflarõnõn yer aldõğõ slayt gösteri- si eşliğinde sundu. Kansu; dedesi Nafi Atuf Kansu’nun eğitimci yanõndan ve bilimsel çalõşmalarõndan söz etti. Eğitimciler Derneği (Eğit-Der) Es- kişehir Şube Başkanõ İbrahim Gere- de, Köy Enstitülerinin 70. kuruluş yõl- dönümü nedeniyle Anadolu, Osman- gazi Üniversiteleri, Büyükşehir, Tepe- başõ, Eğit-Der ve Türkiye Emekli Öğ- retmenler Derneği’nin (TEÖD) hafta boyunca çeşitli etkinlikler düzenledi- ğini belirtti. Gerede, bugün 12.30’da Atatürk Anõtõ’na çelenk konulmasõyla başlanacak etkinliklerin aynõ gün El- dem Sanat Galerisi’nde eğitimci res- sam Yusuf Toprak’õn resim sergisi ile süreceğini söyledi. KISA...KISA...KISA... İZMİR Yeni Kuşak Köy Enstitü- lüler Derneği ve bazõ meslek örgütleri- nin düzenlediği program kapsamõnda bugün 10.00’da İzmir Cumhuriyet Alanõ’ndaki Atatürk Anõtõ’na çelenk konulacak. “70 yõldõr parõldayan õşõk sönmeyecek” konulu panel, İzmir Ekonomi Üniversitesi’nde 13.00’te gerçekleştirilecek. Panele, Dr. Engin Tonguç, sanatçõ Genco Erkal, gazeteci Hõfzõ Topuz ve CHP Milletvekili Mu- harrem İnce katõlacak. ANKARA Halk TV’nin bugün yayõmlanacak Cumhuriyet Kadõnlarõ programõna Köy Enstitüsü mezunu Prof. Dr. Mürüvvet Bilen katõlacak. Program saat 15.15’te başlayacak. BEYOĞLU 2. SULH HUKUK MAHKEMESİ’NDEN GAYRİMENKUL AÇIK ARTTIRMA DÜZELTME İLANI DOSYA NO: 2010/1 SATIŞ Mahkememizden verilen satõş kararõ gereğince Cum- huriyet Gazetesinin 10/04/2010 tarihli nüshasõnõn 12. sayfasõnda yayõnlanan T.C. BEYOĞLU 2. SULH HU- KUK MAHKEMESİNDEN GAYRİMENKUL AÇIK ARTTIRMA İLANI DOSYA NO 2010/1 SATIŞ SA- YILI İLANIN TAŞINMAZIN HALİ HAZIR DU- RUMLARI VE ÖZELLİKLERİ KISMINDA GEÇEN “GÜL APT.’MANININ” “GÜR APARTMANI” OLA- RAK DÜZELTİLMESİ ilan olunur. 13/04/2010 (Basõn: 25399) T.C. ÇORUM 2. İCRA MÜDÜRLÜĞÜ’NDEN TAVZİH İLANI Dosya No: 2009/227 Tal. 26.03.2010 tarihli Cumhuriyet Gazetesinde yayõnlanan Müdürlüğümüz 2009/227 Tal. Sayõlõ dosyasõ Taşõnmaz Açõk Ar- tõrma İlanõnõn;“Tapu kaydõ” bölümünde geçen taşõnmazõn parsel numarasõnõn “641” olduğu, “Bahçe duvarõ” bölümünde ge- çen taşõnmazõn yüzölçümünün “88 m2” olduğu, ve “Makine ve Tesisatõ” bölümünde geçen “-Tel çekme, 030 cm. 4 kafalõ, - Tel çekme 040 cm. 5 kafalõ, -Tel çekme bobini, 050 cm. 5 kafalõ, -Tel çekme bobini, 060 cm. 5 kafalõ” ibarelerindeki altõ çizili “0” rakamõnõn hataen yazõldõğõ, aslõnõn “Ø” olduğu ilan olunur. 06/04/2010 (Basõn: Tashih)