Katalog

ekonomi@cumhuriyet.com.tr 6 ŞUBAT 2010 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ 13 CMYB C M Y B İŞÇİNİN EVRENİNDEN ŞÜKRAN SONER Türkel-TEKEL ÇYDD, Prof.Dr. Türkel Minibaş’ı bugün Kadir Has Üniversitesi’nde saat 15’te başlayacak bir etkinlikle, “Türkel Minibaş’lar yetişiyor” sloganı ile, dostlarıyla birlikte anacak. Sevgili dostumuz Minibaş’ın ÇYDD çatısı altında, çocuklarımızın çağdaş eğitimi için verdiği yıllar, tırnakla kazınan emeğe saygı, dostlarının anıları ile beslenecek. TEKEL işçilerinin büyük direnişi gündeme geldiğinden bu yana Türkel, bir başka kimliği ile hep gözlerimin önünde, beynimin içinde... Yeni emperyalizmin güçlü rüzgârlarında, iktisat biliminin hizmetinde olmaları beklenen bilim insanlarımızın büyük çoğunluğu savrulurlarken, “liboş” kavramına uygun, piyasalar düzeninin emrinde hizmet yarışına katılmışken, bir avuç iktisat bilimcisi de insandan yana ekonomi kriterleri ile dik durmakta direndi. Özalizmden sonra Erdoğanizimde patlayan özelleştirme uygulamaları gündemde, TEKEL özelleştirmelerinden önce de Türkel Minibaş ile birlikte çok fazla söyleşi, etkinlikte birlikte olduk. Ekonomi bilimi adına Türkel, ideolojik özelleştirme dayatmalarının ülkemiz için nasıl bir sosyal, ekonomik facia olacağını hiç yorulmadan, yılmadan anlattı durdu... Yeni emperyalizm rüzgârlarında pek çok dünya ülkesi ile birlikte ülkemizde de verilmek istenen geri dönüşü olmayan zararları bir bir sayıp döktü.. Türkel’in ömrü TEKEL özelleştirmeleri sonrası olacaklara ilişkin bir bir saydıklarının yaşanmasına tanıklık etmeye yetmedi belki. TEKEL işçilerinin hak arama savaşımında yanlarında yerini alırken “ben demiştim” diyemedi. Ancak başka özelleştirmelerin birbirinden olumsuz sonuçlarına tanıklık ederken, zaten “ben demiştim” diyerek haklı olduğunu görmekten sevineceklerden biri değildi. Olumsuz sonuçlarda haklı çıkmaktan sevinmek yerine üzülenlerden, isyan edenlerden olmayı seçmişti.. TEKEL işçilerinin dünya emek tarihinde bir benzeri olmayan pasif direnişleri, Başbakan Erdoğan aksine diklense de, yeni emperyalizmin emeği yok sayan piyasalar düzeninin savunucularının, liboşların ezberlerini fena halde bozdu. Gerçekler çıplak ortaya çıktıkça emeğin kazanılmış haklarının yok sayılmasından, özelleştirmelerdeki yağmaya, vurguna uzanan bir halkada, çirkinlikler sırıtır oldu. Piyasalar düzeni, sermayenin serbest rekabet adına, maliyetleri en aşağı çekerek, en yüksek kârları elde etme hırsında, papağanlara ezberletilmiş doğru gibi görünen tezler bir bir çürüyordu. Kamu işletmelerini sosyal devletin, paylaşımda eşitliğe doğru yol alışın, işçi haklarının, ekonominin gelişmesinin aracı olarak gören bir avuç ekonomist, bu işletmelerin ekonomi ilkeleri içinde ayakta tutulmalarını savunurlarken, siyasilerin oy deposu olarak kullanmalarına da şiddetle karşı durdu. Kamu işletmelerinin kötü, verimsiz işletilmesi, işçi deposu olarak görülmelerindeki tüm olumsuzluklara karşın, Özalizm, Erdoğanizmin özelleştirmeler furyasının öncesinde, özel sektörün daha verimli, kamu işletmelerinin zarar ettikleri tezi de doğru değildi. Prof. Korkut Boratav Hoca’nın dünyada kaynak olarak değerlendirilen araştırması, sonuçları ile ortada; Türkiye’de kötü yönetildiklerinde bile kamu işletmeleri toplamda özel sektörden sonuç olarak daha verimsiz değillerdi. Üstelik ezberletilen yeni dünya sömürü düzeni ideolojisinin papağanlığını yapanların söylediklerinden tam tersi olarak, Türkiye’de zarar edenleri değil, en çok kâr edenleri, en yüksek değerlerde yatırımları olanların özelleştirilmeleri furyası yaşandı... Cumhuriyetin birikimleri, bölgenin sosyal, iş yaşamının da temel direği, biricik işçilik alanları bir bir yağmalanıp kapandı. Devlet kasaplık mı yapacak, sütçülük mü demogojisi ile hayvancılık, sütçülük, besicilik tüketildi. Et, süt yüzü göremeyen milyonlar, çocuklar yaratıldı. ORÜS’ler, Sümerbank’lar, şeker, tütün, içki.. fabrikaları bir bir değerlerinin çok altında yağmalanarak satılırken, çalışanlarının sokakta kalmalarının nedeni, papağanların söyledikleri “fazla işçi hantallık” gerekçesi doğru değildi. Özel işletmeler verimli çalışmaya dayanak sayıda işçiyi de almadılar, yükünü devlete attılar. Yeni sendikasız, sigortasız, kayıt dışı en ucuz işçilikle en kârlı, kölelik düzeninde üretimden bile çoğunlukla kaçtılar. Özelleştirilen işletmelerin çok büyük çoğunluğunda, değerli binalar, arsalar satın alındıklarının üstünde değerlerle üretim dışı amaçlarda kullanıldılar. Bugün koca bir Karadeniz sahil şeridi, Kürt sorunu açılımında anahtar Güneydoğu illerimizde bir tek anlamlı üretim yapılan fabrika, işyeri kalmadı. Son krizin, bir önceki krizin önlemleri sayesinde piyasalarımızı, bankalarımızı çok daha az vurmasına karşın, çıktığı gelişmiş ülkeleri katlayan, gelişmekte olan ülkelerin gerisinde işsizlik yaratmasını, büyümede en geri ülkeler listesine düşmemizi başka nasıl açıklıyabiliriz?... Türkel’i, liboş papağanlardan farklı ses vermesi, TEKEL özelleştirmeleri öncesi yürekli duruşu ile de saygıyla anmak istiyoruz.. soner@cumhuriyet.com.tr Yunanistan eylemde: Yunanistan Başbakanõ Yorgo Pa- pandreu, mali açõklarõnõ bu yõl yüzde 4 oranõnda düşüre- ceklerini açõkladõ. Ülkede hükümetin yeni bütçe politikasõ- nõ protesto etmek amacõyla eylemler düzenlenirken gümrük memurlarõnõn eylemi kuyruklara neden oldu. İspanya zorda: Bütçe açõğõnõn GSMH’ye oranõ yüzde 54.3’ü aşan ve borç sorunu nedeniyle Avrupa’nõn en riskli ülkelerin- den biri haline gelen İspanya’da sendikalar protesto eylemle- rine, muhalefet de finansal yapõyõ düzenlemek isteyen Başba- kan Zapatero’yu güvensizlik oyuyla düşürmeye hazõrlanõyor. Portekiz’de yeni önlem: Portekiz’de yoksul kesime yapõla- cak harcamalarõn önünü açan yasa muhalefetin 87’ye karşõ 127 oyuyla kabul edildi. Ülkede bütçe açõğõnõn milli gelire oranõ yüzde 9.3’e ulaştõ. Maliye Bakanlõğõ önlem olarak kamu istihdamõnõ azaltmayõ, kamu görevlilerinin maaşlarõnõ dondurmayõ planlõyor. 2 bin puan buhar oldu uçtu Ekonomi Servisi - İstanbul Menkul Kõy- metler Borsasõ (İMKB) Ulusal 100 Endek- si’nde kayõp 2 bin puanõ geçerken dolar 1.52 liraya yükseldi. Yunanistan, Portekiz ve İspanya’nõn borç ödeyebilme kapasitesine ilişkin kaygõlar küresel yatõrõmcõlarõn hisse senetlerinden güvenli liman olarak gördükleri dolara kaçmalarõna neden olurken içeride hisse senetleri, TL, Türk euro- bondlarõ ile CDS’lerinde (risk sigortasõ) kayõp- lara neden oldu. Avrupa Komisyonu’nun Yu- nanistan’õn maliye ve ekonomi politikalarõnõ ya- kõn izlemeye almasõ, Portekiz’in bono ihracõnõ kõsmasõ ve İspanya’nõn önümüzdeki üç yõla ait bütçe açõğõ rakamlarõnõn tahminlerin üzerinde kal- masõ ABD’de beklenenin üzerinde gelen işsizlik maaşõ başvurularõ ile birleşince hisse senedi piyasalarõ genelinde sert satõşlara yol açtõ. İMKB’de kayõplar yüzde 3.76’ya varõrken ser- best piyasada dolar/TL paritesi 2010’un en yük- sek seviyesi olan 1.52’nin üzerini gördü. Tah- vil/bono piyasasõnda kayõplarõ lokal alõmlar sõ- nõrlarken bir süredir sakin seyreden Türk CDS’le- ri de küresel kayõplarla 225 seviyesini gördü. BGC Partners başekonomisti Özgür Altuğ, “Piyasalar yurtdışına bağlı satıcılı” dedi. İş Yatõrõm Yurtiçi Piyasalar Müdür Yardõmcõsõ Ya- sin Demir de, hisse senetleri piyasasõndaki dü- şüşün yurtdõşõndaki gelişmelere, özellikle de Gü- ney Avrupa ülkeleri İspanya ve Portekiz piya- salarõndaki gelişmelere paralel olarak geldiğini söyledi. Demir, büyüme trendinin değişmediğini düşündüklerini, 2010 senesi için bu düşüşlerin çok büyük bir düzeltme olarak görülebileceğini belirterek, “Kısa ve orta vadede buradan daha kötüye oynamamak lazım” dedi. YÜRÜTME DURDURULDU Danõştay Doğan’õnhacize itirazõnõkabuletti Ekonomi Servisi - Doğan Ya- yõn Holding’in, tebliğ edilen 2004, 2005 ve 2006 yõllarõna ait 862.4 milyon liralõk vergi aslõ ve ceza ih- barnameleriyle ilgili olarak, ihti- yati haciz işlemlerinin yürütme- sinin durdurulmasõ talebi ile Da- nõştay’a itirazõnõn şirket lehine sonuçlandõğõ bildirildi. DoğanYayõn Holding’den yapõ- lan açõklamada Danõştay 4. ve 9. dairelerinin oybirliği ile aldõğõ or- tak karar doğrultusunda şirketle il- gili ihtiyati haciz işlemlerinin yü- rütmesinin durduğu belirtildi. Açõk- lamada, şunlar kaydedildi: “Hatırlanacağı üzere söz ko- nusu vergi aslı ve ceza ihbarna- meleri ile ilgili olarak şirketi- mizden işlemiş faizi ile birlikte 914.820.334 TL tutarında temi- nat gösterilmesi talep edilmiş; ta- kiben şirketimizin Merkezi Ka- yıt Kuruluşu ve aracı kurumlar nezdindeki ihraçcı/yatırımcı he- saplarına, 11 adet gayrimenku- lü ile hava ve kara taşıtlarına il- gili vergi dairesi tarafından ihti- yati haciz işlemi tesis edilmiş ve bu konudaki gelişmeler daha önce kamuya açıklanmıştır.” ATO BAŞKANI: Bankalar yüksek komisyonlardan vazgeçmeli Ekonomi Servisi - Ankara Ti- caret Odasõ Başkanõ Sinan Ay- gün, Merkez Bankasõ ve Türkiye Bankalar Birliği (TBB) başkanlarõna mektup yazarak, bankalarõn yap- tõklarõ her işlemden, yüksek mik- tarlarda ücret ve komisyon talep et- melerinin önüne geçilmesini istedi. Bankalardan ücret ve komisyonla- ra çekidüzen vermesini isteyen Ay- gün, “2009’un ilk 11 aylık döne- minde 12.5 milyar TL ücret, ko- misyon ve hizmet geliri elde eden bankacılık sektörü işletme gider- lerinin yüzde 66’sını sadece kredi- lerden aldıkları komisyonlardan karşıladılar” dedi. Aygün, ekono- mide yaşanan küçülmeye rağmen, bankacõlõk sektörünün büyümeye de- vam etmesinde alõnan ücret ve ko- misyonlarõn önemli rolü olduğunu sa- vundu. Aygün, “Vatandaşlar yasal zorunluluklar nedeniyle birçok iş- lemi artık bankalar aracılığıyla yapmak zorunda kalıyor” dedi. Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsasõ yeni yazõlõmõyla piyasaya farklõ ürünler sunmaya hazõrlanõyor VOB 6. yılında hedef büyüttü PELİN ÜNKER İZMİR - Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsasõ (VOB) Yö- netim Kurulu Başkanõ Işõnsu Kestelli, yeni yazõlõm için bir İngiliz firmasõ ile 6 milyon dolar karşõlõğõnda anlaşma yap- tõklarõnõ belirterek “Artõk op- siyonlar gibi yeni ürünleri pi- yasaya sunabileceğiz. Bunun- la birlikte işlem hacmini 2011’de ikiye katlamayõ he- defliyoruz. Bu yõl yaklaşõk yüzde 20 artõşla 400 milyar li- ra civarõnda bir işlem hacmine ulaşmayõ öngörüyoruz” dedi. VOB’un 6. kuruluş yõldönümü nedeniyle gazetecilerle bir ara- ya gelen Kestelli, çeşitli oda- borsa ve bankalarõn ortak ola- cağõ lisanslõ depoculuk şirke- tinin de önümüzdeki günlerde hayata geçeceğini belirtti. Kes- telli, İş Bankasõ’nõn kurulacak olan lisanslõ depoya yüzde 10 ortak olmak istediğini söyledi. Kurulduklarõ yõldan bu yana İstanbul Menkul Kõymetleri Borsasõ’nõn (İMKB) yazõlõmõ- nõ kullandõklarõnõ ifade eden Kestelli, “İMKB’nin yazõlõm- larõ artõk hantallaştõ, yeni ürün- ler için yetersiz kaldõ. Uzun ara- yõşlar sonucunda bir yazõlõm şirketi ile anlaştõk. Bu yazõlõmõn ücretini 10 yõlda ödeyeceğiz. Yazõlõm Türkiye’deki en iyi ya- zõlõm olacak. Yazõlõmõ isterlerse İMKB’ye memnuniyetle veri- riz” diye konuştu. Kestelli, 2009’da İMKB’ye sõrf yazõlõm için 2 milyon 500 bin lira öde- me yaptõklarõnõ belirtti. Kurulduğu yıl işlem hacmi 3 milyar lira olan VOB, bunu 5 yıl- da 111 kat arttırarak bugün dünyanın en büyük 22’nci vadeli borsası haline gel- di. VOB’un kuruluşunun 6. yılı dolayısıyla düzenlenen kokteylde İzmir Büyük- şehir Belediyesi Başkanı Aziz Kocaoğlu’nun katılımıyla pasta kesildi. Türk sinema sektörü de, Hin- distan’da Bollywood tecrübe- sini yakından tanıyacak. DEİK’in düzenleyeceği “Bollywood ve Türk Film Sektöründe İşbirliği Fırsatları” konulu panel gerçekleştirilecek. Hindistan’daki kaçağõ Türk firmasõ önleyecek Ekonomi Servisi - İşitme sistemleri pazarõ ve teknolojisinde dünyanõn en önemli firmalarõndan biri sayõlan Pho- nak, 20 yõldõr ürünlerini bulundurdu- ğu Türkiye pazarõna, kendi kurduğu Phonak Duyu Sistemleri ile doğrudan girdi. 8 milyar dolarlõk pazar değeri bu- lunan Sonova Group’a bağlõ Phonak, 2-3 yõl içerisinde Türkiye’de de üre- tim yaparak Türki cumhuriyetler ve bölge ülkelerine hi- tap etmeyi hedefli- yor. İsviçre’de 3 bin kişiye istihdam sağ- layan ve 100’e ya- kõn ülkede satõlan Phonak AG’nin sa- tõştan sorumlu Baş- kan Yardõmcõsõ Ig- nacio Martinez ile Phonak Türkiye Genel Müdürü Mehmet Yıldırım, düzenledikleri basõn toplantõsõnda şun- larõ söyledi:  Dünyada her 6 insandan biri işit- me kaybõ yaşõyor. Nüfusu Türki- ye’ye yakõn Avrupa ülkelerinde yõl- da yaklaşõk 2 milyon adet, bizde sa- dece 100 binler civarõnda araç satõ- lõyor. Kamuoyu yeterince bilinçli de- ğil, taramalar zayõf, odyolog sayõsõ yetersiz, gerçek sayõ belirsiz.  Kulak arkasõna ya da içine yer- leştirilen bir işitme cihazõ, mini bir PC gibidir. Çevreden aldõğõ sesleri filtre edip doğru sesleri doğru frekanslarda beyne göndererek işitme kaybõnõ or- tadan kaldõrõr. Herkesin duyduğu- duyamadõğõ frekanslar ve kulak yapõsõ farklõdõr. Gerekti- ğinde dişçilik gibi, kendi kulak kalõbõ- na uyarlanmõş özel cihazlarõn ya da kafatasõna monte edilebilecek aygõt- larõn yapõlmasõ ge- rekebilir. Bu işin teknolojisi sürekli gelişiyor, 6 ayda bir yeni ürün çõ- karõyoruz.  Ayrõ bir merkezde 3S (security, studio, school) çalõşmalarõmõz var. CIA, KGB gibi üst düzey güvenlik sis- temleri için, şifrelenmiş, güvenliği sağlanmõş minik iletişim cihazlarõ, ti- yatro, opera, dizi gibi günümüz gösteri sanatlarõnda “sufle verme” amaçlõ ci- hazlar yapõyoruz. Hiperaktif çocukla- rõn öğretmenin her söylediğini sõnõfõn her köşesinden duyabildiği FM bandõ üzerinden çalõşan ürünlerimiz var. Ekonomi Servisi - Cumhur- başkanõ Abdullah Gül, 15 yõl aradan sonra Cumhurbaşkanõ se- viyesinde Hindistan’a resmi bir ziyarette bulunacak. Dõş Ekono- mik İlişkiler Kurulu (DEİK), Gül’ün Hindistan-Bangladeş zi- yaretine iş dünyasõndan kalaba- lõk bir heyetle eşlik ediyor. Pazar günü başlayacak ve bir hafta sürecek olan ziyaret kap- samõnda TOBB Başkanõ M. Ri- fat Hisarcıklıoğlu’nun yanõ sõ- ra Türkiye’den yaklaşõk 80 işa- damõ da Hindistan’a gidiyor. Seyahat sõrasõnda Hindistan eko- nomisinin önemli sorunlarõ ara- sõnda gösterilen elektrik sayaç- larõndaki yolsuzluğu engelleye- bilmek için yeni bir sayaç geliş- tiren Türk firmasõ Elektromed, Hintli firma ile ortaklõk anlaş- masõ da imzalayacak. Türk-Hint İş Konseyi Başkanõ Cefi Kam- hi, 2007-2012 arasõnda 450 mil- yar dolarlõk altyapõ yatõrõmõ yap- masõ planlanan Hindistan’õ, Türk inşaat ve müteahhitlik firmalarõ için iş potansiyeli en yüksek ül- keler arasõnda gösteriyor. Ülker şekerlemede dünyanın 11. devi Ekonomi Servisi - Çikolata ve şekerleme sektörü yayõnõ Candy Industry tarafõndan 9 yõl- dan bu yana hazõrlanan Küresel Top 100 listesinde Ülker 11. sõraya yerleşti. Ülker’den yapõlan açõklamaya göre, kuruluş, çi- kolata ve şekerleme alanõnda gösterdiği faaliyet- leriyle Candy Industry dergisinin ocak sayõsõnda yayõmlanan ve 2009 verileri baz alõnarak oluştu- rulmuş Küresel Top 100 listesinde 11. sõrada yer aldõ. Ülker, 2007 listesinde 15, 2008 listesinde ise 12. sõrada yer alõyordu. Liste, tüm dünyada çiko- lata ve şekerleme sektörlerinde faaliyet gösteren şirketlerin ciro, çalõşan sayõsõ ve üretim tesisi sa- yõsõ bazõnda değerlendirilmesiyle hazõrlanõyor. Açõklamada “Yıldız Holding’in AR-GE’ye ver- diği önemin bir sonucu olarak, Ülker markası her yıl portföyünü yenilikçi ve farklı ürünler- le geliştirmeye devam ediyor” denildi. Işõnsu Kestelli, 6 milyon dolara mal ettikleri yeni yazõlõmlarõ sayesinde işlem hacmini iki katõna çõkarmayõ amaçladõklarõnõ ifade etti. CIA’ya cihaz üreten Phonak işitme engelliler için geliyor Yunanistan, Portekiz ve İspanya’da yaşanan sorunlar İMKB’de büyük düşüş yarattõ Dünyanõn en büyüklerinden Bollywood’a ziyaret Portekiz Maliye Bakanı Fernando Teixeida dos Santos. EMİNE KAPLAN ANKARA - AKP, IMF ile ilişkilerde “gel-git”li bir tablo çiziyor. Başbakan Tayyip Erdoğan, son dönemde önce “IMF ile anlaşmak üzereyiz” açõk- lamasõ yapõp ardõndan “IMF’ye muhtaç değiliz” derken, dünkü MKYK’de de “IMF’ye boyun eğ- meyelim” görüşü öne çõktõ. IMF’yi eleştiren bazõ MKYK üyeleri, İspanya, Yunanistan ve Portekiz’i örnek göstererek “Krizden en az etkiyle kurtu- lan ülkelerdeniz. Niye IMF’ye boyun eğelim?” dediler. Bir MKYK üyesi, Yunanistan’õn tarihinin en kara ekonomik krizinden geçtiği halde IMF ile masaya oturmadõğõnõ vurguladõ. Başbakan Yar- dõmcõsõ Ali Babacan hükümet olarak çizgilerin- den geri adõm atmadõklarõnõ, görüşmelerden mut- laka anlaşma çõkacağõnõn beklenmemesini de istedi. AKP’DE IMF ‘GEL-GİT’İ