Katalog

26 EYLÜL 2009 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA KÜLTÜR 17kultur@cumhuriyet.com.tr CMYB C M Y B Dinkjan ile Akkaya bir arada Kültür Servisi - Diyarbakõr’dan ABD’ye göç eden Ermeni bir ailenin üyesi, dünyaca ünlü ud virtüözü Ara Dinkjan ile bağlama ve şelpe ustasõ Erdal Akkaya, bugün 20.30’da Aya İrini Müzesi’nde birlikte sahneye çõkõyor. Türkiye Sakatlar Derneği’nin (TSD) düzenlediği ‘Kökler ve Dallar’ adlõ konserin repertuvarõnda, Udi Hrant’tan Celal Güzelses’e uzanan klasikleşmiş Anadolu halk türküleri ile iki müzisyenin kendi besteleri yer alõyor. Geliri Balõkesir’in Gönen ilçesinde engelliler için yapõlacak 400 yataklõ huzurevi ve 100 yataklõ öğrenci yurdu projesinde kullanõlacak konserin basõn toplantõsõnda Erdal Akkaya, Dinkjan ile amaçlarõnõn, Anadolu’nun hümanizmini ve ortak belleğini canlõ tutmak olduğunu belirtirken daha önce Sezen Aksu, Coşkun Sabah gibi isimlerle çalõşan Ara Dinkjan ise 29 Eylül’de kendisi gibi müzisyen olan babasõ Onnik Dinkjan ve Kardeş Türküler ile birlikte Diyarbakõr’da konser vereceklerini hatõrlattõ. ‘Aptallõk Çağõ’nda mõyõz? Kültür Servisi - Greenpeace’in öncülüğünde getirilen ve dünya çapõnda konserler ve etkinliklerle desteklenen “Aptallık Çağı” filmi ekim ayõnda Türkiye’de gösterime giriyor. 450 bin sterlinlik bütçesinin tamamõ bireysel desteklerle sağlanan filmin, bugüne kadar iklim değişikliği ve sonuçlarõ üstüne yapõlmõş en etkili bağõmsõz yapõm olduğu belirtiliyor. Filmde, aralõk ayõnda Kopenhag’da düzenlenecek BM İklim Zirvesi öncesinde ivedi önlem alõnmazsa iklim değişikliğinin yol açabileceği felaketlere dikkat çekiliyor ve gelecek kuşaklarõn yaşadõğõmõz çağõ “Aptallık Çağı” diye mi adlandõracağõ sorgulanõyor. Film, 6 bağõmsõz öyküde anlatõlan, tüketim, savaş, iklim değişikliği, petrol ve alternatifleri gibi temalardan oluşuyor. Drama, animasyon ve belgesel karõşõmõ yapõm, “insanoğlunun aptallığıyla” yitirilen bir dünyaya eleştirel bir gözle bakõyor ve insanlõğõ çözüm üretmek için harekete geçmeye çağõrõyor. Yönetmen Franny Armstrong ve Oscar’lõ yapõmcõ John Battsek’in imzalarõnõ taşõyan “Aptallık Çağı”nõn başrolünü Oscar adayõ İngiliz oyuncu Pete Postlethwaite üstleniyor. Film, 21 Eylül’de New York’ta düzenlenen İklim Haftasõ sõrasõnda aynõ anda 45 ülkede 550 sinemada gösterildi. Galasõ Yılmaz Erdoğan’õn ev sahipliğinde yapõlacak film ekim ayõnda Beşiktaş Kültür Merkezi’nde gösterime girecek. ‘Çay Keyfi’ni yaşatan kareler Kültür Servisi - “Çay keyfinin 1001 türlü hali var” sloganõyla düzenlenen 16. Allianz Fotoğraf Yarõşmasõ’nda dereceye girenler belirlendi. Siyah-beyaz fotoğraf dalõnda birincilik ödülü Selim Uçar Çam’õn, mansiyonlar ise Gökhan Bedir ve Uğurhan Betin’in oldu. Renkli fotoğraf dalõnõn birincisi İsmet Danyeli, mansiyon ödülü ise Tacettin Yüksel ve Ahmet Fatih Sönmez’e verildi. Yarõşmada dereceye giren eserler, Allianz Oditoryum Fuayesi’nde, ardõndan da Allianz Fotoğrafevi’nde sergilenecek. Ara Güler’e bir ödül daha Kültür Servisi - Dünyaca tanõnmõş fotoğrafçõ Ara Güler, Lucie Vakfõ tarafõndan verilen ‘Yaşamboyu Başarõ Ödülü’ne layõk görüldü. Usta fotoğrafçõlarõ ödüllendiren ve başarõlõ fotoğrafçõlarõ keşfetmeyi amaçlayan vakfõn yedinci kez verdiği ödül, Güler’e 19 Ekim’de düzenlenecek New York Lincoln Center’daki törenle sunulacak. İngiliz aktöre başarı ödülü Kültür Servisi - İspanya’da devam eden 57. San Sebastian Film Festivali’nde Britanyalõ aktör Ian McKellen’a Donostia Yaşam Boyu Onur Ödülü verildi. Özellikle Magneto (X-Men) ve Büyücü Gandalf (Yüzüklerin Efendisi) rolleriyle tanõnan yõldõz, “Ödül canlandõrdõğõn bir karakter için değil, kariyerim için veriliyor, çok mutluyum” dedi. ‘Oyun Yazma Yarışması’ sonuçları Kültür Servisi - Mitos-Boyut Tiyatro Yayõnlarõ’nõn düzenlediği “4. Oyun Yazma Yarõşmasõ” sonuçlandõ. Yarõşmada “Yalnõzlõk Odalarõ” oyunu ile Yusuf Demirkol; “Ziggurat” oyunu ile Erkan Yõlmaz ve “Zamaro Binasõ Soruşturmasõ” oyunu ile Özlem Lale “Başarõ Ödülü”ne, “Bu Böceği Kim Öldürdü” oyunu ile Elif Solak ve “Ah-u Zelha” ile Pervin Okur “Özendirme Ödülü”ne değer görüldü. Ödül alan oyunlar toplu halde Mitos - Boyut Yayõnlarõ’nca yayõmlanacak ve ekim ayõ içinde kazananlara ödülleri törenle verilecek. Sahaflar festivalde Kültür Servisi - İstanbul’dan yaklaşõk 70 sahafõn katõldõğõ “Beyoğlu Sahaf Festivali”nin üçüncüsü dün başladõ. Beyoğlu Belediyesi’nin desteğiyle Taksim Gezi Parkõ içinde düzenlenen kitap şenliği 11 Ekim’e dek sürecek. Festivalde nadir olan ve zor bulunan kitaplarõn yanõ sõra eski plaklar, gravür, harita, fotoğraf gibi görsel malzemeler de satõşa sunulacak. Büyükada’da buluşma Kültür Servisi - ‘Büyükada Buluşmasõ’ başlõğõ altõnda bugün Büyükada Winehouse’da bir dizi etkinlik düzenleniyor. Etkinlik kapsamõnda saat 15.00’te Özgür Altunok’un klasik müzik resitali eşliğinde açõlacak ressam Adil Salih’in “ADA- SEE” sergisine ek olarak saat 16.00’da şair Arif Damar, Akõn Ok, Ertan Mõsõrlõ, Mesut Aşkõn, Mustafa Köz, Nihat Nikerel, Muzaffer Özdemir’in de katõlacağõ bir şiir- söyleşi düzenlenecek. Bilgi için: 0 216 382 85 87) Spitzer’in Hasköy Mayor Sinagogu’ndaki işi, İstanbul’un çokkültürlü yapõsõnõ vurguluyor Gizli mekânda gizemli yapõtNECMİ SÖNMEZ Uluslararasõ sanatçõ Serge Spit- zer, Hasköy’deki Mayor Sinago- gu’nda gerçekleştirdiği “Molecular (ISTANBUL)” isimli sõra dõşõ yer- leştirmesiyle adeta bir soru işareti gibi, İstanbul’un çokkültürlü yapõsõ- nõ vurgulayan bir çalõşmaya imza at- tõ. İstanbul Musevi cemaatinin en il- ginç ibadethanelerinden biri olan Ma- yor Sinagogu, bu çağdaş sanat uygu- lamasõna dek kaderine terk edilmiş ola- rak “sessiz tanıklığını” sürdürüyor- du. Esra Nilgün Mirze’nin dikkatli gözleriyle keşfettiği bu mekân, dün- yada ancak İstanbul’da mümkün ola- bilecek rastlantõlar sonucu heykeltõraş Spitzer’e gösterildiğinde, üzerindeki yüzyõllõk küllerden silkinerek sanat- çõnõn kulağõna bir şeyler fõsõldõyor. Halka açõk alanlardaki farklõ çalõş- malarõyla tanõnan sanatçõ bu fõsõltõla- rõ yavaş yavaş mõrõltõlara, seslere, ninnilere, şarkõlara dönüştürerek bir yanõyla kavramsal, bir yanõyla büyü- leyici bir yerleştirme gerçekleştiriyor. Gölgeler arasında... Hasköy Caddesi’ne çõkan Aziz So- kağõ’ndaki Mayor Sinagogu’nda ger- çekleştirilmiş olan “Molecular (IS- TANBUL)” isimli sanat yapõtõnõ ta- nõmlamak kolay değil. Bir sinagog dü- şünün ki dõşarõdan kendisini hiç bel- li etmiyor. Günümüzde alüminyum döküm atölyesi olarak kullanõlan me- kânõn ince uzun girişine ayak basan iz- leyiciler, önce döküm atölyesinin ses- lerini, alüminyumun garip kokusunu duyumsuyorlar. Yarõ loş, karanlõk ve kirli koridorun ucuna doğru yürü- düklerinde, tanõmsõz bir sarõ rengin hâ- kim olduğu minik avluya varõyorlar. Bu avlunun sol tarafõnda yer alan si- nagogun ana ibadet mekânõnda yer alan sanat eserini görebilmek için öncelikle gözlerin loşluğa, kulaklarõn tuhaf cõzõrtõ seslerine alõşmasõ gere- kiyor. Ama izleyiciler sinagogun için- de ilerlemeye başlayõnca birden yer- de duran cam bilyeleri, sonra da bil- yelerin üzerine düşen loş õşõğõn yar- dõmõyla oluşan garip şekilleri keşfe- diyorlar yavaş yavaş. Dört buçuk tonluk cam bilyelerin şeffaflõğõ, mekânõn içindeki büyüleyici loş õşõkla birleştiğinde tanõmlanmasõ kolay olmayan prizmalar, yansõmalar, gölgeler oluşuyor. Bazen izleyicinin kendi gölgesi nerede bittiği görülme- yen bilyelerin üzerine düştüğünde garip bir “enerji” kendini duyumsa- tõyor. Gaston Bachelard, “mekânın şiirselliği”nden söz ederken, belki Spitzer’in bu çalõşmasõnõ tanõmlayan bir metaforu gündeme getiriyordu. Çalõşmalarõnõ New York’ta sürdü- ren Spitzer (1951, Bükreş) daha önce depo olarak kullanõlan bu ibadethaneyi boşaltõp sadece zemini kullanarak gerçekleştirdiği çalõşmasõnda, geç- mişle bugün, hatta yakõn gelecekle çok eski arasõnda etkileyici bir imge köp- rüsünü kavramsal açõdan kurmayõ başarõyor. Sonuçta ortaya çõkan “Mo- lecular (ISTANBUL)” görsel bir sorgulama, açõk uçlu bir yapõt olarak kendini tanõmlõyor. ‘İmece’ usulü sergi Spitzer’in çalõşmasõnõn en önemli er- demi, eski bir ibadethanenin mistik bü- yüsüne kapõlmadan matematiksel orantõ kavramlarõnõn şekillendirdiği, ta- nõmlamasõ da yorumlamasõ da zor olan “kavramsal bir yapıtı” izleyiciye sunmasõ. Daha önce 4. İstanbul Bienali’nde Aya İrini’nin kubbesine bir heykeli- ni yerleştirerek İstanbul ile diyaloga giren sanatçõ, bu kez “Molecular (ISTANBUL)” ile bu yakõnlaşmayõ farklõ bir boyuta taşõyor. Spitzer ile Mirze’nin “imece” usu- lüyle, semt sakinlerinin katõlõmõyla ger- çekleştirdikleri bu ilginç proje, hem bellek hem de belleğin dönüştürülmesi açõsõndan yeni sorular üreten aktif bir kimliğe sahip. ‘NOSTALJİK’ SATRANÇ GÖSTERİSİ Kasparov yine üstün BOSNA HERSEK ‘TURNESİ’ Türk fotoğrafçılar Saraybosna’da Kültür Servisi - Kendilerine özgü ve farklõ anlatõmlarõyla tanõnan altõ fotoğrafçõ; Orhan Alptürk, Emine Ceylan, Mehmet Kısmet, Ahmet Selim Sabuncu, Cem Turgay, İlke Veral’õn fotoğraflarõndan oluşan sergi, bugünlerde Saraybosna Türk Kültür Merkezi’nde sergileniyor. Mehmet Bayhan ve Faruk İbrahimovic’in düzenlediği sergi, daha sonra Bosna Hersek’in diğer kentlerine de taşõnacak. Ayrõca sergi sonrasõnda her fotoğrafçõdan birer yapõt Bosna Müzesi’nde kalacak. Kültür Servisi - İspanya’nõn Valencia kentinde düzenlenen “nostaljik” satranç gösterisinde, Gari Kasparov eski rakibi Anatoli Karpov’u 9-3 yendi. Dört yarõ- hõzlõ, sekiz de yõldõrõm oyun formatõnda oynanan karşõlaşma sonunda Kasparov, Karpov’a karşõ bir kez daha ezici bir üstünlük sağladõ. Kasparov, “Karpov, satranç tahtasındaki müthiş psikolojik gerilimi yönetemiyor” derken, Karpov da aralõk ayõnda Paris’te yapõlacak bir sonraki maçta rövanşõ alabileceğini belirtti. İki büyük usta 1984’te dünya satranç şampiyonluğu için karşõ karşõya geldiklerinde, Kasparov 21, Karpov ise 32 yaşõndaydõ. Satranç tarihinin en büyük kapõşmalarõndan biri olarak kabul edilen karşõlaşmanõn 25. yõlõnda Valencia’da yeniden satranç tahtasõnõn başõna oturan Kasparov 46, Karpov ise 58 yaşõnda. 1984’teki maç, beş ay sürdükten sonra yarõda kalmõş, ertesi yõl yeniden düzenlenen unvan karşõlaşmasõnõ Kasparov kazanarak gelmiş geçmiş en genç dünya satranç şampiyonu olmuştu. 1970’lerde Spassky-Fischer maçlarõ gibi, Kasparov-Karpov karşõlaşmalarõ da satranç oyununa pek çok yeni hayran kazandõrmõş, satranç tarihinin efsane rekabetleri arasõna girmişti. Şampiyonluk unvanõnõ 2000 yõlõnda Vladimir Kramnik’e kaptõran Kasparov, bugün Rusya Başbakanõ Vladimir Putin’in önde gelen siyasi muhalifleri arasõnda. G R E E N P E A C E ’ T E N B E L G E S E L F İ L M ‘Aptallık Çağı’ 2055 yılından bugünümüzü izleyen yaşlı bir adamın gözünden, dünyamızın halini gösteriyor. S erge Spitzer, bugün alüminyum döküm atölyesi olarak kullanõlan yüz yõllõk sinagogda geçmişle gelecek arasõnda bir imge köprüsü kuruyor. Çalõşma, 8 Kasõm’a kadar izlenebilecek. Mehmet Kısmet’in fotoğrafı. (Fotoğraflar: İPEK YEĞİNSU) Ian McKellen Selim Uçar Çam’ın çalışması.