Katalog

M Y BC MYBC 28 HAZİRAN 2009 / SAYI 121412 S anki dünyanõn en büyük sorunu şişmanlõk! Dünya çapõnda yapõlan onca kampanyaya rağmen, ideal kilo kavramõnõn çõtasõ düşmeye devam ediyor, sõfõr beden olmak ise hâlâ cazibesini koruyor. Şimdi bir de yaz geldi, herkes diyet peşinde! Piyasalar ise zayõflama hapõ kaynõyor. İnternette, televizyonda, gazetelerde, orada burada, sürekli başka bir ürünün reklamõna rastlõyoruz. Tarõm Bakanlõğõ’ndan onaylõ olduklarõ vurgulanan ürünlerin arasõnda neler yok ki! Kas değil de yağ eritenlerden tutun, haftada 4-5 kilo verdirenlere, sadece göbek- basen eritenlere kadar... Vaatleri çok çekici, e çok pahalõ da değiller. Üstelik söylenene göre hepsi “bitkisel”, yani “zararsõz”. Bunlar gerçekse kilo sorunu olanlarõn zayõflamak için bir emek sarf etmelerine gerek yok. Ancak insanõn inanasõ gelmiyor. Memorial Hastanesi İç Hastalõklarõ Bölüm Koordinatörü Prof. Dr. Yavuz Baykal’a “Bu ürünlere güvenebilir miyiz” diye sorduk. Türkiye Diyetisyenler Derneği İstanbul Şubesi Başkanõ Prof. Dr. Emel Alphan ise kolay yoldan zayõflamanõn mümkün olup olmadõğõnõ ve diyet hakkõnda merak edilenleri anlattõ... Söz önce Alphan’õn. - İdeal kilo kavramõ nedir? - Bu tabirin yerine, “optimal kilo” kavramõnõ kullanõyoruz; boya uygun sağlõklõ kilo anlamõna geliyor. Bize kilo vermeye gelen insanlara en çok hangi kiloya düştüklerini sorarõz, örneğin hasta 65 der, ardõndan çeşitli tanõmlamalar yapar “o zaman yüzüm çöküyor, iskelet gibi oluyorum vb”. Bu noktada kişinin ideal kilosu 60 bile olsa, 65’in altõna düşürmemeye çalõşõyoruz. - Piyasalar zayõflama ürünü kaynõyor, mesela elma-krom haplarõ bu aralar çok gündemde... - Zayõflamak için insanlarõn ekstra bir ürüne ihtiyaçlarõ yok! İnsanlar, “ben bu ilacõ alayõm, yutayõm, istediğimi yiyeyim kilo vereyim” mantõğõndalar. Oysa ki böyle bir şey mümkün değil. Kişinin yiyecekten aldõğõ enerji, harcadõğõ enerjiden fazlaysa, bu kiloya dönüşür. Bu haplar hikâye. - “Tamamen bitkisel” ifadesini görünce “sağlõklõ” diye algõlõyoruz. Bu doğru mu? - Bir ara lahana hapõ meşhurdu mesela, gerçekten lahanõn zayõflatõcõ özelliği var. O zaman neden insanlar oturup lahana yemiyor da hapõnõ alõyor? Üstelik yemek yemiş olurlar. Ancak yine aynõ mantõk, her şeyden yiyip hapõ içip zayõflamayõ umuyorlar. Lida diye bir ürün vardõ, kullanan biri öldü. Dünyada iki tane hekimlerce reçete edilen zayõflama ilacõ var; redüktin ve zenical. Redüktin beyinde iştah merkezini etkileyerek iştah azaltõyor, bu ilacõn eğilimi olanlara hipertansiyon yaptõğõ Dünya çapında yapılan onca kampanyaya rağmen, sıfır beden olmak cazibesini koruyor. Şimdi bir de yaz geldi, herkes diyet peşinde! Piyasalar zayıflama hapı kaynıyor. Hepsinin de bitkisel içerikli olduğu vurgulanıyor, peki, bu onların sağlıklı olduğu anlamına geliyor mu? Prof. Dr. Emel Alphan ve Prof. Dr. Yavuz Baykal cevaplıyor... Bitkisel, sağlõklõ demek değildir... Prof.Dr.EmelAlphan biliniyor. Zenical ise, alõnan yağlarõn yüzde otuzunun bağõrsaklar yoluyla atõlmasõnõ sağlõyor, ama onun da çok yağlõ yendiğinde tuvaleti tutamama gibi bir yan etki yaratmasõ söz konusu. Her ilacõn bitkisel dahi olsa bir yan etkisi oluyor. - Ya birkaç günde 4-5 kilo verdirten diyetler? - İşte onlar en tehlikelileri. Bunlar çok az kalorili diyetler, üstelik bu diyetlerde önce vücut suyunu kaybeder, sudan sonra da kaslar erimeye başlar. Şişmanlama vücuttaki yağ oranõnõn artmasõdõr, zayõflamak için de vücuttaki yağ oranõnõn azalmasõ gerekir. Mesela insanlar saunaya girer, çõkar, “kilo verdim” diye sevinirler. Oysa ki vücuttaki sularõ gitmiştir. Bazõ diyetlerde de karbonhidrat tamamen kesilir, bu da çok tehlikeli. Mesela ekmeği ve tahõllarõ kesenlerde sinir sistemi bozukluğu görülür. Vücut her türlü besini almalõ. Bunlar sağlõğõ bozan diyetler. Hastalarõmdan biri, zayõflõk takõntõlõydõ. Yağsõz bir rejim yapmõştõ ve âdetten kesilmişti. Ona kilosunu değiştirtmeden yağ oranõnõ arttõracak bir diyet verdim, uyguladõ ve yeniden âdet gördü. Karbonhidratsõz, yağsõz diyet mümkün değil. Diyet kişiye özeldir. Kimsenin diyeti kimseninkiyle uyuşmaz. - Yemek yemediği halde kilo veremeyen insanlar olabiliyor, bunun nedeni ne? - Tiroid bezlerinde sorun olabilir, insülin direnci olabilir... Mesela, kişinin tiroidinde sorun varsa, metabolizmasõ yavaşlõyor ve kişi kilo alõyor. Bu sorunlarõ tespit ettiğim hastalarõ hekime yönlendiriyorum, tedavi oluyorlar. - İnsanlarõn kõşõn kilo almalarõnõn sebepleri neler? - Hareketsizlikle alakalõ bir durum, hava soğuk olduğu için tatlõya yönelim de artõyor. Kilo sorunu yaşamamak için, sağlõklõ beslenme hayata oturtulmalõ. Sağlõklõ beslenme konusunda bilinçlenme şart, yanlõş bilinen çok şey var. - Neler yanlõş biliniyor? - Mesela limon suyunun zayõflattõğõ... Buna inananlara “bir margarinin üzerine limon sõkõn. Eriyor mu, erimiyor mu görün” diyorum. Zeytinyağõnõnõn da kalorisi yüksektir, o da fazla kullanõldõğõnda kilo aldõrõyor. Karbonhidratlarla proteinleri karõştõrmayarak zayõflanabileceği bilgisi de yanlõş. Bunu bir Fransõz bulmuş, onlarõn protein olarak kabul ettikleri besinleri inceleyelim; mesela sütte hem karbonhidrat hem protein hem de yağ var. Şimdi bunu nasõl ayrõştõracağõz? Ekmekte bile protein var, az da olsa... Zaten vücudun her şeye ihtiyacõ var, bütün besin öğelerini almalõyõz. - Detoks hakkõnda ne düşünüyorsunuz? - Vücut detoksu kendisi yapõyor zaten. Detoks sebze ve meyve tüketimiyle olur. Günde 8-10 porsiyon meyve yemek lazõm. - Ödemler nasõl atõlõr? - Çok tuz kullanõrsanõz vücutta ödem oluşur, atmanõn yolu tuzu azaltõp bol su içmek. En az bir litresi su olmak üzere, günde iki buçuk litre sõvõ tüketmeli. G Prof. Dr. YAVUZ BAYKAL Memorial Hastanesi İç Hastalõklarõ Bölüm Koordinatörü Zayõflama haplarõnõ, gõda takviyelerini önermiyoruz. Üzerlerinde ne yazarsa yazsõn, içinde ne olduğu bilinmiyor. Örneğin bir gazetecinin ölümüne sebep olan Lida hapõ doktor kontrolünde kullanõlan bir ilaçtõ. Ancak içinde belirtilenden çok daha fazla sibütramin olduğu ortaya çõktõ. Bu haplara bazõ maddeler kaçak olarak konuluyor. Her “bitkisel” ürüne de güvenmemek lazõm. Geçenlerde, New York’ta bitkisel ürünler satan bir Çin dükkânõnda yapõlan araştõrmada, ürünlerin yüzde 14’ünde ağõr metaller, 28’inde toksik maddeler tespit edildi. Örneğin Efedra bitkisi tansiyon, kalp yetmezliği varsa tehlikeli olabiliyor. Diyet çaylarõ uzun süre kullanõldõğõnda bağõrsaklarda emilim bozukluğuna sebep oluyor... Örneğin aktarlarda satõlan papatya çaylarõ var. Onlarõn bazõlarõ böcek öldürücü, bazõlarõ zayõflama maksadõyla satõlõyor. Bilinmedik ürünleri rastgele kullanmamak lazõm... Kilo problemi olanlar diyetisyenlere gitmeli. G DENİZ YAVAŞOĞULLARI