Katalog

15 HAZİRAN 2009 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA PAZARTESİ SÖYLEŞİLERİ 9 CMYB C M Y B TÜBİSAD Yönetim Kurulu ve Yüksek Bilişim Konseyi üyesi Faruk Eczacõbaşõ, Dünya Ekonomik Forumu Küresel Bilgi Toplumu Raporu’nda Türkiye’nin bulunduğu noktayõ ‘Demek ki çok şeyi yanlõş yapõyoruz’ diye değerlendirdi ÖZLEM YÜZAK - Dünya Ekonomik Forumu’nun mart ayında açıklanan Küresel Bilgi Toplumu Raporu’nda küresel ağa hazırlıklı olma (e- Readiness) konusunda 134 ülke arasında 6 sıra gerileyerek 61. sıraya düşmüştük. Biraz açarsak ne anlama geliyor bu? ECZACIBAŞI - “Ağlarla Bağlanmış Bir Dünyada Hareketlilik” alt başlõğõyla yayõmlanan 406 sayfalõk bu raporda, bu yõl 134 ülkenin verileri esas alõnarak çeşitli sõralamalar yapõldõ. Sõralamalardan bazõlarõ şöyle: Girişim Sermayesi Edinilebilirliği, Finansal Piyasa Bilgisi, Son Teknolojilerin Edinilebilirliği, Basõn Özgürlüğü, Dijital İçeriğe Erişim, Yasama Organõnõn Etkinliği, Mülkiyet Haklarõ, Yargõ Bağõmsõzlõğõ, Elektrik Üretimi. Her yõl dünya iş âlemine sorulan binlerce soruyla hazõrlanan sõralamalarda, Türkiye basõn özgürlüğü alanõnda 134 ülke içinde 106’ncõ sõrada. “Yargı Bağımsızlığı” sõralamasõnda ise yine 1’den 7’ye puanlama sistemi içinde Türkiye 134 ülke arasõnda, 4.00 puanla 64’üncü oldu. Konu önemli.. çünkü günümüz toplumlarõnõn bilgi üzerinden yükseldiğini ve krizden çõkõşta toplumlarda zenginlik yaratacak en itici gücün akõl gücü ve bilgi olduğu gerçeğini nedense başta ülkeyi yönetenler olmak üzere herkes unutuyor. - “1990’lı yıllardaki kayıp dönemi yeniden yaşamamak için 2000’li yılları iyi değerlendirmeliyiz. Hata yapma payımız daha da azalmış durumda ve bilgi toplumu stratejisini bir an önce oluşturmalıyız...” Bu sözler size ait. 2003 yılında Cumhuriyet Bilim Teknik dergisinde yer alıyor. 2000’lerin sonuna geldik. Ne noktadayız... - 2004 yõlõndan itibaren bir bilgi toplumu stratejisi yapõldõ. Uygulanmaya da çalõşõldõ, onun üzerinden 2 bakan geçti. DPT içinde bilgi toplumu genel müdürlüğü oluşturuldu. Ama stratejiye uygun neler yapõldõ derseniz.. bence, çok dişe dokunur bir şey yapõlmadõ. Yapõlan strateji zaten 2006 yõlõnda yürürlüğe konuldu. 2009 yõlõna geldik, belirlenmiş olan 111 hedeften 2008 yõlõ Nisan ayõ itibarõyla sadece 3’ü tamamlandõ. Zaten nisandan beri de hiçbir açõklama yapõlmadõ. e-dönüşüm icra kurulu ise uzun zamandan beri toplanmõyor. ‘Küresel tehdit ve fırsatlar’ - Bir yanda dünya ölçeğinde Türkiye’nin yeri, öte yanda bilgi toplumu haline dönüşme konusunda en küçük bir çaba bile sarfedilmemesi... Nereye gidiyor sizce bu toplum? - Ben durumu zor görüyorum. Her dönem, beraberinde fõrsatlarla birlikte tehdit ve tehlikeleri de barõndõrõr. Bu yalnõz Türkiye’ye özgü değildir. Özellikle küreselleşme olgusu ile birlikte tehdit ve fõrsatlar da küresel hale gelmiştir. Biz diğer ülkelerden ne daha akõllõ ne de daha aptalõz.. ama tehlikelerden uzaklaşmak ya da fõrsatlarõ değerlendirmek ancak başarõlõ uygulanabilecek birtakõm politikalarõn sonucu. Hangi ligde oynadõğõmõz ise burada belli olur. Zenginlik açõsõndan hangi ligde olduğunuz çok da önemli değil; bana göre uyum sağlayabilme gücünüz daha önemli. Bu noktada sicilimiz, doğrusu o kadar parlak değil. Hiçbir zaman değişimde öncü olmayõ başarabilmiş değiliz. - Peki neden biz bunu başaramıyoruz? - En önemlisi herkesin hemfikir olacağõ bir stratejinin ortaya konulmasõ. Ve bu konuda bir hareketliliğin sağlanmasõ. Özel sektör, devlet, sivil toplum kuruluşlarõ işbirliği ile... Ben yine e-türkiye ya da bilgi toplumu stratejisi raporuna gelmek istiyorum. Bu işin içinde yaklaşõk 20 seneden beri varõm ve bu 20 senede çok rapor üretildi, hepsi de sonunda raflara kalktõ. Önemli olan, uygulamada da aynõ hevesin sürmesi. Bizde öncelikler sürekli değişiveriyor.. ya o raporu yazan insanlarõ aynõ sorumluluk mevkiinde bulmuyorsunuz.. ya bulursanõz da onun rapor verdiği insanlar değişmiş oluyor. O da olmazsa bir kriz geliyor ve öncelikler değişiyor. Biz ise hep yangõn söndürme konusuna yöneldiğimiz için kriz gündemi daima uzun dönemli stratejilerin önüne geçiyor... İşte tam da bu noktada, ülkelerin değişimi yönetebilme gücü ön plana çõkõyor. Ben de burada en önemli unsurun demokrasi olduğuna inanõyorum. Yerleşmiş, gerçekten çaba gösteren, söyleneni dinleyen, üretilen politikalarõn arkasõnda duran ve gösterilen sonuçlara ilgi duyan bir kamuoyunun var olduğu bir ortamda bunun gelişeceğini düşünüyorum. Bunlarõn hepsi genel yaklaşõmlar; bilgi toplumu ile ilgili olabilir, işçi-işveren ilişkileri ya da bir ülkenin maliye politikalarõ, hatta sanat politikalarõ ile ilgili olabilir.. Dünyada teknolojik gelişme o kadar hõzlõ oluyor ki.. buna ayak uydurabilme gücü birtakõm alõşkanlõklarõ topluma vermekten geçiyor. İşte bizde bu noktada tõkanmalar yaşanõyor; bu alõşkanlõklarõ daha hõzlõ yapabilmemiz lazõm. Bir de tabii işin hukuksal boyutu var. Önemli engellerden biri de bu. - e-dönüşüm icra kurulu toplantısında yazılım konusunda “Türkiye’nin stratejisi Avrupa’nõn yazõlõm üssü olmalõ” şeklinde belirlenmişti. Burada neredeyiz? Hangi adımlar atıldı? - Buna benzer birçok karar var. Aslõnda “Türkiye’nin Avrupa’nın yazılım üssü olması” hedefi, bilgi toplumu stratejisinin çok az bir kõsmõnõ kapsõyor. İşin tamamen sektörel boyutunu, ihracat ve ithalat kõsmõnõ içeriyor. Ben bilgi toplumu kavramõnõ, “teknolojik alandaki ilerlemelerin Türkiye’nin üretim ve tüketim alışkanlıkları ile iç içe geçmesi” olarak değerlendiriyorum. Biz ancak onlarõ konuştuğumuz zaman belli noktalara varabiliriz. Bilgi toplumunu “bilginin üretken bir şekilde kullanılması” olarak tanõmlõyoruz ama.. “Bunu ne kadar beceriyoruz?” sorusunun yanõtõ ne yazõk ki olumlu değil. Tabii Türkiye’de de birtakõm gelişmeler oluyor; ama referans noktasõ olarak başka ülkeleri aldõğõmõz, kendimizi diğer ülkeler ile kõyasladõğõmõz zaman ne kadar yol aldõğõmõzõ görüyoruz... Dünya Ekonomik Forumu Küresel Bilgi Toplumu Raporu’nda küresel ağa hazõrlõklõ olma (e- Readiness) endeksinde geldiğimiz nokta da bunu açõkça gösteriyor zaten. Şu anda başlangõç noktasõnõn bile gerisindeyiz. Endekste gerilediğiniz zaman bu, “Belli ki çok şeyi yanlış yapıyoruz” anlamõna geliyor. Yoğun rekabet ortamõ içinde geleceğe doğru hazõrlanmak için toplum olarak hangi özelliklere sahip olmamõz gerektiğini doğru tespit etmek gerekiyor. Öncelikle iyi eğitilmiş bir işgücüne ve değişime uyum sağlayabilecek ve değişimi yönetebilecek yaratõcõ bir kafa yapõsõna sahip olmalõyõz. Takip eden bir ülke olmak istemiyorsanõz sizin yaratmanõz lazõm. En azõndan, dünyanõn yaratõm gücünde pay sahibi olmanõz lazõm. - İnternet, yaşamları ve toplumları nasıl etkiliyor ya da değiştiriyor? - Artõk bilgiye erişim konusunda çekilen bir güçlük yok. Ancak bu kez de ‘Hangi bilgi? Hangisi doğru, hangisi yanlış?’ sorusu gündeme geliyor. Çünkü doğru bilgi ve yanlõş bilgi aynõ yerde, aynõ anda duruyor. Atõlabilme hõzõndan ve kapasitesinden çok daha fazla bilgi üretiliyor. Bu değişim bizi “bilgiyi sorgulayan bir eğitim sistemine sahip olmaya” zorunlu kõlõyor. Bunu yapabilen toplumlar başarõyõ yakalõyor. Yapamayanlar olduklarõ yerde sayõyor ya da geriliyor. Farklõ düşünmenin önünün kapanmasõnõn ise çok büyük sakõncalarõ var; özellikle bizim gibi ülkeler açõsõndan çok tehlikeli. Bir de bilgi ve iletişim alanõndaki gelişmeler farklõ tanõmlõ alt kültürleri yaratõyor. Bilgiye erişim sonsuz olunca insanlar kendi ilgi alanlarõna yönelik bilgilere dalõp oralarda konsantre olmaya yöneliyorlar. Bilgi paylaşõmlarõ yapõlõyor, ortak bloklar kuruluyor. Dolayõsõyla bizim anladõğõmõz alt kültür yapõsõ artõk çoğrafi boyutlarõ fazlasõyla aşmõş durumda. 1954 yõlõnda İstanbul’da doğan Fa- ruk Eczacõbaşõ, 1973 yõlõnda İstan- bul Alman Lisesi’nden mezun oldu. Berlin Teknik Üniversitesi İşletme Fakültesi’nde öğrenimini tamamlayarak aynõ fakültede master yaptõ.1980 yõlõnda Eczacõbaşõ Holding Planlama Bölümü’nde görev aldõktan sonra ABD’ye giderek Ameri- can Hospital Supply Co.’da çalõştõ. Daha sonra Türkiye’ye döndü ve Eczacõbaşõ İlaç Sanayi ve Ticaret A.Ş.’de çeşitli görevler aldõktan sonra 1984 yõlõnda Padeko İlaç ve Kimya Sanayi ve Ticaret A.Ş.’de Genel Müdür, Eczacõbaşõ İlaç Sa- nayi ve Ticaret A.Ş.’de Plan ve Projeler Genel Müdür Yar- dõmcõlõğõ görevlerinde bulundu. Halen, Eczacõbaşõ Holding Yönetim Kurulu Başkan Yardõmcõlõğõ ve Eczacõbaşõ Bilgi İletim Sanayi ve Ticaret A.Ş.’nin Yönetim Kurulu Başkanõ olarak görev yapõyor. Bilişim alanõnda çeşitli kurumlarda aktif görev alan, TÜBİSAD Yönetim Kurulu ve Yüksek Bili- şim Konseyi üyesi olan Faruk Eczacõbaşõ, Türkiye Bilişim Vakfõ’nõn Yönetim Kurulu Başkanlõğõ’nõ da yürütüyor. Yoğun rekabet ortamõ içinde geleceğe doğru hazõrlanmak için toplum olarak hangi özelliklere sahip olmamõz gerektiğini doğru tespit etmek gerekiyor. Öncelikle iyi eğitilmiş bir işgücüne, değişime uyum sağlayabilecek ve değişimi yönetebilecek yaratõcõ bir kafa yapõsõna sahip olmalõyõz. Takip eden bir ülke olmak istemiyorsanõz sizin yaratmanõz lazõm. En azõndan, dünyanõn yaratõm gücünde pay sahibi olmanõz gerek. PORTRE BİLGİYİ SORGULAMAK - Türkiye’nin en acil sorunlarından biri işsizlik. Özellikle genç nüfus işsiz ve umutsuz. Sizin Türkiye Bilişim Vakfı olarak geliştirdiğiniz bir projeniz var. Biraz bahseder misiniz? - Proje; işsiz gençlerin bir bölümünün bilişim sektöründe istihdam edilmesini sağlamak amacõyla hazõrlandõ. Aslõnda bir mesleki eğitim kursu. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Yazõlõm Meclisi’nin girişimi ve Türkiye Bilişim Vakfõ’nõn (TBV) desteği ile bilişim uzmanõ yetiştirilecek. Türkiye İş Kurumu (İŞKUR) bu program için 45 milyon TL civarõnda bir fon ayõracak. 600 saat sürecek eğitim programõ sonrasõnda en az 4 bin üniversite mezunu genç bilişim uzmanõ olarak piyasaya çõkacak. İŞKUR’un her türlü fonu, işsizlere destek veren fonlar. Dolayõsõyla bu programa katõlmanõn temel şartõ da işsiz olmak. Eğitime katõlmak isteyen kişinin hangi üniversiteden ya da hangi bölümden mezun olduğunun önemi yok. Çünkü burada temel bilişim eğitimi verilecek. Dolayõsõyla bilişimi meslek edinmek isteyen her üniversite mezunu işsiz genç bu eğitime katõlabilir. Sadece eğitim vermekle kalmayõp istihdam yaratma gibi bir hedefimiz de var. Bu eğitimin yüzde 100 istihdam garantili bir eğitim olduğunu söylemek mümkün değil. O nedenle orta yol bulmaya çalõştõk. Bu eğitimi tamamlayan kişilerin, eğitimini aldõklarõ becerileri de kazanacaklarõ 2 aylõk staj dönemi geçirmeleri, staj sonrasõnda başarõlõ olmalarõ halinde, staj gördüğü kurum da kendisini isterse istihdam etmesi için formül bulmaya çalõştõk. 2 aylõk staj döneminde de kursiyerin parasõnõ yine İŞKUR ödeyecek. Bilgi ve iletişim teknolojilerindeki gelişim meslekleri de etkiliyor. Yeni sentez meslek dallarõ ve yeni birtakõm uzmanlõk alanlarõ ortaya çõkõyor. Örneğin bilişim ve iletişim alanõnda sertifika alan bir laboratuvar uzmanõnõ düşünün. Tõbbi bir kariyeri de var. Siz neden bu kişiyi e-sağlõk alanõnda istihdam etmeyesiniz ki... Ya da tarõmda farklõ mesleklerin ortaya çõkmasõ... Artõk sulama, damlama sistemi ile yapõlõyor ve bilgisayarla ayarlanõyor... Veri toplama ve veri değerlendirmenin aynõ mekânda olmasõ şart değil. Doktorla hastanõn aynõ mekânda olmasõnõn da şart olmadõğõ gibi.. ‘Başlangõcõn da gerisindeyiz’ Kursa katılmanın temel şartı işsiz olmak TBV’nin hazırladığı raporda dikkat çekilen alt başlıklar:  İnovasyon kapasitemiz: Geçen yıl 46. sırada idik. Şimdi 55. sıradayız.  Devletin bilişime verdiği öncelikte 101. sıradayız. Geçen yıl sıramız 75.  Devletin bilişime verdiği teşvikte ise geçen yıl 72. sırada iken bu yıl 84. sıradayız.  e-devlete hazır olma konusunda aynı yerdeyiz: 70. sıra  Devlette bilgi ve iletişim teknolojileri kullanımı ve verimlilik konusundaki sıramız ise 5 puan gerileyerek 45. sıraya düştü. Bilgi ve iletişim teknolojilerinde gelişim meslekleri de etkiliyor. Yeni sentez meslek dallarõ ve yeni birtakõm uzmanlõk alanlarõ ortaya çõkõyor. Örneğin bilişim ve iletişim alanõnda sertifika alan bir laboratuvar uzmanõnõ düşünün. Tõbbi bir kariyeri de var. Siz neden bu kişiyi e-sağlõk alanõnda istihdam etmeyesiniz ki... ‘ Fotoğraflar: VEDAT ARIK Bale ve dans ziyafeti İstanbul Haber Servisi - Gülen Andak ve Ahmet Güvenç’in sahibi olduğu “Gülen An- dak Ahmet Güvenç Sanat Merkezi” dün Be- şiktaş Kültür Merkezi Afife Jale Tiyatro Merkezi’nde düzenlenen bale ve modern dans gösterilerinin yer aldõğõ etkinlikle 2008-2009 eğitim öğretim yõlõnõ tamamladõ. Açõlõş konuşmasõnõ yapan Gülen Andak gü- nümüzde yaşanan kültür erozyonuna deği- nerek, “Değerlerin yer değiştirdiği, birçok sanat okulunun kapandõğõ ülkemizde bu ka- dar kalõcõ olabilmek gerçekten zordur” dedi. Yanan araçla benzinciye girdi EDREMİT (AA) - Van’dan Bitlis’e gitmekte olan Hayati Yõldõrõmvuran yönetimindeki ev eşyasõ yüklü kamyonet, Edremit ilçesi Çiçekli beldesi girişinde seyir halindeyken alev aldõ. Dikiz aynasõndan kamyonetin kasa kõsmõnõn yandõğõnõ gören sürücü, kamyonetiyle belde girişindeki petrol istasyonuna girdi. Kamyo- netteki yangõnõn büyümesi üzerine bölgedeki polis ekipleri çevreyi boşaltarak itfaiyeye ha- ber verdi. Yangõn, olay yerine gelen itfaiye ekipleri tarafõndan söndürüldü. Petrol istasyo- nu çalõşanlarõ olasõ bir facianõn son anda ön- lendiğini belirterek sürücüye tepki gösterdi. Köy Enstitülerinin kongre heyecanı İZMİR (Cumhuriyet Ege Bürosu) - Yeni Kuşak Köy Enstitüleri Derneği 2. Olağan Kongresi, Dokuz Eylül Üniversitesi DESEM- Bordo Salon’da yapõldõ. Türkiye’nin eğitim sorunlarõnõn ve çözüm önerilerinin tartõşõldõğõ bir çalõştay havasõnda geçen kongrede, Türk eğitim sisteminin daha demokratik bir yapõya kavuşturulmasõna katkõda bulunulmasõ için 2010 yõlõ içerisinde eğitim raporu yayõmlan- masõ kararõ alõndõ. Kongrede, eğitim devrim- cisi İsmail Hakkõ Tonguç’un ölümünün 60 yõldönümü anõsõna yapõlacak sempozyum çer- çevesinde öğretmenler ve öğrenciler arasõnda “Nasõl Bir Eğitim” konulu bir makale yarõş- masõ düzenlenmesi kararlaştõrõlõrken, kongre- ye tek listeyle giden Prof. Dr. Kemal Kocabaş oybirliğiyle tekrar Yeni Kuşak Köy Enstitüle- ri Derneği Genel Başkanõ seçildi. Berber: Yabancı lobiler çalışıyor İZMİR (Cumhuriyet Ege Bürosu) - Ege Üniversitesi İdari ve İktisadi Bilimler Fakülte- si Uluslararasõ İlişkiler Bölümü Başkanõ Prof. Dr. Engin Berber, son 10 yõlda İzmir yangõnõy- la ilgili uluslararasõ alanda birçok gündem ya- ratõldõğõnõ vurguladõ. Rum ve Ermeni lobisinin İzmir yangõnõyla ilgili ABD Senatosu’na gitti- ğini ancak buradan istedikleri sonucu alama- dõklarõnõ belirten Berber, “Ancak lobi çalõşma- larõna tüm hõzõyla devam ediyor ve bu çalõş- malar akademik gayret değil” dedi. Cami kundakçısı hastaneden kaçtı İstanbul Haber Servisi - Anadolu yakasõnda 18 cami ve 2 Kuran kursunu kundaklayan Serhat K. Bakõrköy Ruh Sağlõğõ ve Sinir Has- talõklarõ Hastanesi’nden önceki gece kaçtõ. Adliyeye çõkarõldõktan sonra akõl sağlõğõ ye- rinde olmadõğõ için hastaneye yatõrõlan Serhat K’nin yakalanmasõ için çalõşma başlatõldõ. Mehmet Bölük anıldı İstanbul Haber Servisi - 13 Haziran 2007 yõ- lõnda Ukrayna’da geçirdiği trafik kazasõnda yaşamõnõ yitiren eski CHP İl Başkanõ Mehmet Bölük, ikinci ölüm yõldönümünde Karacaah- met Mezarlõğõ’ndaki kabri başõnda anõldõ. Eski İçişleri Bakanõ Hasan Fehmi Güneş yaptõğõ ko- nuşmada, “Mehmet Bölük adam gibi adamdõ. Siyasette ender bulunan bir kişiliğe sahipti” di- ye konuştu. Mehmet Bölük’ün dostlarõ akşam saatlerinde Elmadağ Meyhanesi’nde toplana- rak Bölük anõsõna kadeh kaldõrdõlar. Grevdeki gazeteciler Ankara’da İstanbul Haber Servisi - ATV ile Sabah ga- zetesi ve dergi grubunun bağlõ olduğu Turku- vaz işyerlerinde 122 gündür grevde olan 10 gazeteci, grevin toplusözleşmeyle bağõtlanma- sõ için destek isteğinde bulunmak ve türlü si- yasal partilerin TBMM grup başkanvekilleriy- le görüşmek üzere Ankara’ya gitti. Türkiye Gazeteciler Sendikasõ’ndan (TGS) yapõlan ya- zõlõ açõklamaya göre, Ankara’da 3 gün sürecek görüşmeler, bugün ilk olarak saat 11.15’te CHP TBMM Grup Başkanvekili Kemal Kõlõç- daroğlu’na yapõlacak ziyaretle başlayacak. Grevdeki gazeteciler, yarõn saat 14.00’te ÖDP İstanbul Milletvekili Ufuk Uras’õ ve 17 Hazi- ran Çarşamba günü saat 11.00’de DTP TBMM Grup Başkanvekili Selahattin Demirtaş’õ ziya- ret edecek.